volui a Senatu, primum quod ita meritos judicabam : deinde quod conjunctiores reipubl. effe volebam: noviffime ut tales vobis præftare poffem, quales, &c. Senec. 1. 3. de Ira c. 5. Dicam primum, quemadmodum in iram non incidamus: deinde quemadmodum nos ab illa liberemus: noviffime quemadmodum irafcentem placemus. Pallad. in Novembr. tit. 22. ad fin. Lectas baccas condies: rutam & petrofelinum fternes: fubinde falis afperfione cumulabis poftremum mel fuperfundes: noviffime optimi olei quantumcumque mifcebis. NOVELLASTER, a, um, adject. novellus Marcell. Empir. In fuppofit. Plauti Pan. v. 8. Utrum is eft novelle

c. 8. Vinum optimum, fed novellastrum.

NOVELLE,

nove •

novellicus, &c.

novus.

NOVELLETUM, ti, n. locus novellis arboribus

vitibus conv. gr. fitus, ubi nulla antea plantatio fuit. Paul. Dig. lib. 25. tit. 1. leg. 6. Veluti fi novelletum in fundo fa&tum fit Gloff. vet. Novelletum νεόφυτον, νεοφυτον . NOVELLICUS, a, um novellus. V. in Novelle. NOVELLITAS, atis, f. novitas res nova. Vox eft Tertull. advers. Prax. c. 2. & de anim. c. 28.

colo NOVELLO, as, avi, atum, a. 1. vεNw, 18(w, novum agrum feu novas vites pango. Sueton. in Domitian. c. 7. Exiftimans nimio vinearum ftudio negligi arva, edixit ne quis in Italia novellaret. Paulin. Nolan. carm. 21. ( al. 13. ) v. 696. In caftitate liberos enutriens Vitam novellantes Deo.

perum prudens anus Novendiales diffipare pulveres. Unde etiam ludi, qui in honorem mortuorum celebrabantur, novendiales dicuntur. Hæc Servius, qui tamen minus recte interpretatur illud Sedibus hunc refer ante fuis. T Novendialis cœna eft feralis, funebris. Tacit. 6. Ann. c. 5. Exftincto populo, etiam novendialis tarde venit, proverb. apud Quintil. declam. 12. c. 23. de eo, qui nimis fero, & fruftra opem fert. Quamvis enim poft nonum mortis diem adhuc novendiale facrum vel cœna fiat in tempore, tamen fi populus omnis exftinctus fit, fera eft, quia nullo fuperftite, fieri nequit. ¶ Plura V. apud Kirchman. de funerib. l. 4. c. I. T Scribitur & novemdialis. ¶ De novendiali coquo V. Nundinalis. NOVENSĬLES DII, feu ut alii malunt, Novenfides, ium, m. iidem fortaffe funt, ac Indigetes, qui hoc præterea epitheto gaudeant quod noviffime in deorum fedes recepti fint. Nihil tamen certi afferi poteft. Quidam enim ita putant appellatas novem Mufas numero Varro dicit effe numerum novenarium: quafi in co divina quædam fit vis, & præfens numen Cornificius credit eos fuiffe deos novitatum præfides: quafi eorum cura & patrocinio res novarentur, & inftaurarentur. Cincius ait, fic appellata numina omnia peregrina in Urbem recepta, ex ipfa cultus novitate. Denique alii alia, ut in re omnino dubia. V. Arnob. l. 3. pag. 122. unde hæc fumpta funt. Varr. 1. 4. de L. L. c. 10. a Sabinis venire ait: quod & Pifo affirmat apud Arnob. loc. cit. Meminit & Liv. l. 8. c. 9. recitans formulam devotionis Decii, in qua Novenfiles ab Indigetibus diftinguuntur: item Martian. Capell. l. 1. pag. 16. ¶ Genitivus Novenfilium ufurpatur ab Arnob. ibid. Urbium victarum deos poteftate afficit Novenfilium numinum.

NOVELLUS, a, um, novello, nuovo, giovine, vedouros, véos, diminut. νεόφυτος, νέος, a novus. Cic. 5. Fin. c. 14. Itaque & vivere vitem & mori diciinus, arboremque & novellam, & vetulam, & vigere, & fenefcere. Varr. 1. 2. R. R. c. 3. de caprarum ætate . Novella quam vetus utilior. lib. 1. c. 20. & Colum. 1. 6. c. 1. Novelli juvenci. Id. Colum. 1. 8. c. 5. Novella gallina b. e. que femel tantum excubarunt. Plin. l. 11. c. 37. fect. 84. Novellæ fues. Tibull. I. 2. v. 22. Novella turba. h. e. nova proles, infantuli. Varr. I. 1. R. R. c. 31. Vineas novellas fodere. Virg. Ecl. 3. v. 11. Novella vites Plin. l. 28. c. 9. Novella prata. Ovid. 4. ex Pont. ep. 12. v. 24. Cum regerem tenera frena novella manu. & lib. 3. ep. 7. v. 16. Du&tus ab armento taurus detre&tat aratrum, Subtrahit & duro colla novelli Aquilenovella jugo. Liv. l. 41. c. 5. Cn. & L. Gavilii jenfes. h. e. novi coloni Aquilejam dedu&ti (nempe triennio ante ut eft apud eund. I. 40. c. 34. ) Vopifc. in Tacit. c. 1. Poft exceffum Romuli, novello adhuc Romanæ urbis imperio. NOVEM, nove, vie, numerus decimum inter, & octavum. Cic. Q. Er. 1. 3. ep. 5. Sermo in novem & dies, & libros diftributus. Virg. 1. En. v. 249. Unde per ora novem magno cum murmure montis It mare proruptum.

NOVĒNUS a, um, veros, nomen numerale diftributivum, a novem. Fere ufurpatur num. plur. ut cetera diftributiva: & etiam extra diftributionem. Liv. 1. 27. c. 37. Ut virgines ter novena per urbem euntes carmen canerent. Ovid. 12. Met. v. 97. Terga novena boum. Plin. l. 3. c. 7. Novenorum conceptu dierum. T In fing. numero Stat. l. 1. filv. 2. v. 4. Demigrant Helicone deæ, quatiuntque novena Lampade folemnem thalamis coeuntibus ignem. NOVERCA, 2, f. matrigns, un, nova uxor ducta poft mortem prioris, quæ liberos reliquit fuperftites: cui refpondet privignus. Dicta eft a novus, & arceo, quia ducitur arcendæ familiæ gratia id eft coercendæ, ut ait Feft. Porro noverca infeftæ effe folent prioris uxoris filiis: præfertim fi fuos fibi ipfæ pepererint. Cic. pro non folum naturæ nomen Cluent. c. 70. Nomina neceffitudinum & jura mutavit: uxor generi noverca filii, filiæ pellex. Horat. epod. 5. v. 9. Quid ut noverca me intueris? Virg. Ecl. 3. v. 33. injufta noverca. Id. 2. Georg. v. 128. fæva. & lib. 3. v. 282. mala. Ovid. 3. Faft. v. 853. fceleratæ fraude noverca. Id. Heroid. ep. 12. v. 188. Saviat in partus dira noverca meos. Id. 1. Met. verf. 147. Lurida terribiles mifcent aconita novercæ. Val. Flacc. l. 3. v. 506. infidias aftufque novercæ fentire. Plin. lib. 6. ep. penult. Novercam filiæ, amore captus, induxerat. Capitolin. in M. Antonin. Philof. in fin. Ne tot liberis fuperduceret novercam ¶ Translate Vellej. l. 2. c. 4. Hoftium armatorum totiens clamore non territus, qui poffum veftro moveri, quorum noverca eft Italia? b. cujus fitis indigenæ, & vere Itali, fed advenæ, & convenæ. Di&tum eft P. Scipionis Africani minoris in concionem plebis R. tumultuantem. Simile eft illud Cæfaris apud Petron. in Satyr. c. 22. mercedibus emptæ, Ac viles animæ, quorum eft mea Roma nover¶ Apud novercam queri, proverb. Plauti in Pfeud. 1. 3.80. h. e. lamentari apud eum, qui vel nullam opem feret, vel etiam calamitate noftra gaudebit. Itali dicunt, dire le fue ragioni a' birri. ¶ In re agraria noverce videntur effe canales aquam ex agris transmittentes, fed non quantum fatis eft ad eos exhauriendos & exficcandos, at exigue, & ut ita dicam, maligne: vel quod exiles fint, vel quod facile obftruantur. Apud Goef. pag. 119. 142. 143. &c. femper cum canabulis junguntur.

NOVEMBER, & Novembris, bris, novembre, nonus menfis a Martio: Sumitur & abfolute, & adjective. Colum. 1. 11. c. 2. poft med. Calen. Novembribus, & poftridie caput Tauri occidit: pluviam fignificat. Tert. Non. Novembris Fidicula mane exoritur: hiemat, & pluit. Cato apud Prifcian. l. 6. pag. 696. Menfe Octobri fecimus : Novembris reliquus erat. Aufon. in Eclogar. de dieb. fing. menf. Implent tricenas. per fingula menftrua luces Junius, Aprilifque, & cum Septembre November. Martial. 1. 3. epigr. 58. v. 8. Hic poft Novembres, imminente jam bruma, Seras putator horridus refert uvas. Calpurn. Ecl. 2. v. 82. cum fole Novembri Maturis nucibus virides rumpentur echini.

NOVENARIUS, a, um,

novenario

di nove, évvexdınds, novem continens. Varr. 1. 2. de L. L. c. 49. a med. Novenaria regula, novenarius numerus, novenaria natura. Plin. l. 17. c. 11. Novenarius fulcus. b. e. fcrobs altitudine pedum trium, latitudine pari, ut ipfemet exponit. ¶ De & ternario numero multa fubtiliter Aufon. Edyll. 11. V. & Macrob. I. 2. in Somn. Scip. c. 2. NOVENDÉCIM, Novemdecim, diciannove, évéa nai dina, undeviginti. In Epitom. Liv. l. 119. Cum annos novendecim haberet Al. leg. decem novem alii aliter. Prifcian. in lib. de ponderib. pag. 1351. Putsch. decem & novem agnofcit. Idem tamen lib. 18. pag. 1170. docet a Livio ufurpatum feptemdecim, quod ejufdem eft

NOVERCALIS, le, di matrigna, Toys, ad novercam pertinens : item inimicus, infeftus, quia ferme oderunt noverca privignos. Stat. 1. 5. filv. 2. v. 118. Getulo fic pulcher equo, Trojanaque quaffans Tela, novercales ibat venator in agros Afcanius. h. e. Didonis. Juvenal. fat. 12. v. 71. Atque novercali fedes prælata Lavino. b. e. Lavinio, quod fuit oppidum ab Enea conditum & a Lavinia Iuli noverca appellatum. Sic Bacchus apud Stat. 7. Theb. v. 177. novercales appellat Mycenas, inimicas Thebis, quia fub tutela Junonis erant Ovid. 6. Faft. v. 47. ) ejus noverca. Tacit. 12. Ann. c. 2. Novercalia odia. & lib. 1. c. 33. Novercales Livia in Agrippinam ftimuli. Senec. 1. 4. excerpt. controv. n. 6. Quid alterum novercalibus oculis intueris? Trebell. Poll. in XXX. Tgrann. c. 16. Erat circa illum Zenobia novercali animo. NOVERCOR, aris, dep. 1. novercam ago, fævio ut noverca. 7. epift. 14. ante med. Quorum imbecillitati quodammodo noverca

NOVENDIĀLIS, le, qui novem diebus fit, aτos. Novendiale facrificium, & Novendiales ferie dicebantur, quæ novem diebus continuis fieri folebant ad expiationem prodigiorum. Liv. I. 1. c. 31. Nuntiatum regi, patribufque eft, in monte Albano lapidibus pluiffe. Romanis quoque ab eodem prodigio novendiale facrum publice fufceptum eft, feu voce cælefti ex Albano monte miffa (nam id quoque traditur feu harufpicum monitu. Manfit certe folemne, quandocumque idem prodigium nuntiaretur feriæ per novem dies agerentur. Hæc Liv. apud quem rurfus lib. 21. c. 62. & lib. 25. c. 7. & lib. 26. c. 23. & lib. 27. c. 37. & lib. 29. c. 14. & alibi fæpe legimus novendiale facrum factum effe, quod de cælo effet lapidatum. Cic. Q. Fr. 1. 3. ep. 5. Novendiales feriæ. T Aliud fuit facrum novendiale, quod privatim fiebat nono die, poftquam defuncti cineres in fepulcrum illatæ fuerant: eo enim claudebantur, & complebantur jufta folemnia defun&ti: quæ ideo & novendialia di&ta funt. Gloffe: Novendialia, VATA STi Vexpe yoμsa. Apud Auguftin. legitur Novendial, 1. 1. quæft. in Heptateuch. quæft. 172. Neutrum inveniatur alicui Sanctorum in Scripturis celebratum effe luctum novem dies, quod apud Latinos novendial appellant Servius ad illud Virg. En. 5. v. 64. Præterea fi nona diem mortalibus almum Aurora extulerit, &c. fciendum, quia apud majores ubicumque quis fuiffet exftinctus, ad domum fuam referebatur: unde eft illud (En. 6. v. 152. ) Sedibus hunc refer ante fuis, & conde fepulcro: & illic erat feptem diebus: octavo incendebatur: nono fepeliebatur: unde Horat. ( epod. 17. v. 47. ) in fepulcris pau

NOVIĀNUS, a, um, ad Novium, poetam Comicum pertinens, qui inter alia Comoediam fcripfit, cui nomen Fullones. Unde Tertull. de Pall. c. 4. ante med. Inter fullones Novianos coronandus. NOVIES, nove volte, insanis, novem vicib. Varr. 1. 1. de R. R. c. 2. fub fin. Hoc ter novies cantare jubet. Virg. 4. Georg. v. 480. Novies ftyx interfufa. Senec. epift. 58. ad fin. Perfectiffimus numerus, quem novein novies multiplicata componunt. fcil. LXXXI. NOVISSIME. V. Nove.

NOVISSIMUS. V. Novus.

NOVITAS, atis, f. novità, nouvons. Cic. 2. de Divin. c. 28. Quem tibi rei novitas attulerit. Id. de Amic. c. 19. Novitates fi fpem afferunt, non funt repudiande. Ovid. 1. Faft. v. 160. Anni novitas⚫ B b

b. c.

b. e. ver.

,

NOVITIŎLUS a um adject. diminut. a novitius. Tertull. in Apolog. c. 47. & de Panit. c. 6. NOVITIUS,& Novicius, a, um, nuovo, recente, novello, novizio, vexpos, novus, novellus, recens. Alfen. apud Gell. 1. 6. c. 5. Novum novitium dicimus, & proprium propitium, augere atque intendere volentes novi & proprii fignificationem. Gell. hoc improbat: quam merito, alii viderint. Plaut. Moft. 3. 2. 92. Novitium mihi quæftum inftitui non malum. Gell. 1. 11. c. 1. Novitia turba Graminaticorum. moderna. & lib. 1. c. 9. fub fin. Novitios philofophorum fectatores cum veteribus Pythagoricis comparans Plin. l. 23. novitio invento, inutiliffimum c. 1. a med. Vinum jejunos bibere eft. & paulo poft. Vinum novitium refinatum nulli conducit. 1d. 1. 34. c. 5. Statue Lupercorum habitu facta tam novitiæ funt quam quæ nuper prodiere panulis induta. Id. l. 35. c. 6. fub fin.. Noviții colores, TSæpe dicitur de fervis, qui nuper in fervitutem inciderunt, novique funt in minifteriis, & imperiti. Martian. Dig. l. 39. tit. 4. leg. ult. Veterana mancipia funt, quæ anno continuo in urbe fervierunt: novitia autem intelliguntur, quæ anno nondum fervierint. Varr. 1. 7. de L. L. c. 2. Etiam novitii fervi empti in magna familia, cito confervorum nomina, recto cafu accepto, in obliquos declinant. Plaut. Capt. 3. 5. 60. Recens captus homo, nuperus, & novitius. Terent. Eun. 3. 5. 34. Paucæ, quæ circum illam effent, manent novitiæ puellæ Cic. in Pifon. cap. 1. Syrum nefcio quem, de grege novitiorum, factum effe confulem Adde Quintil. I. 8. c. 2. ¶ Translate Juvenal. fat. 3. v. 265. Jam fedet in ripa, tetrumque novitius horret Porthmea. T Scribitur & novicius: quod Daufq. minus placet.

Q. NOVIUS, poeta Latinus, Atellanarum fcriptor, videtur fuiffe æqualis Lucretii. De eo Macrob. l. 1. Saturn. c. 10. Novius probatiffimus Atellanarum fcriptor ait: Olim exfpectata veniunt feptem Saturnalia. Ejus meminit etiam Gell. l. 15. c. 13. & lib. 17. c. 2. item Nonius fæpe. Facile autem a librariis ejus nomen cum Nevio, & Nonio

commutatum eft.

creare

νεό

c. 37.

NOVO, as, avi, atum, a. 1. far di nuovo inventare καινός novum facio, invenio, excogito. Cic. 3. de Orat. Verba, qua novamus & facimus ipfi. & cap. 38. Novantur autem verba, quæ ab eo, qui dicit, ipfo gignuntur & fiunt. Ovid. 3. de ar. am. v. 346. Ignotum hoc aliis ipfe novavit opus. T Item muto, innovo miutare. Cic. 3. de Legib. c. 5. Nihil habui fane non multum, quod putarem novandum in legibus. Ovid. 4. Metam. v. 540. nomenque fimul, faciemque novavit. T Novare res eft mutare ftatum civitatis, rebus novis ftudere, novi aliquid moliri, macchinare, o far novità, mutar governo, vswTEP/Lav. Salluft. in Catil. c.40. Ubi primum dubiis rebus novandis fpes oblata eft. Liv. . 24. c. 23. Tanquam novandi res aliquam occafionem quærentes Id. i. 35. c. 34. Multitudinem, & quorum res non ex fententia ipforum effet, omnia novari velle. Salluft. in Catil. c. 58. Optimum fa&tu ratus, no&tem, quæ inftabat, antecapere; ne quid eo fpatio novaretur. T Eft etiam novare, inftaurare, reficere, rinnovare. Virg. 5. En. v. 752. Ipfi tranftra novant, flammifque ambefa reponunt Robora navigiis. Ovid. 4. ex Pont. ep. 11. in fin. cum longa dies fedavit vulnera mentis, Intempeftive qui fovet illa, novat. Id. 1. Faft. v. 621. matronaque deftinat omnis Ingratos nulla prole novare viros. b. e. nullam prolem parere, per quam patres quodammodo renovantur. Sic Stat. Theb. 10. v. 229. Cui fetura gregem pecorofo vere novavit. Ovid. Heroid. ep. 4. v. 90. Hæc reparat vires, feffaque membra novat. b. e. reficit, recreat. Val. Flacc. l. 3. v. 422. Hic fale purpureo, vivaque nitentia lympha Membra novat. b. e. exterget, mundat, quafique renovat. NOVOCOMENSIS, fe, ad Novum Comum pertinens, de quo V. in Comenfis. Autor vite Plinii, qui a nonnullis Suetonius creditur. Plinius Secundus Novocomenfis.

NOVUS, a, um, nuovo, novello, recente, véos, novos, qui nuper fa&tus eft, qui nunc primum accidit , recens inauditus inufitatus. Cic. Fam. 7. ep. 18. extr. Nihil te ad me poftea fcripfiffe demiror, præfertim tam novis rebus. Id. 1. de Orat. c. 31. Nihil dicam reconditum, nihil aut inauditum vobis, aut cuiquam novum. Id. pro Arch. c. 2. Uti prope novo quodam, & inufitato genere dicendi. Id. 4. Verr. c. 8. Nova tibi hæc funt & inopinata? Id. 6. Attic. ep. 1. ante med. Quod video tibi etiam novum accidiffe. Id. ad Brut. ep. 2. De Dolabella fi quid habes novi, facies me certiorem. Id. 2. de Orat. c. 3. Quid vos tandem? num quidnam, inquit, novi? Plaut. Caf. prol. v. 70. Novum attulerunt, quod fit nufquam gentium. una cofa non più udita, una novità. & Pfeud. 2. 4.9. Iftic Pfeudolus novus mihi eft. mi è nuovo, mi è ignoto. T Aliquando dicitur de rebus adinirandis, & quæ gravius percellunt animum. Virgil. Ecl. 3. v. 86. Pollio & ipfe facit nova carmina. Ubi Serv. magna, miranda. Terent. Adelph. 4. 7. 3. Flagitia ingentia, nova,

capitalia. Virg. 3. En. v. 591. Ignoti nova forma viri, miferandaque cultu. Horat. l. 1. od. 2. v. 6. nova monftra. Val. Flacc. I. 8. v. 237. Tum novus implevit vultus honor. Nep. in Eumen. c.8. π Statuit aliquid fibi novi confilii effe capiendum. Ad illud Cicer. Fam. 11. ep. 21. Segulium negligamus, qui res novas quærit: non quo veterem comederit: nullam enim habuit: fed hanc inter noipfam recentem novam devoravit; Manut. difcrimen affert vum, & recens: nempe idem, inquit, eft, quod inter vetus & antiquum. Poteft enim recens aliquid effe, quod novum non fit, ut recens hereditas, quæ alicui nuper obtigit; non tamen nova liæ poffint hereditates eidem antea contigiffe. novum eft enim, non quod nuper, fed quod nunc primum habemus: recens vero, non quod nunc primum, fed quod nuper: & novum ad rem recens ad tempus refertur. Propterea ut fimul utrumque fignificetur, conjunguntur, ut pro Flacco (c. 6.) Memineritis, quarum rerum invidia, lege hac recenti ac nova certus eft inquifitioni comitum numerus conftitutus. Et hic de Segulio, Hanc ipfam recentem novam devoravit, ideo dictum, quia nec illam habuiffet eo tempore, cum illam accepit, nec unquam antea. nam recentem fpectat illud, non quo veteren comederit. nullam enim habuit. novam autem perpetuam vitæ fuperioris egeftatem defignat. Hæc Manut. Interdum tamen promifcue ufurpantur. Juvenal. fat. 2. v. 102. Res memoranda novis Annalibus, atque recenti Hiftoria. T Novus dicitur , qui rei cuipiam non eft affuetus, atque adeo imperitus & rudis. Ovid. He roid. ep. 11. v. 48. Et rudis ad partus, & nova miles eram in Agric. c. 16. Petronius tanquam exorabilior, & delictis hoftium novus, eoque pænitentiæ mitior. Cic. eodem fenfu dixit de Amic. c. 19. Nemo eft, qui non equo eo, quo confuevit, libentius utatur > quam intractato & novo. Sil. 1. 6. v. 254. Terrigena impatiens, dare terga, novufque dolori, Et chalybem longo tum primum paffus in avo. Eft qui mallet doloris. nam & vetus cum genitivo jungitur. T Cum infinito Id. l. 16. v. 332. equi cervix nova ferre jugum. Novus homo eft, qui nullos habet majores rebus geftis & honoribus claros, fed ipfe per fe clarus effe incipit. Cicer. amifiFam. 5. ep. 18. Adeptus es, quod non multi homines novi fti, quæ plurimi homines nobiliffimi. Adde pro. Mur. c. 8. T Res fere in malam partem accipiuntur de mutatione ftatus civitatis, cum quis, ut ait Vellej. 1. 2. c. 125. novum ducem novum ftatum, novam rempublicam quærit, mutazion di governo, fedizione, ribellione. Cic. 1. Catil. c. 1. Q. Servilius Ahala Sp. Melium novis rebus ftudentem manu fua occidit. Id. Agrar. 2. c. 33. Rerum nova rum caufam quærere. Salluft. in Catil. c. 29. Manlius in Etruria plebem follicitare egeftate fimul, ac dolore injuriæ novarum rerum cupidam. Sueton. in Cef. c. 9. Pactumque, ut fimul foris ille, ipfe Romæ, ad res novas confurgerent. Sic Vellej. l. 2. c. 129. Quam celeriter Libonem ingratum, & nova molientem oppreffit! Nove tabule, Xpew Tоxona, pertinent ad oppreffos are alieno: quo11ovæ tabula rum erat unicum votum, ut abolitis prioribus debitis creditorum conficerentur, & ipfi a perfolvendis ufuris & capite li berarentur. Itaque quoties a feditiofis civibus rerum novarum molitio facta eft, legem de novis tabulis conficiendis plebi polliceri mos fuit, quo eam ad fe traherent facilius. Salluft. in Catil. cap. 22. Tum Catilina polliceri tabulas novas, profcriptionem locupletium, &c. Cic. 2. Offic. c. 23. extr. Tabulæ vero novæ quid habent argu menti, nifi ut emas mea pecunia fundum, eum tu habeas ego non habeam pecuniam? Adde lib. 5. ad Attic. ep. ult. Caf. l. 3. B. Civ. c. 1. Liv. l. 42. c. 13. & Sueton. in Cef. c. 42. ¶ Urbane & translate Senec. in fin. cap. 4. l. 1. de benef. Prohiberi poffe rem perniciofiffimam, beneficiorum novas tabulas. b. e. oblivionem aut ut pro beneficio accepto nihil debeatur. Comparat. novior non eft in ufu, quamquam agnofcitur a Varr. 1. 5. de L. L. cap. 7. Superlat. noviffimus fignificat extremum ultimum ultimo, eftremo : quia quæ ultima evenere, nova maxime funt. Varr. loc. cit. fcribit memoria fua hoc fuperlativum, ut nimium novum ab aliquibus vita tum fuiffe: Gell. l. 10. c. 21. ait Ciceronem eo femper abftinuiffe: fed falfus eft. Nam pro Rofc. Cont., c. 11. Qui ne in noviffimis quidem erat hiftrionibus, ad primos pervenit comodos. ( Adde Galb. ad Cicer. Fam. 10. ep. 30. ad fin. & Caff. ad eund. l. 12. ep. 13. ) Salluft. in Jugurth. c. 74. Omnium confiliorum, nifi noviffumi, particeps. Caf. 1. 7. B. Gall. c. 54. Quo omnes armati convenire coguntur: & qui ex iis noviffimus venit, necatur. & lib. 1. C. IS.

Ex noviffimo agmine prælio noftros laceffere coeperunt. & lib. 2. c. 11. Hi noviffimos adorti , magnam multitudinem conciderunt. Virg. n. v. 650. dixitque noviffima verba. Nepos in Eumen. c. 1. extr. Noviffimo tempore præfuit alteri equitum alæ. ultimamente. Ovid. 2. Trift. v. 199. Hæc eft Aufonio fub jure noviffima, vixque Hæret in Imperii margine terra tui. Id. 3. Metam. v. 681. falcata noviffima cauda eft. b. e. extrema caudæ pars. Sic Metam. 13. v. 963. Cruraque pinnigero curvata noviffima pifce. Noviffima exempla, noviffima poena, ultimum fupplicium. Tacit. 12. Ann. c. 20., Meritum quidem noviffima exempla Mithridatem. & l. 15. c. 44. extr. Quamquam adverfus fontes, & noviffima exempla meritos. & lib. 6. c. 50. A fumma fpe noviffima exfpectabat. & lib. 12. c. 33. Noviffimum cafum experitur. b. e. ultimum prælii difcrimen. T Sub novis, locus Romæ, de quo V. in Vetus.

NOX, natis, f. notte, v, voros, tempus inter occafum ortumque Solis , quo tenebris terra obtegitur: a Græca voce allata. Ejus partes V. in Concubius. Cic. 2. de nat. Deor. c. 19. Ipfa umbra ter ræ foli officiens noctem efficit. Id. 4. Attic. ep. 3. Milo media no&e in campum venit. & mox. In Comitium Milo de no&te venit di notte. (& videtur fignificare illud tempus, quod eft a media note ad gallicinium. quod dicitur etiam de media note, ut Cen

te.

J

forin. cap. alt. docet, dopo mezza notte. Sic Cie. pro Mur. cap. 33. Infimorum hominum filios prope de nocte ex ultima fæpe urbe deductum venire folemus. & cap.9. ad fin. Vigilare de nocte. Sueton. in Vefpaf. c. 21. Maturius femper, & de nocte evigilabat.) Cicer. Attic. 1. 7. ep. 4. Multa de nocte profectus eft. effendo di molto la notte avanzata. Sic 1. 2. ad Q. Fratr. ep. 9. Multa nocte veni ad Pompejum. Tacit. 3. Hift. c. 23. Adulta nocte. & Ann. 13. c. 20. Provecta nox erat, & Neroni per vinolentiam trahebatur. Caf. l. 1. B. Gall. c. 26. Ad multam noctem pugnatum eft. Id. l. 1. B. Civ. c. 28. Sub noctem naves folvit. & lib. 1. B. Gall. C40. Proxima nocte de quarta vigilia caftra moturum. & cap. 26. Tota nocte continenter ierunt. Salluft. in Catil. c. 28. Intempefta no&te conjurationis principes convocat. Nep. in Eum. c. 9. Prima nocte ignes faciant: hos fecunda vigilia minuant, tertia perexiguos reddant. ful principio della notte. Cic. Attic. I. 13. ep. 26. Credibile non eft, quantum fcribam die, quin etiam noctibus. Terent. Andr. 4. 1.53. & Eun. 5. 9. 49. Stertit noctefque & dies. Cic. 1. de Fin. c. 16. Sollicitudines, quibus eorum animi noctes atque dies exeduntur giorno e notte, affidue. pro Rofc. Amer. c. 2. fub fin. Scrupulus qui dies noctefque ftimulat. Id. 1. de Orat. f. 61. Noctes & dies. urgeri. ¶ Epitheta noctis Poetica funt, nigra, alta, bumida, denfa, atra, caca, opaca, pruinofa, filens, tacita, frigida, languida, latebrofa, fopora, fiderea, aurea propter aftra, arcana, horrenda, ferena, alma, quia fomnus alit vires, &c. Virg. Ovid. Lucan. Sen. Trag. Valer. Flacc. &c. Note, noctis tempore, noctu, di notCic. 4. Attic. ep. 3. a med. Nihil effe, quod in campum nocte veniretur. Liv. 1. 8. c. 34. fub fin. Nec difcernatur, interdiu, no&te æquo, iniquo loco: juffu, injuffu imperatoris pugnent. T Antiquum eft hoc fenfu nox pro note. Lex XII. Tab. apud Macrob. I. 1. Saturn. c. 4. a med. & apud Gell. in lemmate cap. 1. 1. 8. Sei nox furtum factum efit, fei im occifit, joure caifus efto. Enn. afi mox fi pud Prifcian. 1. 6. pag. 724. Putfch. Si luci, fi nox, jam data fit frux. Plaut. Rud. 2. 4. 4. Accipiam hofpitio, fi nox advenis. ¶ Et nocti pro note. Lucret. 1. 5. v. 1218. nec nocti facla ferarum Exibant filvis. Al. leg. noftibu', al. noxia. T Poetice Nox dea eft, filia Terræ, patre incerto vel ex patre Chao vel Erebo, matre Caligine, ut eft apud Hygin. in proœm. Fabular. Dicitur & foror Terræ, ut Serv. habet ad En. 6. v. 250. mater Furiarum & fiderum, nutrix Somni & Mortis. Alas ei tribuunt fufcas, pullum ornatum, nigros equos currum trahentes (qui quadriga eft Tibullo l. 3. cl. 4. v. 17. biga aliis.) cujus auriga eft Sopor. Agnam ci facrificabant fufci velleris, item gallum gallinaceum. V. fi vacat, Virg. loc. cit. & lib. 5. En. v. 721. & lib. 8. v. 369. Valer. Flacc. l. 3. v. 211. Stat. l. 2. Theb. v. 59. Tibull. 1. 2. el. 1. v. 87. Ovid. 1. Faft. v. 455. &c. T Metonymice dicitur de iis, quæ nocte fiunt. Stat. 10. Theb. v. 219. Talia vociferans noctem exturbabat. b. e. fomnum, quietem, filentium. Propert. l. 4. el. 8. v. 60. Omnis & infana femita nocte fonat . b. e. nocturnis infanis clamoribus. Martial. I. 10. epigr. 47. Nox non ebria fed foluta curis. Hinc notes Atticas infcripfit Gellius commentarios fuos variæ eruditionis, quia in agro terra Attica per hiemem noctibus eos compofuit, ut ipfe in præfat. teftatur. T Speciatim de fomno, & fomniis. Virg. 4. En. v. 530. neque unquam Solvitur in fomnos, oculifye, aut pectore no&tem Accipit. Stat. 1. 9. Theb. v. 599. Dum gemit & planetu circumdat pectus inani Abrupere oculi noctem. Sil. l. 3. v. 216. Promiffa evolvit fomni no&temque retractat. Item de overig meretricum, &c. Cic. Attic. I. 1. ep. 16. ante med. Horat. epod. 15. v. 13. Juftin. l. 12. c. 3. Stat. 1. Theb. v. 69. Ovid. Plaut. Terent. &c. T Metaphorice eft mors: tum quia perpetuo fomno videntur alligari corpora : tum quia privantur luce oculi: tum quia itur ad Inferos, quæ tenebrarum fedes eft. Horat. l. 1. od. 28. v. 15. omnes una manet nox. & od. 4. v. 16. Jam te premet nox fabulæque Manes, Et domus exilis Plutonia. Virg. 10. En. v. 746. in æternam clauduntur lumina noctem Adde Catull. Ovid. Martial. &c.

noctis Arbiter, umbrarumque potens. b. e. Pluto. note, V, fuo loco.

Noctus pro

NOXA, æ, f. nocumento, danno, pregiudizio, Bráßn nocumentum fraus: a noceo. Liv. l. 34. c. 19. Si domos abire velint, nihil cam rem noxæ futuram, quod hoftibus fe Romanorum junxiffent. Sueton. in Cafare, c. 81. Spurinnam, ut falfum, arguens, qued fine ulla noxa Idus Martia adeffent. Liv. l. 9. c. 10. fub fin. in formula deditionis Fecialis. Quandoquidem hice homines injuffu populi R. fœdus fecerunt, atque ob cam rem noxam nocuerunt. Ulpian. Dig. lib. 9. tit. 4. leg. 2. ad fin. Si fervus furtum fecit, noxamque nocuit Manil. 1. 2. v. 480. noxas bellumque movere. Colum. l. 12. c. 3. ø med. Præftat-opere fatigatum requiefcere unum aut alterum diem quam preffum nimio opere veram noxam concipere. b. e. morbum. Id. 1. 6. c. 2. Ne juvenci pavidi aut arboribus, aut objacenti cuilibet rei fe implicent, noxamque capiant. fi facciano male. Plin. 1. 2. c. 63. ad fin. Terra ad noxam genuit aliqua. Ovid. 6. Faft. v. 129. triftes noxas a foribus pellere. Colum. I. 1. c. 6. circa med. Ea res ab noxa curculionum conditas fruges defendit. Celf. l. 7. c. 26. fect. 4. Calculus unco fine ulla noxa educitur. Plin. l. 2. c. 82. Latere terreno facti parietes minore noxa quatiuntur. Salluft. in orat. Philippi contra Lepid. Prava incepta confultoribus noxæ effe. ¶ Item metonymice delictum, culpa, airix, colpa, delitto. Cajus Dig. lib. 50. tit. 16. leg. 238. Noxa appellatione omne delictum continetur. Terent. Phorm. 2. 1. 36. Hic in noxa eft. Liv. 1. 32. c. 26. ad fin. De hominibus, qui in ea noxa erant, fupplicium fumpfit. Id. l. 7. c. 4. Filium domo, luce, congreffu æqualium prohibitum: quam ob noxam? quia infacundior fit. Id. l. 3. c. 55. Neve ea cœdes capitalis noxa haberetur. Ovid. 2. ex Pont. ep. 9. v. 72. gras viorem noxam fateri. Liv. 1. 8. c. 35. Noxæ damnatus. Cef. I. 6. B. Gall. c. 15. In furto, aut latrocinio, aut aliqua noxa comprehenfus. Quintil. l. 5. c. 12. a med. Noxam admittere. Calliftrat. Dig. lib. 9. tit. 4. leg. 32. committere, Petron. in Sat. c. 139. mereri. V. Mereo in fin. ¶ Item poena, quæ ob culpam debetur pena, caftigo, Tuwopia. Hinc noxe dedere aliquen, eft puniendum exhibere, ad pœnam dare. Dicitur autem ferme de fervo, qui noxam admifit, & fupplicio afficiendus traditur ei, in quem injurius fuit. Apud JCtos fæpe hoc legitur: quorum loca plurima ex Pande&tis congeffit Briffon. de V. S. Sic Liv. lib. 26. cap. 29. Mergi freto, fatius Siciliæ effe, quam velut dedi noxæ inimico. Ulpian. Dig. lib. 4. tit. 3. leg. 9. Si fervum pignoratum noxæ mihi dederis, de dolo teneris. Paul. lib. 9. tit. 4. leg. 19. ad fin. Ut de peculio fervi tui ad noxam dedere vicarium damneris. ¶ Servus noxa folutus in vet. edicto Edil. apud Gell. I. 4. cap. 2. intelligitur, non qui nullam unquam noxam commiferit, fed qui noxali judicio fubjectus non fit. Ergo fi noxam commifit • nec permanet, noxa folutus videtur. Ita Ulpian. Dig. lib. 21. tit. 1. leg. 17. ad fin. ¶ Eximere aliquem noxæ, Liv. 1. 8. c. 35. h. e. a pœna ob noxam debita. T Etiam animalia noxæ deduntur ei, cui noquerint actio autem datur in dominum. Ulpian. lib. 9. tit. 1. leg. 1. Hinc Ovid. Faft. 1. v. 359. noxæ tibi deditus hoftis (caper) Spargitur affufo cornua, Bacche, mero. ¶ Naxa accipere, eft ejus, cui fervus noxæ deditur. Ulpian. lib. 7. tit. 1. leg. 17. T Interdum noxa dicitur ipfe fervus, qui noxæ reus eft vel animal quod noxam nocuit. Juftinian. lib. 4. Inftitut. tit. 8. Noxa eft ipfum corpus, quod nocuit, ideft fervus: noxia ipfum maleficium, veluti furtum, damnum. Ulpian. lib. 9. tit. 1. leg. 1. a med. Aut noxiam farcire, aut noxam dedere oportet & paulo poft. Quod noxe dedendæ facultatem dominus amiferit. Paul. ibid. tit. 4. leg. 4. Noxa deditio. De noxa pro rixa V. Noxia . Ο Ηρώων παῖδες λώβα, Heroum filii noxæ, Græcum proverb. quo docemur, fæpe ex bonis malos nafci filios, ex doctioribus rades, ex fapientibus ftultos. Illuftratur luculenter a Spartiano in Severo c. 20. & 21. cui adde Valer. Max. 1. 3. c. 5.

Item obfcuritas, ofcurità. Cic. s. de nat. Deor. c. 3. Quæ lucem eriperet, & quafi noctem quandam rebus offunderet. Ovid. in Ibin, v. 63. mei verfus aliquantum noctis habebunt. T Item tempeftas, & procella, quæ ferme tenebras affert, & no&tu gravior effe folet Cic. vertens Efchili carmina Tufcul. 2. cap. 1o. navem ut horrifono. freto Noctem paventes timidi adne&tunt navita. Virg. Æn. 3. v. 194. Tum mihi cæruleus fupra caput aftitit imber, Noctem, hiememque ferens. Propert. l. 3. el. 9. v. 5. Venturam melius præfagit navita noctem. Lucret. l. 4. v. 172. tetra nimborum nocte coorta. T Item calamitas perturbatio, confufio. Cic. pro Rofc. Amer. cap. 32. Qui, tanquam fi offufa reipublicæ fempiterna nox effet, ita ruebant in tenebris, omniaque mifcebant. Item cæcitas, ignorantia. Ovid. 6. Metam. v. 472. quantum mortalia pectora cæca Noctis habent verf. 652. Tantaque nox animi eft. De cæcitate oculorum Ovid. Metam. 7. v. 2. Perpetuaque trahens inopem sub nocte fenectain Phineus vifus erat. Senec. in Phaniss. v. 144. nam fceleri hæc meo Parum alta nox eft. Quintil. declam. 1. c. 6. Vultus perpetua nocte coopertus. De umbra, & tenebris, Valer. Flacc. l. I. v. 774. veteris fub nocte cupreffi Sordidus & multa pallens ferrugine taurus Stabat adhuc. Virg. in Cul. v. 273. Tartara nocte cruenta oblita. Sen. epift. 82. a med. Carcer infernus, & perpetua nocte oppreffa regio. Valer. Flacc. 1. 7. v. 598. Jamque propinquanti noctem implicat. b. e. offundit fumum ac tenebras.

Hinc fæpe de locis Inferorum. Senec. in Herc. Fur. v. 610. notis æternæ chaos, Et note quiddam gravius, & triftes deos, &c. Sil. 1. 13. v. 708. defcendere no&ti, Atque habitanda femel fubigit quis vifere regna? Claudian. lib. 1. de rapt. Prof. v. 55.0 maxime Tom. III.

eum,

T

NOXALIS, le, ad noxam pertinens. Noxalis actio quæ inftituitur in cujus fervus, aut animal noxam nocuit. Cajus Dig. lib. 9. tit. 4. qui eft de noxalibus actionib. leg. 1. Sic Noxalis caufa Paul. ibid. leg. 4. ad fin. & Noxale judicium, Ulpian. ibid. leg. 2. & 8. & Cajus leg. 27. T Abfolute noxali agere eft noxali judicio, feu actione experiri. Africanus ibid. leg. 28. Sic Ulpian. lib. 47. tit. 7. leg. 7. Sabinus ait competere noxalem. Al. leg. noxale. & lib. 42. tit. 1. leg. 4. extr. noxali condemnatus. & lib. 9. tit. 4. leg. 21. ad fin. noxali experiri. NOXIA, 2, f. colpa, delitto, idem quod noxa, culpa, offenfa, maleficium. Terent. Phorm. 1. 4. 48. In re incipiunda ad defendendam noxiam. Ubi Donat. Noxiam, nunc culpam: alias pœnam. Et eft TV En ab eo quod eft noxa: & hoc factum eft propter Iambum Cic. pro Rofc. Amer. c. 22. Quod in minimis noxiis & in his levioribus peccatis primum quæritur, quæ caufa maleficii fuerit. Liv. 1. 10. cap. 19. Si qua clades incidiffet, defertori magis, quam deferto, noxia fore. Al. leg. nox2. Terent. Hec. 3. 1. 30. Pueri inter fe fe quam pro levibus noxiis iras gerunt! & 2. 3.3. Quod me accufat nunc vir, fum extra noxiam. Id. Eun. 5. 2. 13. Unam hanc noxiam dimitte: fi aliam admifero unquam, occidito. Plaut. MoStell. 5. 2. 47. Tranioni remitte, quæfo, hanc noxiam caufa mea. Id. Bacch. 4. 9. 81. Noxia carere. Id. Merc. 5. 4. 23. Noxiis vacuum effe. 4. 3. 30. In noxia effe. ¶ Item damnum, danno, pregiudizio. Feftus: Noxia, ut Ser. Sulpicius Rufus ait, damnum fignificat. Apud Poetas autem, & Oratores ponitur pro culpa. Lex XII. Tab. apud Plin. l. 18. 6. 3. & Gell. I. 11. c. 18. Impuberes prætoris arbitratu verberari voluerunt, noxiamque ab his factam farciri. Ulpian. Dig. lib. 9. tit. 1. leg. 1. Aut dari quod nocuit, ideft id animal, quod noxiam commifit, aut æftimationem noBb 2

xix

xiæ afferre. Celf. 1, 17. tit. 1. leg. 48. Non oportet effe noxia fidejuffori, fi ipfe pepercit pudori fuo. Item maleficium, vis nocendi, veneficium, malignità, virtù nociva. Plin. l. 21. c. 17. a med. Remedio eft contra veneficiorem noxiam. Id. b. 20. c. 13. Succus ruta copiofior datus veneni noxiam obtinet. Id. l. 14. c. 16. Egris vini noxiam timent. Id. 1. 28. c. 19. Etiam contra illatas noxias valet. le ftregherie. ¶ Eft qui putat aliquando effe diffidium, jurgium, rixam, contefa, riffa, riotta. Aufon. Edyll. 13. de monofyll. inconn. Sæpe in conjugiis fit noxia, fi nimia eft dos. Petron. in Sat, c. 96. A duobus lecticariis in mediam noxiam perfertur. Alii id negant, nam apud Petron. legunt rixam: apud Aufon. ita diftinguunt ; Sape in conjugiis fit noxia, fi nimia eft, dos.

NOXIALIS, le, adject. noxius. Prudent. Cathemer. 9. v, 18. Lex noxialis, & Cathener. 14. v. 1107. carcer.

то,

NOXIOSUS, a, um, idem ac noxius. Senec. l. 1. de clem. c. 26. Si noxiofiffimo cuique animali in nos daretur poteftas, Al. leg. noxiffivel noxiiffimo, ut fit a noxius. Id. l. 7. de benef. c. 10. Noxiofæ res, ac malo gentium in medium prodituræ. Item qui in noxia eft, reus, nocens, culpæ obnoxius, vitiofus. Petron. in Sat, c. 130, Curavi diligentius noxiofiffimum corpus. Senec, fub fin, ep. 70. Animi perditi, noxiofique. NOXITUDO, inis, f, idem ac noxia. Accius apud Non, c. 2, n. 576, Noxitudo oblitteretur Pelopidarum.

,

NOXIUS, a, um, nocevole, dannofo, perniziofo, Baßspcs, qui nocet, damnofus, perniciofus. Cic. 3. de Legib, c. 3. Magiftratus nec obedientem, & noxium civem coerceto. Plin. l. 9. c. 48. Araneus aculeo noxius. Id. . 17. c. 4. Quibufdam locis afflatus maris noxii in plurimis iidem utiles, Ovid. 5. Trift. el. 10. v. 22. noxia tela. Virg. 7. En. v. 326. noxia crimina. Martial. 1. 2. epigr. 61. noxia lingua. maledica. & lib. 10, epigr. 5. Noxia aves. h. e. cadaverum avidæ, & mali ominis. ¶ Item noxæ reus, culpæ obnoxius, malus cattivo, reo, colpevole. Liv. 1. 39. c. 41. extr. Multos qui citati non adfuerant, noxios judicavit. Ovid. Met. 10. v. 349. Nec metues atro crinitas angue forores, Quas, facibus fævis oculos atque ora petentes, Noxia corda vident? Colum. l. 1. c. 9. Nec malim per noxios, quam per innocentes rura colere, Sueton. in Vitell. c. 17. Reducto coma capite, ceu noxii folent. T Cum genit. Tacit. 5. Ann. in fin. Ut noxium conjurationis ad difquifitionem trahebat. Ulpian. Digeft. lib. 29. tit. 5. leg. 3. Noxius facinoris. reo. T Comparat. noxior quidam leg. apud Senec. de clement, l. 1. c. 13. al, obnoxior, De fuperlat, noxiffimus V. in Noxiofus,

NU

NUBECULA, l'a, f. nuvoletta, veçého, parva nubes. Plin. l. 18. c. ult. a med. Nubecula quamvis parva ventum procellofum dabit.

Per fimilitudinem dicitur de aliis rebus. Id. 1. 28. c. 6. fub fin. Mala urina, in qua veluti furfures, atque nubeculæ apparent. Id. 1.37. c. 5. Smaragdi varia nubecula improbati. Aliud eft hoc, quam umbra, Nubecula enim albicantis eft vitium, cum viridis non pertranfit afpectus, fed aut intus occurrit, aut excipit in fine vifum candor. Id. . 34. c. 18. Plumbum derafum lavatur dulci aqua, donec nubeculæ omnes eluantur. Id. l. 29. c. ult. circa med. Nubecula, & caligationes, fuffufionefque oculorum. Id. 1. 28. c. 8. Ramentis eboris nubecula in facie tolluntur. Id. 1. 20. c. 7. Nubeculas oculorum fanare. Id. 1. 22. c. 21. difcutere. T Translate eft torvitas, triftitia fupercilii, fevertas vultus. Cic. in Pifon. c. 9. Neque tam fui timidus, ut qui in maximis turbinibus reipubl, navem gubernaffem, frontis tux nubeculam, tum college tui containinatum fpiritum perhorrefcerem.

NUBES, is, f. nuvola, nube, von, vapor denfatus in aere, & obumbrans. Senec. 1. 2. quæft. nat. c. 30. extr. Eft autem nubes fpiffitudo aeris craffi. Cic. 2. de nat. Deor. c. 39. fub fin. Aer concretus in nubes cogitur, humoremque colligens terram auget imbribus." Id. 4. Acad. c. 22. Qui fub nube folem non ferunt. Virg. 1. En. v. 92. Eripiunt fubito nubes cælumque diemque. Horat. I. 2. od. 16. v. 2. atra nubes condidit lunam. Petron. in Satyr. c. 114. Nubes undique adducte obruunt tenebris diem. Virg. 1. Georg. v. 323. fœdam glomerant tempeftatem imbribus atris Collectæ ex alto nubes. & lib. 4. v. 312. effufus æftivis nubibus imber. Ovid. 1. 8. Metam. v. 339. excuffis elifi nubibus ignes Id. 2. Trift. v. 142. Nube folet pulfa candidus ire dies. Virg. 1. En. v. 147. Collectafque fugat nubes, folemque reducit. Plin. l. 18. c. 35. Nubes globantur. Id. 1. 2.. c. 47. a med. Venti nubes abigunt. & cap. 43. Falgetris nubes finditur, fulminibus perrumpitur. T Sabee nubes apud Star. . 4. filv. 8. v. 2. funt fumi ex ture incenfo. Nubis epitheta funt ferme, nigra, atra, umbrofa, picea, fufca, rubens, opaca, aquofa, gravida, bibula, cæca, cava, tenuis, denfa, fpiffa, falva, obfcura, ætheria, ficca, glauca, accenfa, volucris, gelida, &c. Virg. Ovid. Horat. Val. Flacc. Senec. Trag. Plin. Lucan. &c. T Nube deprendere volucrem jaculis, Sil. l. 16. v. 566. h. e. in nube, fub nube, alte volantem. Sic Manil. 1. 5. v. 291. Pendentemque fuo volucrem deprendere cælo. & Virg. 5. En. v. 516. Plaudentem nigra figit fub nube columbam. Ponitur enim nubes ad fignificandam altitudinem. Sil. I. 6. v. 272. de angue ingenti. & folitum in nubes tolli caput. Horat. 1. 3. od. 29. v. 10. molem propinquam nubibus arduis. Nabes & inania captare, Horat. de ar. Poer. v. 230. proverbialis locutio de eo, qui inutilia dicit, vana, & nimis elata, inflata, futilia. Nihil enim tenet, qui nubem captat. Translate dicitur de macula, umbra, & fufcitate in rebus fplendidis. Plin. 1.33. c. 8. extr. Eft aliud experimentum politi argenti in halitu hominis, fi fudet protinus, nubemque difcutiat, Id. 1. 37. 6. 2. circa

med, Cryftalla infeantur plurimis vitiis, fcabro ferrumine maculofa nube, &c. Petron. in Satyr. c. 108. Liquefactum per totum os atramentum omnia lineamenta fuliginea nube confuderat. T Transfertur etiam ad fignificandam vim, & multitudinem inftar nubis denfam, & obumbrantem, ut nimbus. Liv. I. 42. c. 10. Nubes locuftarum. Plin. l. 29. c. 6. mufcarum. Virg. 12. En. v. 254. volucrum. Liv. l. 38. c. 26. ad fin. Velut nubes levium telorum conjesta obruit aciem Gallorum. Val. Flatc.l. 2. v. 521. Occupat Alcides arcum, totaque pharetræ Nube premit. Sil. l. 6. v. 336. nubes denfa Laconung. e. cohors. Liv. l. 35.c.49. Rex peditum, equitumque nubes jactat. Virg. 9. En. v. 33. nigro glomeratur pulvere nubes. Val. Flacc. 1. 4. v. 495. Cocytia nubes. b. e. harpyiarum cœtus menfis involitans. Stat. 1. 2. Theb. v. 321. talem fub petore nubem Confilio volvens. h. e. cogitationum, & curarum multitudinem Seren. Sammonic. c. 3. v. 34. farrea nubes. b. e. porrigo capitis, furfures, Nubes belli eft belli moles & vis ingruens. Juftin. l. 29. c. 3. Videre fe ait confurgentem in Italia nubem illam trucis & cruenti belli. Virg. 10. En v. 808. fic obrutus undique telis Eneas nubem belli, dum detonet, omnem Suftinet. Eleganter dicitur de ebrietate, & fopore, quibus mens quafi nube obruitur. Val. Flace. 1. 3. v. 65. Rhoetus iniqui Nube meri geminam Pholoen, majoraque cernens Aftra. Stat. 1. Achill. v. 646. Bacchi comites, difcuffa nube foporis, &c. Id. 10. Theb. v. 280. ut quemque ligatum Infelix tellure fopor, fupremaque nubes Obruerat. Id. 1. 4. filv. 6. v. 72. jam mortis opace Nube gravis. De cacitate. Stat. 4. Theb. v. 512. Ne tenues annos, nubemque hanc frontis opaca Spernite. T De triftitia, & cura, calamitate infortunio. Stat. 1. 1. filv. 3. extr. omni detectus pectora nube. & lib. 3. filv. 3. v. 146. Dextra bis octonis fluxerunt fæcula luftris, Atque ævi fine nube tenor. Ovid. 5. Trift. el. 5. v. 22. Pars vita trifti cetera mube vacet. Cic. pro Dom. c. 10. Illis reipubl. tenebris, cæcifque nubibus, & procellis, cum Senatum a gubernaculis dejeciffes, &c. De trifti feveritate Horat. l. 1. ep. 18. v. 94. Deme fupercilio nubem. Sil. l. 8. v. 612. non ille rigoris Ingratas laudes, nec nubem frontis amabat. TDe umbra Stat. 6. Theb. v. 586. Deferpitque genis, nec fe lanugò fatetur Futonfæ fub nube comæ T De obfcuritate, tenebris, filentio, arcano. Horat. I. 1. ep. 16. v. 60. Labra movet metuens audiri, pulcra Laverna, Da mihi fallere, da jufto fanétoque videri: Noctem peccatis, & fraudibus objice nubem. h. e. effice, ut peccata mea, & fraudes lateant, ut impune fit mihi fraudibus utenti. ¶ In illo Quintil. declam. 1.c. 17. Quæ obfoletam protinus nubem, & tempori accommodata lugubria flammeo revertente mutabis: nubem intellige tenuiffimam veftem, aut velum pellucidum. Quo facit illud P. Syri apud Petron. c. 55. Burm. Equum eft induere nuptam ventum textilem, Palam proftare nudam in nebula linea. Alii veftem pullam interpretantur. 1 T Nubis in recto fingulari, & mafcul. gen. Plauti eft Merc. 5. 2. 38. Nubis ater, imbetque inftat. Locus tamen fufpicione mendi non caret. Eft etiam qui leg. nubs ater. Nam & Aufon. Edyll. 12. de monofyll. hiftor. v. 4. Perjurum Lapitham Junonia ludificat nubs. Adde Liv. Andron. apud Serv. ad En. 10. v. 636. fed improbat ipfe Servius tum hic, tuni ad En. 1. v.

591..

NUBIFER, a, um, annuvolato, nuvoloso, neznépex, veidrs, nubes fuftinens, aut afferens. Ovid. 2. Met. v. 226. Aeriæque Alpes & nubifer Apenninus. . e: adeo excelfus, ut verticem inferens nubibus eas portare videatur. Sid Val. Flacc. 1. 4. v. 599. nubifera furgentem rupe Carambin. Ovid. Heroid. ep. 3. v. 58. dare nubiferis linea vela notis. Sil. 1. 10. v. 323. nubifer Eurus. Lucan. 1. 5. v. 415. Perfida nubiferi vetat inconftantia veris. NUBIFUGUS, a, um, qui nubes fugat Colum. l. 1o. v. 288. Nec tam nubifugo Borea Latonia Phoebe Purpureo radiat vultu. NUBIGENA, æ, com. vesλoyens, genitus ex nube. Colum. I. 10. v. 115. Mox ubi nubigena Phryxi, nec portitor Helles, &c. b. e. filius Nepheles, quæ Nebula dicitur ab Hygin. fab. 1. 2. 3. Nam vspex nubem, nebulamve fignificat. Stat. 1. Theb. v. 365. Amnes nubigenæ. torrenti, & Prudent. in Hamartig. v. 486. nimbi. Speciatim nubigene dicuntur Centauri, quod ex nube nati fint. Cum enim Ixion Junonem deperiret, oblata eft illi nubes, quæ faciem Junonis repræfentaret, cum qua congreffus genuit Centauros. Star. 5. Theb. v. 263. fi quando profundo Nubigena caluere mero. Adde T Nubigenas clypeos, drowers,

Ovid. 12. Met. v.

Stat. vocat ancil, 11. & 541.

lib. 5. filv. 2. v. 131. quia cælo lapfi funt, ut ait Virg. 8. En. v. 664. Al. leg. nubigeros. NUBIGER. V. in voce præced. NUBILAR, is, n. V. in voce fequenti. NUBILARIUM, ii, n. partico, porticale, locus in villa, in quo meffis trituranda reponitur cum nubilum fit cælum, & pluvia timetur. Varr. 1. 1. R. R. c. 13. Edificium facere oportet fub quod tectum totam fundi fubjicere poffis meffem: quod vocant quidam nubilarium. Id fecundum aream faciundum, ubi triturus fis frumentum, magnitudine pro modo fundi, ex una parte apertum, & id ab area, quo & in trituram proruere facile poffis, & ft nubilare cœperit, inde ut rurfus celeriter rejicere. Colum, fub fin, cap. 6. l.1. Area nubilarium applicari debet, propter inconftantiam cæli, quo collata femitrita frumenta protegantur, fi fubitaneus imber incefferit. Id. 1. 2. c. 21. Si feges cum parte culmi demeffa fit, in rubilarium congeritur, & fubinde opportunis folibus torrefacta proteritur. Quidam nubilar hic leg. NUBILIS, le, da marito, nubile, dropòs épaix, ¿ziyan☺, quæ eft apta, ut viro in matrimonium jungatur. Cic. pro Cluent. c. 5. Reliquit grandem, & nubilem filiam. Virg. 7. En. v. 53. Jam matura