Зображення сторінки
PDF
ePub

г

PRIENÆUS, a, um,

os, ad Prienem pertinens. V. Prieneus Sidon. carm. 2. v. 161. Prienze Bia, quod plus tibi turba malorum eft, Adde carm. 15. v. 48. PRIENENSIS, fe, ad Prienem pertinens. V. vocem fequent. Plin. lib, 26, cap. 8. ante med. Prienenfe fcammonium. Val. Max. l. 1, f. 5. n, 1, extern. Prienenfibus auxilium adverfus Carras implorantibus. PRIENEUS, i, Пmous, trifyllab. Prienæus, qui eft ex Priene oppido Ionia maritimo, in confinio Caria, Heracleæ proximo, patria Biantis Aufon. de VII. Sap. de Lud, v. 11. & in Brante, verf. 1. Bias Prieneus dixit, ai maĜso, nanoi, & in fi. Plures effe Bias; pravos, quem clara Priene, &c. Sidon, carm. 2. v. 161, 15. v. 48, primam producit.

carm,

PRIMEVITAS, atis, f. gioventù, adolefcenza, primum ævum, primi anni adolefcentiæ. Infcript. (IV. Chrifti fæculo exarata) apud Gruter. pag. 462. . . Cujus primævitas, officio fedis Urbana advocationis exercito, &c.

PRIMEVUS, a, um, chi è nel for degli anni, giovinetto,

violar, Exoxos, qui in primo ævo eft, h. e. in flore ætatis: qui primos pubertatis annos eft ingreffus, vel qui adolefcentiam nondum exceffit. Virg. 9. Æn. v. 544. vix unus Helenor, Et Lycus elapfi: quorum primavus Helenor, &c. Val. Flacc. I. 6. v. 569. Neftoris haftæ Immoritur primavus Helix, brevibus præreptus in annis. Virg. 7. Æn. v. 162, & Sil. l. 5. v. 18. & Senec. in Hippol. verf. 620. Ante urbem pueri, & primavo flore juventus Exercentur equis.. Virg. n. 10. v. 345. & Sil. l. 16. v. 406. & Lucan, I. 6. v.562. Æn. v, fidens primævo corpore Claufus, Val, Flacc. I. 2. v. 653. centumque pares primava miniftri Corpora. Catull, carm. 63. de nupt. Pel. v. 401. Optavit genitor primævi funera nati. Nemefian, in Cyneg. v. 115, de canib. dum læto flore juventus, Corporis & venis primævi fanguis abundat. ( ordo eft & fanguis primevi corporis abundat in venis.) Claudian, I. 1. in I. Conful, Stilich, verf. 51. Vix primævus eras, paci cum mitteris auctor Affyriæ. PRIMANI, orum, m, primæ legionis milites, ut Secundani fecundæ, Tertiani tertiæ. Tacit. lib. 2. Hift. cap. 43. Primani, ftratis Unaetvicefimanorum principibus, aquilam abftulere. Adde lib. 4. c.37. & alibi.

PRIMĀNUS Tribunus, is dicebatur, qui primæ legioni tributum fcribebat ut tradit Feftus, citans Catonis orationem, quam de fuis virtutibus contra Thermum habuit.

,

PRIMARIUS, a, um, primaria, principale, TpTos, qui primus eft in aliquo ordine, princeps, primas, vel principum unus. Vetus elogium A. Atilii Calatini apud Cicer. 2. de Fin. c. ult. & de Senect. c. 17. Uno ore cui plurima confentiunt gentes, populi primarium fuiffe virum. Id. 3. Verr. c. 58. ad fin. Magno præfidio fuit Anniæ pupilla mater, femina primaria. Plaut. Stich, 1. 2. 81. Quin vos capitis conditionem ex peffima primariam? b. e. conditionem nuptiarum & matrimonii, Id, Mil, 3. 1. 73. Primarius parafitus. Plin, 1. 7. c. 43. a med. Primarius bellator. Cic, 3. de Fin. c. 16. Sic in vita non ea, quæ primario loco funt, fed ea, quæ fecundum locum obtinent, producta nominentur.

PRIMAS, tis, omn. gen. primus, primarius. Apul. I. 2. Metam. Apud primatem féminam. ibid. Primatis civitatis filius. Impp. Arcad. Honor. & Theodof, lib. 7. Cod. Theodof. tit. 18. leg. 13. Quod ad notitiam primatium urbium, vicorum, caftellorumque deveniat. Impp. Honor, & Theodof. ibid. lib. 1. tit. 12. leg. ult. Periculo primatum officii. PRIMĀTUS, us, m. primato, maggioranza, preferenza, prima posto, πрwτ, primus locus, primæ partes, principatus, palma. Varr. 1. 1. R. R. c. 7. in fin. Alii dant primatum bonis pratis. Plin. l. 24. c. 17, a med. Primatum obtinere apud regem. id. 1. 8. cap. 5. Donare aliquem primatu. Id. . 13. c. 12. de charta. Primatum mutavit Claudius: nimia quippe Augufta tenuitas tolerandis non fufficiebat calamis.

PRIME, adverb. apprime, in primis, Nevius apud Charif. lib. 2. pag. 188. Putfch. Fabula prime proba. Agnofcit etiam Prifcian. I. 3. pag. 603.

PRIMICERIĀTUS, us, m. officium & dignitas Primicerii. Impp. Honor, & Theodof. lib. 12. Cod. tit. 27. leg. 1.

PRIMICERIUS, ii, magifter, vel princeps officii. h. e. qui primum obtinet locum inter aliquos munere publico fungentes. Ampliffime enim hæc vox accipitur, & generatim ita vocantur, qui in aliquo munere principes funt, adeo quidem, ut & fcholæ, collegiaque fuum habuerint primicerium. Unde Suidas generatim interpretatur πρῶτον τῆς τάξιος, ideft qui in quocunque ordine primum locum obtinet. Itaque Primicerius in officio Prefectorum Pretorio legitur apud Veget. de re milit, l. 2. c. 21. & Primicerius protectorum apud Ammian. Marcell. I, 18. c. 3. ( al. 6.) Primicerius Notariorum, apud Impp. Honor. & Arcad. lib. 11. Cod. Theodof. tit. 18. leg. 1. facri cubiculi, ibid. menforum apud eofd. lib. 12. Cod. Juftin. tit. 28. leg. 1. fabricæ, Valent. Theodof. & Arcad. ibid. lib, 11. tit.9. leg. 2. domefticorum, & prote&torum, Theodof. & Valent. ibid. lib. 12. tit. 17. leg. 2. Alios etiam primicerios fuppeditat Caffiod. 1. 11. Variar. De ejus etymologia varii varia, fed plures & faniores ita dictum putant, qui primus fcriberetur in cera, h. e. in tabula cerata, feu catalogo alicujus ordinis. Nunc vox hæc ad Ecclefiafticam dignitatem tranfiit Epifcopali proximam,

.

PRIMIGENIUS, a, um, aponyaevos, primitivus, qui aliunde non habet originem. Varr. 1. 2. de R. R. c. 2. Dicam de primigenia pecuaria. E feris enim pecudibus primum dicis oves comprehenfas ab hominibus, & manfuefa&tas. Primigenia verba, feu vocabula, æρwtéτuzo júk, quæ non funt ab alia voce, fed fuas habent

radices, ut lego, fcribo. Varr. 1. 5. de L. L. c. 5. T Primige nia femina dicuntur, quæ a natura infita funt, quæ Græci apaTu quosus appellant, & Cic. 5. de Fin. c. 7. prima fecundum naturam. lib. 2. c. 11. prima data natura, item prima, & principia naturalia. In his numerant incolumitatem, confervationemque omnium partium, valetudinem, fenfus integros, doloris vacuitatem, vires, pulcritudinem, ceteraque hujufmodi. Varr. l. 1. de R. R.c. 49. In his intus primigenia femina dedit natura. ¶ Primigenius Julcus dicitur, tefte Fefto, qui in condenda nova urbe, junctis tauro & vacca, defignationis caufa imprimitur: quia ab eo inchoatur opus urbis condendæ. Primigenia rerum Ammiano fub fin. 1. 26. eft rerum natura. Primigenii apud Apul. lib. 11. Metam. dicti funt Phryges, quia credi volebant, fe primos omnium hominum exftitiffe. quod tangit etiam Claudian. I. 2. in Eutrop. v.251. Primigenia Fortuna, dea Fortuna præfes rerum gignendarum, vel quæ eft unicuique a primo ortu comes. Hujus ædem in colle Quirinali dedicavit Q. Marcius Ralla, duumvir ad id ipfum creatus. Cic. 2. de Leg. c. 11. extr. Liv. l. 34. c. 53. a med. T Ab hac datum cognomen legioni XXII. Primigenia, apud Spartian, in Dig. Julian, c. 1. & apud Gruter, Infcript. 9. pag. 427. & 1. pag, $52. & 2. pag. 566.& alibi. PRIMIGENUS, a, um, πρwτoyovos, primo genitus, Lucret. lib. 2. verf. 1104. Diemque Primigenum maris, & terræ, folifque coortum. Avien. in Arat. verf. 13. Mentis primigenæ penetralia dura refolvens. PRIMIPĂRA, æ, f. di primo parto, mpwTo Tixos, femina in quovis ani malium genere, quæ primo peperit. Plin. 1. 8. c. 40. Et ab ea quæ femina fit ex primipara genita, Faunos cerni. Adde cap. 47. ubi de ovibus loquitur, ficut priore loco de canibus. PRIMIPILARIS, ris, qui fuerat, vel qui eft primipilus. Quintil. l. 6. c. 3. An primipilaris ei teftamento fuaderet ordinare fuprema judicia. Infcript. apud Gruter, pag. 416. n. 1. Primipilari Leg. VIII. ¶ Legitur & primopilaris in Infcript. apud eund. pag. 50. n. 6. L. Aurelius L. F. Pal. Rufus Primopilaris.

[ocr errors]

PRIMIPILARIUS, ii, m. primipilaris. Senec. de conftant. Sap. c. 18, Nec impune ceffit primipilario, quod, &c. Spartian. in Didio Julian. c. 5. Nigrum miffo primipilario, occidi imperat. Adde in Pefcen. Nigro, c. 2. a med. PRIMIPILATUS, us, m. primipili dignitas. Impp. Valerian. & Gallien. 1. 12. Cod. tit. 63. leg. 1. Commoda primipilatus poft adminiftrationem incipiunt deberi.

PRIMIPILUS, five Primopilus, i, m. πTS 8 PX, Centurio primi pili, h. e. dux primæ centuriæ in ordine pilanorum feu triario rum. Sed Dionyf. lib. 9. fcribit omnes Centuriones legionis, qui fexaginta erant, generatim primipilos appellatos effe. Veget. de re milit. I. 4. c. 8. fic fcribit: Vetus confuetudo tenuit, ut ex primo principe legionis promoveretur centurio primi pili, qui non folum aquila præerat, verum etiam quatuor centurias, h. . quadringentos milites in prima acie gubernabat. Hic tanquam caput totius legionis merita confequebatur, & commoda. Caf. I. 2. B. Gall. c. 25. P. Sextio primipilo multis vulneribus confecto. Val. Max. l. 1. c.6. 7. 11. Aquilarum altera vix convelli a primipilo potuit. TPrimopilus legitur in Vet. Infcript. apud Gruter. pag. 349. n. 4. & pag. 370. n. 1. & pag. 437. n. 5. quæ fic habet: C. Meffio C. F. Sa xoni. Primo. Pilo. Præf. Cohort, &c. ¶ Differunt autem primipilus, & primus pilus; nam primus pilus eft prima centuria; primipilus vero ejus centuriæ ductor, V. Pilum. T Summa erat primipili dignitas, quique eam obtinebat, ftatim in equeftrem ordinem referebatur. Martial. I. 6. epigr. 58. Et referes pili præmia clarus eques. V. Juft. Lipf. de milit. Rom. 1. 2. dial. 8. PRIMIPOTENS, tis, adject. primus potentia. Apul. in Afclep. pag. 92. Elmenhorst. Deus primipotens, & primus gubernator mundi, PRIMISCRINIUS, ii, m. primus in ordine fcriniariorum. Imp. Ans ftaf. lib. 12. Cod. tit. 50. leg. ult. Impp. Theodof. & Valent. ibid. tit. 53. leg. ult. & Impp. Gratian. Valens, Theodof. & Arcad. ibid. tit. 60. leg. ult. & Infcript. apud Donium claff.6. n.152. PRIMITER, adverb, primitus, primo, primum. Pompon. apud Non. c. 2. n. 661. & cap. 10. n. 13. Quin bono animo es, video: eripis primiter dapes. Sed idem Non. c. 8. n. 42. hunc eundem locum ita refert: Bono animo es, video: eripuifti primitus de pannibus. Addit Non. cit. c. 2. hæc verba Lucilii 1. 5. Sicuți cum primiter ficos populare fentis, item pretio ingenti ad primitus paucos. Qua corrupta funt, & ab eodem fic emendate recitantur cap. 4. n. 118. Sicuti cum primos ficos propola recentes Protulit, & pretio ingenti dat primitu' paucos.

[ocr errors]

PRIMITIE, arum, f. primizie, aτapxai, primæ res in quocumque genere, ut Primitiæ operum, armorum, frugum vel fructuum, &c. a primus. Videntur proprie dici de primis fructibus ex agro fufceptis, qui Deo offerebantur, translate etiam de aliis rebus. 0vid. 2. Faft, v. 520. Primitias Cereri farra refecta dabant. Id. 8. Met. v. 274. Primitias, frugem Cereri, fua vina Lyao, Palladios flava latices libaffe Minerva. Id. 3. Faft. v. 729. Te (Bacche ) memorant, Gange, totoque Oriente fubacto, Primitias magno fepofuiffe Jovi. Calpurn. Ecl. 2. v. 64. pomiferi Laribus confuevimus horti Mittere primitias. Val, Flacc. I. 3. v. 515. justæque dolorum Primitia, & tenero fuperati protinus angues. fcil. Juno de Hercule loquitur. Stat. 11. Theb. v. 285. Hei mihi primitiis armorum & rite nefafto Libatus. b. e. initiis belli. in fin. lib. 2. Primitia operum. & lib. 6. v. 146. lacrimarum. Virg. 11. Æn. vers. 156. Primitiæ juvenis mifera, bellique propinqui Dura rudimenta. Sil. 1. 3. v. 11. Primitia tori. h. e. prima gaudia conjugii. Tacit. 4. Hift. c. 53. ad fin, metallorum. h. e. primæ male e metallis eru

?

[ocr errors][ocr errors]

PRIMORDIUS, a, um, primo, originario. Coluns. 1.6. c. 37. Ut avitus color primordii feminis miftu reddatur nepotibus. Al. leg. primordiis feminum.

tx. Colum. I. 4. c. 10. vitis refecare. b. c. quæ prima trunco vitis, PRIMORDIUM. V. Primordia.
progerminantur. Sic lib. 10. v. 147. Primitiis plantæ modicos tum
præbeat imbres Sedulus irrorans olitor. Gell. in præfat. circa med.
Primitias quafdam, & quafi libamenta ingenuarum artium dedimus.
Apul. 1. 10. Metam. Dum ludicris Scenicorum choreis primitia fpe-
&taculi dedicantur. & lib. 11. Rudem dedicantes carinam, primi-
tias commeatus libant. h. e. initium navigationis. ¶ Legitur &
primicia, fed minus placet.

PRIMITIUS, a, um, paros, qui in aliqua re primus & princi-
palis eft. Ovid. 12. Met. verf. 271. Ecce rapit mediis flagrantem
Rhatus ab aris Primitium torrem Al. leg. prunitium. h. e. jam
prunam factum.

PRIMITIVUS, a, um, primitivo, primus, primo adveniens. Colum.
1. 9. c. 13. Apes primitivis floribus illect. Id. de Arborib. c. 23.
Ea res & fertilem arborem reddet, & primitivos annos fructum vi-
nofum. b. e. cum primum arbor fructus feret. quod idem tradens
1. 5. inquit cap. 1o. a med. primis annis. Prudent. wepi 580. 14.
de S. Romano, v. 828. Ut primitivum crederes fetum geri. b. e.
primogenitum. ¶ Primitiva verba, quæ primigenia Varro vo-
cat,
funt, quæ primam pofitionem ab ipfa natura acceperunt, ut
lego, ferveo, domo, facio. Hæc Prifcian. 1. 8. pag. 824. Putsch.
S.
PRIMITUS, primieramente, la prima volta, pro, primum, primo.
Lucil. apud Non. c. 4. n. 118. Sicuti cum primos ficos propola re-
centes Protulit, & pretio ingenti dat primitu' paucos. Varr. l. 1.
R. R. c. 31. Primitus cum exit vitis, tota refecari folet. & lib.2.
cap. 2. a med. Primitus oritur herba imbribus primoribus evocata
Virg. in Ciri, v. 490. Ac veluti in niveo teneræ cum primitus ovo
Effigies animantis, &c. Dicitur & primitu, producta ultima.
Catull. carm. 19. in Priap. v. 10. Florido mihi ponitur picta vere
corolla Primitu, & tenera virens fpica mollis arifta.
PRIMNESIUS, palus, ad quem funis nauticus religatur, quem alii
tonfillam dicunt. Paul. ex Fefto. Al. leg. prymnefium, pprnoon,
a pure, puppis, quia funis a puppi religatur ad litus. Virg. in
f. 6. En. ftant litore puppes.

[ocr errors]

PRIMO, adverb. alla prima, primieramente, in prima, «porov, prin-
cipio, primo loco, prima fpecie, primum, primiter. Plaut. Amph.
5. 1. 42. Ibi continuo contonat fonitu maximo. ædes primo ruere
rebamur tuas. Cic. Verr. 3. c. 9. extr. Glaucia primus tulit, ut com-
perendinaretur reus. antea vel judicari primo potuit, vel amplius
pronuntiari. alla prima. & Nep. in Datam. c. 3. Primo non accredi-
dit. Phedr. 1. 4. fab. 10. v. 16. Significat primo, fæpe quos ipfe
&c. fecundo oftendit fcelera puniri, &c. Salluft. in Jug cap. 119.
Rex primo negitare, c. ad hoc metuere, ne, &c. denique fæpius
fatigatus, &c. Id. in Catil. c. 10. Primo pecuniæ, dein imperii cu-
pido crevit. ibid. Hæc primo paulatim crefcere: poft, &c. Liv.
I. 1. c. 50. ad fin. Primo reftitere: mox pepulere etiam fubeuntes
Juftin. 1. 1. cap. 3. Primo latebras circumfpicit: mox deinde,
Liv. l. 26. c. 39. Primo quinque naves habuit: poftea tres additæ
quinqueremes: poftremo, &c. Celf. I. 5. c. 26. fett. 34. Primo ab-
ftinentia utendum: deinde danda , quæ, &c. poftea imponi eadem,
quæ, &c. Terent. Hec. 4. 4. 91. Neque illi credebam primo. nunc
vero palam eft. Tacit. de Germ. c. 6. Quod primo numerus fuit
jam nomen, & honor eft. Plaut. Amph. 2. 1. 50. Neque credebam
primo mihimet Sofia: donec Sofia ille fecit, fibi uti crederem
Liv. l. 31. cap. 29. Meffanæ ut auxilio effent, primo in Siciliam
confcenderunt : iterum ut Syracufas in libertatem eximerent

&c.

[ocr errors]

Additur interdum particula dum, nil mutata fignificatione. Plaut. Capt. 1. 2. 57. Primodum opus eft piftorienfibus. Plerique al leg. primum dum. T Quid differat a primum, V. ibi in fine. PRIMOGENITALIS, le, primigenius. Tertull. adverf. Valentinian. сар. 20.

[ocr errors]
[ocr errors]

PRIMOGENITUS, a, um, primogenito, peToToxos, qui primus o-
mnium genitus eft, natu major. Pallad. lib. 1. cap. 39. Creduntur
Capes) non fugere, fi ftercus primogeniti vituli adlinamus oribus
vafculorum. Lactant. I. 4. c. 11. Filium fuum primogenitum dela-
bi juffit e cælo. Plin. l. 11. cap. 40. Primogenitis in quoque par-
tu fues primas (mammas ) præbent. Ita Harduin. ex MSS. Al. pri-
mis genitis.
PRIMOPLASTUS, i, m. TρTónλasos, primo creatus, hoc eft Adam.
vox hybrida ex Latino primus, & Græco Trasos, factus forma-
tus. Prudent. Cathemer. 9. v. 17. Ne gens periret primoplasti ex
germine.
PRIMORDIA, orum, n. principii, dxai, quæ primo ordimur, ini-
tia, principia, ut Primordia rerum, gentis, belli, &c. Cic. in Part.
c. 2. extr. Ut primordia rerum & quafi præcurrentia in quibus
ineft aliquid argumenti. Id. in Arat. 2. Leg. c. 3. A Jove Mufarum
primordia. Quintil. l. 1. c. 9. (al. 15.) Primordia dicendi. Ovid.
15. Met. v. 67. Primordia mundi. Lucan. lib. 10. v. 177. gentis.
Perf. Sat. 6. v. 3. veterum vocum. Colum. I. 3. c. 10. circa med.
Elementa fpiritus cum terrenis primordiis mifcere. Pallad. in Mart.
tit. 12. In primordiis. Lucret. inverfo ordine lib. 4. v. 32. Quove
modo diftra&ta rediret in ordia prima. Eadem ratione facit are di-
xit l. 6. v. 962. pro arefacit. ¶ In fingulari num. Liv. initio
op. & Salluft. in fragma apud Prifcian. l. 16. pag. 1101. Putfch. A
primordio urbis. Colum. I. 1. c. 1. ad fin. Mago fuorum fcriptorum
primordium talibus aufpicatus fententiis. Curt. l. 9. c.2. Adhuc in
operum fuorum primordio ftare. Justin. l. 2. c. 1. a med. Utriufque
primordii Scythas origine præftare. Adde Tacit. 1. Ann. c. 7. &
1.3. Hift. c. 34. & Apul. in Apolog. & in Florid. n. 3. ( al. lib. 1. )
PRIMORDIALIS, le, ad primordia pertinens, primus, ut Primor-
dialis lex, Tertull. adverf. Jud. c. 2. Primordialis caufa, Ammian.
1.30. c. I.

Tom. III.

?

22.

[ocr errors]

PRIMORIS, ris, primo, primus, prior. Gell. 1. 10. c. 19. In primore
pueritia. Sil. l. 1. v. 511. Haud me diffimilem, Alcide, primori-
bus annis Agnofces, invite, tuis. Id. l. 11. v. 143. excifam pri-
mori Marte Saguntum. b. e. prime belli tempore. Gell. 1. 2. c. 7.
Primore afpectu. a prima vista. Varr. . 2. R. R. c. 2. • med. Pri-
mitus oritur herba primoribus imbribus evocata . T Primores
dentes, qui primi confpiciuntur, i denti davanti. Plin. l. 7. c. 16.
& lib. 11. c. 37. quos lib. 19. c. 2. fub fin. primos dixit. ¶ Pri-
mores, proceres, primi, primates. Horat. 1. 2. ep. 2. v. 203. Viri-
bus, ingenio, fpecie, virtute, loco, re Extremi primorum, extre-
mis ufque priores. Id. l. 2. fat. 1. v. 69. Primores populi arripuit,
populumque tributim. Colum. I. 12. c. 3. fub fin. Civitatum primo-
res, atque optimates. Catull. carm. 67. ad Manl. v. 87. primores
Argivorum viri. Juvenal. fat. 15. v. 40. Primores, ac duces. Ta-
cit. 2. Ann. c. 29. Primores feminæ. Liv. I. 24. c. 20. a med. Pri-
more juventute confcripta, difpofitifque ftationibus. b. e. primori-
bus e juventute. Tacit. 13. Ann. c. 3. C. Aminius Rebius ex pri-
moribus peritia legum, & pecuniæ magnitudine. Gell. I. 2. c. zz.
circa med. Primores venti. principali, cardinali. ¶ Primores, pa-
tres, nobiles: & opponuntur plebi. Tacit. Ann. 2. c. 19. Plebes
primores, juventus, fenes incurfant. & lib. 6. c. 42. Plebem pri-
moribus tradidit. Tde prima, feu anteriori parte cujufque rei,
l'estremità dinanzi. Cato R. R. c. 40. Capito tibi furculum, quod
genus inferere voles eum primorem præacuito obliquum primores
digitos duos. aguzzalo nell' eftremità due punte di dita. V. Digitus.
Plaut. Bacch. 4. 4. 24. Sumere aliquid digitulis duobus primoribus.
Lucil. apud Non. c. 5. n. 24. Gallinaceu' cum victor fe gallus ho-
nefte Suftulit in digitos, primorefque erigit ungues. Id. ibid. Edu-
xique animam in primoribu' naribus. Plin. l. 18. c. 11. poft med.
Pilo primori (quo zea tunditur) ineft pyxis ferrea. Lucret. 1. 6.
v. 1191. Nafi primoris acumen. Plin. l. 8. c. 14. Cauda late fufa
primori parte. Gell. I. 1. c. 18. In primore libro. nel principio del
libro. & lib. 16. c. 5. Vestibulum effe partem domus primorem. an-
teriore. & lib. 7. c. 12. Tunicis uti prolixis ultra brachia, & uf-
que in primores manus, ac prope in digitos. Tacit. 3. Hift. c. 21.
extr. Primori in acie verfari. nelle prime file. & Curt. l. 4. cap. 6.
circa med. Dimicare inter primores. b. e. inter eos, qui in primori
acie funt. T Primoribus labris, fulla punta della lingua, ful-
la fommità delle labbra & translate leggermente, leviter. Plaut.
Trin. 4. 2. 65. Verfabatur mihi ( nomen) in labris primoribus.
Cic. in fragm. apud Non. c. 5. n. 24. Quod in primoribus habent,
ut ajunt, labris. Id. pro Cal. c. 12. Non modo qui primoribus la-
bris guftaffent genus hoc vitæ, & extremis, ut dicitur, digitis at-
tigiffent; fed qui totam adolefcentiam voluptatibus dediffent. Id. 1.
de Orat. c. 19. a med. Hæc effe penitus in media philofophia retru-
fa atque abdita, quæ ifti rhetores ne primoribus quidem labris at-
tigiffent. T Caret recto fingulari, itemque pofitione neutrius
generis propria, in utroque num. Genitivus autem multitudinis
primorum, communis eft cum primus. Serv. ad Æn. 9. v. 309.
PRIMOTICUS. V. vocem fequent.
PRIMOTĭNUS, a, um, puos, primo nafcens, tempeftivus, matu-
rus: cui opponitur ferotinus. Agnofcitur a Prifcian. fuper 12. verf.
En. 1. pag. 1227. Putfch. Et fortaffe ita legendum eft apud Apic.
1.4. c.5. sub fin. Duracina primotina pufilla præcoqua purgas. Uhi
al. leg. primotica eod. sensu`.
PRIMULUM, per la prima volta, primum, primo, primiter: apud
Comicos. Terent. Adelph. 3. 1. 2. Modo dolores, mea tu, occi-
piunt primulum. 5. 6. 10. Paulatim plebem primulum facio
meam. Plaut. Men. 5. 5. 18. Jam hercle occeptat infanire primu-
lum. 9. 57. Tum dentes mihi cadebant primulum. Adde Mil.
4. 2. 13.

me,

[ocr errors]

PRIMULUS, a, um, primo, primus: apud Comicos. Plaut. Amph. 2.
2. 105. Primulo diluculo abivifti ad legiones.
PRIMUM, la prima volta, primieramente, mpτov, primo, primiter:
& fervit enumerationibus, & diftributionibus. Cel. l. 1. B. Gall. c.
25. Cæfar primum fuo, deinde omnium e confpectu remotis equis,
prælium commifit. Cic. Fam. 16. ep. 3. extr. Te valere, tua cau-
fa primum volo, tum mea. Id. pro Sull. c. 15. Primum ne qui
poffet, c. deinde, ne cui liceret, &c. poftremo, ne quid jam a
&c. Id. Verr. 4. c. 58. extr. Primum, averti pecuniam non pla-
cere: deinde ipfarum ftatuarum modum quendam effe oportere : de-
inde, illud certe: ab invitis exigi non oportere. Id. 2. de nat. Deor.
c. 1. fub fin. Primum docent effe deos: deinde, quales fint: tum,
mundum ab his adminiftrari: poftremo, confulere eos rebus huma-
nis. Celf. l. 2. c. 1. ad fin. Pueritia primum circa quadragefimum
diem, deinde feptimo menfe, tum feptimo anno, poftea circa pu-
bertatem periclitatur. Cic. 2. de Divin. c. 56. a med. Primum La-
tine Apollo nunquam locutus eft: deinde ifta fors inaudita Græcis
eft: præterea Pyrrhi temporibus, c. poftremo, quamquam, &c.
Id. l. 1. de Orat. c. 31. a med. Orator debet reperire primum, quid
dicat deinde inventa, &c. tum ea veftire, c. poft memoria te-
nere: ad extremum agere, &c. Id. 5. de Fin. c. 23. Caritas gene-
ris humani ferpit cognationibus primum, tum affinitatibus, deinde
amicitiis, poft vicinitatibus, tum civibus, deinde totius complexu
gentis humanæ.
Additur genitivus omnium ad majorem vim.
Čic. 2. Catil. c. 9. Primum omnium ego ipfe vigilo, adfum, pro-
video. 3. Verr. c. 11. Primum omnium opera danda eft, ut,
&c.
Brut. ad Cicer. 11. Fam. epift. 10. Primum omnium non te fugit
Y y y 4

.

&c.

&c. Terent, Heaut. 2. 3. 33. Jam primum omnium Dromo pultat fores. Plaut. Trucul. 4. 3. 13. Omnium primum diverfæ ftate.

[ocr errors]

nunc

[ocr errors]

Item dum particula. Plaut. Mil. 2. 3. 26. Primum dum, fi falfo infimulas Philocomafium, hoc perieris. Iterum fi id verum eft, tu ei cuftos additus perieris. Id. Trin. 1. 2. 61. Primum dum omnium male dictitatur tibi vulgo in fermonibus. Id. Moftell. 2. 1. 53. Omnium primum dum ædes fac occlufa fient. Adde Rud. prol. v. 32. & Trucul. 1. 1. 10. Interdum poft primum non fequitur deinde, aut quippiam fimile, fubintelligitur tamen & nihilominus abfolvitur fententia. Exempla habes 1. 2. Fam. ep. 9. 1. 7. ep. 23. lib. 12. Attic. ep. 18, a med. 1. 4. Acad. c. 14. ad fin. & 18. que congeffit Manut. ad cit. l. 2. Fam. item Terent. Andr. 1. 3. 6. Virg. 4. En. v. 343. Plaut. Moftell. 2. 1. 53. &c. T Extra enumerationem, præcedentibus particulis ut, ubi, cum &c. Cic. Fam. 10. epift. 13. Ut primum poteftas data eft augendæ dignitatis tuæ, nihil prætermifi in te ornando. tofto che. & 4. Verr. c. 20. Ubi primum potuit, iftum reliquit. fubito che. Sic lib. 2. de nat. Deor. c. 48. Simul ac primum niti poffunt, aquam perfequuntur. Id. 4. Verr. c. 23. Tum affuerat, cum primum dati funt judices. quando per la prima volta. & Terent. Andr. 5. 4. 33. Poftilla nunc primum audio, quid illo fit factum. queft'è la prima volta, che fento a dire, & Plaut. Afin. 5. 2. 37. Cenfen' tu, illunc hodie primum ire affuetum effe in ganeum? che oggi fia la prima volta, che, &c. Cic. Phil. 5. c. 11. fub fin. Quo die primum convocati fumus. Primum, & primo id differunt, quod primum ad ordinem rerum pertinet, primo ad tempus. Aliquando tamen promifcue ufurpantur. Plaut. Capt. 2. 3. extr. Ei rei primum prævorti volo. prima di tutto. & 'Cic. pro Arch. 6. 3. Primum Antiochiæ celeriter antecellere omnibus contigit; poft, &c. Liv. 1. 38. cap. 41. Primum expulere loco hoftes, deinde avertere. Cic. l. 1. de Invent. c. 39. a med. Primo quidem decipi, incommodum eft: iterum, ftultum tertio, turpe. T Quam primun V. fuo loco. PRIMUS, a, um, primo, principale, pres, fuperlat. a prior, dicitur is, qui ante fe nullum habet, & refertur ad ordinem, locum tempus. Caf. 1. 7. B. Gall. c. 48. Eorum ut quifque primus venerat, fub muro confiftebat. Terent. Adelph. 4. 2. 7. Primus fentio mala noftra primus refcifco omnia: primus porro obnuntio. Cic. 3. de nat. Deor. c. 22. fub fin. Efculapioram primus Apollinis, quem Arcades colunt: qui fpecillum inveniffe, primufque vulnus dicitur obligaviffe: fecundus fecundi Mercurii frater: tertius Arfippi, & Arfinox, qui primus purgationem alvi invenit. Id. 3. Offic. cap. 1. Verum primum: verum igitur & extremum. Liv. lib. 34. cap. 19. Trium conditionum electionem ferre jubet: primam, fi tranfire

[ocr errors]

c. alteram, fi abire, &c. tertiam, fi placeat, &c. Cic. Attic. I. 9. ep. 6. a med. Primæ litteræ monent, ne, c. proxima oftendunt &c. Id. fub fin. Phil. 8. Qui ad confules ante Idus Martias primas adierint. le proffime idi. & pro Sext. c. 3. Cum tribunus plebis primus inter homines nobiliffimos factus effet. Id. 4. de Fin. cap. 7. Primi ex omnibus philofophis a natura tributum effe docuerunt ut, &c. Nep. in Alcib. cap. 7. ad fin. Primus Græcia in Thraciam introiit. Sueton. in Caf. c. 25. Germanos primus Romanorum maximis affecit cladibus. Tacit. Ann. 6. c. 4. Latiaris luendæ pœnæ primus fuit. Ovid. Heroid. ep. 17. v. 105. Si te vidiffem, primus de mille fuiffes. Id. 5. Met. v. 97. Cephenum poft regem primus Odites. l. 4. ex Pont. ep. 15. verf. 4. a Superis hic mihi primus ,erit. h. e. poft Superos. Prima virorum, primarii viri,

[ocr errors]

TPOTE THν άrdpay. Lucret. I. 1. v. 85. Ductores Danaum delecti, prima virorum. Sic Prima viai, prima via. Id. I. 1. v. 1067. Prima confiliorum, prima confilia. Tacit. 2. Hiftor. c. II, T Cum infinito Sil. . . v. 160. Primus inire manu, poftremus ponere Martem. T Sæpe dicitur de priore, feu anteriore parte cujufque rei. Cic. Fam. 3. ep. 6. Te in prima provincia velle effe, ut quam primum decederes. full' ingreffo della provincia. & Ovid. 3. Amor. el. 2. v. 64. potes fi forte juvabit, Cancellis primos inferuiffe pedes. la punta de' piedi. & Plin. l. 11. c. 37. fect. 65. Ranis prima lingua cohæret, intima abfoluta a gutture, la punta della lingua. & Cic, 1. de nat. Deor. c. 8. ad fin. Primis, ut dicitur, labris guftaffe phyfiologiam. Virg. 3. Georg. v. 399. Primaque ferratis præfigunt ora capiftris. l'eftremità del mufo. & Catull. carm. 2. verf. 3. primus digitus. la punta del dito. & Petron, in Satyr. c. 112. Prima ftatim nocte. ful principio della notte. & Colum. 1. 10. v. 190. Cæciliam primo deponit Aquarius anno. Id. l. 12. c. 21. in fi. prima vindemia. & cap. 1. Primo mane Plin. l. 19. cap. 2. fub fin. Primi dentes. b. e. primores. Primus fol, fol oriens, il fol nafcente. Virg. 6. En. v. 255. primi fub lumina folis, & ortus. Val. Flacc. 1. 5. v. 332. primi jubar ad placabile Phobi. Sil, l. 12. v. 574. ubi nox depulfa polo, primaque rubefcit Lampade Neptu T Prima luna, primus dies luna. Plin. l. 2. c. 13. & 17. In illo Statii l. 1. filv. 4. v. 73. & lib. 1. Theb. v. 200. Occiduas , primafque domos, & fole fub omni Permeruit jurata manus: primas domos intellige regionem orientalem, quæ & nobilior eft & dextera pars mundi a terræ menforibus dicitur, T Frequenter jungitur cum quifque, & majorem vim adjicit. Cic. Fam. 13. ep. 57. & ad Pompejum 2. poft epift. 11. l. 8. ad Attic. ante med. & Nep. in Milt. c. 4. ad fin. Primo quoque tempore. quanto prima. & Cic. in fi. Phil. 8. Primo quoque die. & Liv. 1. 42. c. 48. Ut exercitui diem primam quamque diceret ad conveniendum. il primo giorno che fi potrà. & 4. Acad. c. 16. Me tibi primum quidque concedente. & lib. 2. de Fin. c. 32. ad fin. Fluit voluptas & prima quæque avolat. b. e. quæcumque voluptas, ftatim ac fe fe offert, præterit more aquæ labentis. Sæpe eft primarius

nus.

princeps, primario, principale: & refertur ad conditionem eminen

[ocr errors]
[ocr errors]

tem, dignitatem, nobilitatem. Cef. 1. 1. B. Civ. c. 35. Evocat' ad fe Maffilienfium quindecim primos. Cic. pro Rofc. Amer. c. 6. Sex. Rofcius fuit genere, nobilitate & pecunia non modo fui municipii, verum etiam ejus vicinitatis facile primus. & Verr. 6. cap. 17. A Lyfone vero Lilybætano, primo homine, Apollinis fignum ablatum effe non oportuit. Petron. in Satyr. c. 116. Urbem antiquiffimam, & aliquando Italiæ primam. Virg. 9. En. v. 785. juvenum primos tot miferit Orco. Terent. Eun. 2. 2. 17. Eft genus hominum, qui effe primos fe omnium rerum volunt, nec funt. pompuTEVORTES. Sil. 1. 17. v. 355. Perque bis octonos primus fuit Annibal annos Humani generis. Terent. Eun. 1. 2. 10. Quia fum apud te primus. b. e. amor a te maxime omnium. Lamprid. in Alex. Severo, c. 27. extr. Palæftes primus fuit. eccellente, fingolare. Hinc in primis, & cum primis, inter primos, tra' primi, five ratione ordinis, temporis, aut loci, five excellentia. Nep. in Paufan. c. ult. Dicitur mater, poftquam de fcelere filii comperit, in primis, ad filium claudendum lapidem ad introitum ædis attuliffe. Id. in Epamin. c. 19. Cum pugnari cum Lacedæmoniis cœpit, in primis ftetit. Cic. 4. Verr. c. 36. Sthenius multa, ut in primis Siculorum in dicendo copiofus eft, commemoravit. Nep. in Attic. c. 13. Neque tamen non in primis bene habitavit. & ibid. ad fin. Cum in primis lautus effet eques Romanus. Cic. 4. Verr. c. 36. Oppidum in. primis Sicilia clarum & ornatum. Id. l. 1. de nat. Deor. cap. 43. Vir magnus in primis. Id. Verr. 5. c. 27. Homo in primis improbiffimus. Verr. 4. c. 28. Homo domi fuæ cum primis locuples atque honeftus. Craffus apud Cicer. 1. 2. de Orat. cap. 55. Sapiens homo cum primis noftræ civitatis. T Dicitur etiam primus de re præcipua, potiffima, maximi æftimanda, optima, præftantiffima. Cato R. R. c. 1. ad fin. Prædium quod primum fiet, fi me rogabis, fic dicam. Salluft. in Catil. c. 3. Otium, atque divitiæ, quæ prima mortales putant. Id. in Jug. c. 86. & Terent. Heaut. 5. 2. 9. Effe animo omiffo, &, fuavia in præfentia quæ effent, ea prima habere. Id. Eun. 5. 9. 51. Præterea hoc etiam, quod ego vel primum puto, accipit homo nemo melius prorfus, neque prolixius. Plin. l. 10. c. 34. Columbis pudicitia prima. Id. 1. 5. c. 25. Prima cura. b. e. præcipua, potiffima. T Hinc in primis, ( quod & inprimis, aut imprimis conjun&tim fcribitur, fed minus recte, ut Manut. & Cellar. monent) inter res primas, fupra cetera, præcipue, maxime, fopra tutto, principalmente, specialmente. Cic. 3. de Orat. c. 5. In primis hoc a fe animadverfum effe dicebat. Id.5. de Fin. c. 18. Illud vero minime confectariuin, fed in primis hebes. Item ante omnia, primum, primo, primieramente, in primo luogo, prima di tutto. Salluft. in Jug. cap. 28. Jugurtha in primis Adherbalem excruciatum necat dein omnes puberes. Cic. Attic. I. 5. ep. 1. Cum ad me frater veniffet, in primis nobis fermo de te fuit. T Prime partes in fabulis fcenicis funt ejus, qui fæpius in actu eft, & majorem fabulæ partem exfequitur. V. Pars. Terent. Phorm. prol. v. 26. Epidicazomenon quam vocant Comœdiam Græci, Latini Phormionem nominant, Quia primas qui partes aget, is erit Phormio Parafitus, per quem res agetur maxiHinc translate primas agere, ferre, dare, deferre, &c. primum in quaque re locum, munus, dignitatem defignat. Cic. in Bruto, c. 90. Primas in caufis agebat Hortenfius. Id. ibid. c. 49. Ex his Cotta & Sulpicius facile primas tulerunt. Id. 3. de Orat. c. 56. Actioni primas dediffe Demofthenes dicitur cum rogaretur, quid in dicendo effet primum: huic fecundas, huic tertias. Id. Attic. l. 1. ep. 17. circa med. Amoris erga me, cum a fraterno amore difceffi, tibi primas defero. Id. in Divin. Verr. cap. 15. a med. Si Allienus minus vehemens fuerit, & tibi primas in dicendo partes concefferit. Id. in Bruto, c. 95. a med. Hortenfius facile primas tenebat adolefcens. Prima neutr. plur. principia, primordia. Virg. Ecl. 6. verf. 33. ut his exordia primis Omnia, & ipfe tener mundi concreverit orbis. Liv. 1. 8. cap. 3. Quod bellum, fi prima fatis profpera fuiffent, haud dubie ad Romanos perveniffet. Lucret. 1. 4. v. 185. In quo jam genere eft folis lux, & vapor ejus, Propterea quia funt e primis facta minutis. T Primus pro primum, h. e. in primis, ante omnia, Poetice. Sil. 1. 2. v. 235. Stat primam urbem, murofque patentes, Poftpofita cæde, & dilata, invadere, pugna. Adde lib. 10. v. 580. Non abfimilis eft ratio in illo Virg. 5. n. verf. 857. Vix primos inopina quies laxaverat artus. h. e. vix primum, tantum non nifi malis effe enallagen pro prima quies, initium fomni. ¶ Prima, pwTx, adverbii ritu, primo, primum, primieramente, la prima volta. Grat. in Cyneg. v.25. Prima jubent tenui nafcentem jungere filo Limbum. Huc Porphyrius, & Servius trahunt illud Virg. 4. Georg. verf. 21. cum prima novi ducunt examina reges. Alii illud Catulli carm. 29. in Cef. v. 18. Paterna prima lancinata funt bona: Secunda præda Pontica: inde tertia Hibera. & Valer. Flacc. l. 1. v. 1. Prima deum magnis canimus freta pervia natis. b. e. freta primum pervia. TA primo, a primo tempore, primum, primo, da principio, in prime. Plaut. Moftell. 3. 2. 139. Multum improbiores funt, quam a primo credidi. Terent. Phorni. 4. 2. 14. Petam hinc, unde a primo inftitui. Cic. in Orat. c. 8. In illa pro Ctesiphonte oratione fubmiffius a primo: deinde preffius: poft fenfim exfultavit audacius. Adde Attic. 1. 8. ep. 11. 23. lib. 9. ep. 6. lib. 16. ep. 7. 5. de Fin. c. 15. & Phil. 2. c. 30. In primo, primo loco, ante alios. Salluft. in Jug. c. 71. extr. Equites in primo late, pedites quam ar&tiffime ire jubet. Senec. 1. 5. nat. queft. c. 14. Repetam nunc, quod in primo dixeram. Al. omitt. in. Cic. in Orat. c. 64. Qui numerus in primo viget, jacet in extremo.

[graphic]

me.

[graphic]

PRINCEPS, principis, adject. primo, TpTos, idem quod primus. Videtur effe quafi primicapis, a primus, & capio, vel caput. V. Dein

ceps.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

ceps. Cic. Verr. 4. 6. 2. Omnium nationum exterarum princeps Sicilia fe ad amicitiam populi R. applicuit. Ovid. 2. Faft. v. 714. matri Qui dederit princeps ofcula, victor erit. Cic. Verr. 7. c. 34. ad fin. Ut quifque in fuga poftremus, ita periculo princeps erat. Plane. ad Cicer. Fam. 1o. ep. 17. Ad omnia pericula princeps effe non recufabat. Liv. 1. 21. cap. 4. ad fin. Princeps in proelium ibat, ultimus conferto prælio excedebat. Cef. l. 7. B. Gall. c. 2. Carnutes, principes fe ex omnibus bellum facturos pollicentur. Cic. 3. de Orat. c. 32. Princeps ex omnibus aufus eft pofcere, &c. Id. 10. Phil. c. ult. Princeps fuit ad conatum exercitus comparandi. Phil. 7. cap. 9. Firmani principes pecunia pollicendæ fuerunt. Id. in Divin. Verr. lec. 15. Omnibus rebus is, qui princeps eft in agendo, ornatiffimus effe debet. Virg. 11. En. v. 620. princeps turmas inducit Afylas. Val, Flacc. 1. 1. verf. 532. pergunt Ordine cuncta fuo rerumque a principe curfu Fixa manent. Stat. 12. Theb. v. 664. Cujus in Ogygio princeps ftat lancea muro. Item qui auctor aut inventor, aut caput eft rei cujufpiam, autore, capo. Cic. pro Arch. c. I. Hunc video mihi principem ad fufcipiendam & ad ingrediendam rationem horum ftudiorum exftitiffe. Id. pro Cluent. c. 22. Cum pa tronum, quia confcius, condemnaffent, ipfum principem atque architectum fceleris abfolverent? Id. 2. de nat. Deor. c. 42. extr. Zeno, qui inventor & princeps Stoicorum fuit. Id. de Harufpic. refponf. c. 26. ad fin. Deteriores cavete: quorum quidem magna eft natio: fed tamen eorum omnium hic dux eft atque princeps. Id. 3. de Orat. c. 17. Autor publici confilii, regendæ civitatis dux, fententiæ atque eloquentiæ princeps. Liv. 1. 8. c. 21. ad fin. Principes fententiarum Confulares. b. e. qui ante alios fententiam in Senatu rogantur. Caf. 1. 2. B. Gall. c. 14. Qui hujus confilii principes fuiffent, in Britanniam profugiffe. & lib. 5. cap. 52. Tantum apud barbaros valuit, effe repertos aliquos principes belli inferendi. T Item primarius, primus, aliqua re antecellens, principale, primario primo. Cic. in Orat. c. 19. Longe omnium, quicumque fcripferunt, aut locuti funt, gravitate princeps Plato. Id. 2. de Divin. c. 42. Eudoxus in aftrologia facile princeps. Id. Fam. L. epift. 9. ante med. Quales in republica principes effent, tales reliquos folere effe cives. Horat. l. 1. ep. 17. v. 35. Principibus placuiffe viris, non ultima laus eft. Plin. l. 37. c. 2. fub fin. Sophocles principe loco genitus Athenis. Id. in fin. c. 32. 1. 8. Quafdam principes feminas fcimus carnem eam deguftare folitas. T Princeps juventutis, fub libera civitate fuit juvenis inter æquales (præfertim equeftris ordinis) nobilitate, fplendore, ingenuis artibus, & optima fpe excellens & nondum honores adeptus Cic. Fam. 3. epift. 11. a med. de M. Bruto. Alter jampridem juventutis princeps, celeriter, ut fpero, civitatis. Liv. l. 42. c. 61. Equites enim illis (Romanis) principes juventutis: equites feminarium Senatus. TSub Imperatoribus hæfit hoc nomen honoris caufa corum filiis: ut de Cajo & Lucio ab Augufto adoptatis videre eft apud Tacit. 1. Ann. cap. 3. Ovid. 1. de ar. am. v. 194. Senec. de confol. ad Polyb. c. 34. a med. jup&in Cenotaph. Pifan. C. Cæfaris & in Infcript. Gruter. pag. 235. n. 1. 2. 4. &c. Adde Sueton. in Calig. c. 15. ubi narrat, a Caligula fratrem Tiberium die virilis toga adoptatum, atque hoc titulo appellatum. * Princeps Senatus, πρόκριτος τῆς γερεσίας, di cebatur, qui primo loco a Cenforibus in Senatu recenfendo legebatur, & primus poft magiftratus fententiam rogabatur. Hic honos habebatur ei, qui vitæ probitate, auctoritate & amplitudine rerum geftarum anteibat. Liv. I. 34. c. 44. Cenfores principem Senatus P. Scipionem Confulem, quem & priores Cenfores legerant, legerunt. Id. l. 27. c. 11. Senatus lectionem contentio inter Cenfores de principe legendo tenuit. Sempronii lectio erat: ceterum Cornelius morem traditum a patribus fequendum ajebat, ut qui primus cenfor ex iis, qui viverent, fuiffet, eum principem legerent. is T. Manlius Torquatus erat. Sempronius, cui dii fortem legendi dediffent, çi jus liberum eofdem dediffe deos. fe id fuo arbitrio facturum, lecturumque Q. Fabium Maximum, quem tum principem Romana civitatis effe, vel Annibale judice, victurus effet. Cum diu certatum effet verbis, concedente collega, lectus a Sempronio princeps in Senatu Q. Fabius Max. Cof. Eft qui legit princeps in Senatum Q. Fabius, &c. Infcript. apud Gruter. pag. 406. n. 7. dubie tamen etatis. Princeps in Senatum duobus luftris lectus eft. V. Liv. 1. 29. c. 437-42¶ In militia principes erant milites robuftioris ætatis, & gravis armaturæ qui in fecundo vel (fi velites primos dicas ) tertio aciei loco poft haftatos collocabantur: ita dicti vel quod effent præcipuum robur exercitus, (quod tamen triariis maxime convenit): vel quod erant ex ditioribus & nobilioribus civibus: vel demum quod olim primi pugnam inibant: unde Veget. de re milit. 1. 1. c. 20, & lib. 2. cap. 15. cos in prima acie collocat. Dividebantur in decem ordines qui a decem centurionibus regebantur ut in Haftatis, & Triariis. Cic. ad Brut. epift. 8. Cretenfi bello, Metello imperatore, octavum principem duxit. h. e. octavum ordinem principum. Liv. lib. 42. cap. 34. A Mar. Acilio mihi primus. princeps prioris centuriæ eft affignatus. V. Antepilanus, & Haftatus. Auguftus rerum potitus, fub nomine Principis reipublicæ præfuit, invidiofa vocabula regis, dictatoris, domini evitans, nomenque ufurpans, cui in libertate jam Romani affueverant, principem juventutis, & fenatus jampridem audire foliti. Unde Princeps poftea diAus, penes quem fumma rerum fuit, Principe, A'oxu. Ovid. I. 1. ex Pont. ep. 2. v. 123. Horat. l. 1. od. 2. in fine, Phædr. l. 5. fab. 01657.52.517. & 27. Tacit. 1. Ann. cap. 1. & 9. Senec. Plin. uterque, Sale Martial. Sueton. &c. TEft etiam princeps, præfectus, præfes, alicui ordini aut officio præpofitus, prefidente. Varr. l. 1. R. R. c. 2. circa med. Paftio magis ad paftorem, quam ad agricolam pertinere videtur. Quocirca principes, qui utrique rei præponuntur, vo

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

cabulis quoque funt diverfi, quod unus vocatur villicus, alter magifter pecoris. Lamprid. in Alex. Sever. cap. 32. Injuriam nulli unfecit , nec magiftris quidem, aut principibus officiorum . Afcon. in Verr. 3. cap. 28. Accenfus eft nomen ordinis & promotionis in militia ut nunc dicitur princeps, vel commentarienfis T Apud Phedr. l. 5. fab. 7. eft Princeps nomen proprium tibicinis. PRINCIPALIS, le, principale, prinario, рonaτaputinos, primus, præcipuus, ex principio proveniens, feu ex origine. Cic. de Fato, cap. 18. Caufarum aliæ funt perfectæ & principales, aliæ adjuvantes & proximæ. Id. ibid. c. 5. vocat naturales & antecedentes.) Quintil. l. 9. c. 1. Eft igitur tropus fermo a naturali & principali fignificatione translatus ad aliam. Id. l. 3. c. ult. Hanc quæftionem, veluti principalem, vocant Tηux. Colum. I. 1. c. 3. Poft hæc duo principalia fubjungebat illa non minus intuenda. Vellej. l. 1. c. 11. Metellus præter triumphos, honorefque ampliffimos, & principale in republica faftigium, &c. Plin. l. 1o. c. 18. Pici principales in auguriis. Id. 1. 19. c. 8. poft med. Peregrinum & careum (berbe genus) culinis principale. Id. l. 12. c. 14. Principalia in Arabia tus, & myrrha. Id. l. 37. c. ult. Principalia gemmarum genera. Id. l. 31. c. 6. extr. Principalia aquatilium. Apul. in Florid. n. 21. (al. l. 4.) Principales viri. Plin. l. 18. c. 3. fub fin. De cultura agri præcipere, principale fuit & apud exteros. b. e. præcipua cura. Gell. I. 13. c. 10. Juris civilis difciplinam principali ftudio exercere. con applicazione particolare. & lib. 11. cap. 15. Principalia verba. h. e. primitiva, primigenia, primæ originis. ¶ Item pertinens ad principes in militia. Paulus ex Fefto. Principalis caftrorum porta nominatur, quod in eo loco eft, in quo principes ordines tendunt... ¶ Item ad Principem, principefco, da principe, xopanós. Vellej. I. 2. c. 56. Neque illi (C. Cæfari) plus quinque menfium Principalis quies contigit. Plin. in Paneg. c. 79. Principales curæ. cap. 82.. copiæ. & cap. 76. Apparatus arrogantiæ Principalis. cap. 36. extr. Principalia beneficia. Tacit. 1. Hift. c. 22. Principale matrimonium. lib. 2. c. 81. extr. Principalis fortuna . & lib. 4. c. 40. in fin. Principales commentarii. Sueton. in Claud. c. 27. Principalis majeftas. Adde Plin. l. 13. c. 3.

1

من

PRINCIPALITAS, atis, f. princeps, feu primus locus, principatus. Tertull. de præfcriptionib, cap. 31. Revertar ad principalitatem veritati & pofteritatem mendacitati deputandam. Id. de anim. cap. 13. Principalitas animæ. Macrob. lib. 1. in fomn. Scip. cap. 3. circa med. Et genera principalitatis amplectitur, & omnes ipfius fomnii fpecies attingit.

[ocr errors]

PRINCIPALITER, principalmente, fpezialmente, udλisa, præcipue præfertim. Solin. c. 27. ( al. 40. ) Interna Africæ plurimæ quidem beftia, fed principaliter leones tenent. Ulpian. Dig. lib. 3. tit. 2. leg. 4. Sive principaliter hoc negotium gerat, five alterius negotiationis acceffione utatur. Item ut decet Principem, da Principe. Senec. de confol. ad Polyb. c. 36. a med. de C. Cefare. Is homo, qui non magis dolere, quam gaudere principaliter poffet. Plin. in Paneg. c. 47. Mores juventutis quam principaliter formas! Aya nob. fub init. l. I. pag. 2. Contra leges principaliter inftitutas. b. e. a Principibus. PRINCIPĀTUS, us, m. principato, preminenza, primo luogo, princeps. feu primus locus, prima æftimatio, primæ. Cjc. 2. de nat. Deor. c. 11. Omnem naturam neceffe eft , quæ non folitaria fit, neque fimplex, fed cum alio junta atque connexa, habere aliquem in fe principatum, ut in homine mentem in bellua quiddam fimile menti, unde oriantur rerum appetitus. in arborum autem radicibus ineffe principatus putatur. Principatum autem id dico, quod Græci O vocant, quo nihil in quoque genere nec poteft, nec debet effe præftantius. & cap. 19. Sol qui aftrorum obtinet principatum. Id. 12. Phil. cap. 4. Gallia hujus belli propulfandi, adminiftrandi, fuftinendi principatum tenet. Id. 2. Offic. c. 19. Eloquentiæ a majoribus noftris eft in toga dignitatis principatus datus. Id. Phil. 2. cap. 3. Qui tibi detulerat ex latronibus fuis principatum. Plin. l. 16. c. 36. Et aquaticos frutices dixiffe conveniat. principatum in his tenebunt arundines. Id. l. 15. c. 2. Principatum in oleo obtinuit Italia. & lib. 14. s. 6. Falerno contermina Statana (vina) ad principatus venere non dubie. ¶ Item dignitas, auctoritas, & regimen ejus, quem penes eft fumma rerum. Cic. Phil. 11. c. 14. Animadverti, dici a quibufdam, Caffio mea fententia dominatum & principatum dari. Cef. 1. 6. B. Gall. cap. 7. extr. Cingetorigi principatus atque imperium eft traditum. Plin. l. 7. c. 8. Nero toto principatu fuo hoftis generis humani. Id. 1. 33. c. 11. a med. Feneftella, qui obiit noviffimo Tiberii Cæfaris principatu. Tacit. in Agric. c. 3. Nerva res olim diffociabiles mifcuit, principatum & libertatem. T Differt a dominatione, quia hæc tyranni eft, & vi metuque fubjectos continet: principatus aliquam fpeciem libertatis admittit, & amari magis curat , quam metui Differt etiam a regno, quia rex cum dominatione infignia quoque regia habet. Ovid. 2. Faft. v. 141. ad Romulum. florent fub Cæfare leges Tu domini nomen, principis ille tenet. Plin. in Paneg. 6. 45. Scis, ut funt diverfa natura dominatio & principatus, ita non aliis effe principem gratiorem, quam qui maxime dominum graventur. Sueton. in Calig. c. 22. Nec multum abfuit, quin ftatim diadema fumeret, fpeciemque principatus in regni formam converteret. Verum admonitus, & principum, & regum se exceffiffe faftigium, &c. PRINCIPIALIS, le, qui eft ex principio, dexenós. Lucret. 1. 5. verf. 246. Scire licet cæli quoque idem terræque fuiffe Principiale aliquod tempus. Id. 1. 2. v. 423, Haud fine principiali aliquo levore creata eft.

:

[ocr errors]
[ocr errors]

PRINCIPIUM, ii, n. principio, cominciamento, x initium, primordium, origo, caput. Cic. 1. Tufcul. c. 23. Origo principii nulla eft. nam ex principio oriuntur omnia: ipfum autem nulla ex re alia nafci poteft. Id. 1. de nat. Deor. c. 8. fub fin. Quid eft cujus principium aliquad fit, nihil fit extremum? Id. de Senect. c. 21. Nec principium nec finem habere Id. pro Cal. c. 23. Cujus criminis neque principium invenire, neque evolvere exitum poffum Id. in fomu. Scip. c. 8. Hic fons, hoc principium eft movendi . Tacit. 1. Ann. c. 69. Tradit Plinius, ftetiffe apud principium pontis, grates legionibus habentem. ¶ Dicitur & de primis elementis rudimentis & propofitionibus univerfalibus artium

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

&c.

tur,

eo,

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

Planc.

no eadem curia fuerat principium. Sequiori ævo principia di &ti funt principales, feu præcipui milites, qui privilegiis muniunut ait Veget. 1. 2. de re milit. c. 7. in fin. Adde Frontin. Strategem. 1. 2. c. 5. med. Ammian. I. 15. c. 5. ( al. 11.) lib. 22. c. 3. lib. 25. c. 5. ( al. 17.) & lib. 28. c. 6. (al. 34.) item Imp. Conftantin. lib. 12. Cod. tit. 47. leg. 1. & Imp. Anaftaf. ibid. tit. 38. leg. 16. ¶ Principium pro principatu. Tertull. adverf. Hermog. c. 19. fub fin. Poffunt & aliter principium interpretari. nam & in Græco principii vocabulum, quod eft px, non tantum ordinativum, fed & poteftativum capit principatum. Sueton. in Calig. c. 31. Augufti principium clade Variana, Tiberii ruina fpe&taculorum memorabile factum. Al. leg. principatum, & niemorabilem. Gloff. ver. A'ex, magifterium, magiftratus, præfidatus, principium. Pro principatu eft etiam in illo Plin. l. 9. c. 35. Principium ergo, culmenque omnium rerum pretii margaritæ tenent. PRINCIPOR, aris, dep. 1. princeps fum, impero. Lactant. I. 4. c. 13. a med. referens verba Efaie proph. 11. 10. Erit in illa die radix Jef fe, & qui exfurget principari in nationes. Quæ verba referens D. Paulus Rom. 15. 12. habet regere gentes. Auguftin. contra adverfar. Legis, Prophetar. 1. 2. c. 6. Sanguis in noftro corpore plus ceteris humoribus principatur. Sidon. carm. 9. v. 47. Non prolem Garamantici tonantis Regnis, Principibufque principantem. PRIOR, & prius, primo, antecedente, interiore, pOTEpos, fuperior: comparat. ab obfoleto pris, cujus fuperlat. eft primus. Dicitur de qui unum alterum præcedit tempore, loco, aliave re quacumque. Cic. 4. Acad. c. 14. a med. Ita priori pofterius, pofteriori fuperius non jungitur. Id. in Pifon. c. 1. Me quæftorem in primis ædilem priorem, prætorem primum populus R. faciebat. Cef. 1. 1. B. Civ. c. 66. extr. Qui prior has anguftias occupaverit, ab hoc hoftem prohibere nihil effe negotii cap. 82. extr. Hac de caufa conftituerat prior prælio non laceffere. Id. de clar. Orat. c. 21. fub fin. Etfi utrique primas, priores tamen libenter deferunt Lælio. Id. pro Quint. c. 7. Priore loco caufam dicere. Terent. Phorm. 3. 2. in fin. Ut potior fit, qui prior ad dandum eft. Caffius ad Cicer. Fam. 12, ep. 13. Claffis, quam anno priore Tullius Cimber compararat.. Cic. 1. Fam. ep. 9. ad fin. Quod de Quinti fratris negotio fcribis te priore æftate conficere non potuiffe fcito &c. Id. c. 22. Ais prioribus Comitiis Anienfem a Plotio tibi effe conceffam. Ovid. 15. Met. v. 445. urbs Quanta nec eft, nec erit, nec vifa prioribus annis. negli anni andati. Nep. in Dion. c. 1. Erat intimus Dionyfio priori. a Dionisio il vecchio & Plin. l. 14. c. 19. Mufta condire prioris vini face. vino dell' anno paffato. & Colum. l. 4. c. 22. fub fin. & l. 12. c. 1. Vinea , quam priore libro præcepimus. nel libro precedente. & Salluft. in Jug. c. 54. Numida numero priores fuperiori di numero. T Item de eo, qui plures antecedit: eftque idem ac primus. Cic. l. 1. de nat. Deor. c. 30. in fi. In illis felectis fententiis, quas, &c. hæc prior fententia eft. Al. leg. prima. Gell. . 14. c. 7. Quotiens ufu veniffet, ut omnes ifti magiftratus Romæ effent, tum qui eorum prior aliis effet, ei potiffimum &c. Apul. in Florid. n. 9. ( al. initio 1. 2. ) Hippias e numero Sophiftarum eft, artium multitudine prior omnibus. T Eft etiam anterior. Nep. in Eumen. c. 5. Subftringebat equo caput loro altius, quam ut prioribus pedibus terram poffet attingere. Plin. l. 11. c. 37. fect. 47. Canities homini femper a priori parte capitis, tum deinde ab averfa. Priores, majores i noftri maggiori, gli antenati. Phedr. 1. 4. fab. 19. v. 16. Abiturus hinc quo priores abierunt. Virg. 3. En. v. 693. nomen dixere priores Ortygiam. Plin. 1. 8. c. 45. & lib. 18. c. 28. Apud priores. Plin. alter l. 3. epift. 4. a nied. Priores noftri. Ovid. 10. Met. v. 218. More priorum. Adde Senec. ep. 52. circa med. & Vellej. 1. 2. c. 28. TSæpe prior eft melior præftantior, potior. Horat. in carm. fec. v. 51. bellante prior, jacentem Lenis in hoftem. fuperiore. & lib. 4. od. 10. color punicea flore prior rofa. più bello. & Ovid. Heroid. ep. 18. v. 69. A Veneris facie non eft prior ulla, tuaque. Liv. 1. 27. c. 8. Is, ut animum ejus cura facrorum & cæremoniarum cepit ita repente exfuit antiquos mores ut nemo tota juventute haberetur prior: Al. leg. in tota juventute. Phedr. l. 1. fab. 13. v. 8. Si vocem haberes, nulla prior ales foret. più nobile. & Salluft. in Jug. c. 10. Quia ætate & fapientia prior es & cap. 101. in fin. Neque confilio, neque manu priorem alium pati: plerofque antevenire. Terent. Eun. 1. 1. 5. Si quidem hercle poffis, nihil prius " neque fortius. ¶ Item majoris momenti, gravior, magis neceffarius. Val. Flacc. I. 5. v. 533. quoniam belli pugnæque propinqua Cura prior. più importante, o premurofa. & Vellej. 1.2. c. 52. Neque prius, neque antiquius quidquam habuit, quam, &c. Quintil. 1. 1. c. 1. Et morum quidem in his haud dubie prior ratio eft recte tamen etiam loquantur. Vetuftiffimi inquit Prifcian. 1. 7. pag. 767. Putfch. comparativum neutrum in or finiebant Unde Valer. Antias. Hoc fenatufconfultum prior fa&tum eft. Claud. Quadrigar. Qui prior bellum meminiffent. Id. Foedus prior non effe fervatum. Sic Caffius Hemina. Bellum Punicum pofterior. PRIORATUS, us, m. priorità, prior dignitatis locus, primatus. Tertullian. adverf. Valentin. c. 4. PRIORSUM, Priorfus, adverb. in priorem, feu anteriorem partem. Macrob. 1. 7. Saturn. c. 9. Corpus aut accedit priorfum, aut retrorfum recedit. Al. leg. prorfum. & cap. 13. Priorfum pergere Claud. Mamert. 1. 1. c. 18. Movetur corpus priorfus ac retrorfus.

[graphic]

Cic. 1. de Legib. c. 13. Bene provifa & diligenter explorata principia ponantur. cap. 6. Nunc juris principia videamus. Id. 3. Offic. c. 12. a med. Cum ea habeas principia naturæ, quibus parere, & quæ fequi debeas. primi dettami. & lib. 1. c. 17. Id autem eft principium urbis, & quafi feminarium reipublicæ. Id. 4. Acad, 6. 36. in fin. Principia rerum, ex quibus omnia conftant. ¶ Item de autore, capite, principe, origine generis, familiæ, &c. Sil. I. 15. v. 748. mihi Belus avorum Principium. Ovid. 2. Faft. v. 37. Græcia principium moris fuit. T Principium dicendi, initium orationis, exordium. Cic. 1. de Orat. c. 26. ad fin. Ut exalbefcam in principiis dicendi. V. Infinuatio. T Principio, a principio, in principio, initio cujufcunque rei, primum, primo, in primis, primieramente, in primo luogo, da principio. Cic. de Divin. 1. 2. c. 35. extr. Jus augurum divinationis opinione principio conftitutum eft, poftea, &c. Id. 1. Offic. c. 4. Principio generi animantium omni eft a natura tributum, ut fe tueatur Id. 2. Tufcul. c. 22. a med. C. Marius, cum fecaretur, principio vetuit fe alligari nec quifquam ante Marium folutus dicitur effe fectus cur ergo poftea alii valuit auctoritas. Terent. Andr. 2. 1. 28. Te obfecro principio ut ne ducas: fed fi id non poteft, faltem, &c. Plaut. Merc. 1. 1. 40. Principio atque animus ephebis ætate exiit. h. e. fimul atque, cum primum. Cic. Attic. I. 7. ep. 1. Vellem a principio te audiffe amiciffime monentem Id. de clar. Orat. c. 42. fub fin. Dixeram a principio de republica ut fileremus. Id. 1. de Orat. c. 48. Quod in principio fieri in omnibus difputationibus oportere cenfeo. Terent. Phorm. 2. 1. 22. Sed quid ceffas hominem adire, & blande in principio alloqui? T Principium pro principio, a principio. Cato R. R. c. 157. Principium te cognofcere oportet, quot genera brafficæ fint. Al. leg. principio. T Ducere principium ab aliquo proficifci, defcendere. Ovid. 13. Met. v. 705. Inde recordati, Teucros a fanguine Teucri Ducere principium. Cic. in Vatin. c. 6. Omnium rerum magnarum principia a diis immortalibus ducuntur T Principium capeffere, incipere, dar cominciamento. Tacit. 15. Ann. c. 49. Principium tanti facinoris capeffivere. ¶ Principia, orum, locus in caftris ubi erat Prætorium & tabernacula Legatorum, & Tribunorum militum, & figna legionum & ubi conciones militares, & confilia habebantur, jus dicebatur, facra fiebant, pxx. ita dictus vel quod ibi principes ac duces exercitus tenderent: vel quod in caftris metandis principio defignaretur poftea reliqua caftra: vel quod ibi principes, feu milites fecundi in acie ordinis degerent Liv. l. 28. c. 24. Et jura reddere in principiis finebant. Id. l. 7. c. 12. fub fin. Nec in circulis modo fremere fed jam in principiis, ac prætorio in unum fermones confundi Juftin. 1. 11. c. 6. Ordines nemo nifi fexagenarius duxit ut fi principia caftrorum cerneres, Senatum te alicujus prifcæ reipublicæ videre diceNep. in Eumen. c. 7. In principiis nomine Alexandri ftatuit tabernaculum in fellam auream cum fceptro ac diademate juffit poni, eoque omnes quotidie convenire, ut ibi de fummis rebus confilia caperentur. Macer Dig. lib. 49. tit. 16. leg. 12. fub fin. Officium tribunorum eft principiis frequenter intereffe, querelas commilitonum audire. Tacit. 3. Hiftor. c. 13. Primores centurionum, & paucos militum in principia vocat. Adde lib. 1. c. 48. Hunc locum ita defignat Stat. 1. 10. Theb. v. 176. Ventum ad concilii penetrale, domumque verendam Signorum, magnis ubi dudum cladibus æger, Rerum extrema movens, fruftra confultat Adraftus. Tertull. de cor. mil. c. 12. Ecce annua votorum nuncupatio quid videtur? Prima in principiis, fecunda in Capitoliis. In illo Cic. ad Brut. ep. 10. fub fin. Spes libertatis nufquam, nifi in veftrorum caftrorum principiis eft: Manut. mallet prefidiis, fi antiquus aliquis liber haberet. Sed caftrorum principia figurate intelligere poffumus robur exercitus, & ducum ejus militarem prudentiam, quia in principiis caftrorum tendebat nobilior pars exercitus, & ibi confilia militaria habebantur, ut dictum eft. Principia pro militibus, qui in principio aciei, h. h. e. in primis ordinibus feu in fronte exercitus contra hoftem inftructi ftant le prime file la fronte. Liv. 1. 2. c. ult. Ceffere magis, quam pulfi hoftes funt quia ab tergo erant clivi, in quos poft principia integris ordinibus tutus receptus fuit. Sifenn. apud Non. c. 2. n. 516. Poft principia paulatim recedunt atque inde cum paucis fugæ fe mandant. Salluft. in Jug. c. 54. Deinde ipfe paulatim procedere, Marium poft principia habere. Tacit. 2. Hift. cap. 43. Primani, ftratis Unaetvicefimanorum principiis, aquilam abftulere. Terent. Eun. 4. 2. 11. Tu hofce inftrue: hic ego ero poft principia: inde omnibus fignum dabo. Gna. Illuc eft fapere. ut hofce inftruxit, ipfus fibi cavit loco. Ubi Donatus: Militare dictum eft: & ambigunt multi an in extremo agmine fit hic locus an in medio. Hæc Donat. Puto autem aptius de medio aciei loco intelligi. V. Poftprincipia. T Principium etiam dicta eft curia, vel tribus prærogativa, quæ prima forte exibat ad ferendum fuffragium. Liv. fub fin. cap. 38. 1. 9. Legem curiatam ferenti trifte omen diem diffidit, quod Faucia caria fuit principium duabus infignis cladibus, capta urbis, & Caudinæ pacis, quod utroque an

res.

[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][merged small]
[merged small][ocr errors][ocr errors]

:

,

[ocr errors]
[graphic]

v. 4.

PRISCE, all antica, dexaies, prifco more, fevere, duriter. Cic. pro
Cal. c. 14. Quæram prius, utrum me fecum fevere, & graviter, &
prifce agere malit, an remiffe, ac leniter, & urbane.
PRISCIANUS, Grammaticus Cæfarienfis, temporibus Juftiniani Imp.

« НазадПродовжити »