Зображення сторінки
PDF
ePub
[ocr errors]

cem Ligoridem nomine curam sue puelle custodire volo." Hec dicens tradidit Stranguilioni infantem deditque aurum et argentum et vestes copiosas. Et juravit neque barbam neque capillos nec ungulas tonsurum, nisi prius filiam suam dedisset in matrimonium. At illi stupentes, quod tam graviter juraverat, cum magna diligentia educaturos se puellam promittunt. Appollonius autem navim ascendit et ad longinquas Egipti regiones navigabat. Interea puella Tharsia expleto quinquennio traditur liberalibus studiis una cum Philomacia, filia eorum, coëtanea sua. Cumque ad XIIII annos venisset, reversa de auditorio invenit nutricem suam Ligoridem subitaneam invalitudinem incurisse et sedens juxta eam causas infirmitatis explorat. Cui nutrix: “audi, bona filia, verba mea et in corde tuo reserva. Quem tu putas patrem aut matrem vel patriam ?" Ait puella: "patriam Tharsum, patrem Stranguilionem, matrem Dyonisiadem." Nutrix ingemuit et ait : audi, filia, originem natalium tuorum, ut scias, quomodo post mortem meam agere debeas: est tibi pater nomine Appollonius et mater Lucina, Altistratis regis filia, que, cum te pareret, statim precluso spiritu mortua est. Quam pater tuus Appollonius effecto loculo cum ornamentis regalibus in mare misit, et viginti sistercias auri posuit sibi sub caput, ut, ubicunque esset devoluta, illa in auxilium ejus fuissent. Navis quoque luctantibus ventis cum patre tuo lugente et te in cunabulis posita pervenit ad hanc civitatum. Hiis ergo hospitibus, Stranguilioni et Dyonisiadi, una mecum te commendavit Tyrius Appollonius, pater tuus, votumque fecit nec barbam nec capillos nec ungues tonsurum, nisi prius te nuptum traderet. Nunc ergo moneo, si post mortem meam hospites tui, quos parentes appellas, iniuriam aliquando tibi forte fecerint, ascende in forum, et ibi invenies statuam patris tui, stantem. Apprehende illam et clama: "filia ejus sum cujus est hec statua." Cives vero, memores beneficiorum patris tui, injuriam tuam vindicabunt." Cui Tharsia: "cara nutrix, deum testor, si ita mihi non dixisses unde essem, penitus nescirem." Et cum adinvicem loquerentur, nutrix emisit spiritum. Tharsia vero corpus nutricis sue sepelivit et per totum annum mortem ejus lugebat. Post vero induit priorem dignitatem, petiit scolas ad studia liberalia. Et cum de scolis reverteretur, non prius cibum sumpsisset, antequam nutricis monumentum introisset. Ferens ampullam vini ingrediebatur et ibi manens parentes suos vocabat. Et cum hec agerentur, quadam die Dyonisiades cum filia sua Philomacia et Tharsia transibat per forum. Videntes omnes cives speciem Tharsie et ornamentum dixerunt: "felix pater, cujis filia Tharsia est! Illa vero, que adheret ei, turpis est et dedecus;" Dyonisiades, ut audivit Tharsiam laudari et filiam suam vituperari, conversa in insaniam furoris, sola sedens secum cogitavit: "pater eius ex quo hinc profectus est, habet annos XIIII: non venit ad recipiendum filiam suam nec letteras pro ea misit. Puto quod mortuus est-nutrix ejus mortua est: neminem habeo emulum. Occidam eam et ornamentis ejus filiam meam ornabo." Et cum hec cogitasset, venit quidam de villa nomine Theophi

[ocr errors]

lus, quem vocans ait: "si cupis premium accipere, Tharsiam interfice." Ait villicus: "quid peccavit innocens virgo?" At illa: "pessima est, et ideo mihi negare non debes. Fac, quod jubeo; et si non feceris, male tibi eveniet." Et ille: "dic mihi, domina, qualiter hoc potest fieri." Que ait: "consuetudo ejus est, mox ut venerit de scolis, non prius sumere cibum, quam nutricis sue introierit monumentum. Ibi te cum pugione paratum inveniat. Apprehende crines ejus a vertice et eam interfice et corpus ejus mitte in mare et libertatem tuam cum magno premio a me accipies." Villicus tulit pugionem. Gemens et flens ibat ad monumentum et ait: " heu, non merui libertatem nisi per sanguinis effusionem innocentis virginis?" Puella autem rediens de scolis monumentum cum ampulla vini intravit, sicut solebat facere. Villicus impetum fecit et apprehendens crines puelle jactavit eam in terram. Dum autem volebat eam percutere, ait ad eum Tharsia : o Theophile, quid peccavi contra te vel contra aliquem, ut moriar:" Ait villicus: "tu nihil peccasti, sed pater tuus, quite cum magna pecunia et ornamentis reliquit." Cui puello: "peto, domine, ut, si nulla est spes vite mee, permittas me deum testari." Villicus ait: "testare! Et deus ipse scit, quod coactus te interficio." Illa vero cum esset posita in orationem, venerunt pirate, et videntes puellam su jugo mortis stare et hominem armatum volentem percutere eam, clamaverunt: parce, crudelissime barbare! Illa est nostra preda, non tua victoria." At ille, ut talia audivit, fugiens post monumentum latuit in litore maris. Pirate vero rapiunt virginem, mare petunt. Villicus rediit ad dominam et ait: quod jussisti factum est; tu vero, ut consulo, induas te lugubrem vestem et ego tecum, et effundamus lacrimas falsas in conspectu civium et dicemus eam ex gravi infirmitate defunctam." Stranguilio ut audivit, tremor et stupor invasit eum et dixit: "da ergo et mihi vestem lugubrem, ut lugeam, quia tali scelere sum involutus. Heu, quid faciam ! Pater puelle istam civitatem naufragium pertulit, bona perdidit et penuriam perpessus est, et restitutum est ei malum pro bono! Filiam suam, quam nobis commisit nutriendam, crudelis leena devoravit. Heu cecatus sum lugeam innocentem virginem ! Vinctus sum ad pessimam venenosamque serpentem." Elevans oculos ad celum ait: deus, tu scis, quia mundus sum a sanguine Tharsie, et requiras a Dyonisiade!" Respexit uxorem suam et ait: quomodo suffocasti filiam regis, inimica dei hominumque obprobrium!" Illa vero induit se et filiam suam lugubres vestes, falsasque lacrimas fundunt et clamabant coram civibus: “cives carissimi, ideo ad vos clamamus, quia spes oculorum nostrorum, Tharsia, quam vidistis, subito dolore defuncta est et nobis cruciatus et amaros fletus reliquit. Quam digne sepelire fecimus." Tunc pergunt cives, ubi figuratum erat sepulchrum et pro meritis patris fabricabant loculum ex ere et scripserunt: "dii manes: cives Tharsie virgini pro beneficiis patris ejus sepulchrum ex ere collatum fecerunt." Igitur qui puellam rapuerPRINTED JAN. 4, 1899.

[ocr errors]

PROC. AMER. PHILOS. SOC. XXXVII. 158. T.

[ocr errors]
[ocr errors]

ant, venerunt ad civitatem Machilenam. Deponitur ergo illa inter cetera mancipia venalis. Audiens eam leno infaustissimus ac impurus ac dives contendere cepit, ut eam emeret. Sed Athanagora, princeps ejusdem civitatis, videns eam nobilem, sapientem pulchramque obtulit decem sestercias auri. Leno ait: " ego dabo XX." Athanagora dixit: ego XXX." Leno: " ego XL." Athanagora: "L." Leno: "LX." Athanagora: "LXX." Leno: "LXXX." Athanagora: XC." Leno: "in presenti C sestescias auri dabo." Et ait: "si quis amplius, X dabo supra." Athenagora ait: "ego, si cum lenone contendere voluero, ut unam emam, plures venditurus sum. Permittam eum emere, et cum prostituerit eam in lupanar, intrabo prius ad illam et eripiam nodum virginitatis ejus, et erit mihi sicut emerim eam." Quid plura? Perrexit cum lenone in salutatorium, ubi habuit Priapum aureum et gemmis adornatum et ait: " puella, adora istum!" Ait illa: " nunquam tale adorem!" Et ait: "domine, numquid Lapsacenus es tu?" Leno ait: 'quare?" Et illa: "quia Lapsaceni colunt Priapum." Leno ait: "nescis, misera, quia in domum lenonis avari incurristi?” Puella prosternens se ad pedes ejus ait: "o miserere, domine, virginitati mee! Ne prostituas hoc corpus sub tali turpi titulo." Cui leno ait: "nescis, quia apud lenonem et tortorem nec preces nec lacrime valent?" Tamen vocavit villicum puellarum et ait: "hec puella ornetur vestibus puellaribus preciosis, et scribatur ei titulus: "quicunque Tharsiam violaverit, mediam libram dabit; postea ad singulos solidos patebit populo." Villicus fecit, quod jussum fuerat cum lenone. Tercia die antecedente turba cum symphonia deducitur ad lupanar. Sed Athanagora princeps civitatis primus ingreditur velato capite. Tharsia videns eum procidit ad pedes ejus et ait: "miserere mei, domine, propter deum! Et per deum te adjuro, ne velis me violare! Resiste libidini tue et audi casus infelicitatis mee et originem, unde sim, diligenter considera!" Cui cum universos casus suos exposuisset, princeps confusus et pietate plenus ait ei: "habeo et ego filiam tibi similem, de qua similes casus metuo." Hec dicens dedit ei XX aureos dicens : ecce habes amplius quam virginitatis propositum est. Dic advenientibus, sicut mihi dixisti, et liberaberis!" Puella profusis lacrimis ait : ego pietati tue gracias ago. Et ne alicui narres, que a me audisti!" Athanagora ait: "si narravero, filie mee, cum ad talem etatem penenerit, similem casum ne patiatur." Et cum lacrimis discessit. Cui exeunti obviavit ei alius et ait: "quomodo tibi convenit cum puella?" Ait princeps: "non potest melius: erat enim tristis." Intravit juvenis et puella more solito ostium claudit. Cui juvenis ait: "quantum dedit tibi princeps?" Ait puella: "quadriginta aureos." At ille: "accipe integram libram auri!" Princeps audivit, ait: "quanto plus dabis, tanto plus plorabit." Puella nummos accepit, procidit ad pedes ejus et casus suos indicavit. Aporiatus juvenis ait: "domina, surge! Homines sumus. Casibus subjacemes." Hiis dictis exiit. Vidit itaque Athanagoram ridentem et ait illi: "magnus homo es! non habes,

[ocr errors]
[ocr errors]

44

cui lacrimas propines nisi mihi ?” Et jurabant, ne hec verba cuiquam proderent, et ceperunt adventum aliorum expectare. Venerunt multi. Dantes pecuniam intrabant, flentes exibant. Postea obtulit pecuniam lenoni dicens: ecce precium virgini tatis mee! Leno ait: Vide, ut cotidie tantas pecunias afferas!" Altera die iterum ait ad eum: ecce precium virginitatis mee, quam lacrimis et precibus custodio." Iratus leno audiens, quod virgo esset, vocat villicum puellarum et ait: "duc eam ad te et frange nodum virginitatis ejus!" Cumque eam villicus duxisset in cubiculum, dixit ad eam : “dic mihi, si virgo es." At illa: "quamdiu deus vult, virgo sum." At ille: "unde tantam tulist pecuniam?" Puella ait: "lacrimis profusis exponens casus meos rogavi homines, ut misericordiam virginitatis mee haberent." Et prosternens se pedibus eius ait: "miserere mei, domine, subveni captive regis filie! ne violes me!" At ille: "leno est avarus: nescio, si possis virgo permanere." At illa: "studiis liberalibus. Erudita sum et in genere musicali possum modulari. Duc me in forum! Ibi poteris facundiam meam audire: proponam questiones populo et proposita solvam et hac arte applicabo pecunias cotidie." At ille: "mihi bene placet." Omnis populus cucurrit ad virginem videndam. Atilla aggreditur facundiam studiorum; questiones sibi proponi jubet, omnes clare solvit. Tunc clamor populi factus est magnus circa eam et multam pecuniam a populo recepit. Athanagora vero illam integra virginitate ut unicam filiam custodiebat, ita ut eam donis multis villico commendaret. Cum hec ageren

tur, venit Appollonius XIIII° anno jam transacto ad domum Stranguilionis et Dyonisiadis in civitatem Tharsum. Quem cum vidisset Stranguilio, perrexit rabido cursu dixitque uxori sue Dyonisiade: "dixisti Appollonium naufragium fecisse: ecce venit ad repetendam filiam suam ! Quid dicturi sumus patri pro filia?" Et illa dixit: "miser vir et ego conjux! Accipiamus vestes lugubres et perfundamus lacrimas! Et credet nobis, quod filia ejus morte naturali defuncta est." Cum hec ita dicerent, intravit Appollonius. Ut vero vidit eos lugubri veste indutos, ait: "quare in adventu meo funditis lacrimas? Credo, quod iste lacrime non sunt vestre sed mee." Ait mulier nequam: "utinam ad aures tuas alius et non ego aut conjux meus diceret, quod jam dicam! Tharsia, filia tua, subito defuncta est." Appollonius hoc audiens, totum corpus ejus contremuit, diuque defixus stetit. Tandem resumpto spiritu intuens mulierem ait: "o mulier, si filia mea defuncta est, ut dicis, numquid et pecunia ac vestes simulque ornamenta perierunt ?" Ait illa: "aliqua sunt, aliqua perierunt." Et dixerunt: "crede nobis, quia credidimus, ut filiam tuam viventem invenires. Et ut scias nos non esse mentitos, habemus testimonium: cives enim nostri memores beneficiorum tuorum in proximo litore ex ere collato filie tue monumentum fecerunt, quod potes videre." Appollonius credens eam esse defunctam ad famulos ait: "tollite hec, famuli, et ferte ad navem! Ego vadam ad filie mee monumentum." Legit titulum sicut superius est scriptum.

Stetit quasi extra se maledicens oculos proprios et ait: "o crudeles oculi, potuistis titulum filie mee cernere, non potuistis lacrimas fundere!" Hiis dictis ad navem perrexit et ait famulis suis: "projicite me, quero, in profunditatem navis; cupio enim in undis exhalare spiritum." Et dum prosperis navigat ventis Tyrum reversurus, subito mutatum est pelagus, et per diversa maris discrimina naves jactabantur. Omnibus autem deum rogantibus ad Machilenam civitatem, in qua erat filia sua Tharsia, venerunt. Gubernator autem cum omnibus magnum plausum dedit. Ait Appollonius: "quis sonus hilaritatis aures meas percussit?" Ait gubernator: "gaude, domine, quia hodie Neptunalia celebrantur." Appollonius ingemuit et ait: "et omnes diem festum celebrent preter me!" Tunc vocavit dispensatorem suum et ait ei: "sufficiat famulis meis pena mea ac dolor—dona eis X aureos, et emant, si que voluerint, et diem festum celebrent. Et quicunque vocaverit me vel gaudium mihi fecerit, crura illorum frangi jubeo." Dispensator itaque emit necessaria et rediit ad navem. Cum igitur inter omnes naves navis Appollonii honoracior esset, cum magno convivio ceteris melius celebrant naute Appollonii. Athenagora, qui Tharsium diligebat, juxta navem in litore ambulabat viditque navem Appollonii et ait: "amici, ecce navis ista mihi placet, quam video decenter esse paratam." Naute, ut audiunt suam navem laudari, dixerunt ei: "o domine, rogamus, in navem nostram ascendatis." Et ille: "mihi placet." Ascendit et libenti animo discubuit posiutque decem aureos in mensa et ait: "ecce, ne frustra me invitaveritis!" Et dixerunt: " domine regraciamur vobis." Cum autem princeps vidisset omnes discumbentes, ait: "quis est dominus navis?" Ait gubernator: "dominus navis in luctu moratur, jacet inferius et opstinat: in mari conjugem perdidit et in terra filiam." Athanagora ait uni servo, Ardalio nomine: "dabo tibi duos aureos; tantum descende et dic ei: "rogat te princeps civitatis hujus: procede de tenebris ad lucem!" Ait juvenis: "non possum aureis tuis crura mea reparare. Quere alium, quia jussit, ut quicunque eum appellaverit, crura ejus frangantur." Athanagora ait: "hanc legem vobis constituit, non mihi; ego autem descendam ad eum. Dicito mihi, quis vocatur." At ille: "Appollonius." Audito hoc nomine ait intra se: "et Tharsia appellavit patrem suum Appollonium." Descendit ad eum. Quem ut vidit barba, capite squalidum, submissa voce dixit: "ave Appolloni!" Appollonius ut audivit, putans se ab aliquo servorum suorum appellari, turbulento vultu respiciens vidit ignotum hominem, honestum et decorum. Siluit. Ait princeps: "scio te mirari, quod ego ignotus te appellavi. Disce, quia princeps sum hujus civitatis, Athanagora nomine. Descendi ad litus ad naves contuendas, inter ceteras vidi navem tuam decenter ornatam et amavi aspectum eius. Invitatus eram a nautis tuis. Ascendi et libenti animo discubui. Inquisivi dominum navis. Quem dixerunt in luctu grandi esse; quod et video. Propter quod ad te descendi, ut de tenebris producerem te ad lucem. Spero autem, quia dabit tibi deus

« НазадПродовжити »