ADMIRANDA cano levium spectacula rerum,
Exiguam gentem, et vacuum sine mente popellum;
Quem, non surreptis cœli de fornice flammis,
Innocua melior fabricaverat arte Prometheus.
Compita quà risu fervent, glomeratque tumultum
Histrio, delectatque inhiantem scommate turbam ;
Quotquot lætitiæ studio aut novitate tenentur,
Undique congressi permissa sedilia complent,
Nec confusus honos; nummo subsellia cedunt
Diverso, et varii ad pretium stat copia scamni.
Tandem ubi subtrahitur velamen, lumina passim
Augustos penetrant aditus, qua plurima visum
Fila secant, ne, cum vacuo datur ore fenestra,
Pervia fraus pateat : mox stridula turba penates
Ingreditur pictos, et moenia squallida fuco.
Hic humiles inter scenas, angustaque claustra,
Quicquid agunt homines, concursus, bella, trium-
phos,
Ludit in exiguo plebecula parva theatro.
Sed præter reliquos incedit HoмUNCIO rauca Voce strepens; major subnectit fibula vestem, Et referunt vivos errantia lumina motus; In ventrem tumet immodicum; ponè eminet ingens A tergo gibbus; Pygmæum territat agmen Major, et immanem miratur turba Gigantem. Hic magna fretus mole, imparibusque lacertis Confisus, gracili jactat convitia vulgo,
Et crebro solvit, lepidum caput, ora cachinno.
Quanquam res agitur solenni seria pompa,
Spernit sollicitum intractabilis ille tumultum,
Et risu importunus adest, atque omnia turbat.
Nec raro invadit molles, pictamque protervo
Ore petit Nympham, invitoque dat oscula ligno.
Sed comitum vulgus diversis membra fatigant
Ludis, et vario lascivit mobile saltu.
Sæpe etiam gemmis rutila, et spectabilis auro,
Lignea gens prodit, nitidisque superbit in ostris.
Nam, quoties festam celebrat sub imagine lucem,
Ordine composito Nympharum incedit honestum
Agmen, et exigui proceres, parvique Quirites.
Pygmæos credas positis mitescere bellis,
Jamque, infensa Gruum temnentes prælia, tutos
Indulgere jocis, tenerisque vacare choreis.
Tales, cum medio labuntur sidera cœlo,
Parvi subsiliunt Lemures, populusque pusillus
Festivos, rediens sua per vestigia, gyros
Ducit, et angustum crebro pede pulsitat orbem.
Manè patent gressus; hinc succos terra feraces
Concipit, in multam pubentia gramina surgunt
Luxuriem, tenerisque virescit circulus herbis.
At non tranquillas nulla abdunt nubila luces,
Sæpe gravi surgunt bella, horrida bella tumultu.
Arma cient truculenta cohors, placidemque quietem
Dirumpunt pugnæ; usque adeo insincera voluptas
Omnibus, et mistæ castigant gaudia curæ.
Jam gladii, tubulique ingesto sulphure fœti,
Protensæque hastæ, fulgentiaque arma, minæque
Telorum ingentes subeunt; dant claustra fragorem
Horrendum, ruptæ stridente bitumine charta
Confusos reddunt crepitus, et sibili miscent.
Sternitur omne solum pereuntibus; undique cæsæ
Apparent turmæ, civilis crimina belli,
Sed postquam insanus pugnæ deferbuit æstus,
Exuerintque truces animos, jam Marte fugato,
Diversas repetunt artes, curasque priores.
Nec rarò prisci heroes, quos pagina sacra
Suggerit, atque olim peperit felicior ætas,
Hic parva redeunt specie. Cano ordine cernas
Antiquos prodire, agmen venerabile, Patres.
Rugis sulcantur vultus, prolixaque barbæ
Canities mento pendet: sic tarda senectus
TITHONUM minuit, cum moles tota cicadam
Induit, in gracilem sensim collecta figuram.
Nunc tamen unde genus ducat, quæ dextra latentes
Suppeditet vires, quem poscat turba moventem,
Expediam. Truncos opifex et inutile lignum
Cogit in humanâs species, et robore natam
Progeniem telo efformat, nexuque tenaci
Crura ligat pedibus, humerisque accommodat armos,
Et membris membra aptat, et artubus insuit artus.
Tunc habiles addit trochleas, quibus arte pusillum
Versat onus, molique manu famulatus inerti
Sufficit occultos motus, vocemque ministrat.
His structa auxiliis jam machina tota peritos
Ostendit sulcos, duri et vestigia ferri:
Hinc salit, atque agili se sublevat incita motu,
Vocesque emittit tenues, et non sua verba.
SACRE THEORIÆ TELLURIS AUTOREM.
NON usitatum carminis alitem,
BURNETTE, poscis, non humiles modos:
Vulgare plectrum, languidæque
Respuis officium camœnæ.
Tu mixta rerum semina conscius,
Molemque cernis dissociabilem,
Terramque concretam, et latentem
Oceanum gremio capaci :
Dum veritatem quærere pertinax
Ignota pandis, sollicitus parum
Utcunque stet commune vulgi
Arbitrium et popularis error.
Auditur ingens continuo fragor,
Illapsa tellus lubrica deserit
Fundamina, et compage fractâ
Suppositas gravis urget undas.
Impulsus erumpit medius liquor,
Terras aquarum effusa licentia
Claudit vicissim; has inter orbis
Relliquiæ fluitant prioris.
Nunc et recluso carcere lucidam
Balæna spectat solis imaginem,
Stellasque miratur natantes,
Et tremulæ simulacra lunæ. Quæ pompa vocum non imitabilis ! Qualis calescit spiritus ingenî!
Ut tollis undas! ut frementem Diluvii reprimis tumultum ! Quis tam valenti pectore ferreus Ut non tremiscens et timido pede Incedat, orbis dum dolosi
Detegis instabiles ruinas?
Quin hæc cadentum fragmina montium Natura vultum sumere simplicem Coget refingens, in priorem
Mox iterum reditura formam. Nimbis rubentem sulphureis Jovem Cernas; ut udis sævit atrox hyems Incendiis, commune mundo
Et populis meditata bustum! Nudus liquentes plorat Athos nives Et mox liquescens ipse adamantinum Fundit cacumen, dum per imas Saxa fluunt resoluta valles.
Jamque alta cœli monia corruunt,
Et vestra tandem pagina (proh nefas !)
BURNETTE, vestra augebit ignes,
Heu! socio peritura mundo.
Mox æqua tellus, mox subitus viror
Ubique rident: En teretem globum!
En læta vernantes Favoni
Flamina, perpetuosque flores!
O pectus ingens! O animum gravem,
Mundi capacem! si bonus auguror,
Te, nostra quo tellus superbit,
Accipiet renovata civem.
|