Зображення сторінки
PDF
ePub
[blocks in formation]

piam re violentur. V. RELIGIOSUS §. 3. Hinc Trebat. apud Macrob. loc. cit. Sanctum est interdum idem, quod sacrum, idemque quod religiosum; interdum aliud, hoc est nec sacrum, nec religiosum. Virg. sanctum pro sacro posuit (ut Macrob. ibid. adscribit) in illo 2. En. 686. et sanctos restinguere fontibus ignes. scil. quia divinitus immissi. et 6. ibid. 65. tuque o sanctissima vates Præscia venturi. scil. quia Deo plena, et sacerdos. Sic 11. ibid. 785. sancti custos Soractis Apollo. et 3. ibid. 406. Sancti ignes. h. e. quibus crematur victima. Tibull. 1. 5. 18. Somnia ter sancta deveneranda mola. Cic. Univ. 9. Lucifer deinde et sancta Mercurii stella cursum habent solis celeritati parem. Vertit Cic. verba Platon. in Tim. Εωσφόρον, καὶ τὸν ἱερὸν Ερμοῦ λεγόμενον (πλανήτην) ἔθηκεν, etc. Itaque sanctam sacram Mercurio intelligit. nam ispós Tog est sacer alicui. 7. Sancti sunt Dii, et quæ ad illos pertinent. Virg. 3. En. 543. numina sancta precamur Palladis armisonæ. et 4. ibid. 576. sequimur te, sancte Deorum Quisquis es. Lucil. apud Non. 5. 22. Eumenidum sanctissima Erinnys. Virg. 8. Æn. 131. sancta oracula Divum. Ovid. 14. Met. 536. Sancta Deum genitrix. et 3. ibid. 33. Sanctæ ara. Gell. 1. 21. Sanctissimum jusjurundum. ¶ 8. Multæ sunt Inscriptt. apud Grut. ut 46. 7., 48. 1. 2. et 11., 49. 1. et 1070. 6., item apud Reines. cl. 1. n. 64. etc. Gudium, et Murat. in quibus Hercules sanctus, et sanctissimus cognominatur. Sic Properi. 4. 9. 71. Sancte pater, salve, cui jam favet aspera Juno. Sancte, velis libro dexter inesse meo. V. SANCUS §. 1. 19. Sanctos dixere etiam imperatores R. tanquam Diis proximos, immo tanquam Deos. Sic appellat Vespasianum, addito patris nomine, Val. Flacc. 1. 11., et Augustum Ovid. 2. Fast. 126. ¶ 10. Item Manes. V. dicta in SANCTITAS §. 3. Virg. 5. En. 8o. Salve, sancte parens, iLerum: salvete recepti Nequidquam cineres. Cic. 14. Phil. 12. Aetum igitur præclare vobiscum, fortissimi dum vixistis, nunc vero etiam sanctissimi milites. Adde Val. Flacc. 6. 288. et Tibull. 2. 7. 13.11. Cum dicitur de hominibus, significat integrum, bonum, probatis moribus, innocentem, justum: atque adeo dignum qui ob. servetur ab omnibus, violetur a nemine, santo, ostos, ayos. Cic. Rosc. Com. 15. Viri ordine senatores, ætate grandes natu, natura sancti et religiosi. Id. 7. Verr. 19. Vir in publicis religionibus foederum sanctus et diligens. Id. Flacc. 29. a med. Homines frugalissimi, sanctissimi. Sallust. fragm. apud Macrob. 2. Saturn. 9. Veteres et sancti viri. Cic. 1. Orat. 53. Cum esset ille vir exemplum innocentiæ, cumque illo nemo neque integrior esset in civitate, neque sanctior. Val. Max. 2. 2. n. 8. Sanctas manus habere. h. e. integras ab avaritia, et accipiendis muneribus. Gell. 2. 29. sub fin. Sanctiores libri philosophorum. et 1. 2. a med. Sanctissime disciplinæ (Stoicorum) nomen ementiri. Virg. 1. En. 430. Jura, magistratusque legunt, sanctumque senatum. h. e. ex probatis et sanctis viris constantem: atque adeo venerabilem. Unde et sanctissimus ordo dicitur, ut Servius monet. Liv. 30. 16. Ad pacem petendam mittunt triginta seniorum principes. id erat sanctius apud illos consilium. 12. Sæpe ad castitatem refertur. Horat. 1. Od. 2. 27. Virgines sanctæ. Virg. 11. En. 158. sanctissima conjux. Phædr. 3. 10. Saneta uxor. Supra v. 14. castam mulierem dixerat. Adde Val. Flacc. 2. 345. Sic Tibull. 1. 3. 83. sanctique pudoris Assideat custos seduJa semper anus. Cic. 3. Fin. 20. a med. Ne amores quidem sanctos a sapiente alienos esse arbitrantur. Alii leg, castos. Juvenal. 10, 298. Sancti mores. Quintil. 1. 2. Sanctissimus præceptor. ¶ 13. Translate. Quintil. 10. 1. a med. Inveni, qui Calvum præferrent oannibus: inveni, qui Ciceroni crederent, eum nimia contra se calumnia verum sanguinem perdidisse. sed est et sancta, et gravis oraaio, et castigata, et frequenter vehemens quoque. h. e. pura, integra, incorrupta. Gell, eodem sensu dixit 19. 8. Castissimus sermo. et 17. 2. Caste pureque lingua Latina uti. 14. Comp. Sanctior §. 4. 5. et 11. Sup. Sanctissimus §. 6. 7. 8. 16. 11. et 12.

SANCUS, i, m. 2. nomen Herculis, Sabina lingua: de quo Propert. 4. 9. 74. Nunc quoniam manibus purgatum sanxerat orbem, Sic Sancum Tatii composuere Cures. et Ovid. 6. Fast. 213. Quærebam, Nonas Sanco, Fidione referrem, An tibi, Semo pater: cum mihi Sancus ait: Cuicumque ex illis dederis, ego munus habebo, Nomina trina fero: sic voluere Cures. Hunc igitur veteres donarunt de Sabini, Inque Quirinali constituere jugo. Sil. 8. 432. et læti pars Sancum voce canebant, Auctorem gentis: pars laudes ore lerebant, Sabe, tuas, qui de proprio cognomine primus Dixisti populos magna ditione Sabinos. Fest. in Prædia. In æde Sanci, qui Deus Fidius vocatur. Id. in Propter. Propter viam fit sacrificium, quod est proficiscendi gratia, Herculi, aut Sanco, qui scilicet idem est Deus. Varr. 4. L. L. 10. circa med. Elius Gallus, Dius Fidius, dicebat Dijovis filius, ut Græci Adaxoupo Castorem: et putabant hunc esse Sancum ab Sabina lingua, et Herculem ab Græca. Liv. 8. 29. Bona Semoni Sanco censuerunt consecranda. Id. 32. 1. Veli

SANDARACEUS

terni de cælo tactæ Apollinis, et Sanci ædes. 2. Omnibus his lo cis alii leg. Sangus, aut Sanctus: sed Sancus est in lapidibus litteratis apud Grut. 96. 6. Sancto Sanco Semoni Deo Fidio sacrum decuria sacerdotum, etc. et n. 5. Semoni Sanco Deo Fidio sacrum Sex. Pompejus, etc. Adde n: 7. et apud Gud. 59. 6. 7. 8. et 9. 3. Alium ab Hercule fuisse si quis putet, nitetur fortasse testimonio Augustini 18. Civ. D. 19. docentis, Sancum, fuisse primum Sabinorum regem, et ab his relatum in Deos: quod et Lactant. in

nuere videtur 1. 15, ante med. Hercules autem Sabinorum rex fuisse non legitur.

SANDALĂ. V. SCANDALA.

SANDALIARIS, e, adject. sandaliarius. Inscript. apad Grut. 621.. 3. D. M. M. Afranii Heliodori magistri vici Sandaliaris.

SANDĂLIARIUS, a, um, adject. ad sandalia pertinens. Vicus Sandaliarius Rome in regione quarta, vel nomen dedit, vel acceptum retulit Apollini Sandaliario, cujus ibi fuit signum cum sandaliis. Suet. Aug. 57. Deorum simulacra mercatus, vicatim dedicabat, ut Apollinem Sandaliarium, et Jovem Tragordum. Inscript. apud. Grut. 79. 5. Cn. Pompejus Cn. L. Nicephor. Mag. vici Sandaliarii Reg. IIII, Gell. 18. 4. In Sandaliario forte apud librarios fuimus. 2. Sandaliarius, ii, qui sandalia conficit, vel vendit. Inscript. apud Spon. Miscell. antiq. p. 114. Genio viarum L. Lutatius L. L. Paccius sandaliarius S. P. D.

SANDĂLIGERŬLUS, a, um, adject. Sandaligerula, ancillæ sandalia heræ gerentes, et subministrantes. Plaut. Trin. 2. 1. 22. Vestispica, flabelliferæ, sandaligerulæ.

SANDALIOTIS, idis, f. 3. Zavòaλiotig, ita vocatur Sardinia insula, quia ejus forma sandalium imitatur. Plin. 3. 7. 13. Sardiniam ipsam Timæus Sandaliotim appellavit ab effigie soleæ, Myrsilus Ichnusam a similitudine vestigii. Hinc Claudian. B. Gild. 507. Humanæ in speciem plantæ se magna figurat Insula: Sardoam veteres dixere coloni.

SANDALIS, idis, f. 3. cavdalis, genus palmæ fructum ferens soleæ, aut sandali similem. Plin. 13. 4. 9. Quarta auctoritas sandalidum, a similitudine appellatarum.

SANDĂLIUM, ii, n. 2. sandalo, pianella, cavdaktov, genus calceamenti muliebris altioris, elegantis, interdum etiam aurei, ansulis post talos adstricti. Turpil. apud Non. 5. 24. Sandalio innixa digitis primoribus. Ter. Eun. 5. 8. 4. Utinam tibi commitigari videam sandalio caput. Simile est illud Pers. 5. 169. solea puer objurgabere rubra. et Juvenal. 6. 611. Et solea pulsare nates. 2. In Inscript. apud Murat. 929. 1. habetur Verania serva a sandaliis. Adde aliam apud Gud. 199. 1. Unde patet fuisse inter officia domus Augusta. In alia ibid. legitur 200. 5. Livia Alope Livia Aug. ser. a cur. sandal. 3. Sunt qui docent, secundam sy llabam semper brevem esse, et vel male produci, vel aliter esse legendum apud Albinov. 2. 65. Argentata tuos etiam sandalia talos Vinxerunt certe: nec, puto, Bacche, negas.

SANDĂPILĂ, æ, f. 1. cataletto, bara, vexpopopsiov, loculus ligneus, in quo non nobilium, sed plebejorum et damnatorum cadavera efferebantur, ut Fulgent. de prisco serm. n. 1. interpretatur. Vilem arcam Horat. 1. Sat. 8. 9., Orcinianam spondan Martial. 10. 5. appellat. Id. 8. 75. tollitur alte Grandis in angusta sarcina sandapila. Suet. Domit. 17. ad fin. Cadaver ejus populari sandapila per vespillones exportatum. Juvenal. 8. 175. Inter carnifices, et fabros sandapilarum. Adde Martial. 2. 81. et 9. 3.

SANDĂPĪLĀRIUS, ii, m. 2. beccamorti, vexpodantys, qui sandapilam fert, vespillo. Sidon. 2. ep. 8. Vespillonum, sandapilariorumque ministeria.

SANDĂRĂCĂ, et Sandaracha, æ, f. 1.-sandaraca, oavdapánn, er cavdapan, genus coloris rubri, duplicis generis, fossilis, et facticii. Fossilis invenitur in aurariis et argentariis metallis, eo melior quo magis rufa, quoque magis virus redolens, ac pura friabilisque: habetque varios usus in medicina, quos recenset Plin. 34. 18. 56. qui 35. 6. 22. ex Juba tradit, nasci etiam in Topazo insula rubri maris. Facticia (quam adulterinam ibid. vocat) fit ex cerussa in fornace cocta: cujus color debet esse flammeus, pretium que habet in libras asses quinos. Vitruv. 7. 12. Cerussa cum in fornace coquitur, mutato colore ad ignis incendium, efficitur sandaracha. Id autem, incendio facto, ex casu didieerunt homines: et ea multo meliorem usum præstat, quam quæ de metallis per se nata foditur. Hæc Vitruv. 2. Apud Fest. dicitur esse genus coloris, quod Græci sandycem appellant. V. SANDIX §. 1. 3. Est etiam nomen cujusdama succi, quo apes vescuntur ante confectum mel. V. ERYTHACE §. 1. SANDARACATUS, vel Sandarachatus, a, um, adject. gavdapaxoTos, cui sandaraca admixta est. Plin. 35. 15. 50. Item lentes tollit cum squamis eris, aceto sandaracato.

[ocr errors]

SANDARAGEUS, a, um, adject. idem ac sandaracinus. Labeo

SANDARA CINUS

apud Fulgent. de prisco serm. n. 4. Fibræ jocinoris sandaracei coloris dum fuerint. V. MANALES §. 5.

SANDĂRĂCINUS, vel Sandarachinus, a, um, adject. cavdapax 05, colorem sandarac habens. Næv. apud Fest. Merula sandaracino ore. h. e. luteo. Hunc enim colorem habet rostrum merulæ. Nempe sandaraca quidem rubet ipsa, sed luteo colore tingit.

SANDARESUS, i, f. 2. gemma in India nascens, loco ejusdem nominis: item in Arabia meridionali, colore igneo aureis intus guttis interstincto. Plin. 37. 7. 28.

SANDICÍNUS. V. in voce sequenti §. 3.

SANDIX, içis, et Sandyx, ycis, m. et f. 3. dávòt, et savovž, genus rubri coloris facticii, et quod inter viliora enumerat Plin. 35. 6. 12. scil. cum ochra cerussa usta, sandaracha, Syrico atramento: et ibid. 25. docet, si sandaracha torreatur, æqua parte rubrica admista, saudicem fieri: quamquam animadverto, inquit, Virgilium existimasse, herbam id esse illo versu (4. Ecl. 45.) Sponte sua sandix pascentes vestiet agnos. Pretium in libras dimidium ejus, quod sandafacæ. nec sunt alii colores majoris ponderis. Id. ibid. 26. Pingentes sandice sublita, mox ovo inducentes purpurissum, fulgorem minii faciunt. Propert. 2. 19. 81. Illaque plebejo, vel sit sandicis amictu. h.e. veste induta sit, cujus color est lanæ albæ nativus, ad fuscum accedens, et pauperiorum; vel sandice tinctus, qui est color rufus, puniceus, purpureus, coccinus, et ditiorum. 2. Pænultimam in obliquis corripuit Grat. Cyneg. 86. Interdum Libyco fucantur sandyce pinnæ. 3. Quod scribit Plin. loc. cit., Virgilium existimasse esse herbam, non ita intelligendum est, quod agni sandice pasti sint, sed quod pascentes lanam induturi sint colore sandicis, sive ea sit planta, sive pigmentum. Servius herbam esse docet, ex qua, inquit, sandicinus tingitur color. Hesych. utrumque significare docet his verbis: Σάνδυξ, δένδρον θαμνώδες, οὗ τὸ ἄνθος xocidv šxec xónxw eμpsoñ, ws Zwoißios. ʼn papuanov iaтpixiv. Quod vero Virgil. herba colorem intellexerit, illud præcipue argumento est, quod pigmentis utuntur pictores, nunquam vero lane infectores, sed plantarum succis, ut adnotavit Salmas. ad illud Vopisci Aurelian. 29. Dicitur enim sandyx Indica talem purpuram facere. Plura de sandyce Id. in Solin. p. m. 1152. Heynius tamen ad Virg. loc. cit. ita rem explicat, ut sandix hic usurpetur pro colore sandicis.

SANĒ, adverb. sanamente, vy, saniter, more eorum qui corpore et mente sani sunt. Plaut. Curc. 1. 3. 20. Bonum est, pauxillum amare sane: insane, non bonum est. Id. Amph. 1.1.292. Sane sapio, et sentio. Horat. 2. Od. 7. 27. non ego sanius Bacchabor Edonis. Senec. 5. Controv. 34. ad fin. Haterius dixit sanius. Supra dixerat: Dorion furiose dixit. 2. Sane sarteque audire, videreque apud Fest. in Sarte, locutio ex Auguralibus sumpta, h. e. integre, et more eorum, qui sani sunt, et sensu aurium et oculorum bene valent. 3. Sæpissime est certe, quidem, profecto, vere, affirmandi particula, certamente, per verità, di vero, pivot. Phædr. 4. 23. Est gloriosus sane convictus Deum. Farr. 3. R. R. 16. ante med. Agellus non sane major jugero uno. Cic. 14. Att. 7. Alia quædam sane pessima. Id. Quint. 3. a med. Erat ei pecuaria res ampla et rustica, sane bene culta. Id. 3. Fam: 5. extr. Sane vellem, potuisset obsequi voluntati tuæ. 4. In concessionibus. Id. 4. Acad. 32. sub fin. Hæc si vobis non probamus, sint falsa sane: invidiosa certe non sunt. Id. Sext. 54. Sit hoc sane leve. Id. Prov. cons. 7. Sed fruatur sane hoc solatio. Adde Sallust. Catil. 55. 5. In responsionibus. Ter. Eun. 2. 3. 69. Estne, ut fertur, forma? Par. sane. Varr. 1. R. R. 2. Vultis interea, vetus proverbium usurpemus? sane, inquit Agrius. 6. Sane quam, certe multum, valde quidem, admodum quam. Cic. 2. Leg. 10. Conclusa quidem est a te tam magna lex sane quam brevi. Id. 2. Q. Fr. 6. a med. Nam quod de Pompejo Caninius agit, sane quam refrixit. Brut. ad Cic. 11. Fam. 13. a med. Sane quam sum gavisus. Sulpic. ad eund. 4. ibid. 5. Sane quam, pro eo ac debui, graviter molesteque tuli. ¶ 7. Cum aliis particulis affirmantibus. Cic. 2. Leg. 4. Sane quidem hercule: et est ista recta docendi via. Ter. Andr. 1. 4. 2. Sane pol illa temulenta est mulier. 8. Cum imperativis. Ter. Heaut. 3. 3. 26. Sy. Abi deambulatum. Cli. deambulatum? quo? Sy. Vah, quasi desit locus! Abi sane istac, istorsum, quovis. va in ogni modo: sì, vattene. et 4. 7. 4. Quid stas, lapis? quin accipis? Cli. cedo sane. via, da qua: si dammi. et Adelph. 4. 2. 48. i sane. 9. Servit ironiæ. Phædr. 3. 15. Beneficium magnum sane natali dedit, Ut exspectarem lanium in horas singulas. Nero apud Suet. 33. Sane legem Juliam timeo. 10. Pro valde videtur poni in illo Plaut. Most. 3. 2. 73. Nam sibi laudasse hasce ait architectonem nescio quem, esse ædificatas has saue bene. Charis. 2. p. 194. adducit in hanc sententiam illud Cic. 4. Verr. 17. Interea sane perturbatus et ipse, et amici, et consiliarii ejus, etc. Id. 2. Orat. 66. Res sane dif

[blocks in formation]

ficilis. Priscian. quoque hanc notionem agnoscit 15. p. 1011. Putsch. Sed hæc, et alia hujusmodi ad primam notionem, certe, vere, reduci possunt. 11. Comp. Sanius §. 1.

SANESCO, is, n. 3. guarire, risanarsi, úya(opaι, sanus fio, convalesco: et fere dicitur de ulceribus et vulneribus. Plin. 17. 23. 35. n. 28. Diu dolent talia ulcera, et difficile sanescunt. Adde Cels. 3. 21. ab init. Id. 8. 4. ante med. Nec tamen magno negotio cutis sanescit. Id. 2. 10. ad fin. Arteria incisa neque coit, neque sanescit. Id. 5. 28. 12. extr. Exulceratio digitorum sanescendo in unum eos jungit. Colum. 6. 7. in fin. Vulnera facta igne dum sanescunt, etc., 2. De toto corpore ægrotantis. Cels. 2. 8. a med. In morbo comitiali, si simul totum corpus afficitur, cujuscumque is ætatis est, sanescit. Id. 3. 18. ante med. Insanientes sub somno sanescunt.

vix

SANGĂ, æ, m. 1. nomen proprium servi apud Ter. Eun. 4. 7. 6., et videtur esse a sattw. h. e. componendis sarcinis dictus. 2. Fuit etiam cognomen R., ut Q. Sanga senator e gente Fabia, cujus meminit Cic. Pis. 31.

SANGARIUS, a, um, adject. ad Sangarium pertinens, qui est fluvius Phrygiæ, cujus meminere Plin. 5. 22. et Claudian. 2. in Eutrop. 263. et 291. Hinc Atys Sangarius puer dicitur a Stat. 3. Silv. 4. 41, V. ATYS §. 1.

SANGI. V. TRAHA §. 2.

SANGUEN, inis, n. 3. sangue, apa, idem quod sanguis, apud veteres. Cato apud Gell. 3. 7. Cum ægre spirantem, quod sanguen defluxerat, cognovere, etc. Enn. apud Non. 3. 203. et 10. 2. Pergunt lavere sanguen sanguine. Id. apud Cic. 5. Fin. 11. et 3. Orat. 58. et in Hortens. apud Priscian. 6. p. 708. Putsch. Quis est enim, aut quotusquisque, cui mors cum appropinquet, non, ut ait Ennius, refugiat timido sanguen, atque exalbescat metu? Lucret. 1. 836. et 859. Visceribus viscus gigni, sanguenque creari, etc. Enn. apud Priscian. loc. cit. et Lactant. 1. 15. in fin. O pater, o genitor, o sanguen Diis oriundum! Adde Accium, et Varron. apud Non." loc. cit., Petron. fragm. Tragur. 59. Burm. et Arnob. 1. p. 36. Sunt qui tribuunt etiam Statio 4. Theb. 464. Exceptum pateris prælibat sanguen, et omnes, etc. Alii leg. sanguinem.

SANGUÍCULUS, i, m. 2. sanguinaccio, aiuatiov. Plin. 28. 14. 58. Utuntur ad utrumque vitium et sanguine hædi in cibum formato, quem sanguiculum vocant.

SANGUILENTUS, a, um, adject. sanguigno, sanguinolentus, sanguineus. Scribon. Compos. 182. Oculi sanguilenti. et 143. Sanguilentam urinam facere.

SANGUINĀLIS, e, adject. ad sanguinem pertinens. Cels. 2. 33., 3. 22. ad fin., 5. 1. et 6. 7. n. 3. et Colum. 6. 12. sub fin. Herba sanguinalis. h. e. sanguinaria, Græcis пoλúɣovos. V. vocem sequentem S. 1.

SANGUINARIUS, a, um, adject. di sangue, ad sanguinem pertinens. Herba sanguinaria, sanguinella, sanguinaria, Græce oku yovos, et nohuyóvatos, a frequentia geniculorum, non attollitur a terra, foliis rutæ, semine graminis. succus ejus infusus naribus supprimit sanguinem: et potus cum vino cujuslibet partis profluvium, excreationesque cruentas inhibet. Hæc Plin. 27. 12. 91. Adde Colum. 7. 5. ad fin., ubi tradit, gravem esse ejus perniciem, si ea ovis pasta sit. toto enim ventre distendi contrahique, et spumam quandam tenuem tetri odoris exspuere. 2. Sanguinarius dicitur, qui sanguine et cædibus gaudet, crudelis, trux, sanguinario, crudele, aiuatoxapn's, povos. Cic. 7. Alt. 2. Hæc sanguinaria juven tus inimicissima est. Plin. 4. ep. 22, a med. De hujus nequitia, sanguinariisque sententiis loquebantur. Suet. Claud. 34. Sævum, et sanguinarium natura fuisse, magnis minimisque apparuit rebus. Justin. 29. 3. Cruenta et sanguinaria inter se bella gerere. Plin. 19. 8. 53. Tarquinius Superbus legatis a filio missis, decutiendo papavera in horto altissima, sanguinarium illud responsum hac facti ambage reddidit.

SANGUINATIO, onis, f. 3. sanguinis eruptio. Col. Aurel. 4. Tard. 6. ante med. de dysenter. Ultimo egestionis tempore ulcerum tactu sanguinatio fit.

SANGUÍNĚUS, a, um, adject. di sangue, sanguigno, insangui nato, sanguinoso, aiuations, qui est ex sanguine, et qui habet sanguinem, vel colorem sanguinis, sanguinolentus, cruentus. Cic.. 2. Divin. 28. Lapideus aut sanguineus imber. Ovid. 14. Met. 408. Sparsaque sanguineis maduerunt pabula guttis. Senec. Edip. 368. et Plin. 11. 37. 72. et 83. Sanguineus pulmo. Senec. Agam. 760. Sanguinea verbera. Ovid. 13. Met. 85. cædes. Id. 3. Trist. 9. 30, Sanguineum caput. grondante sangue. Sic Val. Flacc. 3. 587. velut refugi quem contigit improba Mauri Lancea, sanguineus vasto leo murmure fertur. Stat. 8. Theb. 436. Hasta sanguinea. insanguinata. et Ovid. 16. Heroid. 334. Cæsaque sanguineam victima planget humum. Id. 2. Amor. 1. 23. Carmina sanguineæ deducunt cornus

[blocks in formation]

Lunæ. Id. 1. Met. 143. de bello. Sanguineaque manu crepitantia concutit arma. Val. Flacc. 5. 308. et 6. 134. Sanguineum bellum. Horat. 1. Od. 27. 4. Sanguineæ rise. Stat. 10. Theb. 173. Sanguinei crines. tinti, intrisi di sangue, et Sil. 4. 519. Sanguineum sagulum. h. e. purpureum. Plin. 14. 9. 11. Colores vini quatuor, albus, fulvus, sanguineus, niger. Id. 21. 16. 56. et 25. 6. 32. Herba sanguineum succum fundit. Id. 37. 10. 60. Heliotropium gemma, dejecta in vas aquæ fulgorem solis accendit sanguineo repercussu. Id. 16. 18. 30., 19. 10. 58. et 24. 10. 43. et Modestin. Dig. 48. 9. 9. sanguineum fruticem, et sanguineam virgam appellant genus plantæ corticem habentis colore sanguineo, sanguine, Inλuxpaveia.

2. Sanguinis et cædis cupidus, sanguinarius, sanguinario. Ovid. Remed. am. 153. Mars sanguineus. Sil. 1. 40. vir. h. e. Annibal.

SANGUÍNO, as, n. 1. scorrere, o versar sangue, sanguinare, aiHoppé, sanguine mano. Quintil. declam. 1o. 8. Tum repetitis sanguinavere planctibus jam convalescentes lacerti. Id. ibid. 9. ad fin. et ibid. 18. Sanguinantes lacertos porrigere. Apul. 5. Met. Immanem colubrum, veneno noxio colla sanguinantem. h. e. sanguine seu sanie veneni collum tumidum habentem. Tertull. 4. advers. Marcion. 20. a med. Lex a contactu feminæ sanguinantis submovet. h. e. cui menses fluunt. Solin. fragm. in Anthol. Lat. T. 2. p. 384. Burm. Venus alma fove, quæ semine cæli, Parturiente salo, divini germinis æstu, Spumea purpureis dum sanguinat unda profundis, Nasceris e pelago. 2. Item active sanguinare aliquem, est ei sanguinem emittere, salassare. Pelagon. Veterin. 3. Febrientem equum, utilissimum est sanguinare. et 26. sub init. Postea sane cum jam eruperit scabies, sanguinabis eum juxta genua. 3. Translate. Auct. Dial. de Orat. 12. Nam lucrosæ hujus et sanguinantis eloquentiæ usus, recens, et malis moribus natus. h. e. quæ pecuniis ex clientum marsupio elicitis abundat, et quasi sanguine manat. Sunt qui leg sanguinaria. 4. Particip. Sanguinans §. 1. et 3. SANGUINOLENTUS, a, um, adject. sanguinoso, insanguinato, sanguinolento, aiuatwòng, sanguine plenus, aut aspersus, aut mamans, sanguineus, cruentus. Claud. Quadrigar. apud Gell. 9. 13. ad fin. Caput præcidit, torquem detraxit, eamque sanguinolentam sibi in collum imponit. Ovid. 1. Art. am. 414. de Allia. Vulneribus Latii sanguinolenta fuit. Id. 3. Heroid. 5o. Sanguinolenta pectora. et 6. ibid. 46. Erinnys. Tibull. 2. 7. 21. ab excelsa præceps delapsa fenestra Venit ad infernos sanguinolenta lacus. Ovid. 1. Amor. 12. 12. Sanguinolentus color. Varr. apud Non. 6. 101. Seditiones sanguinolentæ. 2. Translate. Auct. ad Herenn. 4. 39. Inimici sanguinolenta palma, crudelissima victoria potiti, insultabunt in horum miserias. Ovid. Ib. 3. Nullaque, quæ possit, scriptis tot millibus, exstat Littera Nasonis sanguinolenta, legi. h. e. quæ aliquem dictis læserit. Senec. 7. Benef. 10. a med. Quid sunt istæ tabulæ, quid computationes, et venale tempus, et sanguinolentæ centesima? h. e. usura, pecuniam et quasi sanguinem et vitam miserorum exhaurientes.

SANGUINOSUS, a, um, adject. sanguigno, sanguine abundans. Coel. Aurel. 3. Acut. 4. Sanguinosi phlebotomandi.

SANGUIS, inis, m. 3. sangue, aipa, humor in corpore animalis, per venas in omnia membra diffusus. Quid a cruore differat, in CRUOR §. 1. dictum est. Cic. 2. Nat. D. 55. a med. Ventriculus eordis, in quem sanguis a jecore per venam cavam influit: eoque modo ex his partibus et sanguis per venas in omne corpus diffunditur, et spiritus per arterias. Id. 6. Att. 1. et Cels. 2. 10. a med. et Petron. Satyr. go. Sanguinem mittere ex brachio, in temporibus, a capite. cavare, et Plin. 20. 4. 11. et 32. 10. 42. Sanguinem extrahere. Colum. 6. 14. detrahere. Plin. 25. 5. 23. emittere venis. Gell. 10. 8. dimittere. Cels. 2. 10. a med. supprimere. Id. 8. 4. ante med. et Plin. 22. 25. 71. cohibere. Id. 20. 7. 25. et 28. 18. 73. sistere. Cic. 1. Divin. 23. fundere. Curt. 3. 11. Tum vero multum sanguinis fusum est. h. e. multi vulnerati, multi occisi. Sic Liv. 2. 30, extr. Plus ibi sanguinis, promiscua omnium generum cæde, quam in ipsa dimicatione, factum. Adde 35. 51. Cic. Mil. 37. Vos appello, fortissimi viri, qui multum pro republica sanguinis effudistis. Plaut. Most. 2. 2. 76. Guttam haud habeo sanguinis. h. e. præ metu refugit mihi sanguis. non m'è rimaso sangue addosso. 2. De die sanguinis. V. in BELLONARII §. 1. 3. Metonymice mortem significat. Petron. Satyr. 120. Julius ingratam perfudit sanguine Romam. Liv. 23. 8. extr. Sanguine Annibalis sanciam Romanum foedus. Lucan. 8. 9. Nondum vile sui pretium scit sanguinis esse. 4. Translate est vigor, vires, spiritus, audacia, spirito, forza, vigore, nerbo. Plaut. Bacch. 1. 2. 44. Magistron' quemquam discipulum minitarier? nihil moror discipulos mihi esse jam plenos sanguinis. valens afflictet me vacivom virium. Stat. 2. Theb. 561. saum ingens toto sanguine nixus Sustinet. Virg. 2. Æn. 638. vos o, quibus integer ævi Sanguis, ait, solidæque suo stant robore vires.

SANIES

Cic. 4. Att 16. a med. Amisimus, mi Pomponi, omnem non modo succum et sanguinem, sed etiam colorem et speciem pristinam civitatis. 5. De pecunia. Id. 5. Verr. 36. Quæ cum de populi R. victu, de vectigalium nervis, de sanguine detraxisset ærarii, Tertia mimæ condonavit. Id. 6. Att. 1. Appius cum e apareces provin ciam curarit, sanguinem miserit, quidquid potuerit, detraxerit. 6. Refertur et ad orationem. Cic. Brut. g. Succus ille, et sanguis incorruptus usque ad hanc ætatem oratorum fuit, in qua naturalis inesset, non fucatus nitor. et Orat. 23. In orationis subtilitate etsi non plurimi sanguinis est, habeat tamen succum aliquem oportet, ut etiam si illis maximis viribus careat, sit, ut ita dicam, integra valetudine. Adde Brut. 82. ¶ 7. Dicitur sæpe de genere, stirpe, affinitate, discendenza, schiatta, sangue. Cic. Rosc. Am. 24. Magnam vim, magnam necessitatem, magnam possidet religionem paternus maternusque sanguis. Id. in Senat. 7. Cognatio materna Transalpini sanguinis. Horat. 3. Od. 27. 63. nisi herile mavis Carpere pensum Regius sanguis. Virg. 1. Æn. 23. progeniem Trojano a sanguine duci. et 4. ibid. 230. genus alto a sanguine Teucri. Ovid. 3. Heroid. 28. Ille gradu propior sanguinis. Stat. 5. Silv. 3. 116. Non tibi deformes obscuri sanguinis ortus. Virg. 6. Æn. 856. Projice tela manu, sanguis meus. Cic. 2. Invent. 53. a med. Sanguine conjunctus. Quintil. 8. 3. a med. Cohærere alicui sanguine. Propert. 1. 15. 16. Sanguinis vincula rumpere. Plin. 7. ep. 24. Sanguine aliquem attingere. Tacit. 2. Ann. 71. et 3. ibid. 12. Propinquus sanguis. Flor. 3. 1. ad fin. Bocchus jure sanguinis Jugurtham vindicans. 8. Per catachresin dicitur de aliis humoribus. Manil. 5. 212. Et viridis nemori sanguis decedit, et herbis. Nemesian. 2. Ecl. 50. Pallas amat turgentes sanguine baccas. h. e. oleum. 9. Cæsuræ beneficio secunda syllaba producitur. Tibull. 1. 7. 72. Quidquid agat, sanguis est tamen illa tuus. Virg. 10. En. 487. Una eademque via sanguis animusque sequuntur. Ovid. 6. Fast. 488. Educet. at sanguis ille sororis erat. Lucan. 2, 338. Dum sanguis inerat, dum vis materna, peregi. et 7.635. sanguis ibi fluxit Achæus. (Adde 10. 128.) Val. Flacc. 3. 234. et jussa sanguis exuberet ulna. Sil. 23. Et color, et sanguis, et tela minora periclo. Adde Lucret. 4. 1043. et alios, quos viri docti Broukus. ad Tibull., Oudendorp. ad Lucan. et Drakemborch. ad Sil. jam congessere: qui idem factum adnotarunt in pulvis a Virgil., et in cinis ab Albinov., et in ignis ab Horat. etc. 10. Extra cæsuram Senec. Med. 775. Vectoris istic perfidi sanguis inest. Sic Horat. 1. Od. 15. 55. uret Achaicus Ignis Iliacas domos. ¶ 11. In accusat. sing. habet etiam sanguem. Inscript. Frat. Arv. n. 41. lin. 22. apud Marin. Et porcilias piaculares epulati sunt, et sanguem. Adde Calendar. Constantinian. ad IX. Kal. April.

10.

SANGUÍSŪGA, æ, f. 1. mignatta, sanguisuga, Bèλa, hirudo, vermis aquatilis sanguinem sugens. Plin. 8. 10. 10. Elephanti cruciatum in potu maximum sentiunt, hausta hirudine, quam sanguisugam vulgo coepisse appellari adverto. Id. 52. 10. 42. Diversus hirudinum, quas sanguisugas vocant, ad extrahendum sanguinem usus est. Cels. 5. 27. n. 16. Si sanguisuga epota est, acetum sale bibendum est.

SANGUS. V. SANCUS §. 2.

SĂNĬES, ei, f. 5. marcia, sangue corrotto, sanie, ixwp, sanguis corruptus, necdum ad puris albedinem crassitudinemque coactus. Cels. 5. 26. n. 20. Ex vulneribus ulceribusque exit sanguis, 'sanies, pus. Sanguis omnibus notus est. Sanies est tennior hoc, varie crassa, et glutinosa, et colorata. Pus crassissimum albidissimumque, glutinosius et sanguine et sanie. Exit autem sanguis e vulnere recenti, aut jam sanescente: sanies est inter utrumque tempus: pus ex ulcere jam ad sanitatem spectante. Rursus et sanies, et pus quasdam species Græcis nominibus distinctas habent. est enim quædam sanies, quæ vel ixwo, vel peḥiznpa, nominatur: est pus, quod Xaoss appellatur. I'xop tenuis, subalbibus, ex malo ulcere exit: ushixnpa crassior est, glutinosior, et subalbida, mellique albo subsimilis, etc. Hæc Cels. Cato R. R. 157. Cancer ater, is olet, et saniem spurcam mittit. Propert. 3. 23. 18. Vulnera et ad saniem nunc coiere mea. Alii rectius leg. ad sanum. Senec. Edip. 140. Nec cruor ferrum maculavit: atra Turpis e plaga sanies profusa est. Lucan. 3. 657. eliso ventre, per ora Ejectat saniem permixtus viscere sanguis. et 9. 783. corpus sanie stillasse perustum. Virg. 8. En. 487. sanie taboque fluentes. Tacit. 4. Ann. 49. Poliui cuncta sanie, odore, contactu. scil. cæsorum militum. Gell. 5. 14. a med. Conceptam saniem vulnere intimo exprimere. Enn. apud Cic. 1. Tusc. 44. et Pis. 19. Saxa spargens tabo, sanie, et sanguine atro. Lucan. 6.547. nigramque per artus Stillantis tabi saniem. Virg. 3. Æn. 632. de Polyphemo, saniem eructans, ac frusta cruento Per somnum commixta mero. Stat. 12. Theb. 569. Putris sanies. Claudian. 2. Rapt. Pros. 212, crassa. V. RAMEX §. 4. ¶ 2. Serv. ad loc. cit. 8. En, docet,

SANIFER

Saniem esse mortui, tabum vivi. Sed vel una Celsi auctoritate refellitur. 3. A poetis pro veneno ponitur noxiorum animalium. Ovid. 4. Met. 493. colubræ Sibila dant, saniemque vomunt. Horat. 3. Od. 11. 19. de Cerbero. Spiritus teter, saniesque, manat Ore trilingui. Sil. 6. 276. serpens Tabificam exspirat saniem. et ibid. 678. Viperea sanies. et 12. 10. anguis saniem sublatis faucibus efflat. Lucan. 4. 321. in fluvios saniem tabemque ferarum Infundas. Id. 6. 457. Sanies veneni. Virg. 2. En. 221. Perfusus sanie vittas, atroque veneno. év dia duo. 4. De cruore tritæ purpuræ lanis tingendis. Plin. 9. 38. 62. Quinis lana potat horis, rursusque mergitur carminata, donec omuem ebibat saniem. Id. 35. 6. 26. Quoties id factum est, levatur bonitas (coloris) pro numero, dilutiore sanie. 5. Aliquando cum pure confunditur, et de corrupto omni humore ponitur, aut corrupto simili, licet non cruento. Plin. 27. 7. 28. Sanie si manant aures. Id. 29. 6. 39. Sanies aranei. Id. 31. 11. 47. Spongiæ saniem emittunt. Id. 15. 3. 2. Olivæ constant nucleo, oleo, carne, amurca. sanies hæc est ejus amara. (Adde Colum. 1. 6. in fin.) Manil. 5. 671. Hinc sanies pretiosa fluit, etc. V. MURIA §. 3. Plin. 33. proœm. a med. de auro. Parum erat unam vitæ invenisse pestem, nisi in pretio esset auri etiam sanies. h. e. chrysocolla. 6. Excepto recto, quarto et sexto casu singularis numeri, nullum præterea habet usum. nam plurali carere, docent etiam Charis. 1. p. 19. et Diomed. 1. p. 314. Putsch.

SANIFER, ra, rum, adject. salutifer. Paulin. Nolan, carm. 20. 218. quæ te quoque dextra potentem Sanifera virtute dedit.

SANIOSUS, a, um, adject. marcio, ixwpoons, sanie, et impuro sanguine conspersus. Plin. 7. 15. 13. Invalidi, aut non vitales partus eduntur, aut saniosi, ut auctor est Nigidius.

[blocks in formation]

sanitate sunt (quod est proprium Atticorum), quam eos, quorum vitiosa abundantia est, quales Asia multos tulit. Id. Brut. 13. Ut semel e Piræeo eloquentia evecta est, omnem illam salubritatem Attica dictionis, quasi sanitatem, perdidit. et ibid. 82. Insulsitatem et insolentiam, tanquam insaniam quandam orationis, odit: sanitatem autem, et integritatem, quasi religionem et verecundiam oratoris, probat. et ibid. 89. ad fin. Sic nos summi oratoris vel sanitate, vel vitio, pro argumento ad diluendum crimen usi sumus. V. SANUS §. 9. 4. Sanitas metri apud Macrob. 5. Saturn. 17. extr. est cum versus nulla in syllaba contra prosodiæ leges peccat. SANITER, adverb. sanamente, more sani hominis, sive ad corpus referas, sive ad animum. Afran. apud Non. 11. 51. Adesto: assentio te amare, me adorare saniter.

SANNĂ, æ, f. 1. distortio vultus, quæ fit diductis labiis, ore hiante, corrugata facie, et ostentatione dentium. Notationem etymologi ab Hebræis usque deducunt. Juvenal. 6. 306. I nunc, et dubita, qua sorbeat aera sanna Maura. 2. Hinc irridendi genus est, quod eo habitu oris fit, dileggiamento, sherleffo, μtoxos, xeun. Pers. 1.61. Vos o patricius sanguis, quos vivere fas est Occipiti caco, posticæ occurrite sannæ. (In præcedentib. tres alias irrisionum species enumerat: O Jane, a tergo quem, etc.) Id. 5. 91. Disce: sed ira cadat naso, rugosaque sanna, Dum veteres avias tibi de pulmo ne revello. 3. Est etiam cognomen R., ut L. Varilius Sanna in Inscript. quam vide in PETELINUS §. 3.

*SANNATOR, oris, m. 3. qui sannat, idem ac sannio. Gloss Philor. Gannator, (corrige Sannator) euacts.

SANNIO, onis, m. 3. buffone, zanni, μwpos, xλevasts, scurra,, qui omnibus modis risum movere nititur, qui soluto risu, et contortis corporis totius partibus quempiam irridet, moresque aliorum tam inepto gestu exprimit, ut, cum alios irrideat, ipse omnibus sit ridiculus. Cic. 9. Fam. 16. extr. Salis enim satis est, sannionum parum. Id. 2. Orat. 61. in fin. Atque hoc etiam animadvertendum, non esse omnia ridicula faceta. Quid enim potest esse tam ridiculum, quam sannio est? Sed ore, vultu, imitandis moribus, voce, denique corpore ridetur ipso. Salsum hunc possum dicere, atque ita, non ut ejusmodi oratorem esse velim, sed ut mimum. Apud Ter. Eun. 4. 7. 10. nomen est servi: et Adelph. 1. 2. 2. lenonis.

*SANNO, as, n. 1. xhɛva, idem ac subsanno. Gloss. Philox. Gannat, (corrige Sannat) sudet. V. SUBSANNO.

SANITAS, atis, f. 3. sanità, vyiata, incolumitas, salus, bona valetudo, status corporis actiones omnes suas probe obeuntis, Cic. 4. Tusc. 13. Corporis temperatio, cum ea congruunt inter se, e quibus constamus, sanitas est: sic animi dicitur, cum ejus judicia, opinionesque concordant: eaque est animi virtus, quam alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii obtemperantem temperantiæ præceptis, et eam subsequentem, nec habentem ullam speciem suam: sed sive hoc, sive illud sit, in solo esse sapiente. Est autem quædam animi sanitas, quæ in insipientem etiam cadat, cum curatione medicorum conturbatio mentis aufertur. Cels. 8. 8. in fin. Donec sanitate ossis dolor finiatur. Tacit. 1. Ann. 68. extr. Vim, sanitatem, copias cuncta in victoria habuere. Plin. 20. 6. 23. Allium tussim sanat, fractæ incoctum fabæ, atque ita in cibo sumptum, donec sanitatem restituat. et ibid. Capitis ulcera manantia sanitati restituens. Id. 11. 18. 20. de apib. Hilaritate et nitore sanitas æstimatur. Gell. 18. 1. Corporis integritas sanitasque, et honestus modus forma, etc. Plaut. Merc. 4.1. 12. Apollo, quæso te, ut des pacem propitius, salutem, et sanitatem nostræ familiæ. (Adde Plin. Paneg. 22.) Senec. 2. Quæst. nat. 38. extr. Sanitas debetur medico. Phædr. 5. 7. Ad sanitatem venit curatio. Justin. 20. 2. a med. Sanitatem recuperare peste sedata. et 11. 8. extr. recipere. Varr. 2. R. R. 1. a med. Sanitas pecoris, res multiplex ac necessaria. Id. ibid. 5. circa med. Lanii, qui ad cultrum bovem emunt, et qui ad altaria, hostiæ sanitatem non solent stipulari. 2. Sæpe transfertur ad animum, et significat, bonam mentem, rectum consilium, recte sentiendi vim, rationem, mente sana, buon giudizio, buon senso, ragione, cervello, owopooúvn. Cic. 3. Tusc. 4. extr. Sanitatem animorum positam in tranquillitate quadam constantiaque censebant: his rebus mentem vacuam appellarunt insaniam, propterea quod in pertur bato animo, sicut in corpore, sanitas esse non possit. Id. 4. ibid. 10. Quemadmodum cum sanguis corruptus est, aut pituita redundat, aut bilis, in corpore morbi ægrotationesque nascuntur; sic pravarum opinionum conturbatio, et ipsarum inter se repugnantia sanitate spoliat animum, morbisque perturbat. Id. Pis. 20. Sua quemque fraus, suum scelus de sanitate ac mente deturbat. Id. 4. Verr. 40. Ne tum quidem te potuit, si non pietatis, at salutis tuæ ratio ad officium sanitatemque reducere. Id. 12. Fam. 8. Lepidus hostis a senatu judicatus, ceterique, qui una cum illo a republica defecerunt: quibus tamen ad sanitatem redeundi ante cal. Septembr. potestas lacta est. Id. Sull. 5. sub fin. Convertit se aliquando ad ti morem, nunquam ad sanitatem. Cæs. 1. B. G. 42. Cæsar 'Ariovistum ad sanitatem reverti arbitrabatur. Petron. Satyr., 111. Esulceratas mentes ad sanitatem revocare. Hirt. 8. B. G. 22. perduce-pellata est ab avi sanquali: ideoque eodem est nomine, quo avis ipsa re. Phædr. 3. epil. extr. Dum sanitas constabit, pulcre meminero. sinche avrò il mio buon giudizio. et Plin. 6. ep. 15. Est omnino Priscus dubiæ sanitatis. Senec. Hippol. 249. Pars sanitatis, velle sanari fuit. 3. Item ad orationem puram, pressam, non redundantem, quæ probatis et incorruptis verbis, sanisque sententiis constat, purità di stile; parlare di buon gusto. Cic. opt. gen. Orat. 3. Eos imitemur, si possumus: sin minus, illos potius qui incorrupta

SANO, as, avi, atum, a. 1. guarire, risanare, sanare, vɣiałw, sanum facio, curo, medeor, morbum depello, sanitati restituo. Cic. 3. Nat. D. 28. Gladio vomicam ejus aperuit, quam sanare medici non potuerant. Id. 4. Tusc. 37. extr. Citius repentinus oculorum tumor sanatur, quam diuturna lippitudo depellitur. Propert. 2. 1. 61. Tarda Philoctetæ sanavit crura Machaon. Ovid. 1. Pont. 3. 21. Adferat ipse licet sacras Epidaurius herbas, Sanabit nulla vulnera cordis ope. Plin. 20. 6. 23. Allium tumores suspectos sanat. Cic. 5 Fam. 16. et Propert. 2. 2. 59. Sanare dolorem. Plin. 12. 17. 41. Ad hunc sanandum (odorem) urunt styracem in pellibus hircinis. per togliere, o correggere. 2. Translate. Cic. 13. Att. 12. Valde me momorderunt epistolæ tuæ de Attica nostra: eædem tamen me sanaverunt. Id. Mil. 25. Omnes tibi reipublicæ partes ægras et labantes, ut eas his armis sanares et confirmares, esse commissas. Id. 7Verr. 46. Qui te existimares avaritiæ vulnera crudelitatis remediis posse sanare. Id. Sall. g. sub fin. Voluntates consceleratas ac nefarias nec sanare potui, nec tollere. Cæs. 1. B. C. 35. Reliqua, quæ ad eorum sanandas mentes pertinere arbitrabatur, commemorat. Tibull. 2. 3. 13. et Propert. 1. 10. 17. Sanare curas. Hirt. 8. B. G. 38. timentes animos consolatione. Liv. a. 34. cu Vellej. .3. a med Sanare discordiam. h. e. sedare, discordes animos ad sanitatem revocando. Cæs. 7. B. G. 29. Factum imprudentia Biturigum, uti hoc incommodum reciperetur; id tamen se celeriter majoribus commodis sanaturum. Senec. Herc. Fur. 1261. nemo polluto queat Animo mederi: morte sanandum est scelus. h. e. expiandum. Cic. 1. Q. Fr. 2. 2. Quem denique, præter Tuscenium, cujus causa sanari non potest, non mitigavi? h. e. melior fieri, et defendi. 3. Particip. Sanaturus §. 2. Sanandus §. 1. et 2.

2.

SANQUÁLIS, e, adject. ita appellatur avis, quæ in commentariis ossifraga dicitur, quia in Sanci Dei tutela est, inquit Festus. Meminit et Liv. 41. 13. V. IMMISSULUS. 2. Sanqualis porta ap

appellatur. Festus. Addit Paulus, proximam fuisse ædibus Anci. Alii rectius leg. ædibus Sanci.

SANSĂ. V. SAMPSA.

SANTERNĂ, æ, f. 1. chrysocolla agglutinando auro temperata. Plin. 33. 5. 29. Chrysocolla temperatur Cypria aerugine, et pueri impubis urina, addito nitro: teritur Cyprio are in Cypriis mortariis: santernam vocant. Adde 34. 12. 28.

[ocr errors][merged small]

SANTONES, um, m. plur, 3. pop. Galliæ Aquitanicæ, quorum tractus la Santongia, ad mare Oceanum, prope ostia Garumnæ fluminis. Plin. 4. 19.33. et g. 5.4.2. Dicunt etiam Santoni, orum. Mela 3. 2. a med. Ora Cantabricis adversa litoribus, ab Santonis ad Osismios usque deflexa. Auson. epist. 15. 11. Cur me propinquum Santonorum finibus Declinas? 3. In sing. num. Lucan. 1. 422. gaudetque amoto Santonus hoste. Adde Auson. epist. 24. 79. ¶4. Item Santo apud Val, Prob. in Cathol. p. 1450. Putsch.

SANTONICUS, a, um, adject. Zavtovxds, ad Santones pertinens. Tibull. 1. 8. 10. Oceani litora Santonici, Auson. Parental. 21. 7. Santonica tellus. Id. epist. 8. 3. urbs. Santes, Mediolanum Santonum. Martial. 14. 128. Gallia Santonico vestit te bardocucullo. h. e. e lana a Santonibus texta. 2. De absinthio Santonico Plin. 27. 7. 28. Absinthii genera sunt plura. Santonicum appellatur a Galliae civitate, Ponticum a Ponto, etc. Martial. g. 95. Santonicam virgam appellat. Scribon. Compos. 141. Santonicam herbam, san

[ocr errors]

tonico.

SANTONUS. V. SANTONES §. 3.

SAPIENS

nihil durum, aut longe petitum : absunt tamen vires, concitatio, et impetus eloquentiæ: ut in corpore si sit quidem sanitas, desint autem vires, lacerti, sanguis. Lege Cic. Brut. 55. 79. et 80. et opt. gen. Orat. 3., ubi hoc totum describitur, et explicatur. Id. cit. c. 55. Nihil erat in ejus oratione nisi sincerum, nihil nisi siccum atque sanum. et cit. c. 3. Sani et sicci oratores. Id. Brut. 13. Asiatici oratores non contemnendi quidem nec celeritate, nec copia: sed parum pressi, et nimis redundantes: Rhodii saniores, et Atticorum similiores. Plin. 9. ep. 26. Orator rectus quidem, et sanus, sed parum grandis et ornatus. Petron. Satyr. 2. Ne carmen quidem sani coloris enituit. 10. Comp. Sanior §. 1. 5. et 9. Sup. Sanissimus §. 1. et 5.

*SIOTERUS, a, um, adject. comparat. catapos, magis salvus, a odos, salvus. Est cognomen R. Inscript. apud Grut. 302. 2. Elius Saoterus.

SĂPĂ, æ, f. 1. mosto cotto, nua, cipatov, mustum decoctum usque ad dimidium, h.. e. ut e quatuor v. gr. heminis duæ igne absumantur, duæ remaneant. Varr. apud Non. 17. 14. Sapam appellabant, quod de musto ad mediam partem decoxerant. Id. ibid. 13. Antiquæ mulieres majores natu bibebant loram, aut sapam, aut defrutum, aut passum. Ovid. 4. Fast. 780. Lac niveum potes, purpureamque sapam. Martial. 7. 53. Et Laletanæ nigra lagena sapæ. ¶ 2. Plin. vocat sapam mustum usque ad tertiam partem decoctum: defrutum usque ad dimidiam. Ejus verba sunt 14. 9. 11. Siræum, quod alii hepsema, nostri sapam appellant, ingenii, non naturæ opus est, musto usque ad tertiam partem decocto: quod ubi factum ad dimidiam est, defrutum vocamus. Adde 23. 2. 30., ubi ejus vires in medicina recenset, præsertim contra noxia animalia, et Pallad. 11. 18. 3. Colum. ita de sapa loquitur 12. 19., ut cum defruto confundat, et sive tertia, sive quarta, sive dimidia pars musti decocta sit, hoc nomine complectatur. 4. Usus sapæ, et de fruti fuit præcipue vinis condiendis. Colum. loc. cit. 5. Musta ad sapas decoquere apud Plin. 14. 19. 24. est sapam facere.

SĂPÆI, orum, m. plur. 2. Zanaisi, populi Thraciæ, in ora maris Euxini. Plin. 4. 11. 18. Ovid. 1. Fast. 389. Exta canum vidi Triviæ libare Sapæos, Et quicumque tuas accolit, Hæme, nives.

*SAPENOS, i, f. 2. gemma ex genere amethystorum. Plin. 37. 9. 40. Alteram earum (amethystorum) genus descendit ad hyacinthos. Hunc colorem Indi sacon vocant, talemque gemmam sacondion. Dilutior eadem et sapenos vocatur. Alii leg. sapinos.

SĀPERDĂ, æ, m. 1. carepong, Festo est genus vilissimi piscis. Hesych. et piscis, qui et coracinus dicitur, et salsamenti vilioris apud Ponticos nomen esse docet. Unde Pers. 5. 134. Et quid agam? rogitas? saperdas advehe Ponto, Castoreum, stuppas, ebenum, tus, lubrica Coa. 2. Præterea saperda est sapiens, inquit Fest., et elegans, ut addit Non. 2. 823. Varro apud utrumque: Omnes videmur nobis esse belli, festivi, saperdæ, cum simus campoì. h. e. putidi. Gloss. Philox. Saperda, xopos. h. e. festivus, elegans.

SĀNUS, a, um, adject. sano, úyers, bona valetudine utens, firmus, integer, liber a morbo: a dog, salvus. Horat. 1. Ep. 16. 21. Neu, si te populus sanum recteque valentem Dictitet, occultam febrem sub tempus edendi Dissimules. Cels. 1. 1. Sanus homo, qui et bene valet, et sua spontis est, nullis obligare se legibus debet, ac neque medica, neque iatroalipta egere. Gell. 18. 10. Opera tua sistas hunc nobis sanum atque validum quam citissime. Plaut. Merc. 5.2.48. Tuam amicam sanam et salvam vidi. Cato R. R. 157. Hæc omnia ulcera purgabit, sanaque faciet şine dolore. et ibid. circa med. Citissime sanus fiet ex co morbo. Cels. 7. 4. n. 4. Interim licet negotia agere, ambulare, lavare, cibum capere, perinde atque sanissimo. Plaut. Truc. 2.2. 5. Ægrotare malim, quam esse tua salate sanior. Propert. 2. 9. 12. Nec quisquam ex illo (Amoris) vulnere sanus abit. Id. 3. 23. 18. Vulneraque ad sanum nunc coiere mea. h. e. ad sanitatem venerunt: id quod apud Phædr. 5. 7. Ad sanitatem venit curatio. Alii minus recte leg. ad saniem. ¶ 2. Sanus etiam dicitur, qui integris est membris, et ab omni vitio liber, licet fortasse morbo aliquo laboret. Unde quidam JCti apud Gell. 4. 2. quærebant, num sanus esset is, cui dens deesset, et qui non longe videret, et mulier sterilis. 3. Pro salubri Lucan. 2. 829. et quidquid nare sagaci Aera non sanum, motumque cadavere sentit. aria mal sana, infetta. 4. Translate. Cic. 12. Fam. 23. Nullam partem sane et salva reipublicæ gustare potuisti. Plaut. Merc. 1.2.61. Salva est navis: armamenta salva et sana sunt. 5. Sæpe refertur ad animum, et significat mentis compotem, ratione et recto judicio præditum, ab omni ægritudinis perturbatione liberum, saggio, assennato, prudente, sano di mente, copcov: cui opponitur furens, larvatus, cerritus, insanus, amens, præceps. Cic. 3. Tusc. 5. Eos sanos intelligi necesse est, quorum mens motu, quasi morbo, perturbata nullo sit. qui contra affecti sunt, hos insanos appellari necesse est. Martial. 6. 84. Octophoro sanus portatur, Avite, Philippus. Hunc tu si sauum credis, Avite, furis. Plaut. Trin. 2. 2. 53. Satin' tu sanus mentis, aut animi tui, qui conditio nem hanc repudies? Id. Men. 5. 2. 66. Sanun' es, qui istuc exoples? Id. Amph. 5. 1. 51. Hæc sola sanam mentem gestat. Tiber. apud Suet. Tib. 67. Quamdiu sana mentis fuisset. Cic. 3. Offic. 25. a med. Si gladium quis apud te sana mente deposuerit, repetat insaniens. Plaut. Amph. 3. 2. 23. Nam certo si sis sanus, aut sapias satis, cum ea sermonem non habeas. et 2. 2. 98. Equidem ecastor sana et salva sum. Val. Max. 9. 13. n. 3. Sanæ rationis modum expugnare. Id. 8. g. n. 1. Ad meliora et saniora consilia revocare aliquem. Ulp. Dig. 27. 10. 1. Quamdiu prodigus sanos mores receperit. Cic. 4. Acad. 28. Quisquam sanissimus tam certa putat quæ videt, quam is putabat, quæ videbantur? Vellej. 2. 25. Confluentibus ad eum optimo quoque et sanissimo. Virg. 8. Ecl. 66. Conjugis ut magicis sanos avertere sacris Experiar sensus. h. e. animum ab amore liberum. Cæs. 5. B. G. 7. ad fin. Nihil hunc, se absente, pro sano facturum arbitratus, qui præsentis imperium neglexisset. Plaut. Men. 2. 2. 24. Pro sano loqueris, cum me appellas nomine. Adde 5. 5. 42. et Liv. 39.49. 6. Sanus ab aliqua re, liber, immunis,plicare rationem, is prudentissimus et sapientissimus rite haberi soremotus. Horat. i. Sat. 4. 129. ego sanus ab illis, Perniciem quacumque ferunt. 7. Male sanus, insanus. Cic. 9. Att. 15. sub fin. Ego illum male sanum semper putavi. Virg. 4. En. 8. Male sana Dido. Horat. 1. Ep. 19. 3. Male sani poete. 8. Ad fluminis cursum non præcipitem, sed lenem placidumque transtulit Claudian. Cons. Mall. Theod. 235. eadem clementia sani Gurgitis immensum diducit in ostia Gangen. 9. Iten. sæpe ad orationem. Sanus enim orator dicitur, et sanum dicendi genus, i , in quo nihil est absurdum in sententia aut alienum, aut non acutum, aut subinsulsum: in verbis nihil inquinatum, nihil abjectum, nihil non aptum,

SĂPHON, onis, m. 3. Isid. 19. Orig. 4. Saphon, funis nauticus in prora positus: de quo Cæcilius: Venerio cursu veni, prolato pede usque ad saphonem.

SAPIDE, adverb. saporitamente, suyas, grato sapore. Apul. 8. Met. in fin. Femur in protrimentis sapidissime percoctum.

SAPIDUS, a, um, adject. saporoso, saporito, gustoso, euyukos, gratum saporem habens. Plaut. Pers. 4. 4. 80. Nata est (puella) in calido loco (h. e. in culina), ubi rerum omnium bonarum copia est sapidissima. Ita edidit Bothe pro sæpissime. Apul. 2. Met. Tucetum perquam sapidissimum, et io. ibid. Coquus qui sapidissimis intrimentis succuum pulmenta condita vapore mollibat. Apic. 6. 6. Avem sapidiorem facere. 2. Translate. Alcim. 6. 458. sapida raptim properate puellæ. h. e. virgines prudentes, ex Matth. 25. 2. 3. Comp. Sapidior et Sup. Sapidissimus §. 1.

SAPIENS, entis, particip. a sapio: saputo, dotto, prudente, savio, saggio, avveduto, accorto, povemos, copos, doctus, peritus, prudens, mente et consilio præditus, bene sanus: cui opponitur stultus. Cic. 1. Offic. 5. Qui maxime perspicit, quid in quaque re verissimum sit; quique acutissime et celerrime potest videre et ex

let. Id. Cluent. 31. Sapientissimum esse dicunt eum, cui quod opus sit ipsi, veniat in mentem: proxime accedere illum, qui alterius bene inventis obtemperet. Id. 10. Phil. 8. a med. Quis aut sapientior ad conjecturam rerum futurarum, aut ad propulsandum metum diligentior? Horat 1. Ep. 7. 22. Vir honus et sapicus. Plaut. Truc. 4. 4. 15. Cogitato, mus pusillus quam sit sapiens bestia, ætatem qui uni cubili nunquam committit suam: quia, si unum ostium obsideatur, aliud perfugium gerit. Plin. 11. 58. go. Animalium fortiora, quibus sanguis crassior; sapientiora, quibus tenuior. Plaut. Rud, 2.4. 15. Sapienti ornatus, quid velim, indicium facit, a chi sa, et

« НазадПродовжити »