Зображення сторінки
PDF
ePub

do cuifid cuid de na tiġċib filte 30 nó 40 tonna ar an margad gaċ aon tseaċtṁain, is féidir airṁint an méid airgid atá san gnó seo. D'iad na Gearmáinige fuair. amaċ an gnó seo ar dtús, agus fiće bliadain ó soin ċuiridís na mílte tonna de ġabáil tirm go dtí an Breatan Mór agus go dtí Éire; aċt cuaid luċt silte na dtíorta seo, go haitrid in Éirinn agus i nAlbain, i gcomórtas leo, agus d'éirig leo go geal.

Tráċt mé suas ar an fás atá 'san ngabáil le linn beirbiġte nó teasa 'na braiċlise. Tigeann méaduġad FA fiċid nó fá triċid virrí. Snáṁann an Ġabáil ar barr na braiċlise, agus is féidir a sguabad ar siubal go dtí soiteaċa ar leit. Bíonn si 'na leagaċt ar nós uaċdair Bainne. Cuirtear uisge glan léite le na nígead agus seoltar í isteać i roićleann atá cuṁdaiġte le síoda, agus gní an roitleann seo an Ġabáil do fioltad agus do glanad. Leigtear dí deit 'na comnuide seal i soiteać, agus socruigeann sí i dtóin an tsoitige, agus is féidir an t-uisge do tarraingt déite. Cuirtear isteaċ i bfásgann í anois go dtí go dtiomáintear tuillead uisge aisti. cosmail le taos bog í anais, agus ar an gcuma sin cuir, tear isteać i máilínið í, agus cuirtear na máilíní i gcliab, aid, agus is aṁlaid atá an gabáil ullaṁ fá coinne an fuinneadóra.

Čán fuil mórán tiġte deanta biotáilte in Éirinn in a ndeantar feidm. deʼn inneall ṁór. Tá cúpla ceann 1 mBaile Áta Cliat; tá trí cinn i mBéal Feirsde agus ceann amáin i nDoire, agus sin a dfuil in Éirinn, dar liom. Aċt siúd is gur tearc iad, deanann siad an-ċuid biotáilte, Ní dóig liom go ndeantar níos luga ná milliún galún biotáilte sa' bliadain i ngaċ tiġ de na sé tiġte seo.

Bíonn luać mór ar uisge beata ins an tír seo, aċt is i an ċíos-ċáin atá air is cionn tsiocar leis an árd-luaċ. 1p féidir biotáilte nó uisge-beata doiġeanad ar costas sgillinge go dtí dá sgillinge an galún, act bíonn sgilling deug an galún air mar ċíos-ċáin. Is do réir céim láidreaċta prúf airiṁtear an ċíos-ċáin. Is focal gallda é prúf, agus is ó dligtið Šasana tigeann an focal. Dá measgfaide galún alcoċol ¿uir le galún uisge glain, béaD

fá tuairim dá ġalún alcotol de láidreaċt þrúf ann. По tá dóig eile le n-a meas. Cuir i gcás go bfuil soiteac lán de uisge glan agus go bfuil 100 galún 'sa' tsoiteaċ. Sé meadacán an uisge sin 1000 lb. Dá mbéad an soiteać ceudna lionta le alcotol tur buỏ hé a ṁeadacán 794 lb. Aċt dá lionfaide an soiteaċ le halcotol de láidreaċt rúf bud hé a ṁeadaċán 920 lb.

Labramar go dtí seo ar biotáilte fá coinne ólaċáin agus measann go leor daoine nać bfuil de ¿airbe ann aċt le hól, agus súg na meisge d'fáġail as, aċt ċan aṁlaid atá an sgéal ar ċor ar bit. 1 nGearmáine deantar úsáid de ós cionn 30,000,000 galún 'sa' bliadain d'alcotol mar adbar ndéantús agus mar uirléis čuṁaċtaċ 1 láṁaið Ealadantóraċ agus suad; beagnaċ an oiread is óltar 'san tír sin. Ní'l teora leis an méid is féidir doiġeanad le halcotol agus a Bfuil de buaid ann, aċt eolas ceart do beit ag daoinib ar nádús agus cáilideaċta an ruda iongantaige seo.

Cuirim síos annseo roinnt de na rudaib deantar le Halcotol, nó tré čuṁaċt alcoĊol : .1. Lioṁtaċ le hadmad do líoṁad agus do blait-eagair; lioṁtaċ eile, nó láiceur, fá coinne miotail; datanna ilċinealaċa; hataí olna, nó felt; 10magać ealadANTA agus a ṁac-a-saṁail as a deantar an iomad rud; éadaċ ealadanta, nó céirdeamail, fá coinne urlár—mar linóleum, éadaċ ola, 7rl.; púdar gan deataċ, agus pléasgaċa de faċ uile seort; gallaṁnać soiléir; snaičíní loċrán electreać; clóroform, éitear, agus mórán rud céimeaċ no céimistreaċ. Tá de duaid in alcotol go mbaineann sé súġlaċ as luibeannaid, as glasraċ, agus as fáslaċ níos fearr 'ná substaint ar bit eile; agus, ar an adbar sin, is mór an buntaiste atá ann do doċtúirib agus do luċt drugann, a' deanam ice, balsam agus uisgide leiġis. Can ead sin aṁáin, aċt cuirtear alcotol ar ċeanglaċaib agus ar an Líon cuirtear ar ¿neadaib agus ar ballaib niṁneaċa na n-otar, agus níġtear uirleisí na liaġ le alcotol, mar díniṁniġeann sé gać uile rud, do bitin go marbuiġeann sé na min-míoltóga is abbar niṁe agus galar. Ar an adbar ceudna, deantar uisgide nigte gruaige d'alcotol, agus

uisgide fá coinne míoltóg do marbad ar planndaib, agus fá coinne na gcaorać do tumad. Deantar druganna fá Coinne ainmínte dé; dubaċ agus peinn cruaide (sé sin an lioṁtać atá ar na peannaib); lasóga agus bréagán teinead; na plátaí, páipéar, agus ruda eile baineas te dealbaċt gréine nó grian Ġrafað; síoda agus síoda bréige (tá an rud deireannaċ seo deanta as iarsma cadais leaġta in alcotol); blátanna céirdeaṁail (no bréige); caouitsiúc; compais na mairneulaċ; agus uirleisí ealadain, mar čoṁtromáin, 7rl. Teasduigeann al

cotol ó na tiġtib ann do glanntar agus daċuiġtear Éadaċ, agus ann a clodbuailtear datanna ar ĉadais. ↑ spidealaib agus i dtiġċid sean-seod coinniċċear ruda neaṁ-máirstineaċa (plannda agus ainṁinte) in alcool, mar is íc-sláinte é naċ leigeann meat ná lot ar rud ar bit atá sáitte ann. Deantar mórán úsáide de alcotol i gcoláistib agus i sgoltaib móra, a' múnad ealadan agus ag infiúċad agus ag mion-sgrúduġad mórán rud i nádúr an tsaoġail; agus mar an gceudna i dtiġtib céirde luċt

céimig agus ealadna. Caittear mór-ċuid alcotol ag

deanaṁ soluis agus teas-teinead agus mar ċuṁaċt le carraib gluaiseaċta agus innill de Ġaċ uile seort do čur a' gluaiseaċt. Čan fuil annseo aċt fíor-beagán de na dóiġeannaib in a deantar féidm de alcotol i ndeantúisib, in ealadantaib, nó i gcéirdib.

ni

Caittear, san am atá i látair ann. os cionn 6,000,000 galún d'alco¿ol ar láidreaċt érúf ins na trí riġeaċTAIŮ atá faoi coróin Ríog Sasana, i ndeantúisib_&rl. feasać dúinne cá méad de seo atá caitte in Éirinn, aċt tá eagla orainn gurab beag an ċuid dé. Is fiosaċ dúinn go bfuil daoine in át Cliat, i mBéal Feirsde agus i gCorcaiġ a ċaiteann beagán alcotol i gceardaideaċt ; mar atá ag líoṁad trosgáin tiġe agus coṁrann, ag cur airgid beo ar sgátannaib, ag deanaṁ datann agus Drugann agus bíonn sé aca ins na spidealaib móra agus ins na coláistib móra; aċt i gcompráid le tíortaib eile ní’l sa méid seo aċt neiṁ-nid. Can fuil cíor-ċáin ar alcotol atá caitte ins na modannaib seo aċt cai¿fear é do dínádrugad le rud éigin cuirfeas droċ-blas air, agus is

éigin cead d'fágail ó muinntir na ceannaċt.

cána le né do

Sé an t-alcotol atá deanta ins an gléas mór silte is fearr i ngoc uile saotair act aṁáin mar dig. Rud eile ni mirde do'n alcotol, mura ofuil sé fá coinne olaċáin, goide 'n sagas adbair as a deantar é—grán lobta, nó Preatai lobta, nó admad, nó móin, nó rud ar bit eile Fárann o'n úir nó d'fás riam; is féidir alcotol mait 'd'fágail as rud ar bit aca. Nuair tuigimid seo i gceart 'tcifimíd an méid tairbe is féidir baint as alcotol. an gnó seo againn in Éirinn fós agus tugamaois aire gan cú ulad.

A caillead.

TA

[graphic]

Distilling in Ireland.

(Translation).

Although distilling is not so ancient in Ireland as the brewing of beer, it is a long time since the first whiskey was made here. It is stated that it was made in the laun century, but we are doubtful of this, as it does not appear that we have native terms (in Gaelic) referring to the art of distilling as we have in reference to the art of brewing. It appears that the Irish language was already decaying before there was any general knowledge of the art of distilling. In the 16th century a penalty was imposed on any person found making whiskey, and at a later period Enga lish law threatened to hang any person found distilling; but we have no information whether any person was actually hanged under this law.

In the 17th century leave was given to distil spirits on condition that a duty should be paid to the Government, and matters have remained on this footing since then.

In the year 1779 there were 1,152 persons licensed to make spirits in Ireland, but as there was an increase of duty about that period the number fell to 210 in 1798, to 51 in 1806, and to 24 in 1869. There are at present 28 licensed distilleries in Ireland. We do not notice unlicensed distillers, as very little spirits are made in these places at pre

sent.

now engaged in follow that less A hundred years

Although there are much fewer people making spirits than formerly it does not spirits are made than there used to be. ago, according to the best information we have, there was about five million gallons of spirits made annually in Ireland. In the year ended 31st March, 1907, about twelve million gallons was made. The tax on spirits has been much increased during the century. In 1824 the tax was only 2s. 434d. per gallon, but the duty was gradually raised until it was made equal to the English duty of 8s. per gallon in the year 1858. It was Gladstone who gave the last

« НазадПродовжити »