Зображення сторінки
PDF
ePub
[ocr errors]
[ocr errors]

eruore manantia membra, & læva fitu marcida de cruci offixo lo quitur. Claudian. l. 1. de rapt. Prof. v. 280. Stagnaque tranquilla potantes marcida Lethes! Id. de B. Gild. v. 444. Umbratus dux ipfe rofis, & marcidus ibit Unguentis. Item languens, infirmus, fractus viribus, præfertim vino, & fomno, laffo, infiacchito, fpoffabro. Senec. in Med. v. 69. Huc incede gradu marcidus ebrio. Stat. 4. Theb. v. 652. Marcidus Liber Plin. in Paneg. c. 63. Alii marcidi fomno, hefternaque coena redundantes. Valer. Max. 1. 7. c. 7. n. 4. extern. Marcida fenectus. Stat. l. 1. filv. ult. v. 33. Marcida vina. b. e. quæ marcidos faciunt. metonymia. Al. leg. Maffica, aut Marsb fica. T Transfertur ad animum. Claudian. de III. Conf. Honor. v. 40. Non tibi defidias molles nec marcida luxu Otia, nec fomnos genitor permifit inertes. T Marcidum folem dixit vetus Poeta apud Diomed. I. 2. pag. 445. Putsch. h. e. fufcum languidum pallidum.

>

MARCIONENSIS, fe, ad Marcionem pertinens, quod eft nomen proprium hærefiarchæ. Tertull. de prafcript. adverf. bæret. c. 302 1 MARCIPOR, oris, m. Marci puer, hoc eft, famulus, ficut Publipor Lucipor, & alia hujufmodi: a Marcus, & antiquo por pro puer, quo per metonymiam fervus notatur. Plin. l. 33. c. 1. med. Singuli Marcipores, Luciporefve dominorum gentiles victum in promifcuo habeant. Adde Feft. in Quintipon.ve¶ Marcipor præterea eft titulus cujufdam Varronis fatyre, in qua ut putat Turnebus l. 24. o. ult. de fervitute differebat, & fervili imperio. MARCIUS, ii, celebris vates apud Romanos. V. in Marcianus. ¶ Item cognomen Anci quarti Romanorum regis. Item nomen Q. Marcii Regis, qui Prætor Romam adduxit aquam faluberrimam, & clariffimam , quæ ab eo Marcia dicta eft: de qua Frontin. de aquæduct. artic. 7. & Plin. l. 31. c. 3. Hinc Stat. l. 1. filv. 5. v. 25. præceps Anien, atque exceptura natatus Virgo juvat, Marfafque nives & frigora ducens Marcia. Propert. I. 3. eleg. 1. v. 52. Marcius liquor. Tibull. I. 3. eleg. ult. v. 58. lympha. ¶ Sunt qui fcribunt Martia: fed Marcia eft etiam in Lapidibus apud Gruter. pag. 177. n. 1. bis, pag. 183. n. 4. & pag. 601. n. 8. MARCOMANI

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

orum populi Germaniæ, quorum regio aliis eft quæ nunc Boemia, alijs Moravia. V. Geographos. Stat. l. filv. 3. v. 170. Quæ modo Marcomanos poft horrida bella, vagofque Sauromatas, &c. Adde Vellej. 1. 2. c. 108. & 109. ubi & Marcomanni legitur.

2 f. Marcomanorum provincia.

J

ad Marcomanos per

MARCOMANIA, & Marcomannia Capitolin. in Antonin. Philof. c. 24. MARCOMANICUS, & Marcomannicus ia, um, tinens. Capitolin. in Antonin. Philof. c. 17. Marcomanicum bellum. Adde Eutrop. 1. 8. c. 12. & 13. MARCOR, oris, m. marciume, putredine, uzparucs, putredo, tabes. Plin. l. 22. c. 22. fub fin. de boleto. Si caligaris clavus, ferrive aliqua rubigo, aut panni marcor affuerit nafcenti. Paxos Geonos inquit Diofcor. l. 4. c. 83. T Item languor, torpor: ut effe folet in iis, qui fomno, aut cibo gravantur, aut rebus ad putredinem accedentibus, nup, languidezza, torpore. Senec. 1. 3. quæft. nat. c. 27. Inde vitium fatis & fegetum fine fruge furgentiun marcor. Celf. 1. 3. c. 20. de lethargo. In hoc marcor & inexpugnabilis dormiendi neceffitas. Stat. 10. Theb. v. 269. Cernitis expofitas turpi marcore cohortes. b. e. fomno. ¶ Transfertur ad animum. Senec. de tranquill. anim. c. 2. a med. Inde moeror marcorque, & mille fluctus mentis incertæ. Vellej. I. 2. c. 119. Exercitus marcore ducis, perfidia hoftis, iniquitate fortunæ circumventus pocas vigilanzo, difattenzione, ftupidezza. Stat. 1. 8. Theb. v. 265. tum nimio voces marcore fuperbæ. b. e. fuperba dicta ex nimio otio, & crapula. fupra enim dixerat verf. 220. ipfæque ad monia marcent Excubiæ.

MARCULENTUS, a, um, marcidus. Fulgent. l. 2. Mythol. c. 8. Marculenta foliorum calvities.

MARCULUS, li, m. martello, parvus malleus. Ifid. 1. 19. Orig. c. 7. Malleus vocatur, quia dum quid calet, & molle eft, cædit & producit: marcus, malleus major: & dictus marcus, quod major fit ad cædendum, & fortior: marcellus mediocris: marculus malleus pufillus. Lucilius: Et velut in fabrica fervens cum marculu' ferrum Magnis multorum ictibu' tundit. Plin. l. 7. c. 56. ante med. Tegulas invenit Cinyra, & metalla æris, item forcipem, marculum, vectem, incudem Martial. l. 12. epigr. 57. negant vitam Ludimagiftri mane, nocte piftores, Erariorum marculi die toto. Petron. in fragm. Tragur. c. 51. Burm. Faber marculum de finu protulit, & phialam belle correxit. Al. leg. martiolum vel marteolum quod habetur & apud Sarisber. de nugis Curial. 1. 4. c. 5. ubi de re eadem Petron. verba facit. T Quod de marco & marcello tradit Ifidor. indiget auctoritate probati Latini Scriptoris. Harduin. ad Plin. loc. cit. teftatur, in omnibus MSS. martulum legi: quod probat etiam Voff. in Etymol. videtur enim effe magis antiquum, & Latinum. Caper tamen de Orthogr. fub fin. martulus, inquit eft facerdos a Marte, non marculus. Apud Feft. hæc habentur: Marculus diminutivum a marcus.

[ocr errors]

de qua

•MARCUS, i, (cujus diminut. Marcellus) prænomen Romanum, quod M. littera fignificari folet, ut M. Tullius Cicero, M. Terentius Var¶ Voff. in Etymolog. marcum mollem fignificare ait: a paano's pro maλanós. Ifid. malleum. (V. in voce præced.) fed hæc indigent exemplis, quibus fulciantur. MARE, ris, n. mare, exλxoox, congregatio aquarum falfi faporis. Cic. pro Cluent. c. 49. extr. Mare, quod fua natura tranquillum eft, ventorum vi agitatur atque turbatur. Id. Attic. 1. 8. ep. 3. med. Infero mari navigandum eft. Id. in Pifon. c. 24. Mare vaftiffimum hieme tranfire. Caf. l. 3. B. Gall. c. 12. Summa erat vafto atque

Tom. III.

Θάλασσα

.

[ocr errors]

aperto mari, magnis æftibus, difficultas navigandi Virg. 2. En. v. 780. vastum maris æquor arandum. lib. 3. v. 144. ire mari . & lib. 1. v. 36. errare maria omnia circum & lib. 10. u. 197. tfulcare maria. Horat. l. 1. ep.11.v. 27. trans mare currere. pallar il mare, andar altre mare, in regiones Orientis. Id. l. 1. fat. 1. V. 29.9 nautæque, per omne Audaces mare qui currunt. Id. Epod. 9. v. 32ferri incerto mari. Ovid. 9. Metam. v. 590. mari tuto decurrere Plaut. Trin. 4. 1. 13. Mare infidum. Id. Rud. 4. 2. 5. Alu&tuofum. Horat. l. 3. od. 4. v. 45. ventosum. & od. 1. v. 26. tumultuofum. Id. epod. 2. v. 6. iratum. Virg. 8. En. v. 671. tumidum 1d. Ecl. 2. v. 26. cum placidum ventis ftaret mare Plaut. Pan. 3.1. 4. tranquillum. Virg. 3. Æn. v. 196. venti volvunt mare, magnaque furgunt æquora. lib. 7. v. 528. Fluctus uti primo cœpit cum albefcere vento Paulatim fe fe tollit mare & altius undas Erigit, inde imo confurgit ad æthera fundo. Id. 2. Georg. v. 479. mariavalta tumefcunt. Cic. pro Planc. cap. 6. Mare profundum, & immenfum. Virg. 6. n. v. 351. maria afpera. Senec, in Med. v. 411. procellofum mare. verf. 765. infanum. Id. in Troadib. v. 444. inquietum. Tacit. 4. Hift. cap. 52. Celerrimas navium frumento onuftas fævo adhuc mari committit Nep. in Alcib. c. 1. Imperator fuit fummus mari & terra. Id. in Con. c. 1. Res magnas mari geffit. Horat. l. 1. fat. 8. v. 15. Chium maris expers b..e. vinum arte imitans Chium, fed in Italia factum, atque adeo mari non tranfvectum. The Noftrum mare eft mediterraneum. Salluft. in Jug. c. 20. & Lucan. l. 8. v. 293. T Item mare fuperum & inferum circa Italiam. Caf. I. 5. B. Gall.¡c. B.JUHA¶¶Y Mare interdum eft regio maritima, & infulæ maris. Nep. in Con. c. 4. Ad mare miffus eft, ut Cypriis, & Phoenicibus naves longas imperaret. Tacit. 1. Hift. c. 2. Plenum exfiliis mare. Aliquando poni

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors]

tur pro aqua maris. Virg. 10. Æn. v. 377. Ecce maris magna claudit nos objice pontus. Plin. l. 14. c. 7. Vinum mari condire Item facies & color maris. Plin. l. 37. c. 6. de opalis gemma. Eft in iis carbunculi tenuior ignis; eft amethyfti fulgens purpura; elt fmaragdi virens mare. TE mari natos dicunt Poetæ, quos immifericordes fignificare volunt, & crudeles. V. Tibull. h. 3. el. 4. v. 85. Catull. carm. 63. de nupt. Pcl. Thet. v. 155. & Ovid. Heroid. ep. 7. v. 38. Mare celo mifcere proverbiali locutione eft omnia perturbare, nihilque non facere, ut quippiam confequare metter foffopra. Proprie. Virg. 5. Æn. v. 790. maria omnia cælo Mifcuit. Translate Juvenal. fat. 6. v. 282. clames licet, & mare cœlo Confundas, homo fum. T Terra marique aliquid quærere Omni diligentia quippiam exquirere, cercar per mare e per terra. Vatin. ad Cicer. 5. Fam. ep. 9. fub fin. Ego tamen, terra marique ut conquireretur, præmandavi. Plaut. Pan. prol. v. 105. Filias pater mari terraque ufquequaque quæritat. Salluft. in Catil. c. 13. Vefcendi caufa terra marique omnia exquirere. Maria & montes polliceri, magna promittere illiciendi caufa, prometter mari e monti, roma e toma. Salluft. in Catil. c. 23. T In mare fundere aquas, habenti & abundanti dare, portar acqua al mare. Ovid. 5. Trift. el. 6. v. 43. His qui contentus non eft, in litus arenas In fegetem fpicas, in mare fundat aquas. ¶ Viam qui nefcit, qua deveniat ad mare eum oportet amnens quærere comitem fibi qui per fe non fapit, aut valet, obtemperet alteri, & opem quærat. Plaut. Pan. 3. 3. 14. T Mare aeris eft vaftum aeris corpus, Lucret. 1. 5. v. 276. quodcumque fluit de rebus, id omne Aeris in magnum ferIn ablat. fing. mari habet, & mare. Lucret. l. 1. v. 161. E mare primum homines e terra poffet oriri, &c. Ovid. 5. Trift. el. 2. v. 20. Exiguum pleno de mare demat aquæ. Id. 4. ex Pont. ep. 6. v. 46. Ifter In caput Euxino de mare vertet iter Adde Varr. utrumque apud Charif. l. 1. pag. 45. 111. Putsch. & Prifcian. 1. 7. pag. 759. item Plaut. Rud. 4. 3. 42. ut quidem Prifcian. legit. nam mari alii: item Cajum Dig. lib. 1. tit. 8. leg. 5. Metian. lib. 32. leg. 17. Jabolen. lib. 41. tit. 1. leg. 58. & Calliftrat. lib. 47. tit. 9. leg. 6. quibus locis Torrentin. ex Pandectis Floedidit mare alii mari. In plur. num. nec marium,

[ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

Prifcian. l. 7. pag. 770. pro quo marum dixit Nævius ibid. Neptunum regnatorem marum. Cafar vero 1. 5. B. Gall. c. I. Naves paulo latiores, quam quibus in noftris utimur maribus. MAREOTICUS, a um ad Mareotidem pertinens. & ponitur aliquando pro Egyptio. Horat. l. 1. od. penult. v. 14. Mareoticum vinum. Colum. l. 3. c. 2. a med. Mareoticæ vites. Ovid. 9. Metam. v. 733. Mareotica arva . Lucan. 1. 10. v. 117. Mareotica ebenus Martial. l. 14. epigr. 209. Mareotica cortex. h. e. papyrus, in qua fcribitur. Id. 1. 8. epigr. 36. Pars quota Parrhafiæ labor eft Mareoticus aulæ. h. e. Egypti pyramides. Star. l. 4. filv. 6. v. 103. fævæ Mareoticus arbiter are. h. e. Bufiris Egypti tyraunus. MAREOTIS, idis, f. adject. Mxes@ns. Marcotis Libya pars eft Libya, Egypto contermina, cujus populi Mareotæ, Maps@rai. Plin. l. 5.c.6. Martial. I. 4. epigr. 42. Sit nive candidior. namque in Mareotide fufca Pulcrior ifte color. T Mareotis palus ibi eft ingens > prope Alexandriam: de qua Plin. l. 5. c. 10. ubi quod Mareotis lacus dicitur, refpicitur ad Græcum aiurn, quæ feminina vox eft. V. Abrotonites. Lucan. l. 9. v. 354. Corpus Alexaudri pigra Mareotide mergam. Stat. 1. 3. filv. 2. v. 103. puppim Mareotida. b. e. navim Alexandrinam. T Hujus regionis vites inter peregrinas laudant Virg. 2. Georg. v. 91. Colum. 1. 3. c. 2. &_ Plin. l. 14. c. 3. Hinc Lucan. 1. 10. v. 160. gemmæque capaces Excepere merum fed non Mareotidos uvæ.

[ocr errors][merged small][merged small]
[ocr errors]
[ocr errors]

34

[ocr errors]
[ocr errors]

nus.

tam.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

breves, candida, & rotundæ funt, açinis, quam balanis fimiliores. | MARIANDYNUS, a, um, ad Mariandynos pertinens, qui funt popu-
Plin. l. 13. c. 4.
li Bithyniæ in ora maris Euxini inter Heracleam & Cytorum,
MARGARITA, æ, f. Margaritum, ti, n. perla, μxpyœpions aidos, Mapravdur. His locis Hercules Cerberum interfeciffe dicitur. Plin.
propion, unio, calculus candidus in conchis marinis nafcens in c. 1. 1. 6. Mariandyni finus. Valer. Flacc, l. 4. v. 733. Jam Ma-
feminarum deliciis, & mundo muliebri præcipuus. V. Plin. L.9. c. 35. riandynis advertit puppis arenis. Id. ibid. verf. 171. Et Mariandy-
Solin. c. 53. (al, 66. ) & Ammian. in fi. l. 23. ubi multa de his.
num patrias penetravit ad urbes. T Legitur & Maryandi-
Varro apud Non. c. 3. n. 138. Altera exorat patrem libram ocella-
torum, altera virum femodium margaritarum. Id. ibid. gemmea e- MARIANUS a, um, ad Marium pertinens, quod eft nomen nobilif-
phippia, & arma margarito candicantia. Scavol. Dig. lib. 35. tit. 2. fimi civis R. cujus vitam Plutarch. fcripfit. Cic. in Bruto, C. 47.
leg. 26. Linea margaritarum. un filo di perle. Tacit. in Agric. c. 12. ad fin. Mariani confulatus.. Id. 2. de Orat. c. 66. Marianum fcutum
Gignit & oceanus margarita, fed fubfufca ac liventia. Auguftus a- Cimbricum. Id. 3. Agrar. c. 2. Marianus tribunus plebis. Id. 1. de
pud Macrob. 1. 2. Saturn. c. 4. Tiberinum margaritum. Cic. 6. Verr. Legib. c. 1. Mariana quercus. Propert. l. 3. el. z. v. 43. Aut qui-
. 1. Nego ullam gemmam fuiffe, aut margaritam, quin abftulerit. bus in campis Mariano prælia figno Stent &c. Flor. 1. 3. c. 12.
Id. in Orat. cap. 23. fub fin. Removebitur omnis infignis ornatus Mariana, & Syllana tempeftas. & lib. 2. c. 19. Mariana & Syl-
quafi margaritarum. Neutro genere habet etiam Ulpian. Dig. lib. 19. lana bella. & lib. 4. c. 2. Mariana, & Cinnana rabies . V. eund.
tit. 5. leg. 17. Apud Petron. in fragm. Tragur. c. 64. Bur- 1. 3. c. 21. & Vellej. I. 2. c. 18. & fequent. T De mulis Ma-
man. margarita eft nomen catellæ, vel dicitur de catella, tanquam rianis V. Mulus.
de re valde cara. ¶ De quantitate. Prudent. Perifeph. ult. de MARICA, z, f. Nympha litoris Minturnenfium, apud Lirim fluvium
S. Romano, v. 648. Jam jam filebo: margarita fpargere Chrifti ve- Fauni uxor, Latini mater Virg. 7. En. v. 47. T Lactant. fcri-
tamur inter immundos fues. Id. in Pfychon. v. 873. Margaritum bit l. 1. c. 21. ita appellatam fuiffe Circem mortuam & confecra-
ingens opibufque, & viribus hafta Mercata. Priore loco fecundam
Ab ea nomen habet Minturnenfium palus, in qua. Ma-
corripit, quod & Petron. facit in Satyr. c. 55. Pofteriore producit : rius Syllam fugiens latitavit. Vellej. l. 2. c. 19.
quod facit etiam Venant, Fortun. V. Margaritatus. Sed corripere re- MARINUS, a, um, di mare, marino, dandoors, ad mare pertinens.
Aius eft. Gregor, Nazian, carm, 40, etiam pænultimam corripuit : Cic. 2. de nat. Deor. c. 16. Marini terrenique humores Id. 2. de
Θησαυροίο χάριν, και μαργαρίτην πολύτιμον,
Divin. c. 14. Marini æftus. Virg. 1. Georg. v. 362. Marina fulica
& lib. 2. v. 160. Marinus fremitus. & verf. 68. & cafus abies vi-
fura marinos. Ulpian. Dig. lib. 14. tit. 1. leg. 1. & Scavol. lib. 50.
tit. 5. leg. 3. Marinæ naves h. c. quæ mari decurrunt ; & diftin-
guuntur a fluvialibus. Catull. carm. 63. de nupt. Pel. & Thet. v. 16.
Nymphæ marinæ. h. e. quæ mare incolunt. Horat. l. 3. od. 26. v. 5-
Marina Venus. & od. 23. v. 15. Marinus ros. b. e. rofmarinum
Plin. l. 9. c. 4. Vifum ab his in Gaditano oceano marinum homi-
nem,
toto corpore abfoluta fimilitudine afcendere navigia noctur-
nis temporibus, ftatimque degravari, quas infederit. ¶ Marinus
morfus apud eund. 1. z6. c. 36. eft acrimonia & mordacitas falfi fapo-
ris aquæ marinæ. ¶ De marinis Laribus V. in Permarinus.
MARISCA, æ, f. paruzov, ficus grandior, fed infipida :
a mas, ma-
ris, quafi mafcula, ob magnitudinem. Martial. l. 7. epigr. 24. In-
fanti melimela dato, fatuafque marifcas. Cato R. R. c. 8. & Plin.
1. 15. c. 18. Ficos marifcas in loco cretofo, & aperto ferito. (fi-
cos marifcas habet etiam Varr. apud Non. 17. 7. ) Colum. I. 10. v.
415. Purpureæque Chelidoniæ, pinguefque marifcæ. Senec. Suafor. 2.
a med. Eo pervenit infaniæ, ut ficos non effet, nifi marifcas. Ho-
rat. videtur has fignificare, cum ait . 2. fat. 2. v. 122. Et nux
ornabat menfas cum duplice ficu. TA fructus hujus fimilitu-
dine etiam marifcæ dicuntur tubercula ulcerofa , quæ ex præpoftera
libidine circa podicem nafcuntur. Juvenal. fat. 2, v. 13. Cæduntur
tumidæ, medico ridente, marifca.
unde tegetes

[ocr errors]

MARGARITARIUS, ii, m. uapype TEM opos, negotiator, vel pifcator
margaritarum Infcript. apud Reinef. claff. 11. n. 110. Margaritario
de facra via. Adde Jul. Firmic, 1. 4. c. 6. & Inscript. apud Gruter.
pag, 1116, n. 9. T Adjective etiam ufurpatur, ut Porticus mar-
garitaria, apud Publ. Victor, de regionib. Urbis R. reg. 8. T Mar-
garitaria, a, quæ in margaritis negotiatur. Infcript. apud Donium
claff. 8. n. 13. & Murator. pag. 964. n. 1. Marcia T. F. Severa au-
raria, & margaritaria. In alio Lapide apud Gruter, pag. 340.

[ocr errors]

n. 2. ponitur margaritarius inter minifteria equorum Circenfium: fed
quodnam ejus officium fuerit, non conftat. V. Joann. Argol. in not.
ad Pahvin, de lud. Circenfib. l. 1. c. 15.

MARGARITĀTUS, a, um, adject. margaritis ornatus. Fortunat. carm.
4. 1. 8. v. 266. Margaritato flexilis arte finu..
MARGARITIFER, a, um, margarita ferens. Plin. l. 32. c. ult. Con-
charum genera, inter quæ & margaritiferæ.
MARGARITUM. V. Margarita.

[ocr errors]

MARGINATUS, a, um, the ba orlo, o margine, marginem habens
Plin. l. 35. c. 12. Ex hac æde cum reficeretur cruftas parietum
excifas tabulis marginatis inclufas effe. b. e. quæ marginem promi-
nentiorem haberent, quo cruftæ includerentur & continerentur. Si-
don. l. 4. ep. 20. Viridantia faga limbis marginata puniceis. orlati .
MARGINO, as, avi, atum, a. 1. far orlo, o margine, marginem cir-
cumdo & communio. Liv. l. 41. c. 27. Cenfores vias fternendas fi-
lice in urbe, glarea extra urbem fubfternendas, marginandafque,
primi omnium locaverunt. b. e. extrema ora hinc & inde affurgen-
te muniendas.

.

[ocr errors]
[ocr errors]

من

MARGO, ginis, m. & f. orlo, margine, Sponda, estremità, nedredov,
extrema alicujus rei ora ut libri, agri, viæ, imperii, fluminis
crepido. Varr. 1. 3. R. R. c. 5. circa med. Flumen quod per vil-
lam fluit, liquidum & altum, marginibus lapideis. Plin. l. 9. c. 26.
ad fin. Margo concha. Id. 1. 30. c. 13. ulceris. Id. l. 37. c. 2. ca-
licis. cap. 8. fub fin. gemmæ. Lucan. 1. 9. v. 353. ftagni
verf. 609. & Ovid. 3. Metani. v. 162. fontis. Id. Metam. 1. v. 729.
& lib. 5. v. 598. ripæ. Valer. Max. 1. 5. c. 6. n. 4. extern. agri
Sil. l. 6. v. 360. puppis. Lucan. 1. 10. v. 486. Nec non & ratibus
tentatur regia, qua fe Protulit in medios audaci margine fluctus
Ambitiofa domus. Ovid. 1. Metam. v. 13. nec brachia longo Mar-
gine terrarum porrexerat Amphitrite. b. e. ora, litore. Stat. 1. 3.
Theb. v. 407. Solverat Hefperii devexo margine ponti Flagrantes fol
pronus equos. h. e. ora occidua. Vitruv. c. ult. I. 5. Margo, quæ
fuftinet arenam. Emil. Macer apud Charif. 1. 1. pag. 49. Putfch. Alu-
viorum margine fumma Rabir. ibid. Idæos fumma cum margine
colles. Juvenal. fat. 1. v. 5. fummi plena jam margine libri. Ovid.
9. Metam. v. 563. Talia nequicquam perarantem plena reliquit Ce-
ra manum, fummufque in margine verfus adhæfit. & lib. 1. Amor.
el. 11. v. 22. Margine in extremo littera rafa. Id. 2. Trift. v. 199.
Hæc eft Aufonio fub jure noviffima, vixque Hæret in imperii mar-
gine terra tui. l'ultimo confine le frontiere. Adde Plin. l. 12.
c. 20.) Stat. 1. 2. filv. 1. v. 44. Ingenuique fuper crines, mollif-
que decora Margo come. & lib. 3. filv. 2. v. 53. Claudere fufpen-
fos oculorum margine fletus. Plin. l. 9. c. 19. Dentes non funt te-
ftudini, fed roftri margines acuti. In tab. marm. apud Gruter. pag.
207. Tegulas primores omnes in antepagmento ferro figito, margi-
nemque imponito eifdem. Stat. 1. & filv. 4. v. 54. Maroneique fe-
dens in margine templi. b. e. in limine, in atrio.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors]

MARIA x f. filia Joachim & Annæ , quæ virgo Spiritus Sancti
opera concepit, & peperit Salvatorem mundi JESUM CHRISTUM
Deum verum , verumque hominem. T Pænultima apud Chri-
ftianos Poetas anceps eft. Prudent. Pfychomach. v. 88. Nec mea poft
Mariam potis eft perfringere jura. Sedul. in cap. 1. Luce, 1. 2. v. 36.
Angelus inta&tæ cecinit properata Maria. Sic Arat. 1. 1. in A&t.
Apoft. v. 57. Porta Maria Dei genitrix intacta creantis Id. ta-
men Sedul. ibid. v. 49. corripuit: quod & Juvenc. Presb. facit l. 1.
v. 53. 91. &c. & Paulin. Nol. carm. 6. v. 110. & carm. 22. v. 153.
& ex profanis Claudian. tum carm. 95. & 99. ubi de Matre Dei
loquitur, tum multis aliis in locis, in quibus de Honorii uxore
Quare fatius erit corripere.

[ocr errors][ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

MARISCUS, i, vel Marifcum, i, n. juncus marinus
texuntur: a mas, maris. Plin. l. 21. c. 18.
MARITALIS, le, narisale, yxwinds, conjugalis. Colum. in proœm.
1. 12. Maritale conjugium fic comparatum effe natura. Ovid. 1. 2.
de ar, am. v. 258. Maritalis veftis. Valer. Max. 1. 9. c. I. n. 9.
Maritalis fax. & lib. 6. c. 3. n. 10. Maritale fupercilium. Juvenal.
fat. 6. v. 43. maritali jam porrigit ora capiftro. b. e. jugum fubit
matrimonii Senec. in Oedip. v. 956. Maritales oculi. . e. quibus
quis aliquam affe&tu mariti afpicit.
MARITĀTUS, a um. Pecunia maritata apud Plaut. Epid. 2. 1. II.
quæ cum uxore conjuncta eft, b. e. cujus poffeffio eft penes uxorem :
feu quæ habetur a marito ex dote, uxore vivente.
MARITIMUS, a, um, marittimo ἐπιθαλάσσιος, qui mare accolit
qui ad mare eft, vel fit. Cef. 1. 2. B. Gall. c. 34. Maritima civi
tates. Cic. 7. Verr. c. 27. Homines maritimi. Id. in Partit. c. 10.
Loci maritimi, an remoti a mari, plani an montuofi. Plin. l. 6.
c. 27. a med. Maritimus portus. porto di mare Hirt. de B. Afric.
c. 85. Porta oppidi maritima. che va al mare. & de B. Alex. c.26.
Egyptus maritimo acceffu Pharo, pedeftri Pelufio munita. per via di
mare, per via di terra. Nep. in Attic. c. 14. Villam habere subur-
banam, aut maritimam. ful mare Cic. pro Plane. c. 40, extrem.
Maritimus curfus. viaggio per mare, navigazione. Plin. l. 14. c. 2.
a med. Maritimo afflatu gaudent vites. aria di mare. Cic. 5. Tufcul.
c. 14. Ora maritima. il litorale. Id. in fine ep. 16. 1. 2. ad Attic.
Te hofpitio agrefti accipiemus, quoniam maritimum hoc contempfi
fti. Cic. 7. Verr. c. 27. Homines a navigando, rebufque maritimis
remotiffimos. Caf. l. 3. B. Gall. c. 5. Præerat Egyptiis navibus
Pompejus filius, Afiaticis Lælius, Achaica claffi Libo: toti tamen
officio maritimo Bibulus præpofitus cuncta adminiftrabat. Nep. in
Aristid. c. 2. Summa imperii maritimi. il generalato del mare. Hirt.
de B. Alex. c. 25. Dimicationem maritimanı feliciter conficere. Liv.
1. 21. c. 63. Maritimæ naves. b. e. quæ a fluvialibus diftinguuntur.
Sic Jabolen. 1, 33. tit. 7. leg. 11. Maritimæ infulæ. Nep. in The-
mift. c. 2. Prædones maritimi corfari. Flor. I. 2. c. 2. Maritimus
triumphus. navale. Abfolute Cic. Fam. 2. ep. 16. ante med. In ma-
ritimis fum. Plin. l. 6. c. 34. Maritima Africa. Flor. I. 4. c. ult.
Hibernas in Tarraconis maritimis. ful litorale. T Ponitur &
pro marino. Cef. I. 4. B. Gall. c. 29. & Cic. 2. de nat. Deor. c. 53.
Maritimi æftus. Varr. I. 1. R. R. c. 7. a med. Sal maritimus. Nep.
in Attic. c. 6. Maritimis fluctibus jactari . T Maritima ufure
apud Paul. Dig. lib. 22. tit. 2. leg. 6. funt, quæ ex nauticis nego-
tiis percipiuntur. ¶ Maritimi mores apud Plaut. Ciftell. 2. 1.11.
funt incerti, inconftantes, inftar maris. ¶ Maritime nuptiæ a-
pud Cicer. 3. de nat. Deor. cap. 18. funt quibus Thetidem Peleus

du

[ocr errors]

more.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

MARITO, as, avi, atum a. 1. maritare, ovo iw, nuptui trado.
Sueton. in Vefpaf. cap. 14. Vitellii filiam fplendidiffime maritavit
Dicitur etiam de viris: & quidem magis proprie. Tacit. 12. Ann.
c. 6. Quando, maritandum Principem, multi fuaderent. Huc perti-
net lex de maritandis ordinibus, quam vel fanxit, vel retractavit

/Auguftus, ut eft apud Sueton. in ejus vita, c. 34. multa continens

capita ad matrimonia civium R. pertinentia , quæ magnam partem

collegit Hotoman. in indice legum Romanarum. T Item de be-

ftiis. Varr. 1. 2. R. R. c. 9. a med. de canib. Tunc dicuntur catuli-

re, id eft oftendere fe velle maritari. Colum. I. 8. c. 2. a med.

Gallinæ ternæ fingulis maribus maritantur. T Item de arbori-

bus. Horat. epod. 2. v. 9. adulta vitium propagine Altas maritat po-

pulos. Colum. I. 11. c. 2. a med. Ulmi vitibus maritantur. Ubi Tò

vitibus eft ablativus, ut propagine in loco Horatii . neque enim di-

cebant maritare vitem, fed arborem, puta palmam, ulmum, & hu-

jufmodi, cum ei vitem fuftinendam adjungebant. Id. l. 4. c. 2. Duos

palos unius feminis flagellis maritari. & cap. 22. a med. Ut vitis

novellos caules tranfmittat, qui poffint fua maritare ftatumina. Id.

1. 5. c. 6. circa med. Si teneram ulmum maritaveris, novam vitem

fufferet; fi vetuftam vitem applicueris, conjugem necabit. T Eft

etiam gravidare, fecundare. Claudian. 1. 2. de rap. Prof. v. 89. Ze-

phyrus glebas fecundo rore maritat. Plin. l. 16. c. 25. Primus eft

conceptus flare incipiente Favonio. hoc maritantur virefcentia e

terra quippe cum etiam equæ in Hifpania. Id. l. 13. c. 4. ante

med. ait, Marem palme afflatu vifuque ipfo, & pulvere etiam, re-

liquas palmas feminas maritare. Solin. cap. 23. ( al. 36.) Equæ

adfpirante Favonio concipiunt, & fitientes viros aurarum fpiritu

maritantur.

[ocr errors]
[ocr errors]

duxit: & terrenis opponuntur. ¶ Scribitur & maritumus prifco | MARMARTTIS, f. pupiis, herbæ genus, al. aglaophotis, ob ad-

a marmor quia nafcitur in marmoribus Ara-

MARMOR, oris, n. marmo, pietra viva, unpeexpos, lapis durus ac fo-

lidus 9

præfertim qui in lapicidinis foditur, & fcalpro elaboratur

ad ftatuas columnas, & varia opera ædificiorum :

allata, quæ a mapuaip, candico, refplendeo: ut proprie de iis di-

catur qui candidi funt & nitentes. Quomodo a lapide differat,

V. Lapis. De variis marmorum generibus, & coloribus fufe Plin.

1. 36. c. 7. Celeberrima funt Parium Lacedæmonium viride, Au-

guftum, & Tiberium, utrumque ex Ægypto Numidicum, Phry-

gium, quod & Synnadicum, Proconnefium, Caryftium, Chium,

porphyrites, ophites, Memphites, Syenites, &c. Cic. pro Arch. c. 9.

Ennius in fepulcro Scipionum putatur effe conftitutus e marmore .

Virg. 3. Georg, v. 13. templum de marmore ponam. Id. 6. Æn. v.

848. vivos ducent de marmore vultus. Ovid. 1. de ar. am. v. 70.

externo marmore dives opus. Plin. l. 36. c. 6. Secare marmor in
cruftas. Quintil. I. 2. c. 20. Marmor expolire. Horat. l. 4. od. 8.
v. 13. incifa notis marmora publicis. Ovid. Heroid. ep. 7. in fin.
Hoc tamen in tumuli marmore carmen erit. Id. 15. Metam. v. 314.
Flumen quod tactis inducit marmora rebus. b. e. in lapidem vertit.
Martial. 1. 7. epigr. 30. Rus marmore tertio notatum . b. e. ad ter-
tium ab urbe lapidem. Adde lib. 9. epigr. 65. ¶ Servus a mar-
moribus eft, qui præeft marmoribus coemendis, fecandis, elaboran-
dis. Infcript. apud Grut. pag. 593. n. 7. ubi num. 5. habetur: T. Fla-
vius Succeffus Aug. L. Tabularius marmorum Lunenfium. h. e. a ra-
tionibus marmorum Lunenfium, ut eft num. 4. ¶ Quod Cato R.
R. c. 23. & Colum. in fi. c. 20. /. 12. marmor jubent in vinum in-
di, marmoris farinam intelligunt, & condituræ gratia faciunt: cu-
jus meminit & Plin. l. 14. c. 19. & lib. 23. c. I. a med. ¶ Poe-
tæ hoc nomen mari tribuunt vel quia cum ventis commovetur
candefcit ut eft apud Lucret. I. 2. v. 763. & fequentib. vel quia
æquum, & planum eft. Virg. 7. En. v. 28. lento luctantur marmo-
re tonfa. verf. 718. Quam multi Libyco volvuntur marmore flu-
Etus. & lib. 10. v. 208. fpumant vada marmore verfo. Catull. carm.
62. de Aty v. 88. marmora pelagi. Sil. l. 14. v. 464. infidum
marmor. ¶ In illo Valer. Flacci l. 6. v. 568. jam non per cur-
va volantem Stagna nec in medio truncantem marmore cervos :
marmor eft mare glacie duratum.
MARMORARIUS, ii, m. marmorario, μœpuæpcñoles, artifex elaboran-
di, & poliendi marmoris. Senec. ep. 88. ante med. Non adducor
ut in numerum liberalium artium pictores recipiam non magis
quam ftatuarios, aut marmorarios aut ceteros luxuriæ miniftros
Infcript. apud Gruter. pag. 640. n. 6. & 7. C. Sempronio Felici mar-
morario. Vitruv. 1. 7. c. 6. Camenta marmorea five affula
"
marmorarii ex operibus dejiciunt. T Vox eft adjectiva. Senec.
ep. 90. ante med. Poffe nos habitare fine marmorario fabro: poffe
nos veftitos effe fine commercio Serum.ta

MARMORATIO, onis, f. μxpμápwors, constructio ex marmore. Apul.

in Florid. n. 18. ( al. 1. 4. ) Pavimenti marmoratio, profcenii con-

tabulatio, fcena columnatio.

bat

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

MARITUS, a, um, conjugale, maritale, ad conjugium pertinens, con-
jugio fociatus, maritalis. Liv. I. 27. c. 31. Vagabatur cum uno
aut altero comite per maritas domos dies, noctefque. Al. leg. ma-
ritimas. Ovid. Heroid. ep. 2. v. 41. Junonemque toris
quæ præfi-

det alma maritis. ep. 12. v. 87. & Propert. l. 3. el. 19. v. 16.

Juno, facris quæ præfidet alma maritis. Horat. in carm. fæcul. v. 20.

Lex marita, ferax prolis nova. b. e. de maritandis ordinibus: de

qua V. in voce præced. Ovid. Heroid. ep. 16. v. 283. metuis Vene-

rem temerare maritam. ep. II. v. 101. Tolle procul decepte fa-

ces Hymenæe maritas. Id. 3. ex Pont. ep. 1. v. 73. focialis amor,

foedufque maritum. Avien. in defcript. Orb. v. 339. de Nilo. inque

jacentem Ægyptum fufus flu&u premit arva marito. b. e. fecundan-

te. Sic in Pervigil. Ven. v. 4. 11. & 61. Mariti imbres.

¶ Ma-

vitus abfolute interdum refertur ad utrumque conjugem. Papinian.

Dig. lib. 24. tit. 1. leg. 52. extr. Quo cafu inter exteros condictio

nafcitur, inter maritos nihil agitur. fra gli ammogliati. Sæpiffime

eft ipfe vir, marito, ut marita uxor moglie. Horat. l. 3. od. 14.

v. 5. Unico gaudens mulier marito. Cic. 1. de Invent. c. 31. ad fin.

Ut tu maritus fis quam optimæ, & hæc quam optimo viro nupta

fit. Horat. l. 3. od. 5. v. 6. Milefne Craffi conjuge barbara Turpis

maritus vixit? Ovid. Heroid. ep. 4. v. 134. Et fas omne facit fra-

tre marita foror. b. e. Juno, quæ Jovis fratris fui uxor eft. Horat.

epod. 8. v. 14. Nec fit marita, quæ rotundioribus Onufta baccis am-

bulet. Ovid. 2. Faft. v. 139. hic caftas, duce fe, jubet effe mari-

tas. T De fponfo, fpofo. Val. Flacc. l. 8. v. 16. Hæmonio

nunquam fpernenda marito, Condita letiferis promit medicamina ci-

ftis. Tibull. 1. 3. el. 4. v. 31. Ut juveni primum virgo deducta ma-

rito.

¶ Dicitur interdum de beftiis, il mafchio. Horat. l. 1.

od. 17. v. 7. Olens maritus. h. e. hircus. Sic Virg. Ecl. 7. v. 7.

Vir gregis ipfe caper Colum. 1. 7. c. 6. Maritos gregum mutilos

effe oportebit. Id. in fin. c. 5. 1. 8. de gallinaceis. Rarior eft in his

avibus mariti bonitas. T Item de arboribus quæ adjunctas

vites habere poffunt. Cato R. R. c. 32. Arbores facito uti bene ma-

ritæ fint. Colum. 1. 3. c. 11. Olivetum maritum. Catull. carn. 61.

nupt. v. 54. At fi forte eadem (vitis) eft ulmo conjuncta mari-

&c.

.

ܕ to

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small]
[ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][ocr errors][merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

MARMOREUS, a, um, di marmo, marmorino, uapuapaos, qui eft e

marmore . Cic. 6. Verr. c. 1. Signum æneum marmoreum ebur-

neum. Id. pro Don. c. 24. Marmoreæ columnæ. Id. Parad. 1. c. 4.

Tecta marmorea ebore & auro fulgentia. Virg. 4. En. v. 392.

Marmoreus thalamus. b. e. cubiculum pretiofis marmoribus orna-

tum. Cic. 6. Parad. c. 3. & Ovid. 15. Metam. v. 672. Marmoreum

folum b. e. marmore ftratum. Virg. Ecl. 7. v. 35. Nunc te mar-

moreum pro tempore fecimus: at tu Si fetura gregem fuppleverit

aureus efto. Adde Horat. I. 4. ed. I. v. 20. T Poetice dicitur

de membris, quæ inftar marmoris candent, & nitent ut niveus

bianco come un alabastro. Virg. 4. Georg. v. 523. marmorea caput a

cervice revulfum. Ovid. 13. Metam. v. 746. Marmoreus pollex. &

lib. 3. v.

481. Marmorea palmæ. Id. 2. Amor. el. 11. v. 15. Mar-

morei pedes. Lucil. apud Non. c. 4. n. 421. Hic corpus folidum

invenies, hic ftare papillas Pectore marmoreo . Martial. 1. 8. epigr.

56. Marmorea fundens nigra Falerna manu. Lucret. I. 2. v. 763.

quæ nigro fuerint paulo ante colore, Marmoreo fieri poffint cando-
re repente. Id. ibid. v. 774. in marmoreum migrare colorem. h. e.
albentem. Hinc Marmoream Paron dixit Ovid. 7. Metam. v. 465.
quia cum marmore candidiffimo abundet procul afpicientibus can-
doris fpeciem præbet unde niveam vocat Virgil. Æn. 3. v. 126.
Dicitur etiam de gelu, quod duritiem marmoris & candorem
refert, duro come un marmo. Ovid. Faft. 4. V. ́
.918. marmoreo pal-

let adufta gelu. Id. 3. Trift. el. 10. v. 10. Terraque marmoreo can-

dida facta gelu.

Refertur & ad mare, ut marmor. Virg. 6.

E 2

En.

[ocr errors]

En, v. 729. Et que marmoreo fert monftra fub æquore pontus
¶ Marmorea ars, statuaria. Vitruv. l. 4, c. 1. poft med. Callima
chus, qui propter elegantiam & fubtilitatem marmoreæ artis, &c.
MARMORO, as, avi, atum, a, 1. marmore incrufto. Lamprid. in
Alex. Sever, c. 25. Palatio exornato hoc genere marmorandi. Inferi
pt. apud Gruter, pag, 129. n. 1, Ex conlatione fua, & manipularium
fuorum ædiculam marmoravit,

MARMOROSUS, a, um, marmoris naturam habens

[ocr errors]
[ocr errors]

ut

lapidofus
Sil marmorofum, apud Plin. l. 33. c. 1a. ad fin, & lib. 35. c. 6, cir
ca med,
MARO, onis, m. Mxpar, wres, opifex quidam figulus, vel ut alii pu
tant, Magii cujufdam viatoris initio mercenarius mox ob indu-
ftriam gener: quem cum agricolationi, reique rufticæ, & gregibus
præfeciffet focer, filvis coemendis & apibus curandis reculam auxit,
Filium habuit toto litterario orbe, & apud omnem pofteritatem ce-
leberrimum, P, Virgilium Maronem, in cujus vitæ initio hæc Dona
tus tradit, Porro cum Maronem legimus, non patrem, fed filium
intelligimus. Martial, 1. 8. epigr. 56. Ingenium facri miraris abeffe
Maronis, Nec quemquam tanta bella fonare tuba: Sint Mæcenates,
non deerunt, Flacce, Marones. & lib. 14. epigr. 186. Quam brevis
immenfum cepit membrana Maronem! Id. l. 12. epigr. 4. Maro fum-
mus. Juvenal. fat. 11. v. 178, Conditor Iliadis cantabitur, atque
Maronis Altifoni dubiam facientia carmina palmam, Rutil, in Iti
ner. l. 1. v. 170. Et reges Rutulos, tefte Marone, refert. ¶ Fuit
etiam Maro, vel Maron Euanthei filius, Bacchi nepos, & Apollinis
Ifmarii facerdos, a quo eft Maronça, vel Maronia, Maperex, Thra-
cia maritima oppidum, apud Plin, l. 4, c. 11. & Pompon. Mel. l. 2.
c. 2. a med. Hinc Maroneum vinum.
Item fluvius Pelopon-
nefi non longe ab Alpheo.

T Præterea Maro nomen eft collis
in Sicilia, Plin. l. 3. c. 8.
In illo verfu Propert. 1. 2. el. 23.
v. 48. Flumina fopito quæque Marone cadunt: videtur Maro fignum
effe five Poeta, five fluminis, in aquæductu pofitum filani loço, &
dormientis habitu efformatum.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

MARPESIUS, a 2, um, Μαρπήσσιος, ad Marpefum, Μάρπησσον perti

nens, qui mons eft Pari infulæ, ut Serv. docet ad illud Virg. 6. Æn.

v. 470. Nec magis incepto vultum fermone movetur, Quam fi dura

filex, aut ftet Marpefia cautes. V. Mermeffius. In proverbium abiit

hoc Virgilii dictum de obftinato, aut ftupido. Sic Arnob. I. 2. pag.

60. Stipes ut aliquis, aut Marpefia

ut dictum eft, rupes, ftabit

elinguis, & mutus. ¶ Scribitur & Marpessius,

MARRA, 2, f. marra, inftrumentum rufticum lato ferro radendæ ter-

herbifque exfcindendis aptum. Colum. l. 10. v. 70. curvi vome-

re dentis Jam virides lacerate comas jam fcindite amictus. Tu

gravibus raftris cunctantia perfode terga Tu penitus latis eradere

vifcera marris Ne dubita. verf. 88. Mox bene cum glebis viva-

cem cæfpitis herbam Contundat marræ vel fracti dente ligonis

Juvenal, fat. 15. v. 166. cum raftra, & farcula tantum Affueti co-

quere, & marris, ac vomere laffi Nefcierint primi gladios excudere

fabri, Plin. l. 17, c. 21. circa med. Solum apricum bidente pastinari

debet ternos pedes bipalio alto: marra rejici quaternum pedum

fermento. h. e. verfari, & evolvi. T Aliud marræ officium eft

in illo ejufd. 1. 9. c. 14. de filuro, pifce ingenti. In Mono Germa-

niæ amne protelis boum & in Danubio marris extrahitur. h. e.

ferreis uncis marræ figura. Ita enim legit Harduin. alii aliter.

MARRUBIUM, & Marruvium opp. olim, nunc pagus exiguus Latii,

in finibus Marforum ad Fucinum lacum. Silius 1. 8. v. 507. Mar-

rubium veteris celebratum nomine Marri.

MARRUBIUM, ii, n. marrobio, praffio, nodorov, herba, de qua Plin.

1. 20. c. 22. Marrubium plerique inter primas herbas commendave-

re, quod Græci prafion vocant, alii linoftrophon, nonnulli philo-

pæda, aut philochares: notius quam ut indicandum fit. Colum. l. 10.

v. 355. Profuit & plantis latices infundere amaros Marrubii. Plin.

loc. cit. perfequitur varios ejus ufus in medicina; & lib. 14. c. 16.

ex eo etiam vinum fieri ait, quod Græce is vos dicitur.

MARRUBIUS, a, um, ad Marrubium oppidum fpectans. Virg. 7. Æn.

v. 759. Quin & Marrubia venit de gente facerdos.

MARRUCTNI orum

,

[ocr errors]
[ocr errors]

vel, ut alli fabulantur, folius Junonis, fine patre. Cum enim vi-

diffet, Jovem maritum percuffo capite, fine muliere, procreaffe

Minervam, Flora monitu, cui doloris & invidiæ fuæ caufas edide

rat, florem in Oleniis arvis nafcentem tetigit, tacto ipfa quoque

fine viro concepit, & Martem peperit. Rem narrat Ovid. 5. Faft.

v. 229. & fequ. Sacra illi eft, ex locis, Thrace præcipue, & quæ

fupra eam regiones funt, quod in ea eft in lucem editus: eamque

fedem defcribit poetice Stat. 7. Theb. a verf. 40. Ex populis Ro-

mani, quod Romulum & Remum, auctores Urbis & imperii,

Ilia genuerit: ex beftiis lupus, quod lupa cos pueros expofitos la-

Staverit, vel ob vim, & voracitatem; item equus, cujus maximus

eft in bellis ufus ex avibus accipiter, qui alias aves perfequitur,

& conficit; vultur, qui cadaveribus pafcitur; item picus, quia

iifdem infantibus, Fauftulo infpectante pleno ore cibum ingerere vi-

fus eft, ut eft apud Ovid. 3. Faft. v. 54. & Aurel. Vit. de orig.

gent. R. c. 20. Delectari dicitur bello, & cædibus, comitefque illi

tribuuntur Impetus amens, cæcumque Nefas, Iræque rubentes. ex-

fanguefque Metus, Infidiæ, geminumque tenens Difcordia ferrum;

triftiffima Virtus, lætufque Furor vultuque cruento Mors armata

ut verbis utar Statii loc. cit. Ferunt, habentem cum Venere confue-

tudinem, Solis indicio deprehenfum a Vulcano rete æreo tenuiffi-

mo fuper lectulum ftrato, omniumque deorum rifui objectum, tan-

dem Neptuno intercedente folutum fuiffe: quæ habes apud Ovid. 4.

Metam. v. 171. & fequentib. Filios habuit ex Venere Harmoniam

& Formidinem, Oenomaum ex Afterope, Hippolyten, vel Penthefi-

leam Amazonam ex Otrira, feu Otrera regina præterea ex aliis

Lycum, Diomedem, Cycnum, Afcalaphum, &c. Hygin. in præfat.

& fab. 30. 112. & 159. & alibi. Virg. Ecl. 10. v. 44. Mars durus.

Id. 2. En. v. 440. indomitus . Horat. l. 1. od. 28. v. 17. torvus.

& lib. 2. od. 14. v. 13. cruentus. Valer. Flacc. 1. 6. v. 28. fævus.

Ovid. Heroid. ep. 7. v. 160. ferus. & lib. 13. Metam. v.

11. fe-

rox. Id. de remed. amor. v. 153. fanguineus. Id. initio 3. Faft. bel-

licus. Martial. de spectac. epigr. 6. belliger. Lucan. 1. 7. v. 335-

funeftus. Propert. l. 4. el. I. v. 105. rapax. Tibull. I. 4. carm. 1.

v. 98. audax. Senec. in Troadib. v. 185. violentus. Cic. I. 15. ad

Attic. ep. 11. Fortibus fane oculis Caffius (Martem fpirare diceres)

fe in Siciliam non iturum. T Per Marten jurabant milites. Plaut.

Mil. a. 5. v. 21. Bacch. 4. 8. 6. T Metonymice, ut Bacchus

pro vino, pro frumento Ceres, fic pro bello & præliis Mars poni-

tur, guerra, battaglia. Senec. in Agam. v. 921. Cecidit decenni Mar-

te concuffum Ilium. Vellej. l. 2. c. 90. Hifpaniæ multo varioque

Marte pacatæ. Plin. l. 32. c. 1. Echeneis fertur Actiaco Marte te-

nuiffe navem Antonii. Virg. 6. Æn, v. 165. Ere ciere viros, Mar-

temque accendere cantu. & lib. 12. v. 108. Eneas acuit Martem

& fe fufcitat ira. Cic. pro Marcell. c. 6. Quos amifimus cives, eos

Martis vis perculit, non ira victoris. Ovid. 13. Metam. v. 27. urbis

fe moenibus hoftes Continuere diu > nec aperti copia Martis Ulla

fuit. di combattere in-aperta campagna. Senec. in Oedip. v. 275.

Aperto Marte, an infidiis jacet? affalito alla scoperta.

Item

belli aut prælii fortuna, & exitus. Cic. 6. Fam. ep. 4. Cum omnis

belli Mars communis, & cum femper incerti exitus præliorum fint.

Liv. l. 8. c. 11. Communem vere Martem belli utramque aciem

pari cæde proftraviffe. Cef. 1. 7. B. Gall. c. 19. Ut qui propinqui-

tatem loci viderent, paratos prope æquo Marte ad dimicandum exi-

ftimarent. b. e. paribus viribus, & æquo loco. Liv. I. 2. c. 8. sub

fin. & cap. 51. Ibi varia victoria, & velut æquo Marte pugnatum

eft. con pari fucceffo con egual forte. Hirt. de B. Gall. I. 8. c. 19.

& Curt. l. 6. c. 1. Cum prælium diutius pari Marte iniretur. Liv.

I. 1. c. 25. a med. Jamque æquato Marte finguli fupererant fed

nec fpe, nec viribus pares; alter intactus ferro, alter feffus vulne-

re. Quintil. l. 8. c. 6. ante med. Vario Marte pugnatum eft. Tacit.

4. Hift. c. 35. Incerto Marte. Liv. l. 21. c. 1. Adeo varia belli

fortuna, ancepfque Mars fuit, ut propius periculo fuerint, qui vi-

cerunt Vellej. 1. 2. c. 55. Nullum unquam periculofius ab eo ini-

tum eft prælium, adeo ut plus quam dubio Marte, descenderet

equo, &c. effendo quafi difperato lo stato della battaglia. T Marte

noftro quippiam facere dicimur cum folis noftris viribus, noftra

fponte, fine alieno auxilio facimus, da per noi foli. Cic. 3. Offic.

6. 7. fub fin. Hanc igitur partem relictam explebimus nullis admi-

niculis, fed ut dicitur, Marte noftro. Id. Verr. 5. c. 4. ad fin. Cum

vos veftro Marte his rebus omnibus abundetis. Id. 2. Phil. c. 37.

a med. Rex ipfe fua fponte nullis commentariis Cæfaris, fuo Mar-

te res fuas recuperavit. Proprie Ovid. 2. ex Pont. ep. 8. v. 49. Sic

tibi Marte fuo fraterni fanguinis ultor, Purpureus niveis filius infter

equis... ipfe bella gerens. Apud Liv. 1. 3. c. 62. in fi. equites

fuo Marte pugnare dicuntur, cum ex equis pugnant: alieno cum ex

equis defilientes vicem peditum funguntur. T Pro fpiritu, & fu-

rore bellico. Plin. l. 26. c. 4. Cum Cimbri, Theutonique terribili

Marte ulularent. ¶ Transfertur aliquando ad pugnas forenfes.

Ovid. 4. ex Pont. ep. 6. v. 29. Ut qui, quid valeas, ignoret, Mar-

te forenfi, &c. Id. 4. Faft. v. 188. Et fora Marte fuo litigiofa va-

cent. Eft etiam planeta nomen, de quo Cic. 2. de nat. Deor.

c. 20. Jovis ftellæ proximum inferiorem orbem tenet Tupous

, quæ

ftella Martis appellatur: eaque quatuor & viginti menfibus fex
diebus minus, eundem luftrat orbem, quem duæ fupe-

ut opinor •

riores. Id. de fomn. Scip. c. 4. Fulgor rutilus, horribilifque terris,

quem Martem dicitis. Al. leg. Martium. Id. 2. de nat. Deor. c.46.

Summa Saturni ftella refrigerat, media Martis incendit: his inter-

jecta Jovis illuftrat & temperat. Adde Plin. 1. 2. c. 8. Hygin. Poet.

Aftron. 1. 2. c. panult. & Apul, de Mundo: ubi addunt ab aliis

Herculis fidus appellari. Porro in fabulis eft quod cum Vulcanus

Venerem duxiffet; & propter diligentem cuftodiam mariti minime

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

liceret Marti ad eam unquam accedere; id tantum affecutus eft, ut
fua ftella Veneris fidus perfequeretur Quod vero ignita & ardens
apparet, id amoris vehementiam fignificare. Hygin. ibid. T Ve-
teres Romani agricole Silvanum præfidem arvorum, nemorum, pe-
corum, & tutorem finium, Martis nomine invocabant, fortaffe quia
primus hic deus erat, quem gentis auctorem agnofcebant, ut dictum
eft. Hinc Cato R. R. c. 141. luftrandi agri rationem, & fuovetau-
rilia rufticos docens, Martem patrem in precibus invocandum pro-
ponit. & cap. 83. Votum, inquit, pro bobus, ut valeant fic fa-
cito: Marti Silvano in filva, interdius, in capita fingula boum vo-
tum facito, &c.

[ocr errors]

MARSI, orum m. Mepro, pop. Latii fub Samnitibus, ubi nunc
pars Aprutii Ulterioris, juxta lacum Fucinum. Dicti funt a Marfo
Circes filio, a quo edocti funt veneficia & incantationes ferpentum,
tefte Solino cap. 2. ( al. 8.) a med. & Plin. l. 7. c. 2. T Saliva
fua ferpentum morfibus medebantur & cantionibus eas difrumpe-
bant. Plin. ibid. Lucil. apud Non. c. 3. n. 69. & Pompon. ibid. c.
7. n. ult.
Hinc Marfs di&ti funt, quicumque ferpentes manu
tractant, exarmant, & contra corum venenum remedia venditant.
Jul. Firmic. 1. 8. c. 17. Quicumque fub hoc fidere nati fuerint,
Marfi erunt, vel qui venenis ex herbarum pigmentis confectis, falu-
taria foleant hominibus remedia comparare. Fuerunt pauper-
rimi quidem
fed tamen fortiffimi, ut qui acerbiffimum Romanis

bellum intulerint, ac fere funeftius, quam civilia ut fcribit Plin.

1. 2. c. 83. Adde Flor. l. 3. c. 18. Uterque autem fociale bellum ap-

pellat. vere enim fuit Sociorum: fed Marficum etiam dictum est, quia
Marfi Popedio duce plura per loca Italia circumtulerunt arma
Etiam augurio dediti fuere. Ennius apud Cicer. 1. de Divin. c.

58. & ipfe Cic. ibid. l. 2. c. 33.

MARSĬCUS, a, um, adject. a Marfis populis, ut Marficum bellum,

Cic. Agrar. 2. c. 33. V. vocem præced. Sil. 1. 8. v. 497. Marfica

pubes Et bellare manu & chelydris cantare foporem, Vipereum-

que herbis hebetare, & carmine dentem. Martial. I. 13. epigr. 121.

Marfica vina.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

MARSUS, i. Domitius Marfus, civis R. poeta nobilis in primis, flo-

ruit temporibus Augufti. Eum laudant Ovid. 4. ex Pont. ep. ult. v.

5. Martial. I. 2. epigr. 71. & 77. lib. 5. epigr. 5. lib. 7.epigr. 28.

98. lib. 8. epigr. 56. & Sidon. carm. 9. v. 261. Scripfit fere

epigrammata, e quibus unum exftat in fine Tibulli carminum. Ce-

tera perierunt omnia. Alius ab hoc videtur effe

quem Martial.

memorat . 4. epigr. 29. auctor Amazonidis poematis. Prioris memi-

nit etiam Sueton. de Grammat. c. 9. & 16.

MARSYAS, & Marfya, æ, m. Mapoues, Satyrus, filius Hiagnis, feu

Hyagnis, tibicen e Phrygia, ca temeritate, ut Phoebum ad cantus

certamen auderet provocare, a quo & victus & excoriatus eft.

Ovid. 6. Faft. v. 705.& 6. Metam. v. 383. & Apul. in Florid. n.

3.

TEjus ftatua fuit Romæ in foro, ubi caufæ agebantur. Ho-

fat. 6. v. 120. Non follicitus, mihi quod cras furgendum

fit mane obeundus Marfya, &c. Docet Serv. ad En. 4. v. 58.

Marfya ftatuam in urbium foro collocatam, altera manu erecta, li-

bertatis indicium fuiffe. Hoc autem ideo, quia fuiffe dicitur mini-

fter Bacchi, qui libertatis deus eft. Ad hanc ftatuam noctu conve-

niebant etiam meretriculæ quæftum corpore facientes, & capiti

ejus corollas imponebant. Teftem habes Senec. 1. 6. de Benef. c. 32.

& Plin. l. 21. c. 3. quæ notavit Lipf. l. 3. antiquar. lect. a med.

T Apud Petron. in Satyr. c. 36. in defcriptione convivii repofito-

rium eft quatuor Marfyas circa angulos habens

9 ex quorum utricu-

lis garum piperatum currebat fuper pifces, qui in Euripo natabant.

h. e. quatuor figilla Marfyam referentia, cujufmodi erant in aquæ-

ductibus Silani, & Tullii. ¶ deum appellat Plin. l. 21. c. 3.

ante med. Marfyas item fluvius Phrygiæ Magna, haud procul

[ocr errors]
[ocr errors]

MARTES, tis, f. martora, fera exigua ex genere mußtelarum

tur effe a Marte quod vi Martia mures gallinas, aliafque aves

necet. Ejus pellis in pretio eft. Martial. I. 10. epigr. 37. Venator

capta marte fuperbus adeft. Al. leg. mele.

MARTIALIS, le, Marziale, ad Martem pertinens, Apeos. Cic. pro

Cluent. c. 15. Martiales, quidam Larini appellabantur, miniftri pu

blici Martis, atque ei deo veteribus inftitutis religionibufque Lari-

natium confecrati. Id. de Harufp. refp. c. 6. Flamen Martialis. He-

rat. l. 1. od. 17. v. 9. Nec martiales hædilia lupos metuunt. V.

Lupus. ¶ Martiales ludi videntur fuiffe, qui in Circo calendis

Augufti quotannis celebrabantur, quod eo die Martis ædes dedicata

fuerat. Auguft. in epift. ad Liviam apud Sueton. in Claud. c. 4.

Quid nepoti tuo Tiberio faciendum effet ludis Martialibus. & paulo

poft. Curare eum ludis Martialibus triclinium facerdotum, non dif-

plicet nobis. T Martiales milites, h. e. legionis ejus, quæ Martis

cognominata eft. Cic. 4. Phil. c. 2. T Martialis campus dictus

fuit locus in monte Calio, in quo Equiria celebrabant fi quando

aqua Tiberis Martium campum occupaffent. Ovid. 3. Faft. v. 519.

& Paul. in epit. Fefti..

MARTIALIS, is, m. M. Valerius Martialis, Hifpanus ex Bilbili Cel-

tiberiæ oppido, fed Romanus civis, fcripfit libros epigrammatum

qui adhuc exftant, multis falibus afperfos, fæpe etiam obfcenitati-

bus, quas nimis aperte aliquando depingit. Vixit fub Imperatori-

bus Domitiano, Nerva, & Trajano. Eum impenfe laudat Plinius

Secundus (laudatus ab ipfo prius l. 10. epigr. 19.) ut ingeniofum

acutum, acrem, & qui plurimum in fcribendo & falis haberet, &

fellis, nec candoris minus, lib. 3. epift. 21. Sane ejus Latinitas lon-

ge purior eft, & nitidior, quam ab homine Hifpano exfpectari po-

tuiffe, aut ætatem fuam dedecere videatur.

[ocr errors]

MARTIANUS, a, um, ad Martem fpectans. Cic. pro Corn. Balb. c.

17. Qui & veterem illam fpeciem fœderis Martiani femper omni

fanétiorem Marte duxerunt. Ita legit Manut. Alii aliter. Martianus

etiam cognominatus eft Icelus Galba libertus, honoris caufa, ut eft

apud Sueton. in Galb. c. 14. Quamquam alii Marcianus fcribunt:

quod non a Marte, fed a Marco eft. Elius Martianus Jurifcon-

fultus, cujus refponfa fæpe in Digeftis afferuntur, vixit fub Ale-

xandro Severo, fuitque Papiniani difcipulus. Lamprid. in Alex. Sev.

c. ult.

MARTIATICUS, 2 um ad Martem pertinens. Unde Martiatica di-

cimus ftipendia militum, inquit Priscian. fup. 12. verf. Æn. 1. ult.

pag. 1284. Putfch.

MARTICOLA, 2, m. qui Martem colit. Ovid. 5. Trift. el. 3. v. 21.

ad ufque nivofum Strymona venifti, Marticolamque Geten. Adde 4.

ex Pont. ep. 14 v. 14.

MARTICULTOR, joris, m. Marticola

m. Marticola. Infcript. apud Gruter. pag.

55. n. 10. Deo Marti, & Victoria Contubernium Marticultorum

pofuerunt.

MARTIGENA, æ m. & f. Marte genitus. Ovid. 3. Amor. el. 4. v.

39. Martigenæ non funt fine crimine nati, Romulus Iliades Ilia-

defque Remus. Id. 1. Faft. v. 199. Dum cafa Martigenam capiebat

parva Quirinum. Sil. l. 16. v. 533. fpectacula digna Martigena vul-

go. h. e. populo bellicofo.

MARTIOBARBULUS, i, miles plumbeis glandibus armatus

" quæ &

ipfæ martiobarbuli appellantur, uti docet Veget. 1. 1. de re milit. c.

17. Vox tamen ipfa parum Latina videtur. Turneb. 1. 24. adversar.

c. 13. putat lafcivia militari, & per jocum martiobarbulos dictas

effe plumbeas glandes, quod cum pifces in deliciis effent, inter quos

barbi, & barbuli numerantur, ex glandes, quafi cibus Martis, ita

fint appellata. Stevvech. in quodam MS. matriobarbuli legi tefta-

MARTIŎLUS. V. in Marculus.

[ocr errors]
[ocr errors]

MARTIUS, a, um, Marziale, Apeos, ad Martem, & ad bellum per-

tinens Virg. Æn. 9. v. 566. Martius lupus. & lib. 11. v. 661.

cum fe Martia curru Penthefilea refert. bellicofa, guerriera. Horat.

1. 4. od. 14. v. 17. Martium certamen Id. in ar. Poet. v. 402.

Martia bella. Martial. I. 5. epigr. 25. Hermes Martia fæculi volu-

ptas. . . armorum. erat enim gladiator celebris. Virg. Ecl. 9. v.

12. Martia tela. Id. 4. Georg. v. 71. Martius æris rauci canor

b. e. bellica tuba fonus. Id. 7. En. v. 182. Martia qui ob pa-

triam pugnando vulnera paffi in guerra. Ovid. I. 14. Metam. v.

798. Martius miles. b. e. Romanus. nam Romani Martis genus ha-

beri volunt. Hinc Ovid. 3. Faft. v. 59. Martia proles. b. e. Ro-

mulus & Remus Martis filii. Id. 3. Trift. el. 7. v. 52. Martia Ro-

ma. fcil. quod a Martis filiis condita, & quod maxime bellicofa.

Sic Martia Thebe, Id. 3. Amor. el. 6. v. 33. ob multa bella ibi

patrata. Id. 3. Metam. v. 32. & Stat. Theb. 10. v. 806. Martium

vocant anguem occifum a Cadmo Thebarum conditore, quia ei loco cu-

ftos a Marte fuerat appofitus. T Martia legio, quam laudat Cic. Phil.

3. c. 3. & Phil. 4. c. 2. quoniam Antonium deferuerat, a Marte

itidem nomen habuit. V. Legio. T De Campo Martio V. Cam-

pus. Sic Martia arena dicitur ab Ovid. 2. Trist. v. 282. & Martiale

1. 2. epigr. 75. de Circo, & Theatris Roma, in quibus varia cer-

tamina, præfertim gladiatorum, & hominum cum feris, edebantur.

Sic Martium gramen apud Horat. 1. 3. od. 7. v. 26. T De Mar-

tia aqua V. Marcius. Re&tius enim per e fcribitur. T Martius

menfis, tertius a Januario, Marze, primus olim fuit ipfius anni,

Marti parenti dicatus a Romulo, ut eft apud Ovid. 3. Faft. v. 75.

& Tibull. l. 3. carm. 1. v. 1. & patet ex multis aliorum menfium

nominibus qui a numero appellantur, ut Sextilis, quia Sextus a

Mar-

[ocr errors]
« НазадПродовжити »