Зображення сторінки
PDF
ePub
[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors]

MATTYA, & Mattča, f. vivanda delicata, manicaretto, pazTx, 0mnis generis cupedia, & jucunda edulia, coquorum exquifito artificio facta. Martial. epigr. 59. l. 10. Dives, & ex omni pofita eft inftru&ta macello Cœna tibi:fed te mattya fola juvat. Al. leg. juvant, ut fit plurale neutrum. Id. l. 13. epigr. 92. Inter quadrupedes mattya prima lepus. Al. leg. gloria. Senec. 1. 4. controverf. 27. poft med. Ego ad Cæfarem non fum iturus cum mattea. Petron. in fragm. Tragur. c. 65. Burm. Hanc humanitatem infecutæ funt matteæ, quarum etiam recordatio me offendit. Singulæ enim gallina altiles pro turdis circumlatæ funt, & ova anferina pileata. ( Apud Athen. 1. 14. c. ult. paranda mattyæ ex gallina, aut perdice, aut columba, traditur ratio: quæ aves variis condimentis imbutæ tegræ, & cum fuis plumis inferri poffint.) Sueton. in Calig. c. 38. Multis venenatas matteas mifit. Al. leg. mateas. Hinc matteola apud Arnob. Improbant Critici fi per & fcribatur, ex origine Græ& MSS.

quæ in matrimonium cum viro convenit, quoad in matrimonio manet. Olin diftinguebatur a matrefamilias ea ratione, qua in ea voce eft dictum. Et appellata eft matrona a mater, quia cum in fpem prolis duceretur, omen ejus rei in ipfo ftatim nomine effe voluerunt, ut Gell. I. 18. c. 6. docet. Ceterum matrone univerfim di&tæ uxores ingenua, pudicæ, honefta, five filios haberent, five non : exque ftolis utebantur, ficut famofæ feminæ togis. Hinc Horat. I. fat. 2. v. 63. quid inter-Eft, in matrona, ancilla, peccemve togata? Id. 1. 3. od. 2. v. 7. illum Matrona bellantis tyranni Profpiciens, & adulta virgo, &c. & od. 4. v. 59. Matrona Juno. Id. l. 4. od. ult. verf. 27. Cum prole matronifque noftris Rite deos prius apprecati. Ovid. Heroid. ep. 5. v. 85. Dignaque fum, & cupio fieri matrona potentis. Cic. pro Cal. c. 13. Petulanter facimus, fi matremfamilias fecus, quam matronarum fanctitas poftulat, nominamus. Plaut. Cift. 1. 1. 26. Ubi iftas videas fummo genere natas ? fummates matronas. Cic. Fam. 7. ep. 6. Matrona opulenta, optimates. ¶ Matrōna pænultima brevi, la Marna, fluvius Galliæ, qui in Lingonum finibus oritur, & in Sequanam, paulo fupra Lutetiam, influit. Caf. I. 1. B. Gall. c. 1. Aufon. in Mofell. v. 462. & Sidon. carm. 5. v. 208. MATRONĀLIS, le, da matrona ad matronam pertinens, uxorius Liv. 1. 26. c. 49. fub fin. Quæ ne in malis quidem oblitæ decoris matronalis eftis. Plin. l. 5. ep. 16. Nondum annos quatuordecim impleverat, & jam illi anilis prudentia, matronalis gravitas erat. Ulpian. Dig. lib. 47. tit. 10. leg. 15. ante med. Si non matronali habitu femina fuerit, & quis eam appellaverit, injuriarum non tenetur. (matronalem babitum puto ftolam. Feftus: Matronas appellabant fere cas, quibus ftolas habendi jus erat. Tertull. quoque de Pall. c.4. a med. nefas fuiffe ait, matronam in publico fine ftola.) Colum. in proam. I. 12. a med. Apud Romanos fere domefticus labor matronalis fuit. & mox. Matronalis fedulitas. Ovid. 2. Faft. v. 828. flevit, Et matronales erubuere genæ. T Matronalia, fefta Roma a matronis celebrata calend. Mart. in honorem Martis, vel quod is fecundam de fe Iliam fecerat, vel quod tempus illud rebus fecundandis aptum eft, vel quod eo die Junoni templum dedicatum fuit in Efquiliis; vel denique, quod Sabinæ matronæ a Romanis raptæ pugnam inter eos & parentes interventu diremiffent. Ovid. 3. Faft. v. 229. & fequentib. V. Calenda. Tertull. de Idol. c. 14. Matronales ferias appellat.

um

[ocr errors]
[ocr errors]

MATRONALĬTER, adverb. ut matronam decet. Vet. Lap. in Mufco Veronenf. pag. 464. n. 6. Pefcennia bonis natalibus nata ma

tronaliter, &c.

[ocr errors]
[merged small][ocr errors][merged small]

ca

in

MATULA, æ, f. orinale, duis, vas, quo excipitur faccatus corporis humor: cujus matella diminutivum eft. Plaut. Moftell. 2. I. 39. Jam hercle ego vos pro matula habebo, nifi mihi matulam datis Eft convicium hominis nihili, meticulofi, inepti, da poco, da nulla. Plaut. Perf. 4. 3. 64. Nunquam ego te tam effe matulam credidi. quid metuis? ¶ Eft modus matule proverbialis di&tio, qua infcripfit Varro unam e fuis Satyris, in qua de ebrietate agebat. Ea nos monitos voluit, non ultra effe bibendum, quam vires ferre poffint. Pauca ex ea fragmenta fervavit Non. c.1.n. 14. & 115. c. 2. #. 113. 597. & 794. & cap. 15. n. 12. MATŪRA, æ, dea præfes frugibus maturandis. Auguftin. l. 14. de Civit. Dei c. 8. ubi al. leg. Matuta.

MATTA, æ, f. Stuora, Viados, ftorea, teges, quæ fit ex cannabe craffiore, junco, fcirpo, fparto, aut palma intextis. Alii exponunt culcitam ftuppa, vel fœno, vel rudiore lana fartam: repetuntque ejus originem a lingua Hebræa. Ovid. 6. Faft. v. 679. plauftroque morantes Suftulit: in plauftro fcirpea matta fuit. THinc mattarius, qui in matta dormit. Auguftin. l. 5. contra Fauft. c. 5. Quia in mattis dormiunt, mattarii appellantur: a quorum ftratis longe diffimiles fuerunt pluma Faufti, & caprina lodices. MATTARIUS, V. in voce præced.

MATTEA. V. Mattya.

[merged small][ocr errors]

MATURATE, adverb. con diligenza, mature, feftinanter. Plaut. Mil. 4. 2. in fin. Jube maturate illam exire huc. Liv. l. 32. c. 16. Juffis ceteris, quantum maxime poffent, maturate fequi. Plaut. Pfeud. 4. 7. 58. Maturate properare.

MATURATIO onis, f. actus maturandi, & cum debita maturitate perficiendi. Auct. ad Herenn. l. 3. c. 2. Dolus maturatione confumitur. MATURĀTUS, a, um, maturato, maturus factus, a'mapos . Cic. 1. de nat. Deor. c. 2. Temporum varietates, quibus omnia, quæ terra gignit, maturata pubefcunt. Id. de Senect. c. 15. Uva primo eft peracerba guftatu, deinde maturata dulcefcit. Plin. l. 16. cap. ult. a med. de femine vifci. Hæc eft natura, ut nifi maturatum in ventre avium, non proveniat. b. e. concoctum, confectumque. Id. l. 18. c. 11. Muftum album triduo maturatum. h. e. purgatum. nam muftum recens preffum quodammodo crudum eft. T Translate eft confectus, perfectus. Plin. l. 11. c. 37. fett. 80. Harduin. Aves quædam geminos finus habent: unum, quo merguntur recentia, ut guttur alterum in quem ex eo demittunt concoctione maturata. Item acceleratus, mature fufceptus. Juftin. I. 2. c. 13. Occupare tranfitum maturata fuga, jubet. Maturato opus eft, opus eft celeritate, bifogna far presto. Liv. 1. 1. c. 58. Ita facto, maturatoque opus effe : rem atrocem incidiffe. Id. lib. 8. cap. 13. ad fi. Sed maturato opus eft, quidquid ftatuere placet. Adde lib. 24. c. 23. ad fin.

MATTIACUS, a, um, ad Mattiacum, vel Mattium pertinens, quod eft oppidum Germaniæ in Veteravia, in ditione Moguntina: unde Mattiacos fontes calidos laudat Plin. l. 31. c. 2. a med. & Mattiacas aquas memorat Ammian. I. 29. c. 4. ( al. c. 20.) Mattiacas pilas commendat Martial. l. 14. epigr. 27. tingendis capillis, & canitiei celandæ aptas, l. 14. epigr. 27. Si mutare paras longævos cana capillos, Accipe Mattiacas, (quo tibi calva?) pilas. Turneb. 1. 9. Adverfar. c. 23. interpretatur faponis quoddam genus. Porro fapo Galliarum inventum eft rutilandis capillis, apud Germanos majore. in ufu viris, quam feminis, ut Plin. docet l. 28. c. 12. T Mattiaci oppidi meminit Tacit. 1. Ann. c. 56. ubi al. leg. Mattium: & Mattiaci agri, l. 11. c. 20. & Mattiacorum ejus loci hominum, Hift. c. 37. & de Germ. c. 29. de quib. V. Geographos. MATTIANUS. V. Matianus. MATTIARIUS. V. Materiarius.

1.4.

MATTICI, cognominantur homines malarum magnarum, atque oris late patentis. Feftus. Eft autem vox Græcæ originis. nam μTT, vel aor eft fubigo: malis autem cibus fubigitur: item MTTÚα, es, malam fignificat. Hefychius: Mattias, you do. Quare apud Feft. male al. leg. matrici.

MATTIUM, V. Materiarius, & Mattiacus.

MATTUS, & Matus, a, um, in Gloffis Ifidori exponitur, humectus, emollitus, fuba&tus, maceratus, a μdrow, feu μATTW, fubigo. Salmaf. ad Vopifc. in Proculo, c. 13. & alii legunt apud Cicer. 1. 16. ad Attic. ep. 13. Longulum fane iter, & via matta. b. e. lutofa. Sed mire hic lectio variat. Similiter apud Petron. in fragm. Tragur. c. 41. Burm. extr. Plane matus fum: vinum mihi in cerebrum abiit. b. e. madidus, vino fuba&tus, &, domitus. Al. leg. mattus: alii aliter.) Tom. III.

[ocr errors]
[ocr errors]

I

MATURE, a tempo, wpaws, 'vxaipws, tempeftive, in tempore, hoc eft neque cito, neque fero, fed medio quodam tempore, ut Nigid. bene ac proprie exponit, apud Gell. l. 1o. c. 11. Ut enim in frugibus, & in pomis matura dicuntur, quæ neque cruda & immitia funt, neque caduca & decocta, fed tempore fuo adulta maturataque; ita mature fieri dicuntur, quæ nec cito nimis, & propere, neque ferius tardiufque fiunt, quam par eft. Hanc vim ac temperamentum exprimit illud proverbium, quod frequenter Auguftus in ore habebat, evde ẞpadews, feftina lente, ut eft apud Sueton. in ejus vita c. 25. per quod monebat ut ad rem agendam fimul adhiberetur & induftria celeritas, & diligentiæ tarditas: ex quibus duobus contrariis fit maturitas. Hæc ex Gell. loc. cit. Cic. Verr. 6. c. 44. Cuftodes mature fentiunt: fignum buccina datur. Cef. 1.3.B. Civ. c. 7. Bibulus fatis mature occurrit. Salluft. in Catil. c. 1. extr. Prius quam incipias, confulto; & ubi confulueris, mature facto opus eft. TQuia vero quod non fegniter fit, mature fieri dicitur, ut ibid. fubdit Gellius; progreffa fignificatio eft: & non jam quod non fegnius, fed quod feftinatius fit, id fieri mature dicitur prefto, tofto, per tempo, a buon ora: cui opponitur fero, tarde, lente. Cic. de Sene&t. c. 10. Nec unquam fum affenfus veteri illi, laudatoque proverbio, quod monet, mature fieri fenem, fi diu velis effe fenex. Ego vero me minus diu fenem effe mallem, quam effe fenem ante, quam effem. Id. 3. Fam. ep. 3. Tantus confenfus fenatus fuit, ut mature proficifceremur, parendum ut fuerit. Cef. 1. 4. B. Gall. cap. 6. Maturius, quam confueverat, ad exercitum proficifcitur. Sueton. in Oth. c. 1. Quo facto ficut gloriam auxit, ita gratiam minuit, quam tamen mature recuperavit. Cic. 3. ad Q. Fr. ep. 1. c. 4. Balbum ais. mature Romam bene comitatum effe venturum. Cef. l. 1. B. Gall. c. 33. fub fin. Quibus rebus quam maturrime occurrendum putabat. Cic. pro Cecin. c. 2. in fin. Ut quæque res eft turpiffima, fic maxime, & maturiffime judicanda eft at ea in exiftimationis periculum eft, tardiffime judicatur. Id. 3. de Orat. c. 20. Qui omnium maturrime ad publicas caufas accefferim. Nep. in Attic. c. 2. Pater mature deceffit. b. e. cito, & ante tempus. Salluft. in Jug. c. 21. Hique mature oppida habuere. b. e. ante alios circa populos, qui diutius fine illis agitavere. Cato apud Charif. 1. 2. pag. 184. Putfch. Maximos tumultus maturiffime disjeci, atque confedavi. b. e. perbrevi tempore. Sueton. in Aug. c. 32. Judices a tricefimo ætatis anno allegit, id eft quinquennio maturius, quam folebant. cinque anni prima. Significat etiam tar

[ocr errors]

qua

[ocr errors]
[blocks in formation]
[ocr errors]

de, lente, ut poma lente diuque maturefcunt, & poft diutinum tempus ad maturitatem perveniunt a poco a poco, lentamente. Hanc & fuperiores fignificationes conjunxit Plaut. Curcul. a. 3. verf. 10. Qui homo mature quæfivit pecuniam, nifi cam mature parfit, mature efurit, b. e. qui vix, & ægre quæfivit pecuniam Cut & Charif. ibid. exponit pag. 183. ) nifi in tempore parfit, cito, feu brevi efurit.

MATUREFACIO, is, eci, a&tum, à. 1. ad maturitatem perduco. Theod. Prifcian, de Diet. cap. 14. Aqua marina maturefacit duritiam.

MATURESCO, is, urui, n.. 3. maturarfi, wanques, maturus fio. Caf. lib. 6. B. Gall. c. 28, Cum maturefcere frumenta inciperent

Translate Ovid. 14. Metam. verf. 335. nubilibus maturuit annis puella. Quintil. in epift. ad Tryphon. Libros opinabar nondum fatis maturuiffe. Cic. 2. de nat. Deor. c. 27. ad fin. Partus maturefcunt plerumque novem lunæ curfibus. Plin. l. 5. ep. 9. a med. In flore prima tanta indolis juvenis exftinétus eft, fumma confequuturus, fi virtutes ejus maturuiffent.

MATURITAS, atis, f. maturità, maturezza, nśnavos, perfecta co&tio fucci in fructibus. Cic. 1. Tufcul. cap. 28. Commutationefque temporum quadripartitas ad maturitatem frugum, & ad temperationem corporum aptas. Item tempus maturum, tempeftivitas. Cic. 2. de nat. Deor. c. 46. Graviditates, & partus afferat, maturitatefque gignendi. Colum. I. 4. c. 23. Aufpicari amputationem, cum farmenta juftam maturitatem ceperint. Plin. l. 19. c. 3. circa med. Ad maturitatem perducere. Id. 1. 13. c. 4. ante med. pervenire. Id. 1. 19. c. 5. Maturitatem adipifci. Id. l. 16. c. 26. a med. fentire. Id. 1. 32. c. 1. Maturitas partus. b. e. cum fetus apte eft difpofitus, & perfectus nafcendo. Colun. l. 12. c. 6. muriæ. h. e. cum perfecte falfa eft. Plin. l. 12. c. 7. Siliquæ maturitate dehifcentes. T Translate. ponitur pro opportunitate, commoda & opportuna occafione Cic. ad Q. Fr. 1. 3. ep. 8. Sed ejus rei maturitas neque dum venit, & tamen nunc appropinquat. Item pro perfectio

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

c. 125.

, quam

ma

ne. Cic. in Brut. c. 92. Jam videbatur illud in me quidquid effet, effe perfectum, & habere maturitatem quandam fuam. TItem pro proceffu, acceffione, gravitate. Cic. lib. 4. Fam. ep. 4. a med. Tamen hoc ftudium quotidie ingravefcit, credo, & ætatis maturitate ad prudentiam, & his temporum vitiis. ¶ Item pro exacta peritia, & prudentia, quæ rebus mature, & diligenter expendendis comparatur. Tacit. 1. Hift. c. 87. Auctoritatem Paulini vigorem Celfi, maturitatem Galli criminando. Vellej. 1. 2. Sed hæc omnia veteris Imperatoris maturitas brevi fopiit, ac fuftulit. T Item celeritas, preftezza, Speditezza. Frontin. de aquaduct. artic. 105. Maturitatem heneficio Cæfaris præftare. b.e. efficere, ut beneficium Cæfaris mature & cito perficiatur. Sueton. in Tiber. c. 61. Precanti cuidam pœnæ maturitatem refpondit, nondum tecum in gratiam redii. Maturitates temporum apud Cicer. I. 1. de nat. Deor. c. 36. funt certæ ordinatæque vices, quibus fuo quæque loco anni tempora invicem fuccedunt, & poft hiemem ver tepidum, poft ardores æftatis temperatum autumni frigus opportune & ordine confequitur. Apud Liv. vero 1. 22. cap. 40. extr. maturitas temporum (al. leg. temporis ) eft ipfa frugum maturitas, quæ fuo tempore fit. Maturitas orationis, gravitas, & fedata vis, plenaque auctoritatis & prudentiæ. Auct. dial. de oratorib. c. 26. Malim hercule C. Gracchi impetum, aut L. Craffi maturitatem calamiftros Mæcenatis, aut tinnitus Gallionis. T Maturitas pro fructu maturo, Pallad, in Febr. tit. 9. a med. Nec parvo conftabit, fi legatur maturitas dum acerbitate, difpendium. V. Ariditas. MATURO, as, avi, atum a. 1. maturare, ftagionare, wanauw, turum facio, ad maturitatem perduco. Tibull. I. 1. el. q. verf. 15. Annus in apricis maturat collibus uvas Plin. l. 16. c. 25. ad fin. Amygdala Martio menfe' pomum maturat. Id. l. 18. c. 7. ante med. Frumenta maturantur cum plurimum diebus quadraginta. Pallad. in Mart. tit. 10. 4 med. Locis frigidis præcoquas ficus feramus, calidis eas, quæ fero maturant. Ponitur & pro emollire, leniorem facere, ammollire. Plin. 1. 23. c. 1. ante med. Vitis alba fuppurationes incipientes difcutit, veteres maturat & purgat. d. I. 22. c. alt. a med. Lupini ftrumas minuunt, aut maturant. ¶ Apud Pallad. in Novembr. tit. 22. electas olivas muria maturare. h.macerare, condire, & efculentas reddere. TEt pro perficere, Plin. 1. 30. c. 14. Partus conceptos maturat caninum lac potum. Id. l. 9. c. 57. Ova in ficco maturari. Idem l. 35. c. 15. circa med. Alumen aftivis folibus maturatur. Translate eft perficere, ad exitum perducere. Liv. 1. 24. cap. 13. Domum ad capta maturanda redire jubet. Sæpe eft feftinare, properare, mature, h. c. cito ac celeriter quippiam facere, accelerare, affrettarfi, far presto. cum modo tamen, ut in Mature dictum eft. Cic. Fam. 2. ep.. 18. Succeffor tuus non poteft ita maturare, ut tu me in Afia convenire poffis Liv. 1. 24. c. 12. Maturandum Annibal ratus ne prævenirent Romani. Gef. 1. 1. B. Civ. c. 63. Eo magis illi maturandum iter exiftimabant. Virg. 1. En. v. 141. Maturare fugam. Cic. pro Cluent. c. 61. Horat. l. 3. od. 7. v. 16. & Celf. I. cap. & fect. 7. necem alicui. Sueton. in Caf. c. 8o. deftinata negotia. Id. in Domit. c. 15. fibi exitium. Juftin. 1. 2, c. 15. opus. Caf. l. 1. B. Gall. cap. 7. Cum id nunciatum effet, maturat ab urbe proficifci. & lib. 2. c. 5. Flumen exercitum tranfducere maturavit. Cic. 4. ad Attic. ep. 1. fub fin. Te exfpecto & oro, ut matures venire. Salluft. in Juga c. 81. Maturavere iter pergere. Horat. l. 2. od. 11. v. 23. eburna dic, age, cum lyra maturet. fcil. venire. TItem ante tempus aliquid facere, præcipere, præverti, anticipare. Virg. 1. Georg. v. 260. Frigidus agricolam fi quando continet imber, Multa forent quæ mox ezlo properanda fereno, Maturare datur. Ubi Gell. I. 10. 6. 11. &

[ocr errors]

in

ex co Macrob. L. 6. Saturnal. e. 8. Duo ifta verba, maturare & properare, tanquam plane contraria, fcitiffime feparavit. nanque præparatu rei rufticæ, per tempeftates pluvias, quoniam ex neceffitate otium eft, maturari poteft: per ferenas vero, quoniam tempus inftat, properari neceffe eft. Plin. 1. 2. c. 8. Lucifer, ut fol alter, diem maturans.

[ocr errors]

MATŪRUS, a, um, maturo, ftagionato, ménapos, qui neque crudus aut immitis eft, neque decoctus, aut caducus, fed tempore fuo adultus, & maturatus, ut Gell. . 1o. c. 11. loquitur: & fere de arborum, terræque fructibus dicitur, qui legendo edendoque apti funt. In notatione variant Etymologi, & incerta omnia afferunt. Cic. de Senect. c. 19. fub fin. Poma ex arboribus, fi cruda funt, vi avelluntur; fi matura & cocta, decidunt. Virg. Ecl. 10. v. 36. maturæ vinitor uva. Ecl. 3. v. 80. Mature fruges. Colum. 1. 4. cap. 29. ante med. Malleolos generofos, & fecundos, & quam maturiffimos viti detrahere. Id. I. 12. cap. 6. Matura muria, fatta, perfetta. & cap. 17. Maturiffimæ ficus. Metonymice eft maturans. Virg.

[ocr errors]

1. Georg. v. 65. glebafque jacentes Pulverulenta coquat maturis folibus æftas. ¶ Transfertur ad alia. Virg. Æn. 7. v. 53. Filia matura viro. h. e. apta nubendo. nubile. Stat. l. 3. filv. 1. v. 176. hic fponfæ maturus, & illa marito. Et abfolute Horat. l. 3. od. 6. v. 21. Motus doceri gaudet Ionicos Matura virgo. Colum. 1. 7. c. 3. ante med. Matura ovis. b. e. pariendo apta Martial. de fpectac. epigr. 14. & Ovid. 11. Met. v. 311. Maturus venter. proffimo a partorire. Sic Juftin. 1. 13. c.z. (& Ovid. Met. 9. v. 282.) Roxanes exfpectari partum, quæ exacto menfe octavo, matura jam ex Alexandro erat. Nemefian. Ecl. 3. v. 36. de fronte Bacchi pueri. Flavaque maturo tumuerunt tempora cornu. proffimo a spuntare. & Ovid. 7. Metam. v. 127. maturus infans. vicino a nafcere. Virg. 12. En. v. 438. cum matura adoleverit atas. b. e. apta rebus gerendis. Val. Flacc. 1. 1. v. 54. necdum mea proles Imperio, & belli rebus matura, marique. Liv. 1. 42. c. 52. Progenies matura militiæ. Sil. I. 14. verf. 495. nec fat maturus laudum. & l. 16. v. 657. Maturus ad arma. Vellej. l. 2. c. 99. L. Cæfar maturus viris. b. e. toga virili fumendæ proximus. Virg. 10. Æn. v. 257. revoluta ruebat Matura jam luce dies. b. e. plena, clara. Salluft. in Jug. c. 90. Omnia matura funt. b. e. prona, facilia, captu proxima. Eleganter refertur ad animum, ad orationem, ad ingenium. Cic. de clar. Orat. c. 83. extr. Ipfe Thucydides fi pofterius fuiffet, multo maturior fuiffet, & mitior. Virg. 9. Æn. v. 246. annis gravis, atque animi maturus Aletes. b. e. peritus rerum, & prudens.. Item ad æxtatem provectam, maturo, vecchio. Virg. 5. Æn. v. 73. ævi maturus Aceftes. Ovid. 14. Metam. v. 617. Remulus maturior annis. lib. 8. v. 617. Lelex animo maturus, & ævo. Horat. l. 4. od. 4. v. 55. Maturi patres. Sueton. in Calig. c. 44. Maturi centuriones. h... qui ftipendia jam compleverunt. Juftin. I. 41. c. 5. Matura fenetus. Id. I. 11. cap. 5. Perfis longa jam fatis, & matura imperia contigiffe. b. e. quæ jam tempus fit deponi. T Eft etiam maturus, qui debito tempore fit, nec citius, nec tardius, opportuno, conveniente, fatto a fuo tempo. V. Mature. Tibull. l. 1. d. 1. V. 7. Ipfe feram teneras maturo tempore vites. Cic. Attic. I. 15. ep. 4. Scribendi exfpectandum tempus maturius & Fam. 9. ep. 6. Mihi vero ad nonas bene maturum videtur fore. Id. 1. de Divin. c. 18. extr. Maturam mortem oppetere. Claudian. de B. Ga. v. 116. Maturum confilium. b. e. quod præcipiti opponitur. ¶ Item qui cito fit, aut qui cito eft futurus, imminens, presto, celere, imminente. Cic. Q. Fr. l. 1. ep. 1. c. 1. Ego tibi fpem mature deceffionis afferebam. Auct. ad Herenn. l. 4. c. 17. a med. Adolefcentes maxime caftigant, ut, quibus virtutibus omnem vitam tueri poffunt, cas in ætate maturiffima velint comparare. ne' primi anni Curt. 1. & cap. 7. a med. Milites, quibus matura erat miffio, Cef. 4. B. Gall. c. 2. In his locis, quod omnis Gallia ad feptemtrionem vergit, maturæ funt hiemes. il freddo viene a buon'ora. Ovid. 13. Mer. v. 300. Si mora pro culpa eft, ego fum maturior illo. fon venuto più presto. Horat. 1. z. od. 17. v. 6. te mea fi partem animæ rapit Maturior vis. Id. 1. 2. ep. 1. v. 15. & Ovid. 2. ex Pont. ep. 1. v. 59. Maturi honores. accelerati, anticipati. Tibull. I. 4. carm. 1. v. 205. Seu matura dies celerem properat mihi mortem. Cic. pro Cacin. c. 3. Maturo judicio condemnari. b. e. ftatim ac fine mora conftituto Tacit. Ann. 12. c. 65. Ample&ti Britannicum, robur 2tatis quam maturrimum precari. Coluni. 1. 2. c. 10. ante med. Matura faba. b. c. quæ opponitur feroting. ibid. a med. Matura fatio. h. c. quæ opponitur feriori. Id. l. 7. c. 3. a mid. Maturum foenum. . . quod chordo opponitur. Cato apud Gell. 1.3. cap. 7. Maturum cenfeo.faciundum ut milites ad verrucam illam ire jubeas. b. e. mature, cito, fine mora.

[ocr errors]
[ocr errors]

.

[ocr errors]

MATUTA, æ, f. appellatio eft Latina Inus filiz Cadmi que poftquam dea facta eft mutato nomine Leuchotee a Græcis Matuta a Latinis eft appellata, ut Cic. docet in fin. cap. 12. 1. 1. Tufcul. & fæpe etiam Mater Matuta. Ovid. 6. Faft. v. 545. Leucothee Grajis Matuta vocabere noftris. & verf. 479. Matuta parens. Paul. in 8= pit. Fefti Matrem Matutam antiqui ob bonitatem appellabant Adde Lactant. 1. 1. c. 21. & V. Ino, & Leucothee. ¶ Matris Matutæ templum Romæ, & Satrici memorat Liv. 1. 5. c. 19. & 23. & lib. 6. c. 33. & lib. 7. c. 27. & lib. 25. c. 7. T In hujus honorem Matralia celebrabantur. V. TEadem habetur ac Au

:

rora quamquam alii aliam Aurora genealogiam tradunt) unde matutinus: ob id etiam Leucothee dicta, eux Dex, alba dea, aurora, alba. Lucres. 1. 5. v. 655. Tempore item certo rofeam Matuta per oras Etheris auroram defert, & lumina pandit. Prifcian. 1. 2. pag. 591. Putfch. Matutinus a Matuta, quæ fignificat auroram vel, ut quidam, Arunóðɛx), De alia Matuta V. in Runcina. MATU

J

[ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][merged small][ocr errors]
[ocr errors]

MATUTINALIS, le, matutinus ut Matutinali tempore, in carm. de
Philomela, quod perperam Ovid. tribuitur v. 16.
MATUTINE, & Matutino, adverb. matutino tempore. Ut Latina a-
gnofcuntur, illud a Prifcian. l. 4. pag. 635. Putsch. hoc a Diomed. 1. 1.
pag. 402. Exemplo effe poteft. illud Plin. 17. c. 53. Obiere
calciantur matutino.

[ocr errors]

dum

alibi. Scribitur & Mauretania etiam in numis Adriani, tefte
Pierio ad Virg. 4. Æn. v. 206. & Muf. Theupol. pag. 460. & 472.
Multa de hac regione Solin. c. 25. ( al. 38. )

MAURUS, a, um, Maupos, ad Mauros pertinens & interdum unj
verfim Africus. Horat. l. 3. od. 10. 9. 18. Mauri angues (Strabo
1. 17. venenatis ferpentibus abundare Mauros tradit.) Ovid. 6.
Faft. v. 243. Mauræ manus. b. e. Pœnorum arma. Juvenal. far.
12. v. 4. Maura Gorgon. Id. fat. 10. v. 148. Maurus Oceanus. Ho-
rat. 1. z. od. 6. v. 3. Maura unda b. e. Africum mare Martial.
I. 14. epigr. 90. de menfa acerna. Non fum crifpa quidem, nec fil-
væ filia Maura. b. e. c citro, qua arbore Mauri abundant. Stat. 1.
1. filv. 3. v. 35. poftes Mauri. b. e. citrini.
MAURUSIACUS, a, um, Maurufius, Maurus. Martial. l. 12. epigr.
67. Et Maurufiaci pondera rara citri.
MAURUSIUS, a, um, Meupozos, idem quod Maurus: & aliquando
pro Libye, Numida, Afro ponitur. Strabo l. 17. docet, Maurufsos
dici a Latinis qui a Græcis Mauri. Sed & hoc ufu Latinum fa-
&tum eft. Cal. apud Serv. ad Virg. 5. Æn. v. 206. Maurufii
qui
juxta Oceanum colunt.Virg. ibid. Maurufia gens. Nemefian. in Cyneg.
v. 259. tellus. Sil. l. 11. v. 414. pubes. Id. l. 10. v. 402. arundo.
b. e. jaculum. Lucan. I. 9. v. 426. tantum Maurufia genti Robora
Legitur & Maurifius,
fed minus recte. nam in antiquis codicibus, tefte Pier. ad Virg. loc.
cit. per ufcribitur.

[ocr errors]

MATUTINUS, 2, um, mattutino della mattina, ie, ad auro-
ram & mane pertinens. Cic. ep. 1. 1. 7. Fam. Neque dubito
quin per cos dies matutina tempora lectiunculis confumpferis. Id.
ad Brut. ep. 4. ex recent. Hoc paululum exaravi in ipfa turba ma-
tuting falutationis. Horat. 1. 2. fat. 6. v. 45. Matutina parum cau-
tos jam frigora mordent. Colum. 1. 6. c. 2. & lib. 9. c. 15. Matu-
tinus dies. b. e. mane, il mattino. Ouid. 5. Faft. v. 160. Matutini
equih.e. Aurora. Martial. l. 14. epigr. 125. fomni. Virg. 8. En.
v. 456. cantus volucrum. Quid. 1. Met. v. 62. radiis juga fubdita
matutinis. b. e. quæ primos folis radios vident. & lib. 11. v. 26.
matutina cervus periturus arena. b. e. in venatione
, quæ mane fit
in Circo. nam mane ferarum vel inter fe, vel cum hominibus cer-
tamina ibi exhibebantur (unde matutinas feras dixit Martial. l. 13.
epigr. 95.) meridie gladiatorum, ut ex Senec, ep. 7. & Sueton. in
Claud. c. 34. colligitur. Ovid. 1. de ar. am. v. 367. matutinos pe-
&ens ancilla capillos. e. heræ mane furgentis. Martial. . 12.divitiæ, quarum non noverat ufum.
epigr. 26. Matutinum lutum b. e. quod colligitur mane per urbem
difcurrendo a falutatoribus: unde apud eund. I. 1. epigr. 56. Matu-
Satinum ave. & lib. 12. epigr. 69. Matutinus cliens. Id. I. 9. epigr.
30. magifter. b. e. qui mane docet. epigr. 8. l. 4. Jupiter. h. c.
qui mane falutatur. Virg. 8. n. v. 465. Æneas fe matutinus age-
bat, levato di buon mattino. T Matutinus pater eft Janus apud
Horat. 1. 2. fat. 6. v. 20. quia cum fit temporis deus, eum invoca-
bant diei initio, ut aufpicem operum.
Matutina frons Mar-
ziali epigr. 2. lib. 13. eft feria & fevera, quia mane homines ferii
effe folent. ¶ Matutinum abfolute, matutinum tempus, il mat-
tino. Plin. l. 20. c. 9. Sumpta acetabulis duobus matutino. Id. l.
c. 4. a med. Pota matutino, velsa cœena. Id. l. 4. c. 12. fub fin.
Serere matutinis, meridie metere Id. l. 18. c. 31. Spica exoritur
matutino, etefiæque definunt.. Matutinus occafus eft, cum
Deftella mane occidit. Rutil. in Itiner. I. 1.v. 633. & matutinis Hya-
des occafibus udæ.

MAVOLO. V. Malo.

[ocr errors]

27.

MAVORS ortis, m. Marte, A'pus, deus belli: unde per fyncopen
Mars factum eft. Vox Poetica. Cic. 2. de nat. Deor. c. 26. extr. &
lib. 3. c. 24. Mavors dictus, quia magna vertit. Virg. 6. Æn. v. 873.
magnam Mavortis ad Urbem. & lib. 8. v. 630. Mavortis in antro.
Lucan. 1. 7. 0. 569. Biftonas aut Mavors agitans. Val. Flacc. 1. 6.
. 178. Mavors pater. Ovid. 4. Faft. v. 828. Genitor Mavors. Me-
tonymice eft bellum ipfum. Aufon. Edyll. 4. v. 64. Jam lego civili

mixtum mavorte duellum.

MAVORTIUS, a, um, di Marte, Martius Vox Poetica. Virg. 4.
Georg. v. 464. Mavortia tellus. b. e. Thracia. Id. l.1. Æn. v. 280.
Mavortia monia. h. e. Roma. Val. Flacc. 1. 2. v. 208. Mavortia
conjux. b. e. Venus. Claudian. de III. Consul. Honor. v. 135. nudi-
que feges Mavortia ferri. & de nupt. Hanar. & Marie, v. 187. Ma-
vortia figna. ¶ Item bellicofus, Ovid. de Thebanis 3. Metam.
v. 531. Mavortia proles. feil. nati olim cum armis ex dentibus an-
guis, ut Id. ibid. v. 102. & fequentib. narrat. Valer. Flacc. I. 5. v.
9o. Mavortia Amazon. Sil. l. 1. v. 55. juvenem facta ad Mavortia
Aammat. Stat. 2. Achill. v. 201. ftudiis multum Mavortia Thrace.
¶ Mavortia vulnera, Grat. in Cyneg. v. 344. quæ in præliis acci-
piuntur. Apud Ovid. Metam. 8. v. 437. Mavortius eft Me-
leager, qui Martis filius eft habitus. V. Hygin. fab. 171. ¶ Duæ
funt Infcriptiones optimæ notæ, apud Gruter. pag. 57. n. 1. & 2.
quarum initium eft Mavortio facrum, cum aliæ plures circa illas in-
cipiant Mavorti, aut Marti facrum: ex quo apparet, Mavortius ibi
fubftantivi more ufurpari.

[ocr errors]

MAURI, orum, m. Mori, Maupor, populi Africa, quorum regio Mau-
ritania. Maupos, fufcum, nigrum fignificat, cujufmodi eft gentis
color. Aliquando tamen latiore ufu pro Numidis, Libybus, Afris
ponuntur, Salluft. in Jug. c. 22. Cetera loca ufque ad Mauritaniam
Numida tenent: proxime Hifpaniam Mauri funt & cap. 21. do-
cet, Medos

[ocr errors]

& Armenios ex Afia navibus in extremam Africam
tranfvectos, accedentibus Libya populis, & nomen eorum corrum-
pentibus, barbara lingua Mauros pro Medis fuiffe appellatos. Plin.
1. 13. c.15. Confines Atlanti Mauri quibus plurima arbor citri,
&c. Strabo l.. 17. ex aliorum fententia tradit Mauros effe Indos,
qui cum Hercule in hæc loca tranfmigraverint. Juvenal. fat. 14.
. 196. Diruc Maurorum attegias, caftella Brigantum. Val. Flacc.
1. 3. v. 587. velut refugi quem contigit improba Mauri Lancea,
fanguineus vafto leo murmure fertur. Lucan. 1. 4. v. 678. Maurus
concolor Indo. Juvenal. fat. 5. v. 53. nigri manus offea Mauri. &
fat. 11. v. 125. Et Mauri celeres, & Mauro obfcurior Indus. Ne-
mefan, ecl. 4. v. 40. Mauri truces.

MAURICATIM, Maurice. Laber. apud Charif. lib. 2. pag. 184. Pu-
fch. Non intellexi, te Mauricatim fcire.

MAURICE, adverb. Maurorum more. Gell. 1. 2. c. 25. ex Varr. de L. L.
Cum dicamus ab Ofco, Tufco, Græco, Ofce, Tufce, Græce; a Gallo
tamen, & a Mauro Gallice, & Maurice dicimus.

[ocr errors]

MAURITANIA, x, f. Mauritania Maupitavia, regio Africa, ab
Ortu in Occafum extenfa ubi nunc pars occidentalis Barbariz: a
uapos, obfcurus, niger, propter nigredinem populorum. Manil. I.
4. v. 727. & Mauritania nomen Oris habet titulumque fuo fert
ipfa colore. Duplex fuit, Cæfarienfis, & Tingitana. Tacit.
1. 1. Hift. c. 11. & lib. 2. c. 58. 59. & Plin. 1. 5. c.

[ocr errors]

I. &

[ocr errors]

MAUSOLEUM, i, n. Mausoleo, Mevowhão, fepulcrum Mausoli regis
Caria. Hunc Artemifia uxor adeo dilexiffe traditur, ut mortui cre-
matique cineres vino dilutas ebiberet: & præterea fepulcrum mar-
moreum exftruxit fumma magnificentia, & claritate. Attollebatur
in altitudinem vigintiquinque cubitis, in circuitu habebat pedes
quadringentos undecim, cingebatur columnis triginta fex. Czlavere
in eo pariter Scopas, & æmuli ejus Bryaxis, Timotheus, Leocha-
res: qui maxime fecere •
ut id opus effet inter feptem miracula.
Acceffit quintus, Pythis, qui in fumino quadrigam marmoream fcul-
plit. V. Plin. l. 36. c. 5. & Gell. I. 10. c. 18. ubi alia multa hac de
Etiam ipfius Maufoli regia domus Halicarnaffi ftructure
celebris fuit: laudaturque a Plin. l. 35. c. 14. lib. 36. c. 6. Hinc
quodlibet fumptuofius fepulcrum, ac regium, Mausoleum dicitur.
Martial. I. 5. epigr. 65. Jam vicina jubent nos vivere Maufolea,
Cum doceant, ipfos poffe perire deos. Flor. fub fin. c. 11. l. 4. de
Cleopatra. Incautiorem nacta cuftodiam, in Maufoleum fe fepul-
cra regum fic vocant) recipit. Adde Sueton. in Aug. c. 100. &
alibi.
T Adjective Propert. l. 3. el. 1. v. 59. Nec Mausolei di-
ves fortuna fepulcri.

re.

MAXILLA, æ, f. mascella, ganafcia, oxyor, os in quo infixi fant
dentes. Quid proprie fit, dictum eft in Mala ex Celfo. Sed eadem
fere ratione, qua mala accipitur. Plin. l. 11. č. 37. Sect. 60. Hard.
Maxillas crocodilus tantum fuperiores movet. fec. 62. Camelus
in fuperiore maxilla primores dentes non habet. Id. 1. 32. c. 7. ad
fin. Maxilla dolens. T Translate Auguftus apud Sueton. in Ti-
ber. c. 21. Miferum populum R. qui fub tam lentis maxillis erit.
b. e. fub tam lenta fævitia . In illo Perfii sat. 4. v. 37. Tu
cum maxillis balanatum gaufape pectas: maxillas quidam interpre-
tantur pectinem, qui radios habet inftar dentium infixos, dortwo
κτένα : & balanarum gaufape comam intelligunt unguento delibu-
tam. Sed hoc durum eft admodum. Aptius, & mollius erit, fi gau-
fape barbam intelligas reliqua enim belle congruunt. Eft antem
fermo de delicato & molli, qui barbulam alit, qua minus cafta fe-
minæ delectantur, ut eft apud Cicer. pro Cal. c. 14.
MAXILLARIS, re, ad maxillam pertinens. Maxillares dentes, upurtñ-
pas, mafcellari, inter genuinos funt, & caninos. Celf. 1. 6. c. 9. ■
med. & Plin. l. 11. c. 37. fect. 63. Hard. & lib. 32. c. 7. a med.
& cap. 10. ad fin.

MAXIME, & antiquo more Maxume, fommamente, grandiffimamente
affaiffimo, parisa, adverb. fuperlat. a magis; fumme, vehementif
fime, plurimum, maximopere, valde. Jungitur verbis, & adjecti
vis pofitivis. Cic. Offic. 1. c. 15. extr. Ut quifque maxime opis indi-
geat,
ita ei potiffimum opitulari. & cap. 19. Ut quifque animi
inagnitudine maxime excellit, ita maxime vult princeps omnium
effe. Salluft. in Catil. c. 56. Sed vos non timetis eam :
immo ve-
ro maxime. Cic. poft redit. in Sen. c. 2. Vir maxime fidelis, & mi-
nime timidus. Caf. I. 1. B. Gall. c. 3. Maxime plebi acceptus."
cap. 9. Loca maxime frumentaria. & lib. 2. c. 4. Nervii, qui ma-
xime feri inter ipfos habentur. Nep. in Milt. c. 1. & in Cim. e. 3.
Cum unus omnium maxime floreret. Id. in Alcib. c. 3. Hoc maxi-
me convenire in Alcibiadem videbatur. Ut cum maxime ad
tempus refertur: ut qui, & quam qui maxime ad perfonam. Cic. 2.
ad Q. Fr. ep. 6. a med. Domus celebratur ita, ut cum maxime.
tanto, quanto in altro tempo mai. V. Cum maxime. Id. 5. Fam. ep.
2. circa med. Tam fum amicus. reipublicæ, quam qui maxime.
quanto altri mai. & Liv. l. 5. c. 25. a med. Grata ea res, ut quæ
maxime Senatui unquam fuit. T Cum fuperlativis Liv. I. 41. c.
23. Ego maxime graviffimam omnium rem agi arbitror. Al. leg.
maximam, & graviffimam. Cic. Attic. 12. ep. 38. Aberratio a do-
lore, quæ maxime liberaliffima eft. Al. leg. liberalis. Gell. 1. 13.
c. 16. Hi funt vel maxime humaniffimi. Colum. I. 9. c. 3. Quanto
grandior apis, tanto pejor: fi vero fævior, maxime peffima eft.
Eft qui fufpecta hæc verba habet. Præponitur interdum quam.

aut vel augendi gratia. Cic. 1. de Orat. c. 34. Verfibus propofitis
quam maxime gravibus.mox. Verbis, quam maxime poffem, le-
Etis. & cap. 33. Dicere quam maxime ad veritatem accommodate.
più che fi pud. & in Partit. c. 33. Quæ quidem vel maxime fufpi-
sionem movent, più d' ogni altra cofa
Habet poft fe, cum

gra

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

gradatim defcenditur, particulas mox, deinde, poft, tum, & hujufmodi. Colum. I. 3. c. 12. a med. Saferna maxime probat folis ortum mox deinde meridiem tum occafum Id. de arborib. c. 16. Vitem maxime opulus alit, deinde ulmus, deinde fraxinus. Cic. pro Rabir. Poft. c. 12. Me fcilicet maxime, fed proxime illum quoque fefelliffem. Id. pro Cacin. c. 9. Maxime fuit optandum Cæcinæ, ut controverfia nihil haberet: fecundo loco, ut ne cum tam improbo homine tertio, ut cum tam ftulto. Cum adverbiis comparativorum. Salluft. in Catil. c. 37. Imperium multo maxime miferabile. TSæpe eft præcipue, cum primis, præfertim, specialmente, principalmente. Cic. 2. de nat. Deor. c. 66. Quæ ratio poetas, maximeque Homerum impulit, ut, &c. Id. pro Dom. c. 18. Intuemini paulifper animis juventutem, & eos maxime, qui, &c. Id. 7. Attic. ep. 12. a med. Scribe aliquid, & maxime, fi Pompejus Italia cedit. Id, initio 1. 5. de Fin. Conftituimus ut ambulationem conficeremus in Academia maxime quod is locus a turba vacuus effet. Nep. in Iphicr. c. 3. Quod cum in aliis rebus declaravit, tum maxime in Amynta liberis tuendis. Plin. l. 25. c. 5. circa med. Melampodion caput aggravans, maxime nifi præfumatur allium. Colum. 1. 12. c. 53. a med. Hæc falfura luna decrefcente, maxime per brumam, fed etiam menfe Februario commode fiet. T In refponfionibus eft affentientis, concedentis, affirmantis. Terent. Eun. 1. 2. 109. Tu Parmeno fac illi adducantur. Pa. maxime. sì, mai sì, volentieri. & 2. 3. 42. Nonne hoc monftri fimile eft? quid ais? P. maxime. certiffimamente. & Hec. 4. 4. 86. Puerum, Phidippe, mihi cedo ego alam. Phi. maxime. Plaut. Stich. 4. 1..32. Præfente te, huic apologum agere unum volo. Epi. maxime. Adde Curcul, 2. 3. 36. Pro Ut plurimum, Gell. l. 17. c. 8. Puer ad annos maxime natus octo. al più che aver potesse. MAXIMITAS, & Maxumitas, atis, f. magnitudo apud vet. Lucret. I. . v. 497. Ne quædam cogas immani maximitate. Arnob. I. 6. pag. 204. Porrigere fe longius, atque in maximitatem producere. MAXIMOPĚRE. V. Magnopere,

[ocr errors]

2.

MAXIMUS. V. in Magnus.

MAZA, æ, f. zuppa in latte, meļ«, farina hordeacea, vel panis laete, fero, aut aqua fubactus, quem Varr. 1. 2. R. R. c. 9. a med. & Colum. l. 7. c. 12. a med. canibus in cibum dari jubent. Grat. in Cyneg. v. 307. Lacte novam pubem, facilique tuebere maza. Sic Nemefan. in Cyneg, v. 161. Interdumque cibo Cererem cum la&te miniftra.

L

MAZĂCES, cum, m. incolæ.Cæfareæ Cappadocum, quæ Plin. tefte 1. 6. c. 3. prius Mazaca dicta eft. Hi equitandi arte olim noti fuere, quia his locis generofi equi alebantur: unde in comitatu Principum R. fæpe leguntur. Sueton. in Ner, c. 30. extr. MAZĂRA. V. Materis. MAZONOMUS, i, m. piatto reale, uxbiroues, palocópos, lanx: a pu, maza. Primo enim fic dicebatur vas, in quo maza apponebatur, nempe quia folerent mazas var, h. e. diftribuere. Sed poftea ufurpari cœpit generatim pro omni lance rotunda. Horat. I. 2. fat. ult. v. 86, Mazonomo pueri magno difcerpta ferentes Membra gruis. Varr. 1. 3. R. R. c. 4. Ut in eodem teto ornithonis inclufum triclinium haberet, ubi delicate cœnitaret: & alios videret in mazonoma pofitos cocos, alios volitare circum feneftras captos.

[ocr errors]
[ocr errors][merged small][merged small][ocr errors]

MEABILIS, le, che facilmente paffa, e penetra, demos, qui facile meat, & quoquo penetrat. Plin. l. 2. c. 5. Aer vitalis & per cuncta rerum meabilis, totoque confertus. Item qui tranfiri facile poteft, che facilmente fi passa. Id. 1. 6. c. 1. Tranfitus vel bubus meabilis.

rum,

[ocr errors]
[ocr errors]

MEĀTIM, adverb, ponitur a Grammaticis ut Latinum a meus perfonam tantum fignificans: & exponunt meo more; ficut tuatim tuo more. Prifcian. 1. 12. pag. 949. Putfch. Donat. edit. II. pag. 1759. Serg. in Donat. pag. 1850. Cledon. pag. 1919. & Auguftin. de Grammar. pag. 2010. fed nullo præterea confirmant exemplo. MEATUS, us m. andamiento, corso, moto, wopos, Topeix, actus meandi, itio , progreffus, motus. Lucret. l. 1. v. 128. folis lunæque meatus Qua fiant ratione. Virg. 6. En. v. 85a. Cæli meatus radio defcribere. Tacit. 1. Hiftor. c. 62. Aquila leni meatu velut dux viæ, prævolavit. Petron. in Satyr. c. 122. de cælo Delphicus ales Omina læta dedit, pepulitque meatibus auras. Tacit. 6. Ann, c. 28. Ubi par oneri, par meatui fit. Sil. 1. 12. v. 102. Nubivagus meatus. volo. Eumen. in Paneg. ad Conftant. Caf. c. 8. Regionem obliquis meatibus Scaldis interfluit. Quintil. I. 7. c. 10. Pulfus venacaloris motus, fpiritus meatum fentire. il refpiro. Sic Plin. 1. 6. ep. 16. a med. Meatus animæ gravior, & fonantior. Plin. alter 1. 2. c. 16. Flexuofus draconum meatus. Id. l. 3. c. 1. Oceanus avido meatu terras demergens. Claudian. I. 1. in Rufin. v. 5. Præfcriptofque mari fines, annifque meatus. ¶ Ubi ait Solin. c. 30. (al. 43.) a med. Lupi in faliendo ita nifus habent alitis, ut non magis proficiant curfu, quam meatu: Salmafius, quid, inquit, hic meatum vocet, fane nefcio: illud fcio, eum nugari. Fortaffe Solin. illud meatum pro nifu faliendi pofuit: quod fi eft, improprie certe eft locutus. Item ipfe locus, per quem itur, tranfitus, via Arada, paffo, meato. Val. Flacc. 1. 3. v. 403. fpecus, Umbrarumque meatus fubter. Plin. l. 19. c. 5. a med. Meatum vomitionibus præparare. & lib. 28. c. 13. laxare fpirandi. Tacit. 14. Ann. c. 51. impedire. Plin. l. 20. c. 21. Malva decoctæ fuccus pori meatus fuayes facit. Ubi Harduin. Urine credo meatum intelligit. MECASTOR, per mia fe, affè, in Kasopa, juramentum muliebre.

[ocr errors]

Feftus: Mecaftor, & mehercules jusjurandum erat: quafi diceretur; ita me Caftor, ita me Hercules ut fubaudiatur, juvet. Gell. I 11. c. 6. effe ait feminarum proprium, ficut mehercules virorum quod & in Ecaftor adnotavimus, & fideliter Terent. & Plaut. fervare dicuntur. Terent. Hecyr. 1. 2. 8. Salve mecaftor Parmeno. Sy. & tu edepol, Syra. Plaut. Aulul. 1. 1. 28. Nec nunc mecaftor, quid hero dicam , queo comminifci. Id. Stich. 1.3. 87. Certo mecaftor id fuit nomen tibi. Nihilominus utuntur hoc juramento Parafitus apud eund. Afin. 5. 2. 46. & Argyrippus ibid. 80. V. Ecaftor. MECHANEMA, 'atis, n. nx dense, ingeniofum manus artificium, artificiofum opus: a unxe, machina, inventum. Sidon. I. 1. ep. 9. Deus bone! quæ ille digitis mechanemata facit !

[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors]

MECHANICOS, adverb. Græca pofitione, mechanico artificio : fic Organicas, organico. Utrumque legitur apud Vitruv. I. 10. c. 1. V. Organum. MECHANICUS, a um meccanico, artifizioso, unxarnrès, ad eas res pertinens, quæ manu fimul & ingenio fiunt, & fabrili artificio conRant: a unxarn, artificium, machina. Gell. . 10. c. 12. Simulacrum columbæ e ligno ab Archyta ratione quadam difciplinaque mechanica factum. Lamprid. in Alex. Sever. c. 22. Mechanica opera Romæ plurima inftituit. Jul. Firmic. 1. 6. c. 31. ante med. Artis mechanicæ divinus repertor. Rhemn. Fann. de ponderib. v. 102. Quod tibi mechanica promptum eft depromere mufa b. e.. mechanicæ artis inftrumento, & ingenio. Apul. in Apol. Me, cum apud cum multas geometricas formas. e buxo vidiffem affabre factas, invitatum ejus artificio, quædam mechanica ut mihi elaboraret tiffe. Mechanicus abfolute, ingegnere, proto. Colum. 1. 3. c. 10. Sipho, quem diabeten vocant mechanici. Sueton. in Vefpaf. c. 18. Mechanico grandes columnas exigua impenfa perducturum in Capitolium pollicenti, &c. Lucil. apud Feft. in Peraurifte. Sicutí mechanici cum alto exfiluere petauro h. e. qui in machinis mira edunt populi oblectandi gratia. MECENAS, vel Mecænas. V. Mæcenas. MECONIS, idis, f. unnaris, genus lactuca atræ, & amaræ, quæ late foporifero, inftar papaveris, abundat enim papaver gnificat, Plin. l. 19. c. &. & lib. 20. c. 7. ad fin.

[ocr errors][merged small]

MĚCONITES, æ, m. unxwvitus, gemma papaver exprimens, quod Græce unnwv est. Plin. l. 37. c. 10. MECONIUM, ii, n. fugo di papavero, union, apud Plin. l. 20. c. 18. & lib. 25. c. 12. eft fuccus expreffus ex capitibus & foliis pa¬ paveris decoctis. Item herba, quæ & peplis dicitur. Plin. l. 27. c. 12. ¶ Item prima excrementa, quæ infantes emittunt. Id. 1. 28. c. 4. ad fin. MECUM. V. in Ego.

MEDDIX, vel Medix, icis, m. fummus Magiftratus Ofcorum. Enn. apud Feft. Summus ibi capitur meddix, occiditur alter. MEDEA, æ, f. Mdex, infignis maga fuit, eta Colchorum regis filia, quæ cum Iafonis amore capta effet facilem illi ad aureum vellus aditum præbuit, domitis tauris, & fopito pervigili dracone, qui noctes diefque illud affervabat: quo facto, patris iram metuens, Iafonem in Græciam fequuta eft, patremque infequentem, difcerptis Abfyrti fratris membris & per viam difperfis retardavit. Repudiata deinde ab Iafone, filios fuos, quos ex eo fufceperat, occidit, Glaucamque Creontis filiam, cum qua Iafon fecundas contraxerat nuptias, incenfa regia, vivam cremavit, ipfumque etiam Iafonem impatientia doloris manus fibi inferre coegit. Senec. in Med. Val. Flacc.l.6.& deinceps, Ovid. 7. Metam. v. 9. fequentib. Hygin. fab. 21. 22. 25. &c. Horat. in ar. Puet. v. 185. Ne pueros coram populo Medea trucidet. Est etiam hoc nomine gemma nigra, venis aurei coloris, fudorem reddens croci, faporem vini, quam a Medea inventam fabulantur. Plin. l. 37. c. 10. MEDEIS, idis, f. patronym. pro poffeffivo, a Medea. Ovid. 2. de ar. am. v. 101. Medeides herbæ. b. e. magicæ, qualibus Medea ute

[merged small][ocr errors]

MEDELA, æ, f. medicina, rimedio, änɛsua, änos, medicina remedium, curatio. Juftin. c. 1. l. 11. Queis rebus veluti medela quædam interventus Alexandri fuit. Gell. l. 12. c. 5. Cum medicos arceffiffet, collocutufque de facienda medela effet. Apul. l. 8. Metam. Vulneribus medelas varias adhibere. Gell. l. 16. c. 11. Herbarum fuccis faciunt medelarum miracula . & lib. 15. c. 1. Qua medela quaque folertia ignem defenderes. Id. l. 5. c. 14. ad fin. Meaopera & medela levatus Id. c. 1. l. 20. Legum opportunitates & MEDENS, entis, medico, larpos, qui medetur, medicus. Lucret. l. 1. v. 934. Sed veluti pueris abfinthia tetra medentes Cum dare conantur &c. Ovid. Heroid. ep. 21. v. 14. Adjuvor & nulla feffa medentis ope. Id. Metam. 15. v. 629. nihil artes poffe medentum. Plin. in Paneg. c. 22. Egri quoque, neglecto medentum imperio ad confpectum tui prorepere. Tacit. 5. Hift. c. 6. Balfami humor in ufu medentium eft. Plin. l. 25. c. 8. ante med. Democrates primis medentium.

medelæ.

MEDEOR, eris, dep. 2. medicare, rimediare, idou, medelam & remedium affero, medicor, curo: a midw, feu μedsw, impero. medicorum enim eft imperare. V. Impero. Cic. 2. de Orat. c. 44. Medico non folum morbus ejus, cui mederi volet, fed etiam natura corporis cognofcenda eft. Id. pro Rofc. Amer. c. 44. Cum capiti mederi debeam, reduviam curo. (proverbialis locutio de eo, qui de minori malo eft folicitus, majore neglecto.) Plin. l. 8. c. 27. Mederi oculis herba chelidonia. Laurea Tull. in epigr. apud Plin. e. 2. 1. 31. Aquæ medentur oculis. Plin. l. 9. c. 31. Cancri contra ferpentium ictus medentur. Id. 1. 20. c. 1. Radix fucco medetur dolori dentium. Id. c. ult. l. 27. a med. Mammis tragion unice medetur.

[ocr errors]
[ocr errors]

detur. Id. 1. 24. c. 6. extr. Pinea refina capitis vulneribus optime medetur. Id. . 27. c. 1p. ad fin. præclare. Id. l. 34. fub fin. jucunde. lib. 29. c. ult. a med. eximie. Vellej. l. 2. c. 25.. Aquæ falubritate, medendifque corporibus nobiles. Sueton. in Vefpaf. c. 8. Medenda valetudini, leniendifque morbis nullam opem non adhibuit. Ovid. 2. de ar. am. v. 735. & lib. 7. Metam. v. 526. Medendi ars. la medicina. Adde Senec. ep. 87. T Translate elegantes habet ufus. Cic. Agrar. 1. c. 9. Huic malo pro fe quifque noftrum mederi, atque hoc omnes fanare velle debemus. Id. 7. Fam. ep. 28. Dies ftultis quoque mederi folet. Id. Q. Fr. I. & ep. 1. c. 10. extr. Mederi incommodis omnium. Id. pro Sext. c. 13. afflictæ & perditæ reipubl. Id. 6. Verr. c. 51. a med. religioni. Salluft. in Jug. c. 43. invidiæ. Ovid. 7. Metam. v. 837. labori. & lib. 9. v. 774timori. Tacit. Ann. 6. c. 18. periculis fratris. Caf. I. 5. B. Gall. c. 24. inopiæ rei frumentariæ. Nep. in Pelop. c. 1. tum fatietati tum ignorantiæ lectorum. Tacit. 4. Ann. c. 16. rei alicui lege, aut decreto Senatus. Senec. in Herc. Fur. v. 1261. nemo polluto queat Animo mederi: morte fanandum eft fcelus. T Cum accufativo, ut medicor. Terent. Phorm. 5.4. 2. Quam fcitum eft, ejufmodi parare in animo cupiditates, quas, cum res adverfæ fient, paulo mederi poffis! Ita legit etiam Prifcian. 1. 8. pag. 795. Putsch. & lib. 18. pag. 1162. Sunt tamen duo MSS. apud Vvefterhov. & quatuor apud Bentlej. & editio anni 1469. ubi legitur quibus. Addit Voff. 1. 7. de gramm. c. 21. illud Vitruv. 1. 8. c. 3. ante med. Bituminofi fontes interioris corporis vitia potionibus purgando folent mederi. Sed hoc nihil conficit, fi vitia ad purgando referas. Legitur etiam apud Juftinian. fub fin. tit. 7. lib. 2. Inftitution. fed hoc non eft fatis, ut imitari paffim liceat. ¶ Medendo paffive, Virg. 12. En. v. 46. haudquaquam dictis violentia Tuqni Flectitur exfuperat magis, ægrefcitque medendo. b. e. dum ei medicina adhibetur . Paffive imperfonaliter, Vitruv. l. 6. c. 11. Ut huic vitio medeatur, fic erit faciendum. ¶ Perfonaliter Hieron. ep. 22. ad Euftoch. c. 4. Vini potio concedatur, ut ex hoc ftomachi dolor, & frequens medeatur infirmitas. Præterito caret, vel a medicor fumit: quod & Diomed. 1. 1. pag. 376. admonuit. MED ERGA. V. Erga. MEDIA æ, f. Media

[ocr errors]

Midia, regio Afiæ inter Armeniam, Parthiam, Hircaniam, & Affyriam dicta a Medio, feu Medo, gai Athenienfium regis, & Medex filio. Ejus populi Medi, caput Ecbatana funt. Plin. l. 6. c. 26. Solin. c. 55. ( al. 69.) Virg. 2. Georg. v. 126. Media fert triftes fuccos tardumque faporem Felicis mali. V. Affyrius.

MEDIALIS, le, di mezzo, páros, medianus, medius. Abfolute mediale eft media pars. Solin. c. 20. a med. ( al. c. 33. ) Arbor pinei generis, cujus mediale fuccino lacrymat. & cap. 52. ( al. 65.) a med. Lignum omne atque mediale eadem ferme facie & niAlio fenfu Feftus: Medialem appellabant hoftiam atram quam meridie immolabant. b. e. quia medio die. Al. leg. medidialem a medidie pro meridie.

tore.

MEDIANS, antis. Pallad. in Mart. tit. 10.. ad fin. Inoculari ficus locis ficcis Aprili, humidis Junio mediante poterit. a mezzo Giugno.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

aut

in pavimento habuit fervum dextera caniftrum, fcopam finiftra tenentem, fcriptumque Cornelius fervus mediaftin. Apud Plin. l. 29. c. 1. Prodicus inftituens quam vocant Iatralepticen, reunctoribus quoque medicorum ac mediaftinis vectigal invenit. b... infimis medicorum fervis, qui in balneis, & alibi inferviunt.mp MEDIASTUTICUS, m. fummus apud Campanos Magiftratus. Liv. I. 26. c. 6. ad fin. Mediaftuticus, qui fummus Magiftratus apud Campanos eft > eo anno Seppius Lefius erat. Al. leg. Medixtuticus Meddixtuticus, ut fit a Meddix. Adde lib. 24. c. 19. MEDIATOR > oris, m. mediatore, mezzano, usoins, qui fe medium inter aliquos diffidentes interponit, ad lites componendas, conciliator, fequefter. Apul. I. 9. Metam. Adfeverat parvi fe pendere tot mediatorum præfentiam. TA Chriftianis Scriptoribus fæpe dicitur de Chrifto Jefu. Tertull. de Carne Chrifti, c. 15. ex Paul. 1. had Timoth. 2. 5. Mediator Dei, & hominum homo Chriftus Jesus. Lactant. I. 4. c. 25. a med. Idcirco mediator advenit, ideft Deus in carne, ut caro eum fequi poffet. Prudent. Cathemer. 11. v. 13. Emerge dulcis pufio, Parens, & expers conjugis, Mediator, & duplex genus. MÈDIATRIX, icis f. Mocntem, quæ mediam fe interponit. Alcim. Avit. de columna ignis, & nubis, qua duce Hebræi iter faciebant, lib. 5. v. 565. nempe videtis, Út mediatricis curet tutela coluMEDIBILIS, apud Feft. eft medicabilis. Eft autem a medeor, ut illud a medicor. MEDICA, æ, f. erba Medica, undeun, herba eft principatum tenens inter pabula, a Medis advecta in Græciam per bella Perfarum,quæ Darius intulit tanta dote, ut ex uno fatu amplius tricenis (denis, apud Colum. l. 2. c. 10. & Pallad. in April. tit. 1.) annis duret. Similis eft trifolio, caule, foliifque geniculata: quidquid in caule affurgit, folia contrahuntur. Secatur incipiens florere, & quoties refloruit: id fexies evenit per annos, cum minimum > quater.

MEDIANUS, a um di mezzo, uéros, qui in medio eft, medius. Vitruv. l. 3. c. 1. fub fin. Medianæ columnæ. cap. ult. ad fin. Acroteria mediana altiora , quam angularia. & fub fin. Capita leonina mediana. Veget. 1. 2. rei Veterin. c. 40. Medianus digitus. Medianum abfolute media pars. Ulpian. Dig. lib. 9. tit. 3. Leg. 5. Oportebit prætorem dare actionem in eum ex cujus cubiculo vel exedra dejectum eft: licet plures in eodem cœnaculo habitent. quod fi ex mediano cœnaculi quid dejectum fit, verius eft, omnes teneri. Al. leg. menianum. V. Manianum. MEDIASTINUS, ni, m. fervo, famiglio di fervizio baffo, dexos, fervus eft infimi ordinis, nullo certo minifterio addictus, fed viliora quæque munia obire folitus, quæ non folum domini jufferint, fed etiam alii fervi, qui peculiari officio funt deftinati, five ruri, five in urbe a medius, quod inter fervos veluti medius fit ad omnium imperia paratus Colum. 1. 2. c. 13. a med. Poffe agrum ducentorum jugerum fubigi duobus jugis boum, totidemque bubulcis, & fex mediaftinis. Id. l. 1. c. ult. Longiffimum quemque aratorem faciemus: mediaftinus qualifcumque ftatus poteft effe dummodo perpetiendo labori fit idoneus. ( His locis Colum. intelligit fervum ruticum, qui neque villicus fit, neque arator, neque vinitor , neque bubulcus horum enim funt certa munia: fed qui farriendo, occando, runcando, fodiendo, & fimilibus operam navat & latiore vocabulo opera, & operarius dicitur, lavoratore. ) Id. ibid. 4 med. Separandi funt aratores a vinitoribus, iique a mediaftinis. Cic. 2. Catil. c. 3. Exercitus colle&tus ex fenibus defperatis, ex agrefti luxuria, ex rufticis mediaftinis, deco&toribus, &c. Horat. I. 1. ep. & v. 14. Tu mediaftinus tacita prece rura petebas: Nunc urbem & ludos, & balnea villicus optas Ulpian. Dig. lib. 4. tit. 9. leg. 1. a med. Si quis opera mediaftini fungitur, non continetur (editio prætoris de cauponib. & ftabular.) ut puta atriarii, & focarii, & his fimiles. Cato apud Non. c. 2. n. 573. Ille imperator tuilli ac ceteris mediaftinus. Lucil. ibid. Villicum Ariftocratem, mediaftinum, atque bubulcum. Nonius ibi, non folum balnearum, inquit, fed ædium quoque miniftros, & curatores mediastinos legimus. Quod puto, ideo adnotavit, ut falfum effe oftenderet, quod Prifcian. fup. XII. verf. Æn. lib. 5. pag. 1244. Putfch. fcripferat, mediaftinum dici, quod medias partes balnei tenet, hoc eft in medio lavantium ftat: quafi in folis balneis mediaftino locus effet. Apud Gruter. tres funt infcripti lapides pag. 577. n. 3. 4. 5. in quorum priore mediaftinus balnearis commemoratur: Secundus infculptum

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

mnæ.

[ocr errors]

Hæc Plin. l. 18. c. 16. Colum. & Pallad. loc. cit. & Varro l. 1. R. R. c. 42. ubi etiam ejus ferendæ, excolendaque rationem tradunt. Virg. 1. Georg. v. 215. Vere fabis fatio: tum te quoque, Medica, Putres Accipiunt fulci. MÉDICA, 2, f. medica, levatrice, iare, mulier medendi artifex, & præcipue obftetrix, quæ parientibus adeft, & partum curat. Infcript. apud Gruter. pag. 635. n. 9. Flavia Hedones medicæ ex T. Adde pag. 636. n. 1. 2. & 3. & apud Fabrett. c. 7. n. 7. MEDICABILIS, le, curabile, fanabile, medicabile, 'doruos, qui medendo fanari poteft. Ovid. 1. Metam. v. 523. & Heroid. ep. 5. v. 149. Hei mihi, quod nullis amor eft medicabilis herbis. Id. de remed. amor. v. 135. Ergo ubi vifus eris noftræ medicabilis. arti. Al. leg. noftra arte. Sil. 1. 10. v. 416. & non medicabile vulnus.

Item qui medicari, & fanare poteft, medicinale. Colum. in fi. cap. 10. 1. 7. Ligni fuccus medicabilis epotus inteftinum tumorem compefcit. Pallad. in Januar, tit. 15. fub fin, Ipfum mel ita medicabile fieri, ut ex eo facta potio arterias curet. Valer. Flacc. 1. 4. v. 87. Securum numeris agit & medicabile carmen. b. e. lu&tum & laborem levans.

[ocr errors]

MEDICABILITER, giovevolmente, medicando, & fanando. Pallad. in Februar. tit. 31. Hoc vinum folet limum dyfentericæ paffionis medicabiliter afperare. MEDICABULUM, li, n. locus medicinæ ut natabulum locus ad natandum. Apul. in Florid. n. 16. ( al. l. 3.) Contuli me ad Perfianas aquas, gratiffima prorfus & fanis natabula, & ægris medicabula. MEDICAMEN, inis, n. medicina, medicamento, gapμanov, medicamentum, medicina, remedium. Cic. in Pifon. c. 6. Meminifti ne, excufatione te uti valetudinis, quod diceres, violentis te quibufdam medicaminibus folere curari? Pallad. in Februar. tit. 28. Theriaca medicamen addere. Tacit. 12. Annal. c. 51. Obligant vulnus, agreftia medicamina adhibent. & lib. 4. c. 57. Ulcerofa facies, ac plerumque medicaminibus interstincta. Ovid. 2. de ar. aman. v. 491. Illa Machaonios fuperant medicamina fuccos. Id. 15. Metam. v. 533valido medicamine reddita vita. Juvenal. in fi. fat. 6. Pontica ter victi medicamina regis. antidoti, preservativi. T Item venenum veleno. V. Medicamentum. Tacit. 12. Ann. c. 67. Infufum delectabili cibo boletorum venenum, nec vim medicaminis ftatim intelle&tam. & lib. 14. c. 51. Illitum palatum noxio medicamine. Flor. in fi. l. 2. Medicaminibus impuris Romana arma violare. b. e. fontes venenis inficiendo. Juvenal. fat. 6. v. 594. tantum medicamina poffunt. b. e. abigendo partui data. Item veneficium, malia, Aregberia. Val. Flacc. 1. 8. v. 17. de Medea. Condita letiferis prodit medicamina ciftis. Ovid. 7. Metam. v. 211. Dux gregis inter oves agnus medicamine fiet. ¶ Item fuccus colorem inducens, tintura, colore. Plin. l. 9. c. 38. de purpura. Ad quingentenas medicaminis libras æquari. Petron. in Satyr. c. 102. a med. Infecta medicamine facies. Lucan. 1. 3. v. 238. tingentes croceo medicamine crinem. T Item fucus, belletto. Hinc Ovidii carmen de medicamine faciei, de quo Id. de ar. am. 1. 3. v. 205. Eft mihi, quo dixi veftræ medicamina formæ, Parvus fed cura grande libellus opus. Petron. in Sar. c. 126. Facies medicamine attrita. Adde Juvenal. fat. 6. v. 471. ¶ Univerfim fic dicitur quidquid adhibitum naturam ejus, cui adhibitum eft, mutat, ut Cajus Dig. lib. 50. tit. 16. leg. 236. docet. Hinc de coagulo Colum. 1. 7. c. 8. Optimus cafeus eft, qui exiguum medicaminis habet. Id. lib. 12. c. 20. Vitiofo medicamine fructus, qui perceptus eft, vitiatur. h. e. conditura: cattiva concia. Sic Plin. l. 14. c. 20. Vina medicamine inftaurare. Id. 1. 7. c. 14. fimum vocat medicamen feminum. MEDICAMENTARIUS, a, um, ad medicamenta pertinens. Medica

[ocr errors]

men

« НазадПродовжити »