Зображення сторінки
PDF
ePub
[blocks in formation]

SATIĒTAS, atis, f. 3. sazietà, ripienezza, xópos, saturitas. Plin. 8. 26. 40. Hippopotamus assidua satietate obesus exit in litus, etc. Id. 11. 34. 40. Unum animalium, cui cibi non sit exitus: dehiscitque nimia satietate. 2. Translate est fastidium, tædium, quod ex cibi, vel rei alius cujuspiam nimio usu nobis ingignitur, sazievolezza, rincrescimento, noja, fastidio, stucchevolezza: cui opponitur desiderium, aviditas. Cic. 2. Fam. 11. Mirum me desiderium tenet urbis, satietas autem provinciæ. Plin. 12, 17. 38. Tanta mortalibus suarum rerum satietas est, alienarumque aviditas. Cic. 1. Invent. 17. Cibi satietas et fastidium subamara aliqua re relevatur. Plin. 3. ep. 9. circa med. Ne si longius esset extracta cognitio, satietate et tædio quodam justitia cognoscentium severitasque languesceret. Quintil. 9. 4. ad fin. Id cum manifesta affectatione, tum etiam similitudine tædium ac satietatem creat. Auct. ad Herenn. 4. 27. extr. Rarius utemur ea, ne satietatem pariat. Cic. Mur. g. a med. Ista nostra assiduitas, nescis, quantum afferat hominibus fastidii, quantum satietatis. Id. 3. Orat. 25. Ea quæ specie prima acerrime commovent, ab iis celerrime fastidio quodam et satietate ab alienamur. Id. Orat. 52. Dicitur Isocrates numeros secutus cum jucunditatis causa, tum ut varietas satietati occurreret. Id. 1. Invent. 41. Variare orationem magnopere oportebit. nam omnibus in rebus similitudo est satietatis mater. Sallust. Jug. 36. a med. Nisi forte nondum etiam vos dominationis eorum satietas tenet. Plaut. Amph. 1. 2. 10. Satietatem capere alicujus rei. h. e. de re quapiam sumere usque ad satietatem. Sic Ter. Phorm. 5. 5. 6. Sumere satietatem amoris, prendersene una satolla, kursus Cic. 15. All. et... Toypapia ripulæ videtur habitura celerem satietatem. 2. ibid. 5. Cupio Alexandriam visere, et simul ab hac hominum satietate nostri discedere, et cum aliquo desiderio reverti. h. e. ab his hominibus, quos satietas mei cepit. Id. 5. Verr. 43. a med. Fugere satietatem judicum. Auct. ad Herenn. 4. 11. extr. Satietatem varietate vitare. Plin. 8. ep. 5. in fin. Satietas doloris. h. e. cum dolor veluti satiatus est diuturnitate sæviendi. 3. Ad satietatem, et plenius usque ad satietatem, affatim, abunde, et donec satiatus sis, a sazietà, insino a saziarsene, ayo xogov. Suet. Domit. 21. Prandere ad satietatem. Plin. 18. 16 43. Medica dari jumentis non ad satietatem debet. Id. 34. 17. 49. Laxatis spiramentis, ad satietatem infusus aer. Petron. Satyr. 131. extr. Re quapiam usque ad satietatem frui. Plaut. Cist. 1. 1. 72. Amor amarum ad satietatem usque oggerit. 4. Citra satietatem contrarium. Plin. 23. 6. 57. Punica mala alvum sistunt, et stomachum, dumtaxat pauca, citraque satietatem. 5. In plur, num.. Vitruv. 2. 9. ante med. Quercus terrenis principiorum satietatibus abundans. h. e. copiose participans qualitates terræ. 6. De stercore animalis. Solin. 2. a med. Lupi, quos cervarios dicimus, quamvis post longa jejunia repertas ægre carnes mandere coeperint, ubi quid casu respiciunt, obliviscuntur; et immemores præsentis copiæ, eunt quæsitum quam reliquerant, satietatem.

SĂTIN', satisne? fere in sermone familiari. Enn. apud Gell. 18. 2. extr. Satin' vates verant ætate in agunda? Plaut. Trin. 4. 3. 64. Satin' ego oculis plane video? estne ipsus, an non est? Ter. Andr. 4. 4. 10. Satin' sanus es, qui me id rogites? et 4. 5. 9. Quid vos? quo pacto hic? satin' recte? Cic. 1. Nat. D. 41. Satin" est id ad illam abundantem bonis beatissimam vitam? 2. Aliquando ita interrogat, ut affirmandi vim habeat, ut nonne. Plaut. Epid. 5. 2. 1. Satin' ille homo ludibrio nos vetulos decrepitos duos habet? Id. Rud. 4. 5. 3. Satin' si cui homini Dei esse benefactum volunt, aliquo illud pacto obtingit optatum piis? h. e. nonne? vel nonne perspicuum est obtingere? 3. Satin' ut similem vim habet. Plaut. Mil. 4. 3. 40. Pro Juppiter! Satin' ut commoditas usquequaque me adjuvat! Id. Merc. 2.4. 12. Cha. Qui scis, esse amicam illam meam m? Euty. tute heri ipsus mihi narrasti. Cha. Satin' ut oblitus fui, tibi me narravisse! Euty. haud mirum factum est. 4. Satin' salve? V. SALVE §. 2. 5. Apud Ter, locis cit. quidam leg. sati' ne.

SATIS

2. 12. 23. oculos amore. Senec. Troad. 762. avidos dolores ample xu. Petron. Satyr. 97. sub fin. iracundiam. Cic. 3. Fin. 2. a med. Erat in eo inexhausta aviditas legendi, nec satiari poterat. 3. Satiare plus est, quam explere. hoc significat plenum facere: illud supra modum et abundantiam. Ita Non. 5. 13. Lucret. 3. 1017. animi ingratam naturam pascere semper, Atque explere bonis rebus, satiareque nunquam. Cic. Parad. 1. 2. Neque enim expletur unquam, nec satiatur cupiditatis sitis. Id. Partit. 27. Explere cupidi tates, satiare odium. 4. Est etiam fastidium, tædium creare, annojare, infastidire. Id. 3. Orat. 50. Horum vicissitudines effi cient, ut neque ii satientur, qui audient, fastidio similitudinis, etc. Id. Orat. 63. Primum enim numerus agnoscitur, deinde satiat, postea, cognita facilitate, contemnitur. Senec. Consol. ad Helv. 16. a med. Neminem satiatura garrulitas. 5. Satiari lana dicitur, cum inficitur, si abunde colorem imbibat: ducta metaphora a prima significatione. Plin. g. 38. 62. Tyrius pelagio primum satiatur, immatura viridique cortina: mox permutatur in buccino. 6. Similiter satiatur terra stercore, cum large stercoratur. Plin. 19. 8. 42. Satiari stercore, crebro purgari, caveri, ne cum herbis evellatur asparagus. Sie Veget. 1. Veterin. 47. et 2. ibid. 48. a med. Oleo manum perunges, et ipsum anum jumenti oleo satiabis. Ovid. 4. Met. 758. largis satiantur odoribus ignes. h. e. multo ture sparguntur. Martial. 8. 36. satiari lumine Phobi. h. e. plene illustrari. Plin. 5. 9. 10. Observatum est, prout in Mauritania nives imbresve satiaverint, ita Nilum increscere. h. e. abundaverint, et terras repleverint. 17. Cum genitivo V. SATIATUS §. 2. 8. Particip. Satians §. 1. Satiaturus §. 4.

SATIO, onis, f. 3. seminagione, seminatura, piantagione, ozopa, actus serendi: a supino satum verbi sero. Cic. 5. Verr. 47. In jugero agri Leontini medimnum fere tritici seritur, perpetua atque æquabili satione. Colum. 11. 2. a med. Vetus est agricolarum proverbium, Maturam sationem sæpe decipere solere, seram nunquam, quin mala sit. Id. 3. 14. Sationis (vitium) duo genera malleoli, vel viviradicis. Virg. 2. G. 319. Optima vinetis satio est, cum vere rubenti Candida venit avis. Colum. 2. 9. ante med. Sationem perage 2. Differt a sementi, quæ proprie est seminis sparsio: satio omnem culturam, quæ in serendo fit, significat. Id. 2. 4. ante med. Limosa arva non sunt habilia sementi, aut occationi, aut sationi. (At in optimis Codicib. legitur sartioni pro sarritioni, quod postremum Schneiderus in textum admisit.) 3. Idem omnino videtur in illo Pallad. 12. 1. Novembri mense triticum seremus, et far sa tione legitima, ac semente solemni.

re.

SĂTÏOR, et Satius. V. in voce sequenti §. 10.

9.

SATIS, sufficiente, bastante, ixavos, sufficiens, æquus, par. De eo Priscian. 15. p. 1015. Putsch. Satis etiam loco nominis positivi accipitur: itaque etiam comparationem recipit. Virg. 7. Æn. 470. Se satis ambobus Teucrisque venire, Latinisque. Lucret. 1. 241. Tactus enim leti satis esset causa profecto. Auct. ad Herenn. 1. init. Etsi negotiis familiaribus impediti, vix satis otium studio suppeditare possumus. Ulp. Dig. 5. 40. 45. a med. Pecuniarium fideicommissum, si divisum fuerit, satis injuriam facit libertati. Ita Torrentin. Alii leg. sane. Cajus ibid. 38. 1. 19. Ut satis tempus ad quæ. stum faciendum habeat. Ita Torrentin., alii satis temporis. Ovid. 3. Met. 149. Fortunamque dies habuit satis. Lucil. apud Charis. 2. p. 193. Cui, si conjuret populus, vix totu' satis sit. Cic. Orat. 22. Eos peccare dicebat, qui non sentirent, quid esset satis. Id. g. Fam. 14. Sum enim avidior, plus quam satis est, gloriæ. Id. Brut. 35. sub fin. Dicebant de republica, quod esset illis viris, et consulari dignitati satis. Nep. Epam. 4. sub fin. Abstinentiæ erit hoc satis testimonium. 2. Cum genit. Liv. 32. 21. a med. Satis exemplorum nobis alienæ clades præbent. Ter. Andr. 1. 1. 111. Nec satis ad objurgandum causæ. Cic. 4. Verr. 1. Ut ad dicendum temporis satis habere possim. 3. Satis habeo, contentus sum, sufficit mihi, mi basta, mi contento. Id. 5. Fam. 2. circa med. Satis habeas, nihil me etiam tecum de tui fratris injuria conqueri. Id. Rosc. Com. 4a Confitetur plus se petere, quam debeatur: sed satis superque habere dicit, quod sibi ab arbitro tribuatur. Nep. Annib. 10. sub fin. A SĂTIO, as, avi, atum, a. 1. satollare, sbramare, saziare, xopeo, ceteris tantum satis habeant se defendere. Id. Timol. 2. sub fin. Carsaturo, pasco, expleo: a satis. Refertur ad appetitum cibi et potus. thaginienses satis habere coegit, si liceret Africam obtinere. li coColum. 8. g. a med. Satiat semodius cibi in diebus singulis vicenos strinse a contentarsi, etc. et ibid. Nec vero id satis habuit, sed, etc. et centenos turtures. Cic. 2. Fin. 8. ad fin. Veniebat ad coenam, nè si contentò di questo. Et cum accusativo communi Plaut. Pœn. animo quieto satiaret desideria naturæ. Ovid. 11. Met. 371. Diram a. 2. v. 12. Quando id, quod sat erat, satis habere noluit, ego paufamem satiare. Martial. 6. 35. sitim. Plin. g. 6. 5. de orca. Satians9. sam feci. Balb. ad Cic. post ep. 8. 1. g. ad Att. Atque hoc non solum que se per complures dies, ete. 2. Item ad appetitionem animi, in te satis habebit, sed, etc. ¶ 4. Plin. 7. proœm. Non est satis æ et perturbationum ejus, sfogare, contentare. Cic. 11. Phil. 3. extr. stimare, natura parens melior homini, an tristior noverca fuerit. In ejus corpore lacerando cum animum satiare non posset, oculos non si può a bastanza discernere, non licet satis æstimare. Sed pavit suos. Id. Dom. 22. extr. Ne absens quidem luctu meo mentes hic non adjectivi, sed adverbii vim habet: qua ratione multo sæillorum satiare potui. Id. Har. resp. 20. Satiare libidines. Propert.pus usurpatur, a bastanza, a sufficienza, bastantemente, suffi

*SĂTINUS, a, um, adject. ad satum pertinens. Est cognomen R. Inscript. apud Murat. 1264. 9. L. Lutatius L. L. Antiochus vix. A. LXX., ex parte heres monumenti feeit Satinus filius.

ut

SATISACCEPTIO

ientemente, as, ixavos, quantum sufficit, aut opus est. Que reduci possunt multa ex modo allatis scriptorum locis. Præterea Cic. 4. Acad. 19. a med. Non enim satis intelligebam. Ter. Andr. 5. 1. 1. Satis jam, satis, simo, spectata erga te amicitia est mea: satis pericli cœpi adire. Cæs. 1. B. G. 16. Ne pabuli quidem satis magna copia est. et ibid. 25. Neque, sinistra impedita, satis commode pu gnare poterant. Nep. Thrasyb. 4. Cum non satis diligenter in castris agerentur vigilia. Horat. Epod. 1. 31. Satis superque me benignitas tua Ditavit. Ter. Eun. 1. 2. 5. Accede ad ignem hunc, jam calesces plus satis. Cic. 7. Verr. 46. sub fin. Plus quam satis est, doleo. Id. Rabir. Post. 16. extr. Satis multa hominibus non iniquis hæc esse debent: nimis etiam multa vobis, quos æquissimos esse confidimus. Adde eund. Mil. 34. 45. De his satis, ellipsis, h. e. dictum est. 1d. 6. Att. 9. Quare de hoc satis. Nep. Alcib. 11. extr. Sed satis de hoc: reliquos ordiamur. 6. Satis accipere, dare, exigere, offerre, petere, præstare, Jurisconsultorum sunt, et ad fidejubendum pertinent. V. infra post hanc vocem. 7. Interdum ἐπιτατικὸν est, h. e. augendi vim habet, vehementer, valde, abunde. Plaut. Amph. 2. 2. 208. Satis audacter. Id. Poen. 1. 2. 73. Pro herili et nostro quæstu satis bene ornatæ sumus. Ter. Heaut. 1.1.19. Hæc non voluptati tibi esse, satis certo scio. Id. Andr. 1.1.104. Ad flammam accessit imprudentius, satis cum periculo. Cic. 3. Offic. 8. sub fin. Satis nobis persuasum esse debet, si omnes Deos hominesque celare possimus, nihil tamen avare, nihil injuste esse faciendum. Horat. 1. Od. 13. 13. Non, si me satis audias, Speres perpetuum. Cæs. 1. B. G. 43. Planities erat magna, et in ea tumulus terreus satis grandis. Nep. Epam. 5. Vir satis exercitatus in dicendo. Ulp. Dig. 29. 2. 70. Hoc enim satis impium esset. Id. ibid. 43. 23. 7. circa med. Magna et satis necessaria causa. Adde alia quæ congessit Broukus. ad illud Tibulli 2. 6. 55. Tunc tibi, lena, precor diras. satis anxia vivas. 8. Interdum minuendi. Satis bene est non omnino bene, sed mediocriter: satis bonus non plane bonus, sed probabilis. Cic. 2. Offic. 25. A Catone cum quæreretur, quid maxime in re familiari expediret, respondit, bene pascere. quid secundum? satis bene pascere. quid tertium? male pascere. (Plin. 18. 5. 6. et Colum. 6. præf. hoc ipsum Catonis dictum referentes, pro satis bene habent mediocriter.) mediocremente. et 3. Orat. 22. a med. Quare si jam me vultis esse oratorem, si etiam sat bonum, si bonum denique, non repugnabo. se anche mediocre, tollerabile. et 2. Att. 19. a med. Videor mihi nostrum illum consularem exercitum bonorum omnium, etiam satis bonorum, habere firmissimum. Ter. Heaut. 3. 2. 12. Meretrix hæc est forma luculenta. Chre. sic satis. così, così. ¶g. Pro intente, ut satis agere. V. in SATAGO §. 1. ¶ 10. Comparat. est sation, satius, h. e. melior, melius, utilius, præstantius. Plin. 17. 5.3, Erit igitur hæc terra optima, et operi satior. Harduin. et operi, et satis, alii aliter leg. Cic. 4. Verr. 36. Repertus est nemo, quin mori diceret satius esse. esser meglio morire. et Virg. 2. Ecl. 14. Nonne fuit satius tristes Amaryllidis iras, Atque superba pati fasti dia? Martial. 10. 37. Et satius tenues ducere credis acos. Ter. Andr. 2. 1. 7. Ah quanto satius est, te id operam dare, quam, etc! Plaut. Cist. 4. 1. 10. Satius est mihi quovis exitio interire. Id. Trin. 2. 2. 30. Nimio satius est, ut opus est, te ita esse, quam ut animo lubet. Plin. 23. 1. 26. Et quis satius censeat, absinthite vino utendum potius, quam absinthio ipso? Varr. 1. R. R. 2. ad fin. Ego quod magis pertineat ad Fundanii valetudinem, satius dicam. h. e. potius. 11. In illo Plauti Truc. a. 5. v. 36. Nihil pauapet satius est, miles. si te amari postulas, auro, haud ferro deterrere potes, ne amet Stratophanes. satius est significat opus est, aut prodest, aut necesse est, amissa significatione comparativi. non occorre che tu faccia delle bravate a credenza.

SĂTISACCEPTIO, onis, f. 3. accettazione della sicurta, o del mallevadore, ixavonia, actus satisaccipiendi. Pompon. Dig. 45. 1. 5. Satisacceptio est stipulatio, quæ ita obligat promissorem, ut adpromissores quoque ab eo accipiantur, idest qui idem promit

[merged small][merged small][merged small][ocr errors][merged small]
[merged small][ocr errors]

quis contentus erat, ei præstabatur, satisfieri dictum est: et similiter quia tales, quibus contentus quis futurus esset, ita dabantur, ut verbis obligarentur, satisaccipi dictum est. Cic. Quint. 13. a med. Pecuniam petit: negamus deberi. judicium fiat statim: non recusamus. Numquid præterea? si veretur, ut res, judicio facto, parata sit, judicatum solvi satisaccipiat: quibus verbis a me satisaccipiet, iisdem ipse quod peto, satis det. et mor. Immo, inquit, abs te satis accipiam ego autem tibi non satisdabo. V. JUDICATUS §. 3. Ulp. Dig. 46. 1. 33. Si eam hominem, pro quo satis de lite aeceperam, Titius heredem reliquerit, etc. Plaut. Stich. 4. 1. 4. Satis abs te accipiam, nisi videam, mihi te amicum esse, Antipho: nunc qui te amicum mihi experior esse, creditur tibi. Cic. 3. Verr. 45. Si quis testamento se heredem esse arbitraretur, quod tum non exstaret, lege ageret in hereditatem, aut, pro præde litis vindiciarum cum satis accepisset, sponsionem faceret. Ubi Ascon. Aut peteret, ut possessor esset, aut acciperet ab adversario satis pro præde litis vindiciarum, et ipse sponsionem faceret. Ulp. Dig. 36. 4. 5. ad fin. Nomine legati satis accipere ab herede. Et omisso nomine, Paul. ibid. 3. 15. et 17. Si ab herede instituto legatorum satis acceperit legatarius. 2. Passive. Cato R. R. 2. a med. Qua satis accipiunda sunt, satis accipiantur. h. e. que sub fidejussore accipienda sunt. SATIS CAVERE, satisdando, h. e. per fidejussorem cavere. Paul. Dig. 7. 1. 60. Satisque ci a possessore cavendum est, quod non sit prohibiturus. Ita Torrentin. Alii leg. dandum.

SATISDATIO, onis, f. 3. sicurtà, assicurazione, mallevería, pieggiería, ixavodocia, actus satisdandi, hoc est fidejussores offerendi. Cajus Dig. 2. 8. 1. Satisdatio eodem modo appellata est, quo satisfactio. Nam ut satisfacere dicimur ei, cujus desiderium implemus, ita satisdare dicimur adversario nostro, cum pro eo, quod a nobis petit, ita cavemus, ut eum hoc nomine securum faciamus, datis fidejussoribus. Ulp. ibid. 4. 6. 28. Si quis nec in custodia, nec in vinculis sit, sed sub fidejussorum satisdatione. Id. ibid. 46. 5. 1. Stipu lationum prætoriarum quædam sunt, quæ satisdationem exigunt, quædam quae nudam repromissionem. Papinian. ibid. 7. Prætoria satisdationes personas desiderant pro se intervenientium: neque pignoribus quis, neque pecuniæ, vel auri, vel argenti depositione in vicem satisdationis fungitur. Ulp. ibid. 35. 3. 3. in fin. interponere. Id. ibid. 26. 2. 17. offerre, et mox. implere. et in fin. contumeliam satisdationis subire. Id. ibid. 2. 8. 7. Satisdationem præstare. Paul. ibid. 4. 8. 32. a med. dare. Ulp. ibid. 26. 4. 5. alicui remittere. Plin. 56. 5. 4. n. 8. Satisdatio capitalis. h. e. qua non fidejussor of fertur, sed vita ipsa ejus, qui quippiam præstandum suscepit. ¶ 2. Satisdationis appellatione interdum etiam repromissio continebitur, qua contentus fuit is, cui satisdatio debebatur, ut Ulp. docet Dig. 50. 16. 61. Hinc apud Cicer. hoc sensu satisdationem intelligi debere, contendit Grævius, cum ait 5. Att. 1. De satisdando vero te rogo, quoad eris Romæ, tu ut satisdes: et sunt aliquot satisdationes secundum mancipium, in his et Memmianorum prædiorum, vel Atilianorum. Nam cum primitus, inquit Grævius, in mancipationibus fidejussio interponeretur, quæ satisdatio secundum mancipium appellabatur; et deinceps exolevisset hæc fidejussio, introducta in locum ipsius nova repromissione, vetus formula mansit quidem, sed mutata veteri significatione: et satisdatio secundum mancipium nihil aliud nunc significat, quam repromissionem pro re mancipi. 3. Pro satisfactione. Martian. Dig. 46. 3. 49. Solutionis quidem verbum non proficiet, sed satisdationis sufficit.

SATISDATO, et Satis dato, con dar pieggiería, adverbii more dictum, ut testato, datis fidejussoribus. Ulp. Dig. 5. 1. 2. ad fin. Cavere nuda cautione, aut satisdato. et ibid. 2. 11. 4. ad fin. Quæritur, si quis, cum judicio sistendi causa satisdare non deberet, satisdato promiserit, an fidejussoribus ejus exceptio detur. Id. ibid. 40. 5. 4. ante med. Ergo cavendum est idonee. quid est idonee? satisdato utique, aut pignoribus datis. Pompon. ibid. 35. 2. 31. in fin. Satisdato cautum debet esse ei, a quo pecunia proficiscetur. Martian. ibid. 49. 17. 18. in fin. Satisdato filium in solidum, non poculio tenus defendere debebit. 2. Eandem sententiam habere videtur illud Cic. 16. Att. 6. ad fin. Hoc quod satisdato debeo, peto a te, ut ante provideas, planeque expedias, et solutum relinquas. et ibid. 15. ante med. Sed et illi turpe arbitror, eo nomine, quod satisdato debeat, procuratores ejus non dissolvere. Gronov. tamen priore loco satisdato debere eum putat, non qui fidejussores dedit, sed qui ipse fidejussor pro alio fuit. Ernestius vero, qui facta pro alio idonea cautione, se soluturum spopondit.

SATISDATOR, oris, m. 3. mallevadore, fidejussor. Ascon. in 3. Verr. 45. Prædes dicuntur satisdatores locupletes pro re, de qua apud judicem lis est. Sidon. 4. ep. 24. sub fin. Curatori necdum satisdator inventus est.

SĂTISDATUM, i, n. 2, satisdatio. Ulp. Dig. 43. 3. 1. ad fin.

CORIZIA

[blocks in formation]

Quod ait prætor: nisi satisdatum sit: accipere debemus, si perseveset satisdatum. V. SATISDATO §. 1.

re

SATISDO, et Satis do, das, dedi, datum, a. 1. dar pieggieria, o sicurtà, ixavov didopt, fidejussore dato creditori caveo: cui respondet satisaccipio. V. SATISDATIO §. 1. Cic. Quint. 13. a med. Quibus a me verbis satis accipiet, iisdem ipse quod peto satis det. Id. Rosc. Com. 12. a med. Quid ita satis non dedit, amplius a se neminem petiturum? Paul. Dig. 46. 6. 1. Cum, pupillo rem salvam fore, satisdatum est. Ulp. ibid. 2. 8. 7. sub fin. Si satisdatum pro mobili non sit. Id. ibid. 36. 4. 1. Ante aditam hereditatem satisdandum de legatis est. Cic. 3. Verr. 56. Qui redemerit, satisdet damni infecti, ei, qui a vetere redemptore acceperit. h. e. nomine damni infecti. Val. Max. 4. 1. n. 8. Cum Scipio judicata pecuniæ satisdare non posset. Ulp. Dig. 36. 4. 5. ad fin. Si legatarius fideicommissi satis non det. Id. ibid. 43. 14. 1. a med. Dabitur autem satis vicinis, sed et his, qui trans flumen possidebunt. Cic. 4. Verr. 24. extr. Debebat Epicrates ullum nummum nemini. amici, si quis quid peteret judicio, secum agi passuros, judicatum solvi satisdaturos esse dicebant. V. JUDICATUS §. 3. Id. 13. Fam. 28. Rogo, ut si quid tibi satisdandum erit, amplius eo nomine non peti, cures, ut satisdetur fide mea.

SĂTIS EXIGO, is, a. 3. richiedere la sicurtà, est fidejussorem exigere. Paul. Dig. 26. 7. 45. ad fin. Pupillo a magistratibus tutor datus est a quo magistratus satis exegerunt, rem salvam fore. Scœyola ibid. 36. 3. 18. Satis a Sejo patre meo exigi veto.

SĂTISFĂCIO, et Satis facio, is, eci, actum, a. 3. fare il suo dovere, soddisfare, appagare, contentare, knpopopew tantum facio, quantum satis est, officium totum præsto, impleo. Cajus Dig. 2. 8. 1. Satisfacere dicimur ei, cujus desiderium implemus. Cic. 14. Phil. 9. extr. Cum aut morte, aut victoria se satisfacturum reipublicæ spopondisset. Colum. 11. 3. a med. Quæ ratio docet, universo jugero satisfacere modios stercoris MCCCCXL. Cic. Balb. 1. Me omnibus, qui amici fuerint saluti meæ, si minus referenda gratia satisfacere potuerim, at prædicanda et habenda certe satis esse facturum. 1d. 7. Verr. 53. Satis est factum Siculis, satis officio ac necessitudini, satis promisso nostro ac recepto. Id. 1. Orat. 47. Satis superque abs te videtur istorum studiis esse factum. Plin. 35. 10. 36. n. 20. Non judicabat se exprimere in eo spumam anhelantis posse, cum reliqua omni parte sibi ipse satis fecisset. Cic. Orat. 31. Histriones in dissimilibus personis satisfaciunt. Id. 5. Att. 18. extr. Sunt negotia lenta et inania: faciam tamen satis: tibi quidem, cui difficilius est, quam ipsi: sed certe satisfaciam utrique. Id. Top. sub fin. Ad id autem, quod te velle senseram, cumulate satisfactum esse debet voluntati tuæ. 1d. Divin. Verr. 14. extr. Causæ et officio suo satisfacere. Id. Cluent. 10. naturæ et legibus. morire, e andar in bando. et Orat. 41. et 2. Att. 4. alicui quippiam petenti. Ulp. Dig. 36. 4. 5. a med. voluntati defuncti. Scævola ibid. 1. 77. extr. conditioni. Cic. Rabir. Post. 17. Ut omnium vel suspicioni, vel malevolentiæ, vel crudelitati satisfiat. Id. 14. Fam. 7. Deo pie et caste. h. e. Deum pie et caste colere. et 13. ibid. 16. ad fin. Satisfacere immortalitati laudum tuarum cupit. h. e. ita scribere de rebus tuis, ut scriptis suis æquet immortalitatem laudum tuarum. Senec. ep. 87. ante med. Virtus, quam satisfacere beatæ vitæ contendimus. h. e. sa1is esse ad beatam vitam. 2. Sæpe refertur ad dissolutionem æris alieni, pagare, soddisfare, acquietare, far tacere. Cic. 1. Q. Fr. 3. amed. Video quid sceleris admiserim, cum de visceribus tuis, et filii tui satisfacturus sis, quibus debes: ego acceptam ex ærario pecuniam tuo nomine frustra dissiparim. Cæs. 3. B. C. 60. extr. Maximas pecunias mutuati, perinde ac satisfacere, et fraudata restituere wellent. Col. ad Cic. 8. Fam. 12. Ut si mihi in pecunia minus satisfecisset, etc, Cic. Flacc. 20. Pecunia petitur ab Hermippo: Hermippus ab Heraclide petit: ipse tamen Fusiis satisfacit absentibus, et fidem suam liberat. Ulp. Dig. 40. 1. 4. ante med. Quæri poterit, si emptor festinavit, et pretium numeravit, an postea ei satisfaeto, servus constitutione uti possit. 3. Non tamen idem sunt semper satisfacere, et solvere. Nam solvit, qui creditori pecuniam omnem numerat: satisfacit, qui quocumque modo creditorem placat, v. gr. cautione, satisdatione, pignore, partis debiti solutione, etc. Ulp. Dig. 13. 7. 9. Satisfactum autem accipimus, quemadmodum voluit creditor, licet non sit solutum. Vet. Tabula an. apud Murat. 582. a med. Si eam pecuniam non solverit, neque satis fecerit. Modestin. Dig. 40. 4. 41. Stichus servus meus heredi meo mille nummos si solverit, satisve fecerit, liber esto. Pompon. ibid. 18. 1. 19. Quod vendidi, et tradidi, non aliter fit accipientis, quam si aut pretium nobis solutum sit, aut satis eo nomine factum. Jabolen. ibid. 49. 7. 39. Stichus liber esto, quando æs alienum meum solutum, creditoribusve meis satisfactum erit. 4. Pro satisdare. Jabolen. ibid. 33. a. 30, Cui ususfructus legatus esset, donec ei totius dotis satis

SATOR

feret; eum ei heres pro sua parte satisdedisset, quamvis reliqui sa tis non darent; tamen, etc. subintellige totius dotis nomine. ¶ 5. Est etiam purgare se de injuria illata, verbis excusare, deprecari, veniam petere culpam fatendo, dar soddisfazione, confessar il fallo, e chieder perdono. Formula satisfaciendi sunt apud Ter. Adelph. 2. 1. 11. Nollem factum : Jusjurandum dabitur, te esse indignum injuria hac. et apud Plaut. Amph. 3. 2. 50. Arbitratu tuo jusjurandum dabo, me meam pudicam esse uxorem arbitrarier. Cic. 3. Verr. 31. a med. In qua civitate legatus populi R. violatus sit, nisi publice satisfactum sit, ei civitati bellum indici solere. Ubi Ascon. Satisfacere est tantum facere, quantum satis sit irato ad vindictam. Cæs. 5. B. G. 52. Missis ad Cæsarem satisfaciundi causa legatis. et ibid. 1. Sese paratos esse demonstrant omnibus rationibus de injuriis satisfacere. Suet. Claud. 38. Ostiensibus graviter correptis, repente, tantum non satisfacientis modo, veniam dedit. Cic. 2. Phil. 20. Acceperam jam ante Cæsaris litteras, ut mihi satisfieri paterer a te. et mox. Prædicabas, te non existimare, nisi Clodium interfecisses, unquam mihi pro tuis in me injuriis satis esse facturum. Senec. 2. Ira 21. a med. Non resistet offensis puer, cui nihil unquam negatum est, cui de pædagogo satisfactum est. h. e. quod a pædagogo se læsum dixerat. Ovid. Remed. am. 697. qui dicit multa puellæ Probra, satisfieri postulat ille sibi. Adde Suet. Cæs. 73. et Tib. 27., Senec. 2. Ira 32. et Tacit. 4. Ann. 26. Hinc acute Martial. 12. 79. Nil in te scripsi, Bithynice: credere non vis, Et jurare jubes: malo satisfacere. h. e. fateri scripsisse, et veniam petere. 6. Satisfacere alicui, dare poenas alicui, quem læseris. Id. 12. 14. Sæpe satisfecit prædæ venator, et acri Decidit excussus, nec rediturus equo. ¶7. Olim satisfacior dictum est. Varr. apud Priscian. 8. p. 789. Putsch. Si mehercule purgant, et Deorum cura non satisfacitur reipublicæ 8. Particip. Satisfaciens §. 5. Satisfacturus §. 1. et 2. SATISFACTIO, onis, f. 3. soddisfazione, actus satisfaciendi cre ditori, eo modo quo dictum est in voce præced. §. 2. et 3. Paul. Dig. 46. 3. 52. Satisfactio pro solutione est. 2. Item satisfaciendi ei, quem læsimus. Cæs. 6. B. G. 8. extr. Cæsar Ubiorum satisfactionem accepit. scusa, discolpa. et Cic. 7. Fam. 13. Hic tu me etiam insimulas, nec satisfactionem meam accipis. Sallust. Catil. 36. Satisfactionem ex nulla conscientia de culpa proponere decrevi. Petron. Satyr. 107. Flectite ergo mentes satisfactione lenitas. Ulp. Dig. 47. 10. 17. Qui accepit satisfactionem, injuriam suam remisit. Plin. 10. 34. 52. de columbis. Tum plenum querela guttur, sævique rostro ictus, mox in satisfactione exosculatio. Adde Tacit. Germ. 21.

SĂTISFACTUS, el Satis factus, a, um. V. SATISFACIO §. 2. et 3. SĂTIS OFFERO, fidejussorem exhibeo. Ulp. Dig. 43. 23. 3. ad fin. Si modo satis offerat, et defendere paratus sit. Martian. ibid. 48. 17. 1. sub fin. Si provinciæ præsidem adierit, et satis obtulerit. Adde Ulp. ibid. 26. 10. 5.

SATIS PĒTO, fidejussorem peto. Ulp. Dig. 36. 4. 3. Si is, a quo satis petitur, offerat cognitionem, dicendum est, cessare satisdationem. Papinian. ibid. 35. 1. 70. Ita ne satis fideicommissi petatur, neve ratio exigatur. h. e. nomine fideicommissi. SĂTIUS. V. SATIS §. 10.

SĀTĪVUS, a, um, adject. che si semina e coltiva, sativo, domestico, uspos, qui seritur, et colitur: cui contrarius est qui sponte et sine cultu provenit, agrestis, silvestris. Plin. 19. 12. 60. Quæ sunt silvestria, eadem in sativis sicciora intelliguntur, et acriora. Id. 32. 2. 11. Sativa corna. Id. 24. 13. 73. Sativa morus. Varr. apud Gell. 17. 3. Græci naves suebant cannabo et stuppa, ceterisque sativis rebus. 2. Sativum tempus, sationi aptum. Plin. 19. 8. 40. Nostri betæ genera faciunt, vernum et autumnale, a temporibus sativis, quamquam et Junio seritur. Ita Edit. vet. 1469. 1470. et 1472. et alice. Harduin. cum aliis edidit a temporibus salus.

SĂTOR, oris, m. 3. piantatore, coltivatore, putevtris, qui plantat, et colit. Cic. 2. Nat. D. 34. Omnium rerum quæ natura admi nistrantur, seminator, et sator, et parens, ut ita dicam, atque educator, et altor est mundus. Varr. 1. R. R. 45. Ita esse docent silvestria, ad quæ sator non accessit. Colum. 3. 15. Sator vitis. Plin. 15. 1. 1. oleæ. 2. Translate. Cic. vertens Sophocl. 2. Tusc. 8. tuque cælestum sator, Jace, obsecro, in me vim eoruscam fulminis. h. e. Juppiter genitor, creator: qui dicitur a Virg. 11. Æn. 725. hominum sator atque Deorum: a Silio 4. 432. rerum sator: et 9. 306. sator ævi: a Phædro 3. 17. Deorum genitor, atque hominum sator. Senec. Herc. Fur. 357. verus Alcidæ sator. padre. Janus designatur in illo Martial. 10. 28. Annorum nitidique sator pulcherrime mundi. Liv. 21. 6. Sator litis. seminatore, autore, et Sil. 8. 260. Idem ut turbarum sator, atque accendere solers Invidiam. Plaut. Capt. 3. 5. 3. Sator, sartorque scelerum, et messor maxime. Front. 1. ad Antonin. Imp. (edente iterum A. Maio) ep. 3. de pue

SATORIUS

rulis filiis ejus. Deos precor, sit salvus sator, salva sint sata, salva seges sit, quæ tam similes procreat. h. e. salvus sit pater, salvi sint filii, salva sit eorumdem mater.

SĂTORIUS, a, um, adject. da seminare, ad serendum pertinens. Colum. 2. 9. ante med. Pelle hyænæ satoriam trimodiam vestiunt. Adde 12. 50. ante med. Sic satoria quala apud Caton. R. R. 11., ubi alii leg. sataria.

SATRĂPĂ, et Satrapes, æ, m. 1. et Satrapes, is, et Satraps, ǎpis, m. 3. satrapo, governator di provincia appresso i Persiani, carpa, vox Persica, præfectuin, prætorem, præsidem provinciæ sub rege Persarum significans. Prætorem vocat Cic. 5. Fin. 30. extr., præfectum Justin. 5. 1. a med. et Nep. Datam. 2. sub fin. Hi opulentissimi habebantur, et quasi reguli. Curt. 3. 13. Cum præcessisse Darii satrapam comperisset. Ter. Heaut. 3. 1. 43. Satrapes si siet amator, nunquam sufferre ejus sumptus queat. Nep. Pausan. 1. Mardonius Satrapes regius. Id. Lysandr. 4. Factum Pharnabazi satrapis regii. Id. Con. 2. Contulit se ad satrapem Ioniæ. Id. Datam. 3. Optima veste, quam satrapæ regii gerere consueverant. Plin. 6. 26. 30. Oppidum, satraparum regia appellatum. Sidon. carm. 2. 78. Quisque sedet sub rege satraps. et Alcim. 6. 392. Ornati cum fraude satraps, etc. et Sidon. carm. g. 50. Præfectos, satrapasque perculisse. 2. Genitivus Satrapis apud Nep. loc. cit. a Satrapes est, ut Orestis, Timarchidis pro Oreste, Timarchidæ, et alia multa de quib. Priscian. 6. p. 705. Putsch. Posset esse etiam a recto Satraps.

SATRAPEA, et sæpius Satrapia, æ, f. 1. caтρаnsiα, voμos, provincia satrapis. Curt. 5. 1. sub fin. Mazæum transfugam satrapea Babyloniæ donat. Adde ibid. 2. a med. et ibid. 3. etc. Ubique alii leg. Satrapia. Plin. 6. 20. 23. Adjiciunt quatuor satrapias, Gedrosos, Arachotas, etc. Adde ibid. 21. 23. et ibid. 23. 25. init. SATRAPS. V. SATRAPA.

*SATRIANĂ, æ, f. 1. Dea alias ignota. Grut. 89. 3. Lucus sacer

Dee Satrianæ.

[blocks in formation]

*SATTO, onis, m. 3. qui jumentis clitellariis onus imponit: videtur esse a atto, onero. Est cognomen R. Inscript. apud Grut. 919. 9. Nonius Satto.

SĂTULLĪNUS, a, um, adject. ad satullum pertinens. Est cognomen R. Inscript. apud Murat. 845. 4. M. Porcius M. F. Claud. Satullinus.

*SĂTULLIO, onis, m. 3. diminut. satulli. Est cognomen R. V. Inscript. in DECIMUS §. 7.

SĂTULLO, as, a. 1. satollare, idem ac saturo. Varr. apud Non. 2. 786. Neque coquam carnes, quibus satullem corpora, ac famem

ventris.

SĂTULLUS, a, um, adject. satollo, idem ac satur. Varr. 2. R. R. 2. a med. Ut agni satulli fiant lacte. Alii leg. saturi. ¶ 2. Est etiam cognomen R. Inscript. apud Grut. 892. 3. Licinia Satulla.

SĂTUR, ra, rum, adject. sazio, satollo, pieno, eureos, xopeoDeis, cibo plenus, satiatus. Ter. Adelph. 5. 1. 3. Intus sum omnium rerum satur. Id. Hecyr. 5. 2. 2. Sed tu cum satura atque ebria eris, puer ut sit satur, facito. Horat. 1. Sat. 7. 35. Satur altilium. Pers. 6. 71. anseris extis. Varr. 1. R. R. præf. Qui nobis frumentum advehat, qui saturi fiamus ex Africa, et Sardinia. Colum. 7. 4. Agnus saturior lactis. 2. Ire, quo saturi solent, pro ire cacatum, honestis verbis dixit Plaut. Curc. 2. 3. 83. Adde Martial. 12. 78., ubi satur est, qui cacare cupit. 3. Sumitur interdum pro fecundo, abundanti. Virg. 2. G. 197. Saltus, et saturi petito longinqua Tarenti. Pers. 1. 71. Nec rus saturum laudare. Sever. Etn. 12. Saturæ messes. Alii leg. sacre. Colum. 10. 43. Satur autumnus. Virg. 3. G. 314. Satura præsepia. h. e. plena pabuli. 4. Translate. Cic. Orat. 36. Nec satura jejune dicet, nec grandia minute, nec item contra. Sensus est: Siquæ res sunt plenæ, et quæ magna dicendi copia explicari possunt, non eas jejune et exiliter tractabit, etc. 5. Satur color est plenus, vehemens, color carico, cui dilutus opponitur. Plin. 37. 10. 61. Ion apud Indos violacea est, sed raro saturo colore lucet. Senec. 1. Quæst. nat. 5. ad fin. Purpuram, quo melior saturiorque est, eo oportet altius teneas, ut fulgorem suum ostendat. 6. Saturum gestum, hoc est varium, plenum, perfectum. Manil. 5. 474. de pantomimis. Externis tamen aptus erit nunc voce poelis, Nunc saturo gestu. 7. Saturæ vestes ostro Tyrio apud Senec. Thyest. 955. sunt purpureo colore multo imbutæ, large infectæ, dibapha. 8. Satur, satiatus qualibet re, sazio. Lucret. 3. 973. Et nec opinanti mors ad caput adstitit ante, Quam satur ac

SATURATUS

53 plenas possis discedere rerum. Cic. 5. Verr. 42. extr. Ut aliquanda ex eorum agris expleti atque saturi, cum hoc cumulo quæstus dece derent. Catull. 48. 4. Saturum cor. Plaut. Poen. prol. 8. Qui non edistis, saturi fite fabulis. g. Item pinguis, grasso, ingrassato. Martial. 11.52. Et cortis saturas, atque paludis aves. 10. Comp. Saturior §. 1. et 5.

SĂTURĂ, æ, f. 1. lanx variis frugum, pomorum, vel similium ge neribus referta. Acron. in Horat. 1. Sat. 1. Lanx plena diversis frugibus in templum Cereris infertur, quæ saturæ nomine appellatur. Diomed. 3. p. 483. Putsch. Lanx referta variis, multisque primitiis sacris Cereris inferebatur, et a copia, et a saturitate rei satura voca batur. Cujus generis lancium et Virgilius in Georgicis meminit, cum hoc modo dicit (2. 194.) Lancibus, et pandis fumantia reddimus exta. Et (ibid. 394.) Lancesque, et liba feremus. 2. Ab hac lance cœpit etiam dici satura, genus farciminis multis rebus refertum. V. verba Festi infra §. 3. Constabat autem uva passa, polenta, et nucleis pineis ex mulso conspersis. quibus alii addunt et de malo Punico grana. Varr. ibid. 3. Satura item est lex, quæ uno rogatu multa simul complectitur. Fest. Satura et cibi genus ex variis rebus conditum est, et lex multis aliis legibus conferta. Itaque in sanctione legum adscribitur, Neve per saturam abrogato, aut derogato. T. Annius Luscus in ea, quam dixit adversus Ti. Gracchum: Imperium, quod plebes per saturam dederat, id abrogatum est. Et C. Lælius in ea, quam pro se dixit: Dein postero die, quasi per saturam sententiis exquisitis, in deditionem accipitur. Hæc Festus, cujus tamen sententia hac in re eruditis non placet. nam cum legimus per saturam aliquid facere, non videtur significari lex aliqua singularis, sed per saturam idem est ac confuse, nullo ordine aut distinctione: ducta translatione ab ca lance, quam diximus. Porro quæ ex C. Lælio affert Festus, sunt Sallustii Jug. 31. sub fin. Fortasse verba Lalii e scriptis Festi exciderunt. Imp. Justinian. præf. ad Dig. ad Antecessor. ab init. Hoc opus legentibus tradebatur, non secundum edicti perpetui ordinationem, sed passim, et quasi per saturam collectum, utili inutilibus mixto. Eadem ratione commodius explicari videntur exempla a Festo allata. Lucil. apud Diomed. loc. cit. Per Saturam ædilem factum qui legibu' solvat. Per Saturam latæ legis exemplum esto: Velitis jubeatis, cum Jugurtha pacem componi, foedus feriri, elephantos tradi, item perfugas omnes, etc. Gloss. Philox. Satura, voμos mohla ReρLEXшy. Lactant. 1. 21. ante med. Pescennius Festus in libris historiarum per saturam refert, Carthaginienses Saturno humanas hostias solitos immo> lare. 4. Denique sumitur pro genere carminis, in quo multa metra, multæque res miscentur. Paul. ex Festo. Satura et cibi genus dicitur ex variis rebus conditum, et lex multis aliis conferta legibus, et genus carminis, ubi de multis rebus disputatur. Hinc Petronii Satyra, vel Satyricon a nonnullis ita appellatum videtur, quia pro sa oratione et versibus constat; idem etiam dicendum de Martiani Capella Satyrico, de quo ipse auctor in fine operis ita eloquentem inducit Harmoniam: Tandem senilem, Martiane, fabulam, Miscella lusit quam lucernis famine Satyra (alii leg. Satura) Pelasgo, dum docere nititur Artes creagris vix amicas Atticis, Sic in novena deci dit volumina. V. SATYRA. 5. Saturæ palus, quæ et Pontina, vel ejus pars, juxta Circejos fuit, viginti trium olim urbium locus, ut est Muciani sententia apud Plin. 3. 5. 9. Hæc ad viam usque Ap piam pertingebat, ubi et navibus trajiciebatur. Virg. 7. En. 801. Qua Saturæ jacet atra palus. Ubi Servius perperam monet, ab aliis legi Asturæ, qua Astura flu. et oppidum paulo remotius sunt. SATURAMEN, inis, n. 3. saturatio, saturitas. Paulin. Nolan. carm. 27. 194. inopum saturamine pasci.

*SĂTURANTER, adverb. ad saturitatem. Fulgent. Contin. Virg. ante med. Saturanter hæc in libro Physiologo, quem nuper edidi mus, omnem arithmetica artis digessimus rationem. Id. 3. Mythol 6. Sed quia hæc saturantius Apulejus pæne duorum continentia librorum tantam falsitatum congeriem enarraverit.

SĂTURATIO, onis, f. 3. satollamento, xóρncis, actus saturandi. Augustin. Tract. 24. in Joann. Saturatio quinque millium hominum de quinque panibus.

SATURATOR, oris, m. 3. qui saturat. Augustin. ep. 120. n. 25. De qua saturator ipse dicit, etc. Alii aliter leg.

SATURATUS, a, um, particip, a saturo: satollato, saziato, xopeodeis, satur factus, satiatus, expletus. Virg. 8. En. 213. cum jam stabulis saturata moveret Amphitryoniades armenta. Plin. 9.10.12. Testudines pastum egressæ, avideque saturatæ. Ovid. 10. Met. 541.. armenti saturatos cæde leones. Id. 2. Amor. 16. 25. submersis ratibus saturata Charybdis. Claudian. Nupt. Honor. et Mar. 248. Rosa saturata vernis roribus. Martial. 3. 6o. Ostrea tu sumis stagno saturata Lucrino. et 13. 24. Cecropio saturata cydonia melle. ben inzuppate, et Ovid. 11. Met. 166. et Martial, 8. 48. saturatæ murice

[blocks in formation]

vestes. ben tinte, caricate di colore. et Plin. 21. 8. 29. Saturatior color. 2. Translate. Virg. 5. En. 608. Multa movens, necdum antiquun saturata dolorem Juno. Cic. Planc. 8. a med. Homines saturati honoribus. Id. 1. Divin. 3o. Pars animi, quæ mentis et consilii est, saturata bonarum cogitationum epulis. Catull. 64. 220. cui languida nondum Lumina sunt gnati cara saturata figura. sazj di mirare. 3. Comp. Saturatior §. 1.

SATUREJA, æ, f. 1. et Saturejum, i, n. 2. santoreggia, Supßpa, herba hortensis, quæ et cunila dicitur, condimentis ciborum idonea. Plin. 19. 8. 5o. Græci thymbram vocant, quæ sit cunila: hæc apud nos habet vocabulum et aliud, satureja dieta. Colum. 9. 4. Nostras cunila, quam saturejam rustici vocant. et 10. 233. Et satureja thymi referens, thymbræque saporem. Id. 11. 3. ad fin. Satureja et viridis esui est jucunda, nec arida inutilis ad pulmentaria condienda. Adde Pallad. 3. 24. 2. Veneris incitatricem herbam esse, colligunt ex Ovid. 2. Art. am. 415. Sunt qui præcipiant herbas, satureja, nocentes. et Martial. 3. 75. Improba nec prosunt jam satureja tibi. Alii leg. satyrea, h. e. satyrion, quia neque Plin., neque Colum. eam vim satureja, aut cunilæ tribuunt.

ŠATŪREJĀNUS, a, um, adject. Saturejanus caballus dicitur ab Horat. 1. Sat. 6. 59. qui in Saturejano agro totius Apuliæ fertilissimo altus fuit, ideoque generosus. Ita Acron. Huc facit, quod Serv. ad 2. G. 197. et 4. ibid. 335. oppidum Saturum, vel Saturejum ponit juxta Tarentum: quæ regio est Apuliæ Peucetiæ contermina. Alii tamen ducunt a palude Saturæ (de qua V. SATURA §. 5.), ubi essent prata, in quibus equorum magni greges alerentur.

SĂTUREJUM, oppidum. V. in voce præced. 2. herba. V. SATUREJA §. 2.

SĂTURIO, onis, m. 3. nomen comoedia Plautinæ amissæ apud Fest. in Catulinam, Nequitum, Rienes, et Succenturiare: quibus locis aliquod ex ea fragmentum refert. Farr. apud Gell. 3. 3. ad fin. tradit, scriptam a Plauto fuisse in pistrino. Apud eund. Plaut. Pers. nomen est parasiti: qui ita loquitur ibid. 1. 3. 21. O Saturio opportune advenisti mihi! Satur. Mendacium edepol dicis. nam Esurio venio, non advenio Saturio..

SĂTURITAS, atis, f. 3. sazietà, satellanza, xópog, mλnoμovn, satietas. Plaut. Capt. 4. 1. 4. Offers mihi penum, potationes, saturiaatem, gaudium. Aurel. Viet. Epit. 45. sub fin. Quod intemperantia cibi et saturitate, qua artus diffuderat, accidisse, plures retulere. ripienezza. et Plaut. Rud. 3. 4. 53. Quid causa est, quin virgis te usque ad saturitatem sauciem? 2. Dea est parasitorum. Ita enim parasitus loquitur apud eund. Capt. 4. 2. 97. Ita me amabit sancta Saturitas, itaque suo me semper condecoret cognomine. ¶ 3. De excrementis. Plin. 10. 33. 49. Hirundines notabili munditia egerunt excrementa pullorum, adultioresque circumagi docent, et foris saturitatem emittere. 4. De colore saturo. Id. 9. 39. 64. de conchylio. Sic gignitur laudatus ille pallor saturitate fraudata. ¶5. De abundantia et copia. Cic. Senect. 16. Neque solum officio, quod hominum generi cultura agrorum est salutaris; sed et delectatione, quam dixi, et saturitate copiaque omnium rerum, quæ ad victum hominum pertinent .

SĀTURNĀLIĂ, orum, vel ium, n. plur. 2. vel 3. Kpóvia, festa -unius, seu trium, seu quinque, seu septem dierum, in honorem Saturni. Celebrabantur mense decembri unico primum die, nempe XIV. K. Jan., testibus Macrob. 1. Saturn. 10. et 11. et Liv. 2. 21. et 22. 1.: postea in triduum propagata festivitas, ex adjectis prius a Julio Cæsare huic mensi diebus, deinde ex edicto Augusti; a XVI. igitur cœpta in XIV. K. Jan. desierunt, quo solo die fieri ante consueverant. Mox a Caligula duo dies Saturnalibus additi (Suet. Cal. 17. et Dio l. 59. c. 6.) quod in desuetudinem cum abiisset, a Claudio iterum instauratum est (Id. l. 60. c. 25.). Sed Sigillariorum adjecta celebritas, ut ait Macrob. ibid. 10. ad fin., in septem dies diseursum publicum et lætitiam religionis extendit. Hinc Martial. 14. 72. qui venit botulus medio tibi brumæ, Saturni septem venerat ante dies. Porro erant dies illi pleni letitia. His continua epulæ, ac comissationes erant: munera ultro citroque mitti remittique solebant. Romani illis diebus synthesin, quod genus vestis brevis erat, sumebant, servisque discumbentibus inserviebant. Saturni enim æTo omnia communia fuere, nec, quid servitus esset, notum fuit. V. Macrob. 1. Saturn. 7., Liv. 2. 21. et J. Lipsium l. 1. Saturn. c. 2. Cic. 5. Att. 20. Saturnalibus mane se mihi Pindenissa dediderunt. Macrob. 1. Saturn. 2. Solstitialis dies, qui Saturnaliorum festa consecutus est. Id. ibid. 4. monet, rectius Saturnaliorum dici in geniείνο, quam Saturnalium; nam sic omnes fere scriptores locuti sunt, quamquam ex grammaticorum regula Saturnalium dicendum videatur. Itaque refert scriptores Sallust., Masur. Sabin., Verrium Flacc., Jul. Modest., etc., qui Bacchanaliorum, Vinaliorum, Saturnaliorum, Agonaliorum dixere. Claudit Maorab, sertum esse,

SATURNIUS

licito Saturnalium, et Saturnaliorum dici, cum alterum regula, alterum etsi sola, sed multorum defendat auctoritas. 2. Secundis, tertiis Saturnalibus pro secundo, et tertio die Saturnaliorum. Cic. 13. Att. 52. Sed cum secundis Saturnalibus ad Philippum ve speri venisset. Id. ibid. Ille tertiis Saturnalibus apud Philippum ad horam, nec quemquam admisit. ¶ 3. Ex Saturnalibus primis in Saturnalia secunda idem est ex die Saturnaliorum unius anni ad diem eorumdem anni insequentis. Inscript. apud Marin. Frat. Arv. n. 32. 35. et 36. Ex Saturnalibus primis in Saturnalia secunda magistrum annum fecerunt. V. eund. ibid. p. 275. et PRIMUS §. 4. 4. Non semper erunt Saturnalia, proverbium, quo significatur, non semper prosperis rebus uti licere. Senec. Apocoloc. a med. Cum vidisset fortunas suas deplorantes causidicos, accedit, et ait: dicebam vobis, Non semper erunt Saturnalia.

SĂTURNĀLÍCIUS, a, um, adject. ad Saturnalia pertinens. Martial. 10. 17. Saturnalicio Macrum fraudare tributo Frustra, Musa, cupis. h. e. munusculo, quod Saturnalibus mitti solebat. Id. 5. 30. et 7. 91. Saturnalicia nuces. Id. 11. 15. Saturnalicii versus. Id. 5. 19. Saturnalicia ligulam misisse selibræ. h. e. ligulam argenteam selibræ pondo. Id. 14. 182. de sigillo fictili. Ebrius hæc fecit terris, puto, monstra Prometheus: Saturnalicio lusit et ipse luto. h. e. quod Saturnalibus pro munere esset.

SATURNĀLIS, e, adject. ad Saturnalia pertinens, ut Saturnale festum, Macrob. 1. Saturn. 2. a med.

SATURNIĂ. V. SATURNIUS §. 4. et seqq.

*SATURNIANUS, a, um, adject. ad Saturnum pertinens. Est cognomen R. Inscript. apud Murat. 729. 4. Q. Petilius Q. F. Satur

nianus.

SĀTURNĪGĚNĂ, æ, m. 1. Saturni filius. Auson. Edyll. 15. 22. Testatur Saturnigenam, nec nomine cessat Incusare Jovem. Sidon. carm. 9. 131. Venatu, fidibus, palæstra, et herbis Sub Saturnigena sene institutus.

SATURNINUS, a, um, adject. ad Saturniam pertinens, oppidum Etruriæ, cujus incolæ Saturnini dicuntur a Plin. 3. 5. 8. V. SATURNIUS §. 7. 2. Fuit etiam cognomen R. frequentissimum, ut L. Apulejus Saturninus, apud Flor. 3. 16. et L. Sentius Saturninus in nummis gentis Sentiæ apud Echkel. D. N. V. T. 5. p. 305., in quorum plurimis Saturnus nudus visitur in citis quadrigis cum falce in dextra; quo signo allusio fit ad Saturnini cognomen. V. SATURNUS §. 5.

SATURNIUS, a, um, adject. Kpovos, ad Saturnum pertinens. Cic. Somn. Scip. 4. Stella, quam in terris Saturniam nominant. Claudian. III. cons. Honor. 168. Algenti qua zona riget Saturnia tractu. h. e. circulus stella Saturni, quæ frigida dicitur a Virg. 2. G. 336., quia altissima, et a sole maxime distans. Hinc Claudian. 1. Laud. Siilich. 178. Saturnia stagna. h. e. maria Septentrionalia. Id. 3. Rapt. Pros. 20. otia. h. e. pax aurei sæculi sub Saturno. Virg. 4. Ecl. 6. regna. h. e. atas aurea sub Saturno. Id. 1. Æn. 573. arva. h. e. Latium. Id. 2. G. 173. tellus. h. e. Italia, in qua Saturnus regnavit. Id. 4. En. 372. Saturnius pater. h. e. Juppiter Saturni filius. Sic 5. ibid. 799. Saturnius domitor maris. h. e. Neptunus. et 12. ibid. 156. Saturnia Juno. quæ Silio 10. 338. est Saturnia conjux. quia ipsa quoque Saturni filia. Ovid. 6. Fast. 30. de Junone. Saturni sors ego prima fui: A patre dicta meo quondam Saturnia Roma est. Id. ibid. 383. Saturnia virgo. h. e. Vesta Saturni mater. Id. de nuce 63. falx. h. e, quæ est insigne Saturni, qui culturæ agrorum præsidere videtur, ut ait Festus. Lucan. 3. 115. templa. ́ h. e. ædes Saturni Romæ, ubi ærarium. Pers. 2. 59. Aurum vasa Num, Saturniaque impulit ara. h. e. paupertatem sæculi aurei sub Saturno, quo tempore nullus fuit auri usus, sed æris tantum-` modo. Festus. Saturnia, Italia: et mons, qui nunc est Capitolinus, Saturnius appellabatur, quod in tutela Saturni esse existimatur. Saturnii quoque dicebantur, qui castrum in imo clivo incolebant: ubi ara dicata ei Deo, etc. Varr. 4. L. L. 7. Tarpejum antea montem Saturnium appellatum prodiderunt, et ab eo late Saturniam terram, ut etiam Ennius appellat. Ejus vestigia etiam nunc manent tria: quod Saturni fanum in faucibus: quod Saturnia porta, quam Junius scribit, quam nunc vocant Pandanam, etc. 2. In illo Horat. 2. Ep. 1. 157. sic horridus ille Defluxit numerus Saturnius, et grave virus Munditiæ pepulere: Saturnius numerus est genus rudioris carminis, inconditi, et impoliti, quo priscis temporibus et sub Saturno utebantur. Festus in Saturno. Versus quoque antiquissimi, quibus Faunus fata eecinisse hominibus videtur, Saturnii appellantur: quibus et a Nævio bellum Punicum scriptum est, et à multis aliis plura composita sunt. Ascon. in 2. Verr. 10. Antiquum Nævii est: Fato Metelli Romæ fiunt consules. Cui tunc Metellus iratus. versu responderat senario hypercatalecto, qui et Saturnius dieitur: Dabunt malum Metelli Navio poeta. V. Terentian.de metr.p. 2439

« НазадПродовжити »