mus, or nec MUNERATIO, onis, f. donazione, regalamento, done, actus muneran- MUNERATUS, a, um, chi ha regalato, duphous, qui munus feu do- MUNEROR aris atus fum, dep. 1. idem quod munero. Terent. Heaut. 2. 3. 59. Difciplina eft eifdem, munerarier ancillas primum, ad dominas qui affectant viam. Cic. Attic, l. 7. ep. 2. Alexio me opipare muneratus eft. Horat. epod. 2. v. 20. Certantem & uvam purpuræ, Qua nuneretur te, Priape. MUNGO, is, nxi, uctum, a. 3. foffiare, e purgare il nafo, μύσσω, mucum e naribus efflando expello. Vet. Gloff. Mungo, Musc. Nullum præterea, qui ufurpaverit, Latinum fcriptorem invenio. Nam pro eo utimur compofito emungo. Quidam Lexicographi afferunt Cotonis fragmentum hoc de liberis educandis: Neque mungentur libertatem. Alii enungentur. ) adduntque effe deponentis forma. Apud nullum ego alium hæc invenire adhuc potui.. margarita, reticula, trocuphantia. Mundus veró muliebris eft, quo ut MUNERĀLIS, le, ad munera pertinens. Feftus: Muneralis lex voca- MUNERARIUS, ii, m. Primus hac voce ufus eft Auguftus, tefte Quin- MUNIA, orum, n. uffizi, y, officia, tum quæ publice, tum quæ lii qui ad civitatem R. ita venerunt, uti municipes effent fux quifque civitatis, fuifque uterentur legibus, fimulque fuffragium Romæ haberent, & ibi magiftratus capere poffent, ut Tiburtes, Præneftini, Pifani, Arpinates, & alii. Hæc Paulus. Cic. Verr. 7. c. 62. Clamabat ille mifer, fe civem effe R. municipem Cofanum Præterea municipes, inquit Paul. Dig. lib. 5o. tit. 16. leg. 228. intelligendi funt & hi, qui in eodem municipio funt: item univerfim qui funt ejufdem patria, campatrioti, paefani: etiam fi eorum patria municipium non fit. Cic. de clar. Orat. c. 70. M. Pontidius municeps nofter. Id. poft redit. ad Quir. c. 8. Vidi fortiffimum virum municipem meum, C. Marium. Plin. l. 35. c. 11. Amavit Glyceram municipem fuam. Martial. I. 10. epigr. 65. Cum te municipem Corinthiorum Jactes. Id. l. 12. epigr. 21. Municipem rigidi quis te, Marcella, Salonis, Et genitam noftris quis putet effe locis? Salo fluvius eft Celtiberiæ. T Adjective & de rebus inanimis, Juvenal. fat. 4. v. 33. magna qui voce folebat Vendere municipes frata de merce filuros. Id. fat. 14. v. 271. municipes Jovis advexiffe lagenas. b. e. Cretenfes. Martial. I. 14. epigr. 114. Tefta municeps Sibyllæ. 6. e. Cumana. T Præterea municeps dicitur, qui in municipio a fervitute fe liberavit. Feftus. Sic Ulpian. Dig. lib. 50. tit. 1. leg. 1. Municipem aut nativitas facit, aut manumiffio, aut adoptio. Hermogenian. ibid. leg. 23. Manumiffi a municipe ejus municipii efficiuntur municipes, unde originem trahit. Adde Ulpian. leg. 27. MUNICIPALIS, le, Tonnos, ad municipem, vel municipium pertinens. Cic. pro Sulla, c. 8. Eft enim ipfe, a materno genere, municipalis honeftiffimi ac nobiliffimi generis. Id. 8. ad Attic. ep. 13. Multum mecum municipales homines loquuntur, multum rufticani Id. 3. de Legib. c. 16. a med. Utinam ifto animo in fumma republica nobifcum verfari, quam in municipali maluiffes. Juvenal. fat. 3. v. 34. Municipalis arena. b. e. theatrum in municipio Tacit. Ann. 4. c. 3. Seque, ac majores & pofteros municipali adultero fædabat. Sueton. in Aug. c. 2. Municipalia magifteria. Cic. 7. ad Attic. ep. 11. a med. Ex dolore municipali, fermonibufque corum, quos convenio, videtur, &c. b. e. ex dolore municipum. ¶ Sacra municipalia vocabantur, quæ ab initio habuerunt municipes ante civitatem Romanam acceptam: quæ obfervare eos voluerunt Pontifices, & eo more facere, quo adfueffent antiquitus. Feftus. ¶ Municipalia prodigia dixit Flor. l. 3. c. 18. homines fceleratos atque impios ex municipiis, qui arma contra Urbem ferebant: T Aliquando municipalis in contemptu ponitur, quia municipia præ Urbe Roma ignobilia & obfcura erant. Juvenal. fat. 8. v. 238. Hic novus Arpinas ignobilis, & modo Roma Municipalis eques. Aufon. in gratiar. att. ad Gratian. c. 13. Sed gloriofus ille municipalem fcholam, variando, vilitate confenuit. Šidon. I. 4. ep. 3. fub fin. Municipales, & cathedrarii oratores. Id. carm. 9. v. 310. Municipales poeta. MUNICIPALITER, adverb. municipis more, vel conditione. Sidon. I. 1. ep. 11. Non eminentius, quam municipaliter natus. MUNICIPĀTIM, adverb. per municipia, ut oppidatim per oppida Sueton. in Cef. c. 14. Municipatim dividendos cenfuit. MUNICIPATUS, us m. jus municipii. Tertull. de cor. milit. c. 13. & lib. 3. adverf. Marcion. c. ult. ita vertit monivux. Adde Hieron. ep. 58. in fin. MUNICIPIŎLUM, i, parvum municipium. Sidon. 1. 3. ep. 1. MUNICIPIUM, ii, n. oppidum (in Italia præfertim ) jure fuo utens, & legibus, cujus incolæ jure civium Romanorum gaudebant. V. Municeps. Quomodo differat a colonia, V. Colonia. Cic. pro Rofc. Amer. c. 6. Genere & nobilitate fui municipii primus. TItem genus ipfum hominum, qui municipes dicuntur, ut mancipium, fervitium ipfi fervi. Paul. ex Fefto. V. Municeps. T Aliquando dicitur de colonia. Cic. Fam. I. & ep. 13. L. Caftronius princeps municipii Lucenfis. (ex Vellejo lib. 1. c. 15. conftat, multo ante Lucam coloniam deductam fuiffe.) Adde Gell. I. 16. c. 13. Ulpian. Dig. lib. 50. tit. 1. leg. 1. & Vet. Infcription. in Antiquitatib. Benevent. claff. 1. n. 31. MUNICO, as, pro communico, dicebant Veteres. Feft. MUNIFEX, icis, AT8pyos, qui munus facit. Feftus: Beneficiarii dicebantur milites, qui vacabant muneris officio, e contrario munifices vocabantur, qui non vacabant, fed munus Reipubl. faciebant Veget. I. 2. de re milit. c. 7. in fin. Munifices, milites, qui munera facere coguntur. Adde Paul. Dig. lib. 50. tit. 16. leg. 18. T Metaphorice munifex manima pro lactanti dicitur. Plin. l. 11. c. 40. Uno vero ex omni turba relicto fola munifex mamma, quæ genito fuerat attributa, defcendit. MUNIFICE, adverb. liberalmente, abbondevolmente, dumps, liberaliter, large, abundanter. Cic. 3. de nat. Deor. c. 27. Sic haud fcio, an melius fuerit humano generi motum iftum celerem cogitationis non dari omnino, quam tam munifice, & tam large dari. Liv. I. 22. c. 37. à med. Munifice adjuvare rem alicujus. MUNIFICENTIA, æ, f. fplendidezza, f. fplendidezza, munificenza, liberalità • MAYXRodweśx, Ø120 Theia, liberalitas ejus, qui in muniis faciendis, h. e. muneribus ludorum edendis large pecuniam infumit. Salluft. in Catil. c. 57. Cæfar beneficiis ac munificentia magnus habebatur. Suet. in Cef. c. 10. Ita fuam, Cæfarifque munificentiam, unius Cæfaris dici. Adde in Vefpaf. c.7.) Plin. l. 8. c. 7. Tanto populi dolore, ut oblitus Imperatoris, ac munificentiæ honori fuo exquifitæ, flens univerfus confurgeret, &c. T Item liberalitas in aliis rebus quibufcumque Salluft. in Jug. c. 111. Barbari & famam Romanorum avaritiæ falfam, & Sullam, ob munificentiam in fe fe, amicum rati. & cap. 7. extr. Huc accedebat munificentia animi, & ingenii folertia. Juftin. I. 25. c. 1. Quos Antigonus pro regali munificentia ingenti apparatu epularum ad coenam invitavit. Vellej. l. z. c. 130. Pia munificentia templum patri molitur. Sueton. in Tiber. c. 48. Publice munificentiam bis omnino exhibuit, propofito millies HS. gratuito in triennii tempus: & rurfus quibufdam dominis infularum, quæ deflagrarant, pretio reftituto. Plin. l. 27. c. 1. Naturæ ipfius munificentia. Julian. lib. 39. tit. 5. leg. 1. Liberalitatem & munificentiam exercere. MUNIFICIUM, ii, n. res non immunis, non libera a vectigalibus & portoriis. Paul. Dig. lib. 39. tit. 4. leg. 4. Ut fi quid amplius, quam inandatum eft transferat, id munificium fit. MUNIFICO, as, avi, atum, a. 1. donare, regalare, munero, dono. Lucret. l. 2. v. 625. Munificat tacita mortales muta falute. MUNIFICUS a um, fplendido, munifico, liberale, μsyxλódwpos, Sapainos, largus in fumptibus tum publicis, tum privatis, liberalis in dando Cic. Offic. 2. c. 18. Conveniet autem cum in dando munificum effe, tum in exigendo non acerbum. Id. 1. de Orat. c.8. Quid porro tam regium, tam liberale, tam munificum, quam opem ferre fupplicibus, &c? Plaut. Amph. 2. 2. 212. Ut munifica fim bonis, profim probis. Ovid. 3. Amor. el. 10. v. 5. de Cerere. Te, dea, munificam gentes ubicumque loquuntur. Id. 4. ex Pont. ep. 1. v. 24. Tom. III. Nec mihi munificas arca negavit opes. Martial. 1. 8. epigr. 38. Vir de munifica profufus arca Claudian. de IV. Conful. Honor. v. 499. Munificus largi, fed non & prodigus auri. ¶ Gradus funt munificentior, munificentiffimus, ab inufitato munificens. Cic. pro Rofc. Com. c. 8. Semper liberaliffimus, munificentiffimufque fuit. ¶ Munificior eft Catonis apud Feftum. Eft etiam munificus, qui munus facit, munifex. Munificos milites memorat Paul. Dig. lib. ult. tit. penult. leg. 18. ubi al. leg. munifices. & Ifidor. lib. 10. Orig. Munificus dictus, vel quia alicui munera multa dat, vel quia mu nus fuum, ideft officium, quod debet, adimplet. MUNIMEN, inis, n. difefa, riparo, munimentum, munitio. Virg. 2. Georg. v. 351. jamque reperti, Qui faxo fuper, atque ingentis 'pondere tefta Urgerent: hoc effufos munimen ad imbres. Ovid. 4. Metam. v. 772. locus folidæ tutus munimine molis. & lib. 13. v.212. munimine cingere foffas. Pallad. in Februar. tit. 24. Munimen horti. fepe. MUNIMENTUM, ti, n. fortificazione, riparo, difefa guarnimiento, ἀσφέλισαν, παρατείχισμα, quidquid ad muniendum & defendendum pertinet: & præcipue dicitur de caftris, foffis, vallis, ceterifque, quibus fe milites contra hoftem muniunt. Cef. l. 2. B. Gall. c. 17. Ut, inftar muri hæ fepes munimenta præberent, quo non modo non intrari, fed ne perfpici quidem poffet. Liv. l. 1. c. 33. a med. Quiritium foffa haud parvum munimentum a planioribus aditu locis Anci regis opus eft. Plin. l. 19. c. 5. Munimenta fpecularium hibernis diebus. Macer Dig. lib. 11. tit. 7. leg. 37. Munimentum fepulcri id effe, divus Hadrianus refcripfit, quod caufa muniendi ejus loci factum fit, in quo corpus impofitum fit. Salluft. in Jug. c. 102. Rati, no&tem fibi munimento fore. Justin. l. 2. c. 15. Munimenta exftruere. Tacit. 13. Ann. c. 36. Tenere fe munimentis Id. 5. Hift. c. 20. Munimentis fe defendere. & lib. 2. c. 18. Coercere intra munimenta militem. Id. 12. Ann. c. 17. Muniinenta perrumpere. & lib. 15. c. 12. imponere alicui loca.& cap. 13. propugnare. cap. 15. ingredi.& cap. 38. Neque enim domus munimentis feptæ, vel templa muris cincta, aut quid aliud more interjacebat. recinti. Plin. l. 17. c. 14. Cafam cingere munimento fepis. De iis, quæ tegunt corpus. Justin. 1.41. c. 2. extr. Munimentum ipfis equifque lorica plumatæ funt, quæ utrumque toto corpore tegunt. Juvenal. fat. 9. v. 28. pingues aliquando lacernas, Munimenta togaæ. Juftin. 1. 2. c. 2. Sine tecti munimento. Præfidium, fubfidium. Tacit. 4. Hift. c. 52. Non legiones, non claffes perinde firma imperii munimenta, quam numerum liberorum. Val. Max. l. 6. c. 3. Munimenta legum. Id. 1., 2. c. 1. n. 5. Matronale decus verecundiæ munimento tutius eft. vare , MUNIO, is, ivi, & ii, itum, a. 4. armare, fortificare, guarnire munire, doozilw, Tuxilw, firmo, fulcio, defendo, tueor, obvallo, inftruo. Volunt effe ab uw, defendo, abjecto, ut ab xps, rura, dunyo, mulgeo. Cic. de Provinc. Conful, c. 14. Alpibus Italiam munierat ante natura. Id. de Senet. c. 15. Spica contra avium minorum morfus munitur vallo ariftarum. Id. 4. ad Attic. ep. 16. a med. Aditus infulæ munire mirificis molibus. Caf. 1. 2. B. Gall. c. 29. Quem locum duplici altiffimo muro munierant. Cic. Catil. 1. c. 4. Domum meam majoribus præfidiis munivi, atque firmavi. Colum. 1. 11. c. 3. Non magna opera hortum ab incurfu hominum pecudunque munimus. Sueton. in Aug. c. 82. Hieme quaternis cum pingui toga tunicis & feminalibus & tibialibus muniebatur Munire dicuntur etiam, qui aliquid munitum exftruunt, fabbricare. Plaut. Mil. 2. 2. 73. Magna munis moenia. Nepos in Timol. c. 3. Arcem Syracufis quam munierat Dionyfius ad urbem obfidendam a fundamentis disjecit. Id. in Themift. c. 6. Undique quod idoneum ad muniendum putarent, congererent. T Munire caftra, & munire abfolute eft aggerem exftruere, vallum jacere, foffas caaliaque fepimenta facere contra vim hoftium, alzar terreno fortificar il campo. Cæfar 1. 2. B. Gall. c. §. extr. Caftra in altitudinem pedum duodecim vallo foffaque duodeviginti pedum munire jubet. Hirt. de B. Afric. c. 31. Milites, qui muniendi gratia vallum petierant. Munire navalia pice, Plin. l. 16. c. 11. impegolare, calafatare. Sic Munire emplaftrum luto & vinculo, Id. I. 17. c. 16. impiaftrare l' inneftatura. Munire foramina fpiritus, Id. l. 34. c. 18. coprire, chiudere, otturare. Translate Cic. 9. Fam. ep. 18. Munio me ad hæc tempora. mi premunifco. Tacit. in Agric. c. penult. Sævus ille vultus, & rubor a quo fe contra pudorem muniebat. Cæfar ad Oppium poft ep. 8. 1. 9. ad Attic. Hæc nova fit ratio vincendi, ut mifericordia & liberalitate nos muniamus. Cic. 2. de Fin. c. 26. ad fin. Multorum fe benevolentia tueri & munire. Id. Fam. 4. ep. 14. a med. Novarum me neceffitudinum fidelitate contra veterum perfidiam muniendum putavi. Plin. l. 37. c. ult. Muniri adverfus fraudes. Lucret. I. 4. v. 1249. Natis munire fene&tam. Nep. in Regib. c. 2. de Dionyfio. Dum imperium ftuduit munire nullius pepercit vitæ. h. e. firmare, fibique perpetuum reddere. ¶ Munire viam eft facere, reficere, fternere lapidibus, fare, aprire, laftricare, accomodare la ftrada. Nep. in Annib. c. 3. Loca patefecit, itinera muniit, effecitque, ut ea elephantus ornatus ire poffet, qua antea unus homo inermis vix poterat repere. Liv. 1. 21. c. 37. Inde ad rupem muniendam " per quam via una effe poterat, milites ducti: cum cædendum effet faxum, &c. Al. leg. minuendam. Sed paulo poft. Quies muniendo feffis hominibus data triduo. Cic. pro Mil. c. 7. & Liv. 1. 9. c. 29. Perinde quafi Appius ille Cæcus viam munierit, non qua populus uteretur, fed ubi impune fui pofteri latrocinarentur. Translate eft viam parare, aditum patefacere. Cic. pro Mur. c. 23. a med. Hæc omnia tibi accufandi viam muniebant, adipifcendi obfepiebant. ti aprivana la ftrada. & lib. 1. Tufcul. c. 14. extr. Hercules nunquam ad deos a biiffet, .. R 130 eam fibi viam muniviffet biiffet, nifi, cum inter homines effet Id. Verr. 3. c. 25. Alia fibi ratione, munire viam ad ftuprum cœpit. In illo Plauti Trucul. 2. 2. 54. Suam non enim ille meretriculis muniendis rem coegit, verum parfimonia duritiæque. . e. victu veftituque inftruendis, ornandis alendis, quafique muniendis fuo fumptu contra egeftatem. Al. interpret. munerandis : quafi munire a munus fit. Al. aliter leg. T Munibis pro munies eft apud Veget. de re veterin. l. 1. cap. 10. T Munire, mandere. V. Munitio in fin. T Olim manio fcripfere. V. fuo loco. MUNIS, ne, adject. offiziofo, grato, correfe, qui munus, five officium refert facit: ut qui pro accepto beneficio gratiam, cum poteft, Paul. ex Fefto. Munem fignificare certum eft officiofum: unde e contrario immunis dicitur, qui nullo fungitur officio. Non. cap. 1. n. 88. Munes apud Veteres dicebantur non a largitione, quæ ignota erat, fed confentientes ad ea quæ amici velint. Lacil. ibid. Munifici, munefque viri videamur amicis. Plaut. Merc. prol. v. 104. Dico, ejus pro meritis gratum me, & munem fore. MUNITE, con difefa, ficuramente, tuto. Varr. 1. 4. de L. L. c. 32. Opere munibant monia, quo munitius effent. MUNITIO, onis, f. fortificazione, munizione, riparo, MEDITHYITHOS περιτειχισμός actus muniendi. Cef. l. 1. B. Gall. c. 49. Milites munitione prohibere. h. e. caftris muniendis. Sueton. in Galb. c. 10. In munitione oppidi. Tacit. 1. Ann. c. 56. Munitiones fluminum. b. e. riparum, ne inundatio fiat. Cic. pro Font. c. 4. Ex viarum munitione quæftum facere. lafricamento. Nep. in Themift. c. 7. Cum audiffet, non multum fupereffe munitionis. b. e. fabricationis monium. Sueton. in T Item iCaf. e. 68. Dyrrachina munitio, affedio, vel blocco. pfum munimentum, vallum, agger, foffa, &c. Cic. 6. Verr. c. 53. nifi munitione ac Fons aquæ dulcis, qui fluctu totus operiretur, inale lapidum a mari disjunctus effet. Id. Phil. 13. cap. 9. Urbem operibus munitionibufque fepire con linee di circonvallazione. Sic Justin. I. 4. c. 4. Munitionibus circumdatis, Nep. in Eumen. c. 5. ad fin. In hac conclufione apparatum & munitiones Antigoni alias incendit, alias disjecit. Salluft. in Jug. c. 42. Per munitionem , quam uti defenderet, acceperat, locum hoftibus introeundi dedit. Id. in fragm. apud Non. c. 2. n. 204. Pluteos refcindere, munitiones demoliri. Tacit. 3. Ann. c. 74. Caftella & munitiones idoneis locis imponere. Quintil. 1. 3. c. 7. Loci pofitio ac munitió. Pallad. I. 1. tit. 34. Munitionis multa funt genera. b. e. T Munitio eft mortificatio ciborum fepimenti hortorum. hoftes in urbe claufi in quit Feft. ubi Scalig. mallet legere morfificatio Alii molitio. Alii nihil mutant, quia cenfent munire dictum a Prifcis pro mandere cibum. MUNITO, as, a. 1. frequent. a munio. Cic. pro Rofc. Amer. c. 48. a med. Quam viam munitet, quod iter affectet, videtis. MUNITOR, oris, m. qui munit. Liv. I. 7. c. 33. ad fin. Qui pro munitoribus intenti armatique fteterant Al. leg. munitionibus. Tacit. 1. Ann. c. 64. Barbari perfringere ftationes, feque inferre munitoribus nifi. Ovid. Heroid. ep. 5. v. 139. Me fide confpicuus Trojæ munitor amavit. b. e. Apollo, qui monia Troja exftruxiffe dicitur. Liv. 1. s. c. 19. in fin. In partes fex munitorum numerum divifit. b. e. corum qui terram effodiendo cuniculum in arcem hoftium agebant. de' minatori. MUNITURA, æ, f. munimentum, munitio. Vetus Lap. apud Gruter, pag. 589. n. 7. Structuram cum munitura farcophagi fuis impenfis fecit. T Alio fenfu Auguftin. 1. 2. cont. Julian. Pelag. c. 6. Succinctoriis, vel præcinctoriis, quæ Græce spur nuncupantur, lumbos hominum contegi, vel præcingi, quas vulgus etiam munituras vocat. b. e. campeftre, fubligar, brachetta, grembiule. In Gloff. Ifid. munitoria appellantur. MUNITUS, a, um, munito, fortificato, guarnito, difefo, guardato, feptus, vallatus, firmatus, armatus τετειχισμένος communitus. Cic. 2. de nat. Deor. cap. 57. Munitæ funt palpebræ tanquam vallo pilorum. Id. Verr. 7. c. 15. Nullius res tuta, nullius domus claufa, nullius vita fepta, nullius pudicitia munita contra tuam cupiditatem & audaciam poffet effe. Id. 2. ad Q. Fr. ep. 3. ante med. Dixitque fe munitiorem ad tuendam vitam fuam fore, quam Africanus fuiffet. Propert. I. 4. el. 3. v. 8. munito Sericus hoftis equo. h. e. thoracum munito tegminibus, & limbis ferreis cinéta, ut Ammian. l. 16. c. 1o. ( al. 16. ) loquitur, cataphracto. Plin. l. 17. c. 10. a med. Solum elapidatum munitumque ad incurfum etiam gallinacei generis. chiufo, difefo. & lib. 19. c. 8. a med. Ruta runcatur non fine difficultate, pruritivis ulceribus, ni munitis manibus id fiat, oleove defenfis. b. e. velatis, inguantate, ut Colum. loquitur l. 11. c. 3. circa med. hac eadem de re verba faciens. Sueton. in Aug. c. 35. Lorica fub vefte munitus. Plin. l. 15. c. 22. Nuçum juglandium fetus tot modis munitus. Cef. 1. 3. B. Gall. c. 23. Oppidum & natura loci, & manu munitum. forte per natura te. & lib. 4. c. 55. Et loci natura & manu munitiffima caftra. Sal& loco munitum. Ovid. luft. in Jug. c. 79. Oppidum & operibus e per ar 15. Met. v. 690. incurvo munitos aggere portus. Salluft. in Jug. c. 50. Munito agmine incedere, late explorare omnia. & cap. 94. Muniti advorfum hoftes non moenibus modo, & armis, atque viris, fed multo magis locorum afperitate. Liv. l. 27. c. 39. Per imunita pleraque tranfitu fratris, quæ antea invia fuerant, ducebat. ftrade aperte, appianate, acconciate. Sil. I. 15. v. 516. qua munitum declivis ab alto Agger monftrat iter. T Collum munitum apud Ammian. eft veftitum, ligatum, & quafi collari claufum adftri&tumque: lib. 16. c. 10. al. 16.) Et velut collo munito rectam aciem luminum tendens, nec dextra vultum, nec læva flectebat, tanquam figmentum honinis. T Translate Cic. pro Mur. c. 27. Cajus ingenio paterni omnes neceffarii munitiores effe debebant. Id. 1. 2. ad Attic. fub fin. Firmiffima benevolentia hominum munitus. Salluft. in Jug. c. 38. Cujus impudentia contra jus & injurias omnes munitus foret. . Cic. de petit. Conful. c. 7. Partis & fundatis amicitiis fretum ac munitum effe. Accius apud Cicer. I. 1. de Divin. c. 22. Sapientia munitum pectus. Cic. pro Flacc. c. 41. Omnium bonorum præfidio non modo munitus, fed etiam ornatus. Id. de Harufp. refp. Id. pro c. 7. fub fin. Domus humano & divino jure munita. c. 10. fub fin. Munita ad confulatum via. Propert. l. 3. el. 10. N. 17. Quid facies nullo munita puella timore? cat, Mur. MUNUS, neris, n. dono, regalo, prefense, dupor, duonux, tria fignifi uti docet Paul. Dig. lib. 50. tit. 16. leg. 18. primo donum : inde munera dari, mittive dicuntur: Secundo onus quod cum remittatur, vacationem militiæ munerifque præftat: inde immunitas appellata Tertio officium: unde munera militaria, & quidam milites munifices vocantur: & municipes dicuntur quod munera civilia capiunt. Hæc Paulus. Quomodo a dono differat V. Donum. Cic. de Univ. in fin. Philofophiam adepti fumus, quo bono nullum optabilius datum eft mortalium generi deorum conceffu atque munere. Id. 2. de Divin. c. 2. Quod enim munus reipublicæ afferre majus meliufve poffumus, quam fi, &c? Id. de Harufp. refp. c. 4. Vir quafi divino munere donatus reipublicæ Id. 6. Verr. c. 27. Mittit homini munera fatis large. Catull. carm. 12. v. 14. Nam fudaria Sætabe ex Ibera Miferunt mihi muneri Fabullus, Et Verannius. in duno ( Adde Nepot. in Paufan. c. 2.) Plin. l. 37. c. 5. Mittere aliquid alicui munere. Ovid. 2. Amor. el. 2. v. 15. Huic furtiva tuo libertas munere detur. Tacit. 14. Ann. c. 31. Quafi totam regionem muneri accepiffent. Virg. 5. En. v. 282. Sergeftum Eneas promiffo munere donat. Nep. in Thrafyb. c. ult. Cum ei Mitylenzi multa millia jugerum agri muneri darent. Hirt. de B. Alex. c. 36. Munera ferre alicui. Horat. I. 1. fat. 9. v. 57. Muneribus fervos corrumpere. Virg. 4. En. v. 217. munera templis ferre. lib. 5. v. 532. magnis muneribus cumulare aliquem. Salluft. in orat. Lici nii ad pleb. Huc ire licet atque illuc munere ditium dominorum Ovid. 1. Trift. el. 6. v. 6. Si quid adhuc ego fum muneris omne v. gr. tui eft Horat. l. 4. od. 3. v. 21. Totum muneris eft tui Quod monftror digito prætereuntium. Ovid. Met. 14. v. 124. Numinis inftar eris femper mihi, meque fatebor Muneris effe tui. T Munera Liberi, Horat. I. 4. od. ult. v. 26. h. e. vinum. Munere terra vefci, Id. 1. 2. od. 14. h. e. frugibus. Munus Cereris Ovid. 10. Metam. v. 74. h. e. cibus, panis. ¶ Altera notione eft onus, officium, partes, obbligo, dovere, carico, carica, uffizio, impiego, pejo pofto & dicitur tum de privatis, tum de publicis, magiftratibus & adminiftratione reipubl. Cic. 1. de Orat. c. 25. Magnum quoddam eft onus atque munus fufcipere atque profiteri, fe effe, omnibus filentibus, unum maxime audiendum. & lib. 3. c. 30. Meque ad meum munus penfumque revocabo. Id. 2. de Legib. c. 3. Tanquam id habuerit operis ac muneris, ut, &c. Id. pro Font. c. 7. fub fin. Non furdus judex huic muneri atque officio præeft. Id. 4. de Fin. c. 14. Omne officium munufque fapientiæ. Id. 1. de Orat. c. 45. Honoribus & reipubl. muneribus perfun&tus fenex. Id. Q. Fr. 1. ep. 1. fub fin. Extrema pars & conclufio muneris ac negotii. Id. Fam. 6. ep. 14. Nullum prætermittere officii ftudiique munus niuna parte del fuo debito. Id. de Senect. c. 11. Ita multi funt imbecilli fenes ut nullum officii, aut omnino vitæ munus exfequi poffint. Id. in Partit. c. 38. Eo expofito munus promiffi omne confecero. Id. in fomn. Scip. c. 3. a med. Ne munus humanum affignatum a deo defugiffe videamini. Liv. I. 24. c. 35. Inter fe munera belli partiti funt. Cic. de clar. Orat. c. 30. Magnuin munus de jure refpondendi fuftinere. Id. l. 1. de Legib. c. 3. fub fin. Senectutis non inertis grato atque honefto munere fungi, confulentibus refpondendo. Id. de Provinc. conful, c. 14. fub fin. Explere fufceptum reipubl. munus. Liv. l. 3. c. 6. in fi. Munus vigiliarum obire. Plaut. Trucul. 2. 4. 76. curare. Cic. 1. de Legib. c. 5. Cujus muneris colendi efficiendique caufa nati fumus. Terent. Adelpb. 5. 1. 2. Laute munus adminiftrafti tuum. Cal. ad Cicer. Fani. 8. ep. 8. Deferre munus alicui. Cic. de Senec. c. 9. Adolefcentulos ad omne officii munus inftruere. h. e. ad functionem & exfecutionem officii. T Meum tuum munus eft, meæ, tuæ funt partes, officium meum, tuum eft a ine a te tocca è mio obbligo, o tuo. Cic. Fam. 11. ep. 5. a med. Tuum eft hoc munus tuæ partes: a te hoc civitas exfpectat. Id. 3. de Fin. c. 2. a med. Hoc proprium tuum munus elt, ut erudiatur &c. Id. pro Mil. c. 8. fub fin. Principum munus eft refiftere levitati multitudinis. ¶ Alquid munus fuum facere, ad fe, & in fuum arbitrium trahere. Tacit. 15. Ann. c. 52. Veftini quoque confulis acre ingenium vitaviffe Pifonem crediderunt, ne, dele&to imperatore alio, fui muneris rempublicam faceret. riraffe a fe tutto il governo. T Per metonymiam munus eft opus ipfum, quod in aliquo munere fit, opera. Cic. in procm. Parad. fub fin. Accipies igitur hoc parvum opufculum, lucubratum his jam contra&tioribus noctibus: quoniam illud majorum vigiliarum munus in tuo nomine apparuit. Id. . 3. Offic. c. 1. ad fin. Nulla ejus ingenii monumenta mandata litteris, nullum opus otii nullum folitudinis munus exftat. Pro funere & exfequiis, quod fupremum eft officium & munus defunctis debitum, efequie, funerale: Nep. in Eunien. c. 4. extr. Pro hominis dignitate, proque priftina amicitia amplo munere extulit. Valer. Max. 1. B. c. ult. n. 2. Quotiefcumque munus aliquod Cornelia genti celebraudum eft. Plerique alii utroque loco leg. funus. Sed non defunt loca alia, in quibus munus de exfequiis dicitur. Virg. 11. En. v. 25. egregias animas decorate fupremis muneribus. Catull. carm. 99. ad Fratr. Ut te fupremo donarem munere mortis. Val. Flacc. 1. 5. v. 13. inter lacrimas que extrema virorum Munera 1. 3. v. 312. date debita cæfis munera. Ovid. 13. Metam. v. 525. tibi munera matris Contingent more parvum munus um, 12. En. v. 921. Murale tormentum b. e. muris quatiendis. Sic &c. 2 c. 18. & Plin. l. 7. c. 28. Muralis corona. b. e. qua donabatur is MURĀTUS, a, um, murato, muros habens, TETXITμÉVOS. Veget. I. I. que homines murcidos facit ut ait Auguftin. l. 4. de Civ. Dei, munio. V, Manera. MUNUSCULUM, li, picciol dono, presentuzzo, regaluccio, Sapnad nov, Cic. 9. Fam. ep. 12. Hofpiti veteri & amico mu-MURCIŎLUS, & Murceolus. V. Myrteolus. Dufculum mittere volui levidenfe craffo filo Id. 3. Offic. c. 18. Alieni facinoris munufculum non repudiarunt. Horat. l. 1. ep. 7. v. 17. Non invifa feres pueris munufcula parvis. MUNYCHIA, æ, f. Munichia, Macina, Maruxia, portus Attica Piræeo proximus inter illum ad Occ. & Sunium prom. ad Or. apud Iliffi oftium, a Munycho Principe filio Panteucli qui ibi templum Dianæ, al. Palladi exftruxit, quæ propterea Munychia cognoaminata eft. Paufan. in Att. fub init. MUNYCHĭUS, a, Athenienfis. Ovid. 2. Met. v. 709. Munychiofque volans agros, gratamque Minerva Defpiciebat humum. Stat. l. 5. filv. 3. v. 107. Munychia arces. Id. 12. Theb. v. 616. qui rura laceffunt Munychia, & trepidis ftabilem Pyræea nautis & lib. 2. v. 52. Munychia juga. MURÆNA, æ, f. murena, μúpaure, pifcis longitudine non diffimilis anguilla a Græco nomine allato. Feminini tantum fexus eft. Nam mafculus tefte Plinio l. 9. c. 23. myrus vocatur, robuftior quam muræna, & unicolor. Plaut. Aulul. 2. 9. 2. Congrum, murænam exdorfua, quantum potes. T Optimæ inter murænas habebantur, que capiebantur in freto Siculo, quas Macrob. Saturn. I. 2. c. II. ex Varrone flutas vocari ait, quod in fumma aqua præ pinguedine flutentur. Martial. l. 13. epigr. 8o. Quæ natat in Siculo grandis muræna profundo, Non valet exuftam mergere Sole cutem. Fuit hoc pifcis genus apud veteres in maximis deliciis , partim ob præftantiam faporis, partim ob infignem vivacitatem, partim etiam quia dominum agnofcere difcebant & ad manum accedere. Martial. l. 10. epigr. 30. Natat ad magiftrum delicata muræna: Nomenculator mugilem citat notum. Plin. l. 9. c. 55. Hortenfius orator murænam adeo dilexit, ut exanimatam fleffe credatur. Antonia Drufi, murænæ quam diligebat, inaures addidit. ¶ Inter varia menfarum citrearum vitia enumerat Plin. l. 13. c. 15. a med. murænam nigro limite trafcurrentem. h. e. nigram longamque venam in murænæ modum. Fuit cognomen Romanum in gente Licinia, inde ductum, quia primus ejus familiæ murænis valde delectabatur. Colum. l. 8. c. 16. & Varr. 1. 3. R. R. c. 10. extr. In quatuor numis ejufd. gentis, apud Patin. de famil. Rom. pag. 149. & in Faftis Capitolin. apud Gruter. pag. 295. legitur Murena fine diphthongo. MURCIUS, & Martius, a, um. Murcia, feu Murtiæ metæ, Veneri facræ, creduntur fuiffe Romæ in Circo Apul. 1. 6. Metam. Murtiam enim, ut ait Tertull. de Spectac. c. 8. deam amoris volunt: unde has metas idolum fecerunt. A myrto autem, quæ Veneri eft faratio nominis ducta eft ut in Murcia diximus. Huc faciunt verba Varron. 1. 4. de L. L. c. 32. a med. Intimus Circus ad Murtium vocatus ut Procilius ajebat, ab urceis, quod is locus effet inter figulos. Alii effe dicunt a murteto declinatum, quod ibi id fuerit: cujus veftigium manet, quod ibi facellum etiam nunc Murtiæ Veneris. Hæc Varro. Hunc eundem locum defignat Cloudian. I. 2. in I. conful. Stilich. v. 404. Ad cælum quoties vallis tibi Murtia ducet Nomen, Aventino, Pallanteoque receffu. MURCUS per contemptum appellabatur a Gallis, qui ne militiæ onus fubiret, pollicem fibi præcidebat: quafi murcidus. Ammian. I. 15. c. 12. ( al. 29.) Nec quifquam munus Martium pertimefcens, pollicem fibi præcidit quos localiter (al. jocaliter) murcos appellant. Localiter eft ab incolis loci dictum. Sunt autem leges Valentin. & Valent. in Cod. Theodof. lib. 7. tit. 13. leg. 4. & 5. item Dig. lib. 49. tit. 16. leg. 4. quibus graviter puniuntur, qui fe, ne milites fint, hac ratione debilitaverint. T Origo vocis Latina eft. V. Murcia, & Murcidus. MURÆNULA, æ, f. parva muræna Hieronym. in præfat. in Job. Ut fi velis anguillam, aut murænulam ftrictis manibus tenere, quanto fortius prefferis tanto citius elabitur. T In Sacris Litteris Cant. 1. 10, & alibi eft catenula, torquis, colli ornamentum, ad murænæ figuram. Id. Hieronym. epift. 24. ( al. 15.) ad Marcell. de laudib. Afelle, ante med. Aurum colli fui, quod quidem murænulam vulgus vocat, quod metallo in virgulas lentefcente, quadam ordinis flexuofi catena contexitur, vendidit. MURALIS, le, da muro, Taxino's, ad murum pertinens. Celf. l. 2. c. 33. & Plin. l. 21. c. 30. Muralis herba. Caf. I. 5. B. Gall. c. 39. & lib. 7. c. 72. Muralia pila. b. e. quibus pugnatur e muris. Virg. Tom. III. MUREX, ricis, m. xoyxúnior, pifcis ex genere concharum, qui & R 2 cunis. fufus ampullis Non erubefcit murice aureo nobis Dividere moche | MURICEUS, a, um, ad murices pertinens, vel afper, aculeatus ? pauperis capillare. ¶ Item tuba, qua utuntur Tritones : quæ fcrupofus. Aufon. ep. 9. v. 4. Oftrea muriceis fcopulorum merfa la& concha appellatur. Hujus quoque appellationis ratio in Bucinum dieta eft. Val. Flacc. 1. 3. v. 726. Dat procul interea toto pater æquore fignum Phorcys, & immanes intorto murice phocas Contrahit antra petens. Quod intorto dicit, fatis fignificat muricum teftam intortam convolutamque fuiffe, qualis eft cochleis in cauda. Hinc Plin. l. 9. c. 33. inter varia concharum & muricum genera ponit ea, quæ funt vertice muricatim intorto. Præterea ponitur pro tefta afpera & acuminibus obfita, qualis in muricibus, aliifque marinis conchis cernitur. Ovid. 8. Met. v. 563. Summa lacunabant alterno murice concha. & lib. 1. v. 331. humeros innato murice tectum, Coeruleum Tritona vocat. Claudian. in nupt. Honor. & Mar. v. 150. de Venere Tritonem infidente. vivo fqualentia murice terga Purpureis mollita rofis. Et pro afperitate, & acuminibus faxi. Virg. 5. Æn. v. 205. & acuto in murice remi Obnixi crepuere illifaque prora pependit. Sil. l. 17. v. 277. tum murice acuto Diffiliens fonuit, illifaque prora pependit. Plin. l. 19. c. 1. fub fin. Cato fternendum forum muricibus cenfuerat. b. e. faxis minutis acuut litigantes rarius, ac minus libenter in eo verfarentur. tifque Prudent. Tepi S80. 2. de S. Vincent. v. 446. Scabri petrarum murivel TEt pro freno afperiore, & acuminibus inftructo etiam ex tefta muricis confecto. Stat. 1. 1. Achill. v. 221. de Theti de. Elicit inde fretis & acuto murice frenat Delphinas bijuges T Denique murices, TpiBohot, funt inftrumenta, feu machinulæ ferreis inftructa cufpidibus, tetragona forma, quæ in quamcumque partem inciderint, aculeos aliquos protendunt: unde in terram dolofe conjici folent, ut iis hoftilis equitatus ingruens induatur. Val. Max. 1. 3. c. 7. n. 2. Ut circa moenia ferreos murices fpargeret, &c. Curt. 1. 4. c. 13. fub fin. Murices ferreos in terram defodiffe Darium, qua hoftem equites emiffurum effe credebat. T In illo Gell. 1. 6. c. 4. Captivos in armario muricibus præfixo deftitutos, & infomnia cruciatos, &c. vel militares illi murices, vel aculeati quicumque ftimuli ad pungendum & lacerandum intelligun ces. tur. MURGENTINUS, a, um, ad Murgentum pertinens, quod eft Sicilia oppidum. Hinc Murgentini, orum, ejus cives, apud Plin. l. 3. c. 8. a med, Murgentinus ager, Cic. Verr. 3. c. 18. Murgentina vitis, aut uva, quæ & Pompejana Plin. l. 14. c. 2. fub fin. & Colum. 1. 3. c. 2. a med. & Murgentinum vinum, Cato R. R. c. 6. & Plin. l. 14. c. 4. , , quæ MURGISO, callidus morator ( al. murmurator) ut Gloff. If. expli- bat. , pe. > quorum MURICIDUS, a, um, ignavus, imbellis, ftultus: quafi mures cæde- MURIATICUS, a, um, condito in falamoja, in muria conditus, dλMoves. Plaut. Pan. 1. 2. 32. Soror, cogita, amabo, item nos perhiberi, quafi falfa muriatica effe autumantur, fine omni lepore, & fine fuavitate: nifi multa aqua ufque & diu macerantur olent mentia eft hominum! turpiffima vota diis infufurrant fi quis adfalfa funt tangere ut non velis. verf. 38. Coqua eft hæc, ut opinor: fcit, muriatica ut maceret. moverit aurem conticefcent: & quod fcire homines nolunt, Deo narrant. Perf. fat. 2. v. 6. Haud cuivis promptum eft murmurque, humilefque fufurros Tollere de templis, & aperto vivere voto. Pe tron. in Satyr. c. 85. Timidiffimo murmure votum feci. Ovid. 7. Mer. v. 251. Placare deos precibus & murmure longo. V. Endiadys. Juvenal. fat. 10. v. 289. Formam optat modico pueris, majore puellis Murmure, cum Veneris fanum videt anxia mater. T Idem fervabatur in facris arcanis, & nocturnis. Val, Flacc. 1. 7. v. 463. Carmina nunc totos volvit figitque per artus Efonidæ, & totum feptee |