Chiên tài, thì bừng và sáng tác thi-bừng Le poète est chose légère, ailée, sacrée, et il ne peut créer avant de sentir l'inspiration, d'être hors de lui et de perdre l'usage de la raison. Tant qu'il n'a pas reçu ce don divin, tout homme est incapable de faire des vers et de rendre des oracles. PLATON Nhà thơ có tâm hồn nhẹ-nhàng, phất phơ bay lượn, thiêng liêng, và chỉ có thể sáng tác khi đã thấy hứng, mất tự-chủ, không biết gì phải trái nữa. Nếu chưa có thiên-phủ như vậy, không ai làm nổi các câu thơ và nói những lời có ý-nghĩa tiên-tri. Les poètes ne sont point guidés dans leurs créations par la science, mais par une sorte d'instinct et par une pro inspiration divine, de même que les devins et les phètes qui, eux aussi, disent beaucoup de belles choses, mais sans se rendre compte de ce qu'ils disent. PLATON Trong công việc sáng tác, các thi-nhân không hề do tri-thức chỉ đường, nhưng họ nhờ một thứ thiênnăng và một cảm-hứng thần-diệu như các nhà bốc-phê và tiên-tri, và các vị này cũng vậy, họ thốt ra nhiều điều hay ý đẹp mà chẳng biết minh nói chi. Partout les hommes, quand ils ne possèdent pas les aptitudes naturelles, y suppléent par une étude obstinée de l'art correspondant, mais en poésie, toutes les ressources de l'art seront inutiles à celui que la nature n'a pas favorisé. Ce principe nous montre que, si la poésie fonda l'entière civilisation païenne, qui devait produire tous les arts, c'est la nature qui engendre les premiers poètes. J. B. VICO Ở các trường-hợp thiếu thiên-bầm về một nghệ thuật, con người thay tài bằng sự kiên nhẫn học hỏi, nhưng ở lãnh vực thơ, mọi phương tiện kỹ thuật đều vô-ích nếu tạo-hóa chẳng phú cho tài-năng. Nguyên-lý đó chứng tỏ rằng nếu thơ đã sáng lập tất cả nền văn-minh đa-thần thời cổ, đề vănminh đó phát sinh các nghệ thuật, thì chính tạo-hóa đã sinh ra các thi-sĩ đầu tiên. Le gynécologiste pourrait étonner une femme qui vient d'accoucher en lui expliquant ce qui s'est passé dans son corps, en lui décrivant le processus physiologique de l'acte qu'elle a eu la force mystérieuse d'accomplir, mais dont elle ignore la nature; les actes créateurs procèdent en effet non de la connaissance de leurs lois, mais d'une puissance incompréhensible et obscure, et qu'on ne fortifie pas en l'éclairant. MARCEL PROUST Y-sĩ chuyên trị bịnh phụ-nữ có thể khiến một sản-phụ vừa đẻ phải ngạc-nhiên, khi giải thích cho bà hay đã xảy ra những gì trong thân-thề bà, và tả rõ từng giai-đoạn trước sau trong việc sinh-sản mà bà đã hoàn thành tuy không rõ tinh-chất, song nhờ một sức mạnh bí-huyền; quả như vậy, những tác động sáng-tạo không tiến triển theo những qui-luật được am do một mãnh-lực tối tăm không thể hiểu, cũng không tăng cường được khi cắt nghĩa cho rạng tỏ. tường, nhưng Le poète naît par le poème qu'il crée ; il est second au rang de ce qu'il fait, il est postérieur au monde qu'il a suscité.... Le poème est son œuvre, le mouvement le plus vrai de son existence, mais le poème est ce qui le fait être, ce qui doit exister sans lui et avant lui dans une conscience supérieure. La poète n'existe qu'après le poème. L'inspiration n'est pas le don d'un secret ou d'une parole consenti à quelqu'un existant dejà; elle est le don de l'existence à quelqu'un qui n'existe pas encore. MAURICE BLANCHOT Nhà thơ là con đẻ của bài thơ do y sáng tác ; việc ỵ làm thành trước, y hiện ra sau, y sinh ra sau thế-giới mà y đã tạo. Bài thơ là tác-phẩm của y, là hoạt động chân-thực nhất trong đời y, nhưng bài thơ lại là cái gì khiến y hiện hữu, cái gì phải có dù vắng y và trước y, ở một tri-thức cao siêu Chỉ có nhà thơ sau khi có bài thơ. Thi-hứng không phải là sự trao tặng một bi-quyết hay một lời nói cho một kẻ đã hiện-hữu rồi; nhưng là sự trao tặng đời sống cho một kẻ chưa sinh ra. Các nguồn thơ A.– THỰC VÀ MỘNG Les poètes créent des fantômes et non des réalités. PLATON Các thi-nhân tạo ra bóng ma, chứ không phải sự thực. car En ce qui concerne la poésie, il faut préférer l'impossible croyable au possible croyable. il est vraisemblable que des choses arrivent contre toute vraisemblance. ARISTOTE Về thơ, sự không thể xảy ra, nhưng có thể tin được, còn hơn là sự có thể xảy ra và có thể tin. |