Зображення сторінки
PDF
ePub

SANCTIMONIALIS

ae diligentia? viderint, inquit, ista officia viri boni. et ibid. 3o. fabere domum clausam pudori, et sanctimonia. Auct. ad Herenn. 4. 33. Sanctimonia nuptiarum. Tacit. 3. Ann. 69. extr. Torquata, priscæ sanctimoniæ virgo.

SANCTIMONIALIS, e, adject. sanctimoniae studiosus. Imp. Justinian. Cod. 1. 3. 56. Sanctimonialem vitam vivere. Impp. Valent. et Marcian. ibid. 2. 13. Sanctimonialis mulier. 2. Sanctimo nialis, is, absolute est mulier sanctimonia, et Dei cultui addicta, monaca. Augustin. epist. 169. Sanctimonialis formam suscipere. It. 2. Retract. 22. Ut nounullas etiam sanctimoniales dejecisse in nuptias diceretur. Adde 1. Civ. D. 16. init. 3. Hæ virgines sacrate etiam dicuntur. V, SACRATUS §. 5.

SANCTIMONIALITER, adverb. cum sanctimonia, ut sanctimonialem decet, sancte. Imp. Justinian. Cod. 1. 3. 56. Reliquum vitæ tempus sanctimonialiter degere.

SANCTĪNUS, a, um, adject. ad sanctum pertinens. Est cognomen R. Inscript. apud Fabrett. p. 358. n. 77. Turma Aurelii Sanctini.

SANCTIO, onis, f. 5. decreto, costituzione, sanzione, statuto, legge, vopostnupa, actus sanciendi, rogatio, lex. Est qui docet proprie esse legem illam, quæ pœnam irrogat: quod non semper verum est. Cic. Balb. 14. Sanctiones sacrandæ sunt aut genere ipso, aut obtestatione et consecratione legis, aut pœnæ, cum caput ejus, qui contra facit, consecratur. et ibid. 16. Ille populus in superiori conditione causaque ponitur, cujus majestas foederis sanctione defenditur. Id. 6. Verr. 66. sub fin. Nisi vehementius homini minatus essem, nisi legum sanctionem, poenamque recitassem, tabularum mihi potestas fac non esset. Auct. ad Herenn. 2. 10. Plus valet sanctio permissione. h. e. lex quæ cogit, quam quæ permittit. Liv. 4. 51. Egerrime plebs ferebat, jacere tamdiu irritas sanctiones, quæ de suis commodis ferrentur, cum interim de sanguine ac supplicio suo latam legem confestim exerceri. Papinian. Dig. 48. 19. 41. Sanctio legum, quæ certam poenam irrogat iis, qui, etc.

SANCTITAS, atis, f. 3. santità, dɣióτns, datorns, qualitas illa, qua res venerabiles et inviolabiles sunt. Sallust. fragm. apud Serv. ad 4. G. 211. Se regibus devovent, et post eos vitam refutant: adeo illis ingenita est sanctitas regii nominis. Cæs. apud Suet. Cæs. 6. Est ergo in genere et sanctitas regum, qui plurimum inter homines pollent, et cærimonia Deorum, quorum ipsi in potestate sunt reges. Tacit. 3. Ann. 62. sub fin. Qui non modo templo, sed duobus millibus passuum eandem sanctitatem tribuerant. Quintil. 11. 3. ante med. Ipsam foris sanctitatem ludorum talarium licentia solvere. Massur. Sabin. apud Gell. 4. 9. Religiosum est, quod propter sanctitatem aliquam remotum ac sepositum a nobis est. 2. Est etiam scientia colendorum Deorum, ut est apud Cic. 1. Nat. D. 41. in fin., sicut pietas est justitia adversum Deos. Id. ibid. 2. Quæ potest esse pietas, quæ sanctitas, quæ religio? Hæc enim omnia pure ac caste tribuenda Deorum numini sunt. Adde 2. Offic. 3. a med. 3. Et colendorum Manium. Id. Top. 23. in fin. Equitas tripartita dicitur esse: una ad Superos, altera ad Manes, tertia ad homines pertinere. Prima, pietas: secunda, sanctitas: tertia, justitia aut æquitas nominatur. Id. 2. Leg. 9. in fin. Manium jura sancta sunto: hos leto datos Divos habento. Id. Amic. 4. Plus apud me antiquorum auctoritas valet, qui mortuis tam religiosa jura tribuerunt.

ca

4. In hominibus est probitas, innocentia morum, integritas, sanetimonia. Id. 4. Fam. 3. ante med. Omnes sic existimant, quasi lumen aliquod, exstinctis ceteris, elucere sanctitatem, et prudentiam, et dignitatem tuam. Plin. Paneg. 3. extr. Deos non tam accuratis adorantium precibus, quam innocentia et sanctitate lætari. Nep. Lysand. 4. Ut ad Ephoros sibi testimonium daret, quanta sanctitate bellum cessisset. h. e. integritate, et abstinentia a crudelitate et avaritia. 5. Est præcipue abstinentia a rebus venereis, stitas, castità. Plin. 1. ep. 12. Dolorem pedum abstinentia, sanctitate, quoad viridis ætas, vicit, et fregit. Tacit. 14. Ann. 60. Plures (ancilla) perstitere sanctitatem domine tueri. Flor. 6. 2. a med. Ad profligandam provinciam maxime profecisse singularem ducis sanctitatem: quippe qui captivos pueros puellasque præcipuæ pulcritudinis Barbaris restituerit. Adde Plin. 4. ep. 11. a med. Huc pertinet illud Cic. Coel. 13. a med. Petulanter facimus, si matrem familias, secus quam matronarum sanctitas postulat, nominamus. et Liv. 34. 6. ante med. Nobis quoque verendum sit, ne cum ea (lege) pudorem sanctitatemque feminarum abrogemus. et Vellej. 2. 29. de Cn. Pomp. Vir innocentia eximios, sanctitate præcipuus. et Quintil. 2. 2. Ut teneriores annos ab injuria sanctitas docentis custodiat. 6. In plur. mum. Cic. in Senat. 14. Mecum Deorum et hominum sanctitates omnes et religiones abfuerunt. Adde 2. Nat. D. 2. Arnob. 6. p. 199. Sigillaria ista formare, adorare pro Diis ea, sanctitatibus accumulare divinis. h. e. cæremoniis et honoribus.

|

[blocks in formation]

SANCTITUDO, inis, f. 3. santità, dying, idem quod sanctitas! excepto quod minoris est usus. Gell. 13. 3. Nihil quicquam interest, suavitudo dicas, an suavitas; sanctitudo, an sanctitas. Acc. apud Non. 2. 805. Alia hic sanctitudo est, aliud et nomen, et numen Jovis. Turpil. ibid. Miseram terrent me omnia, maris scopuli, sonitus, solitudo, sanctitudo Apollinis. Claud. Quadrigar, apud Gell. 17. 2. a med. Tanta sanctitudo fani, ut nunquam quisquam violare sit ausus. Ubi Gell. Sanctitas quoque, et sanctimonia non minus Latine dicuntur: sed nescio quid majoris dignitatis est verbum, sanctitudo. Cic. fragm. apud Non. loc. cit. Sanctitudo sepulturæ. 4fran. ibid. Tuam majestatem, et nominis matronæ sanctitudinem. SANCTOR, oris, m. 3. legislatore, vopostns, qui aliquam legem sancit. Tacit. 3. Ann. 26. in fin. Sed præcipuus Servius Tullius sanctor legum fuit, queis etiam reges obtemperarent.

SANCTUARIUM, ii, n. 2. santuario, dytascriptov, sacrarium, sacer locus. Aggen. de limit. p. 61. Goes. Extra sanctuarium, profanum dictum est. 2. Dicitur etiam de aliis rebus, ut de tabulis, aut libris, in quibus sancta referuntur. Hinc sanctuarium principis, idest libri, et commentarii secretiores principis, vel locus ipse, et tabularium, in quo hujusmodi libri repositi asservantur. Sicul. Flacc. ibid. p. 16. Quod siquis contradicat, sanctuarium Cæsaris respici solet. Omnium enim agrorum et divisorum, et assignatorum formas, sed et divisionem commentarius, et principatus in sanctuario habet. Qualescumque enim formæ fuerint, si ambigatur de earum fide, ad sanctuarium principis revertendum erit. Plin. 23. 8. 77. In sanctuariis Mithridatis maximi regis devicti Cn. Pompejus invenit in peculiari commentario ipsius manu compositionem antidoti. Inscript. apud Maff. Mus. Ver. 92. 4. Epithymeto Aug. L. ex colleg. sanctuar. posuer.

*SANCTULUS, a, um, adject. diminut. sancti, qua bonum, innocentem, justum significat; aliquantisper sanctus. Ita per contemptum appellat Rufinum Hieronym. 3. in Rufin. n. 7. Tibi quasi religiosulus et sanctulus personam humilitatis imponis, etc.

SANCTUS, a, um, particip. a sancio: decretato, stabilito, ordinato, xvowsig, decretus, sancitus, constitutus. Liv. 10. 9. Eodem anno M. Valerius consul de provocatione legem tulit, diligentius sanctam. Id. 30. 19. a med. Ne Servilio fraudi esset, quod tribunus plebis fuisset, contra quam legibus sanctum erat. Alii leg. utroque loco sancitum: alii factum. Plaut. Trin. 4. 3. 26. Ambitio jam more sancta est, libera est a legibus. 2. Est etiam adjectivum, et dicitur de iis rebus, quæ sanctione seu lege firmata sunt et munita, ne quis aut invadere, aut violare possit. Ulp. Dig. 1. 8. 9. Proprie dicimus sancta, quæ nec sacra, nec profana sunt, sed sanctione quadam confirmata: ut sunt leges, quia sanctione quadam subnixa sunt. quod enim sanctione quadam subnixum est, id sanctum est, etsi Deo non sit consecratum. Cic. Rabir. perduell. 4. Castam concionem, sanctum campum, inviolatum corpus civium R., integrum jus libertatis defendo servari oportere. Id. 3. Leg. 3. ad fin. Tribuni sancti sunto. 3. De ærario sanctiore. V. ÆRARIUM §. 5. 4. Etiam muri civitatis, et portæ sanctæ dicuntur a Cajo Dig. 1. 8. 1. et ab Hermogeniano ibid. 43. 6. 2., quia legibus cautum est, v. gr. ne cui ascendere, aut diruere, aut inhabitare liceat. Virg. 12. En. 648. Sancta ad vos anima, atque istius inscia culpæ Descendam. Ubi Servius, et Macrob. 3. Saturn. 3. Sancta, hoc est incorrupta. neque enim sacro aut religioso anima Turni tenebatur. Hinc sancta quæcumque inviolate, integre, religiose servari oportet. Enn. apud Cic. i. Offic. 8. Nulla sancta societas, nec fides regni est. Liv. 8. 37. Nec induciarum sancta fides fuit. Cic. Quint. 6. a med. Nullum est officium tam sanctum atque solemne, quod non avaritia comminuere atque violare soleat. Id. Rosc. Am. 38. Nullum esse officium, nullum jus tam sanctum atque integrum, quod non ejus scelus atque perfidia violarit et imminuerit. Id. Quint. 1. sub fin. Si apud hoc consilium ex opibus, non ex veritate causa pendetur, nihil est jam sanctum, neque sincerum in civitate. Id. Arch. 8. a med. Sit igitur, judices, sanctum apud vos, humanissimos homines, hoc poetæ nomen, quod nulla unquam barbaria violavit. Id. 12. Att. 19. in fin. Me quidem id multo magis movet, quod mihi est et sanctius, et antiquius. Nep. Timoth. in fin. Sanctiora jura patriæ, quam hospitii. Liv. 23. 22. a med. Si quid unquam arcani, sanctive ad silendum in curia fuerit, id omnium maxime tegendum, occulendum, obliviscendum. Val. Flacc. 5. 499. Sed me nuda fides, sanctique potentia justi Huc tulit. 5. Sanctus dies, sancte colendus, celebrandus. Horat. 4. Od. 11. 17. dies Jure solemnis mihi sanctiorque Pæne natali proprio. Sulpicia inter carmina Tibulli 4. 5. 1. Qui mihi te, Cerinthe, dies dedit, hic mihi sanctus, Atque inter festos semper habendus erit. 6. Illa etiam, quæ sacra sunt, ut ædes Deorum; vel religiosa, ut sepulcra, sancta dicuntur: quia aut lege, aut instituto majorum sancitum est, ut ne qua

36

sum.

SANCUS

¶ 8.

piam re violentur. V. RELIGIOSUS §. 3. Hinc Trebat. apud Macrob. loc. cit. Sanctum est interdum idem, quod sacrum, idemque quod religiosum: interdum aliud, hoc est nec sacrum, nec religioVirg. sanctum pro sacro posuit (ut Macrob. ibid. adscribit) in illo 2. En. 686. et sanctos restinguere fontibus ignes. scil. quia divinitus immissi. et 6. ibid. 65. tuque o sanctissima vates Præscia venturi. scil. quia Deo plena, et sacerdos. Sic 11. ibid. 785. sancti custos Soractis Apollo. et 3. ibid. 406. Sancti ignes. h. e. quibus crematur victima. Tibull. 1. 5. 18. Somnia ter sancta deveneranda mola. Cic. Univ. 9. Lucifer deinde et sancta Mercurii stella cursum habent solis celeritati parem. Vertit Cic. verba Platon. in Tim. Εωσφόρον, καὶ τὸν ἱερὸν Ερμοῦ λεγόμενον (πλανήτην) ἔθηκεν, etc. Itaque sanctam sacram Mercurio intelligit. nam ispos tuvos est sacer alicui. 7. Sancti sunt Dii, et quæ ad illos pertinent. Virg. 3. En. 543. numina sancta precamur Palladis armisona. et 4. ibid 576. sequimur te, sancte Deorum Quisquis es. Lucil. apud Von. 5. 22. Eumenidum sanctissima Erinnys. Virg. 8. En. 131. sancta oracula Divum. Ovid. 14. Met. 536. Sancta Deum genitrix. et 3. ibid. 733. Sanctæ ara. Gell. 1. 21. Sanctissimum jusjurundum. Multæ sunt Inscriptt. apud Grut. ut 46. 7., 48. 1. 2. et 11., 49. 1. et 1070. 6., item apud Reines. cl. 1. n. 64. etc. Gudium, et Murat. in quibus Hercules sanctus, et sanctissimus cognominatur. Sic Propert. 4. 9. 71. Sancte pater, salve, cui jam favet aspera Juno. Sancte, velis libro dexter inesse meo. V. SANCUS §. 1. 9. Sanctos dixere etiam imperatores R. tanquam Diis proximos, immo tanquam Deos. Sic appellat Vespasianum, addito patris nomine, Val. Flace. 1. 11., et Augustum Ovid. 2. Fast. 126. ¶ 10. Item Manes. V. dieta in SANCTITAS §. 3. Virg. 5. En. 8o. Salve, sancte parens, iterum: salvete recepti Nequidquam cineres. Cic. 14. Phil. 12. Actum igitur præclare vobiscum, fortissimi dum vixistis, nunc vero etiam sanctissimi milites. Adde Val. Flacc. 6. 288. et Tibull. 2. 7. 13. 11. Cum dicitur de hominibus, significat integrum, bonum, probatis moribus, innocentem, justum: atque adeo dignum qui observetur ab omnibus, violetur a nemine, santo, datos, ayos. Cic. Rosc. Com. 15. Viri ordine senatores, ætate grandes natu, natura sancti et religiosi. Id. 7. Verr. 19. Vir in publicis religionibus forderum sanctus et diligens. Id. Flacc. 29. a med. Homines frugalissimi, sanctissimi. Sallust. fragm. apud Macrob. 2. Saturn. 9. Veteres et sancti viri. Cic. 1. Orat. 53. Cum esset ille vir exemplum innocentiæ, cumque illo nemo neque integrior esset in civitate, neque sanctior. Val. Max. 2. 2. n. 8. Sanctas manus habere. h. e. integras ab avaritia, et accipiendis muneribus. Gell. a. 29. sub fin. Sanctiores libri philosophorum. et 1. 2. a med. Sanctissime disciplinæ (Stoicorum) nomen ementiri. Virg. 1. Æn. 430. Jura, magistratusque legunt, sanctumque senatum. h. e. ex probatis et sanctis viris constantem: atque adeo venerabilem. Unde et sanctissimus ordo dicitur, ut Servius monet. Liv. 30. 16. Ad pacem petendam mittunt triginta seniorum principes. id erat sanctius apud illos consilium.

quo

Pro

12. Sæpe ad castitatem refertur. Horat. 1. Od. 2. 27. Virgines sanctæ. Virg. 11. Æn. 158. sanctissima conjux. Phædr. 3. 10. Saneta uxor. Supra v. 14. castam mulierem dixerat. Adde Val. Flacc. 2. 345. Sic Tibull. 1. 3. 83. sanctique pudoris Assideat custos sedu la semper anus. Cic. 3. Fin. 20. a med. Ne amores quidem sanctos sapiente alienos esse arbitrantur. Alii leg. castos. Juvenal. 10. 298. Sancti mores. Quintil. 1. 2. Sanctissimus præceptor. ¶ 13. Translate. Quintil. 10. 1, a me. Inveni, qui Calvum præferrent omnibus: inveni, qui Ciceroni crederent, eum nimia contra se calumnia verum sanguinem perdidisse, sed est et sancta, et gravis oratio, et castigata, et frequenter vehemens quoque. h. e. pura, integra, incorrupta. Gell. eodem sensu dixit 19. 8. Castissimus sermo. et 17. 2. Caste pure que lingua Latina uti. 14. Comp. Sanctior §. 4. 5. et 11. Sup. Sanctissimus §. 6. 7. 8. 10. 11. et 12. SANCUS, i, m. 2. nomen Herculis, Sabina lingua: de pert. 4. 9. 74. Nunc quoniam manibus purgatum sanxerat orbem, Sic Saneum Tatii composuere Cures. et Ovid 6. Fast. 213. Quærebam, Nonas Sanco, Fidione referrem, Au tibi, Semo pater; cum mihi Sancus ait: Cuicumque ex illis dederis, ego munus habebo. Nomina trina fero: sic voluere Cures. Hunc igitur veteres donarunt æde Sabini, Inque Quirinali constituere jugo. Sil. 8. 422. et læti pars Sancum voce canebant, Auctorem gentis: pars laudes ore fe rebant. Sabe, tuas, qui de proprio cognomine primus Dixisti populos magna ditione Sabinos. Fest. in Prædia. In æde Sanci, qui Deus Fidius vocatur. Id. in Propter. Propter viam fit sacrificium, quod est proficiscendi gratia, Herculi, aut Sanco, qui scilicet idem est Deus. Varr. 4. L. L. 10. circa med. Ælius Gallus, Dius Fidius, dicebat Dijovis filius, ut Græci Atosxoupo Castorem: et putabant hunc esse Sancum ab Sabina lingua, et Herculem ab Græca. Liv. 8. 20. Bona Semoni Sanco censuerunt consecranda. Id. 32. 1. Veli

SANDARA CEUS

terni de cælo tactæ Apollinis, et Sanci ædes. 2. Omnibus his los cis alii leg. Sangus, aut Sanctus: sed Sancus est in lapidibus litteratis apud Grut. 96. 6. Sancto Sanco Semoni Deo Fidio sacrum decuria sacerdotum, etc. et n. 5. Semoni Sanco Deo Fidio sacrum Sex. Pompejus, etc. Adde n. 7. et apud Gud. 59. 6. 7. 8. et 9. 3. Alium ab Hercule fuisse si quis putet, nitetur fortasse testimonio Augustini 18. Civ. D. 19. docentis, Sancum fuisse primum Sa binorum regem, et ab his relatum in Deos: quod et Lactant. innuere videtur 1. 15. ante med. Hercules autem Sabinorum rex fuisse non legitur.

SANDALĂ. V. SCANDALA.

SANDALIARIS, e, adject. sandaliarius. Inscript. apud Grut. 621. 3. D. M. M. Afranii Heliodori magistri vici Sandaliaris.

SANDĂLĬĀRĬUS, a, um, adject. ad sandalia pertinens. Vicus Sandaliarius Rome in regione quarta, vel nomen dedit, vel acceptum retulit Apollini Sandaliario, cujus ibi fuit signum cum sandaliis. Suet. Aug. 57. Deorum simulacra mercatus, vicatim dedicabat, ut Apollinem Sandaliarium, et Jovem Tragoedum. Inscript. apud Grut. 79. 5. Cn. Pompejus Cn. L. Nicephor. Mag. vici Sandaliarii Reg. IIII. Gell 18. 4. In Sandaliario forte apud librarios fuimus. 2. Sandaliarius, ii, qui sandalia conficit, vel vendit. Inscript. apud Spon. Miscell. antiq. p. 114. Genio viarum L. Lutatius L. L. Paccius sandaliarius S. P. D.

SANDĂLIGĚRŮLUS, a, um, adject. Sandaligerulæ, ancillæ sandalia her gerentes, et subministrantes. Plaut. Trin. 2. 1. 22. Vestispica, flabelliferæ, sandaligerulæ.

SANDALIOTIS, idis, f. 3. Zavdaλiotes, ita vocatur Sardinia insula, quia ejus forma sandalium imitatur. Plin. 3. 7. 13. Sardiniam ipsam Timæus Sandaliotim appellavit ab effigie solea, Myrsilus Ichnusam a similitudine vestigii. Hinc Claudian. B. Gild. 507. Humanæ in speciem plantæ se magna figurat Insula: Sardoam veteres dixere coloni.

SANDĂLIS, idis, f. 3. cavdakis, genus palmæ fructum ferens soleæ, aut sandalii similem. Plin. 13. 4. 9. Quarta auctoritas sandalidum, a similitudine appellatarum.

SANDĂLIUM, ii, n. 2. sandalo, pianella, cavdadıov, genus calceamenti muliebris altioris, elegantis, interdum etiam aurei, ansulis post talos adstricti. Turpil. apud Non. 5. 24. Sandalio innixa digitis primoribus. Ter. Eun. 5. 8. 4. Utinam tibi commitigari videam sandalio caput. Simile est illud Pers. 5. 169. solea puer objurgabere rubra. el Juvenal. 6. 611. Et solea pulsare nates. ¶ 2. In Inscript. apud Murat. 929. 1. habetur Verania serva a sandaliis. Adde aliam apud Gud. 199. 1. Unde patet fuisse inter officia domus Augustæ. In alia ibid. legitur 200. 5. Livia Alope Livia Aug. ser. a cur. sandal. 3. Sunt qui docent, secundam syllabam semper brevem esse, et vel male produci, vel aliter esse legendum apud Albinov. 2. 65. Argentata tuos etiam sandalia talos Vinxerunt certe: nec, puto, Bacche, negas.

SANDĂPILĂ, æ, f. 1. cataletto, bara, vexpopopsiov, loculus ligneus, in quo non nobilium, sed plebejorum et damnatorum cadavera efferebantur, ut Fulgent. de prisco serm. n. 1. interpreta tur. Vilem arcam Horat. 1. Sat. 8. g., Orcinianam spondam Martial. 10. 5. appellat. Id. 8. 75. tollitur alte Grandis in angusta sarcina sandapila. Suet. Domit. 17, ad fin. Cadaver ejus populari san dapila per vespillones exportatum. Juvenal. 8. 175. Inter carnifices, et fabros sandapilarum. Adde Martial. 2. 81. et g. 3.

SANDĂPILĀRIUS, ii, m. 2. beccamorti, vexpoantne, qui sandapilam fert, vespillo. Sidon. 2. ep. 8. Vespillonum, sandapilariorumque ministeria.

SANDĂRICĂ, et Sandaracha, æ, f. 1. sandaraca, savdapan, et cavdapan, genus coloris rubri, duplicis generis, fossilis, et facticii. Fossilis invenitur in aurariis et argentariis metallis, eo melior, quo magis rufa, quoque magis virus redolens, ac pura friabilisque: habetque varios usus in medicina, quos recenset Plin. 34. 18. 56. qui 35. 6. 22. ex Juba tradit, nasci etiam in Topazo insula rubri maris. Facticia (quam adulterinam ibid. vocat) fit ex cerussa in for nace cocta: cujus color debet esse flammeus, pretium que habet in libras asses quinos. Vitruv. 7. 12. Cerussa cum in fornace coquitur, mutato colore ad ignis incendium, efficitur sandaracha. Id autem, incendio facto, ex casu didicerunt homines: et ea nulto meliorem sum præstat, quam quæ de metallis per se nata foditur. Hæc l'itrue. 2. Apud Fest. dicitur esse genus coloris, quod Græci sandycem appellant. V. SANDIX §. 1. 3. Est etiam nomen cujusdam succi, quo apes vescuntur ante confectum mel. V. ERYTHACE §. 1. SANDARACATUS, vel Sandarachatus, a, um, adject. gavdapaza to, cui sandaraca admixta est. Plin. 35. 15. 50. Item lentes tollit cum squamis eris, aceto sandaracato.

* ŞANDĂRĂCEUS, a, um, adject, idem ac saudaracinus. Labe

SANDARA CINUS

apud Fulgent. de prisco serm. n. 4. Fibræ jocinoris sandaracei coloris dum fuerint. V. MANALES §. 5.

SANDĂRĂCINUS, vel Sandarachinus, a, um, adject. σανδαράχι 905, colorem sandarac habens. Næv. apud Fest. Merula sandaracino ore. h. e. luteo. Hunc enim colorem habet rostrum merulæ. Nempe sandaraca quidem rubet ipsa, sed luteo colore tingit.

SANDARESUS, i, f. 2. gemma in India nascens, loco ejusdem nominis: item in Arabia meridionali, colore igueo aureis intus guttis interstincto. Plin. 37. 7. 28.

SANDĪCĪNUS. V. in voce sequenti §. 3.

SANDIX, īcis, et Sandyx, ycis, m. et f. 3. odvòig, et aávov, genus rubri coloris facticii, et quod inter viliora enumerat Plin. 35. 6. 12. scil. cum ochra cerussa usta, sandaracha, Syrico atramento: et ibid. 25. docet, si sandaracha torreatur, æqua parte rubrica admixta, sandicem fieri: quamquam animadverto, inquit, Virgilium existimasse, herbam id esse illo versu (4. Ecl. 45.) Sponte sua sandix pascentes vestiet agnos. Pretium in libras dimidium ejus, quod sandarac. nec sunt alii colores majoris ponderis. Id. ibid. 26. Pingentes sandice sublita, mox ovo inducentes purpurissum, fulgorem minii faciunt. Propert. 2. 19. 81. Illaque plebejo, vel sit sandicis amictu. h.e. veste induta sit, cujus color est lane albæ nativus, ad fuscum accedens, et pauperiorum; vel sandice tinctus, qui est color rufus, puniceus, purpureus, coccinus, et ditiorum. 2. Pænultimam in obliquis corripuit Grat. Cyneg. 86. Interdum Libyco fucantur sandyce pinna. 3. Quod scribit Plin. loc. cit., Virgilium existimasse esse herbam, non ita intelligendum est, quod agni sandice pasti sint, sed quod pascentes lanam induturi sint colore sandicis, sive ea sit planta, sive pigmentum. Servius herbam esse docet, ex qua, inquit, sandicinus tingitur color. Hesych. utrumque significare docet his verbis: Σάνδυξ, δένδρον θαμνώδες, οὗ τὸ ἄνθος xooid exec xóxxo éμpeon, ws Zwaißios. paguanov iatpixiv. Quod vero Virgil. herbæ colorem intellexerit, illud præcipue argumento est, quod pigmentis utuntur pictores, nunquam vero lane infectores, sed plantarum succis, ut adnotavit Salmas. ad illud Vopisci Aurelian. 29. Dicitur enim sandyx Indica talem purpuram facere. Plura de sandyce Id. in Solin. p. m. 1152. Heynius tamen ad Virg. loc. cit. ita rem explicat, ut sandix hic usurpetur pro colore sandicis.

SANĒ, adverb. sanamente, vyuos, saniter, more eorum qui corpore et mente sani sunt. Plaut. Curc. 1. 3. 20. Bonum est, pauxillum amare sane: insane, non bonum est. Id. Amph. 1. 1. 1.292. Sane sapio, et sentio. Horat. 2. Od. 7. 27. non ego sanius Bacchabor Edonis. Senec. 5. Controv. 34. ad fin. Haterius dixit sanius. Supra dixerat: Dorion furiose dixit. 2. Sane sarteque audire, videreque apud Fest. in Sarte, locutio ex Auguralibus sumpta, h. e. integre, et more eorum, qui sani sunt, et sensu aurium et oculorum bene valent. 3. Sæpissime est certe, quidem, profecto, vere, affirmandi particula, certamente, per verità, di vero, pevtot. Phædr 4. 23. Est gloriosus sane convictus Deum. Varr. 3. R. R. 16. ante med. Agellus non sane major jugero uno. Cic. 14. Att. 7. Alia quæ dam sane pessima. Id. Quint. 3. a med. Erat ei pecuaria res ampla et rustica, sane bene culta. Id. 3. Fam. 5. extr. Sane vellem, po tuisset obsequi voluntati tuæ. 4. In concessionibus. Id. 4. Acad 32. sub fin. Hæc si vobis non probamus, sint falsa sane: invidiosa certe non sunt. Id. Sext. 54. Sit hoc sane leve. Id. Prov. cons. 7. Sed fruatur sane hoc solatio. Adde Sallust. Catil. 55. 5. In responsionibus. Ter. Eun. 2. 3. 69. Estne, ut fertur, forma? Par. sane. Varr. 1. R. R. 2. Vultis interea, vetus proverbium usurpemus? sane, inquit Agrius. 6. Sane quam, certe multum, valde quidem, admodum quam. Cic. 2. Leg. 10. Conclusa quidem est a te tam magna lex sane quam brevi. Id. 2. Q. Fr. 6. a med. Nam quod de Pompejo Caninius agit, sane quam refrixit. Brut..ad Cic. 11. Fam. 13. a med. Sane quam sum gavisus. Sulpic. ad eund. 4. ibid. 5. Sane quam, pro eo ac debui, graviter molesteque tuli. ¶ 7. Cum aliis particulis affirmantibus. Cic. 2. Leg. 4. Sane quidem hercule: et est ista recta docendi via. Ter. Andr. 1. 4. 2. Sane pol illa temulenta est mulier. 8. Cum imperativis. Ter. Heaut. 3. 3. 26. Sy. Abi deambulatum. Cli. deambulatum? quo? Sy. Vah, quasi desit locus! Abi sane istac, istorsum, quovis. va in ogni modo: sì, vattene. et 4.7.4. Quid stas, lapis? quin accipis? Cli. cedo sane, via, da qua: si dammi. et Adelph. 4. 2. 48. Í sane. 9 Servit iro niæ. Phædr. 3. 15. Beneficium magnum sane natali dedit, Ut exspectarem lanium in horas singulas. Nero apud Suet. 33. Sane legem Juliam timeo. 10. Pro valde videtur poni in illo Plaut. Most. 3. 2. 75. Nam sibi laudasse hasce ait architectonem nescio quem, esse ædificatas has sane bene. Charis. 2. p. 194. adducit in hanc sententiam illud Cic. 4. Verr. 17. Interea sane perturbatus et ipse, et amici, et consiliarii ejus, etc. Id. 2. Orat. 66. Res sane dif

SANGUINEUS

57 ficilis. Priscian. quoque hanc notionem agnoscit 15. p. 1011. Putsch. Sed hæc, et alia hujusmodi ad primam notionem, certe, vere, reduci possunt. 11. Comp. Sanius §. 1.

SANESCO, is, n. 3. guarire, risanarsi, vyaoμat, sanus fio, convalesco: et fere dicitur de ulceribus et vulneribus. Plin. 17. 23. 35. n. 28. Diu dolent talia ulcera, et difficile sanescunt. Adde Cels. 3. 21. ab init. Id. 8. 4. ante med. Nec tamen magno negotio cutis sanescit. Id. 2. 10. ad fin. Arteria incisa neque coit, neque sanescit. Id. 5. 28. 12. extr. Exulceratio digitorum sanescendo in unum eos jungit. Colum. 6. 7. in fin. Vulnera facta igne dum sanescunt, eto. 2. De toto corpore ægrotantis. Cels. 2. 8. a med. In morbo comi tiali, si simul totum corpus afficitur, cujuscumque is ætatis est, vis sanescit. Id. 3. 18. ante med. Insanientes sub somno sanescunt.

* SANGĂ, æ, m. 1. nomen proprium servi apud Ter. Eun. 4. 7. 6., et videtur esse a cattw. h. e. componendis sarcinis dictus. 2. Fuit etiam cognomen R., ut Q. Sanga senator e gente Fabia, cujus meminit Cic. Pis. 31.

SANGARIUS, a, um, adject. ad Sangarium pertinens, qui est fluvius Phrygiæ, cujus meminere Plin. 5. 22. et Claudian. 2. in Eutrop. 263. et 291. Hinc Atys Sangarius puer dicitur a Stat. 3. Silv. 4. 41. V. ATYS §. 1.

SANGI. V. TRAHA §. 2.

SANGUEN, inis, n. 3. sangue, apa, idem quod sanguis, apud veteres. Cato apud Gell. 3. 7. Cum ægre spirantem, quod sanguen defluxerat, cognovere, etc. Enn. apud Non. 3. 203. et 10. 2. Pergunt lavere sanguen sanguine. Id. apud Cic. 5. Fin. 11. et 3. Orat. 58. et in Hortens. apud Priscian. 6. p. 708. Putsch. Quis est enim, aut quotusquisque, cui mors cum appropinquet, non, ut ait Ennius, refugiat timido sanguen, atque exalbescat metu? Lucret. 1. 836. et 859. Visceribus viscus gigni, sanguenque creari, etc. Enn. apud Priscian. loc. cit. et Lactant. 1. 15. in fin. O pater, o genitor, o sanguen Diis oriundum! Adde Accium, et Varron. apud Non. loc. cit., Petron. fragm. Tragur. 59. Burm. et Arnob. 1. p. 36. Sunt qui tribuunt etiam Statio 4. Theb. 464. Exceptum pateris prælibat sanguen, et omnes, etc. Alii leg. sanguinem.

SANGUICULUS, i, m. 2. sanguinaccio, aipatov. Plin. 28. 14. 58. Utuntur ad utrumque vitium et sanguine hædi in cibum formato, quem sanguiculum vocant.

SANGUILENTUS, a, um, adject. sanguigno, sanguinolentus, sanguineus. Scribon. Compos. 182. Oculi sanguilenti. et 143. Sanguilentam urinam facere.

SANGUINĀLIS, e, adject. ad sanguinem pertinens. Cels. 2. 33., 3. 22. ad fin., 5. 1. et 6. 7. n. 3. et Colum. 6. 12. sub fin. Herba sanguinalis. h. e. sanguinaria, Græcis noλuyovos. V. vocem sequentem §. 1.

SANGUINĀRIUS, a, um, adject. di sangue, ad sanguinem pertinens. Herba sanguinaria, sanguinella, sanguinaria, Græce okyovos, et nohuydvaros, a frequentia geniculorum, non attollitur a terra, foliis rutæ, semine graminis. succus ejus infusus naribus supprimit sanguinem: et potus cum vino cujuslibet partis profluvium, excreationesque cruentas inhibet. Hæc Plin. 27. 12. 91. Adde Colum. 7.5. ad fin., ubi tradit, gravem esse ejus perniciem, si ea ovis pasta sit. toto enim ventre distendi contrahique, et spumam quandam tenuem tetri odoris exspuere. 2. Sanguinarius dicitur, qui sanguine et cædibus gaudet, crudelis, trux, sanguinario, crudele, aiuatoxaons, povos. Cic. 7. Att. 2. Hæc sanguinaria juven tus inimicissima est. Plin. 4. ep. 22. a med. De hujus nequitia, sanguinariisque sententiis loquebantur. Suet. Claud. 34. Sævum, et sanguinarium natura fuisse, magnis minimisque apparuit_rebus. Justin. 29. 3. Crueuta et sanguinaria inter se bella gerere. Plin. 19. 8. 53. Tarquinius Superbus legatis a filio missis, decutiendo papavera in horto altissima, sanguinarium illud responsum hac facti ambage reddidit.

SANGUINATIO, onis, f. 3. sanguinis eruptio. Col. Aurel. 4. Tard. 6. ante med. de dysenter. Ultimo egestionis tempore ulcerum tactu sanguinatio fit.

SANGUINEUS, a, um, adject. di sangue, sanguigno, insangui nato, sanguinoso, aipatoons, qui est ex sanguine, et qui habet sanguinem, vel colorem sanguinis, sanguinolentus, cruentus. Cic. 2. Divin. 28. Lapideus aut sanguineus imber. Ovid. 14. Met. 408. Sparsaque sanguineis maduerunt pabula guttis. Senec. Edip. 368. et Plin. 11. 37. 72. et 83. Sanguineus pulmo. Senec. Agam. 760. Sanguinea verbera. Ovid. 13. Met. 85. cædes. Id. 3. Trist. 9. 30. Sanguineum caput, grondante sangue. Sic Val. Flacc. 3. 587. velut refugi quem contigit improba Mauri Lancea, sanguineus vasto leo murmure fertur. Stat. 8. Theb. 436. Hasta sanguinea. insanguinata. et Ovid. 16. Heroid. 334. Casaque sanguineam victima planget humum. Id. 2. Amor. 1. 23. Carmina sanguineæ deducunt eornun

[blocks in formation]

Lunæ. Id. 1. Met. 143. de bello. Sanguineaque manu crepitantia concutit arma. Val. Flacc. 5. 308. et 6. 134. Sanguineum bellum. Horat. 1. Od. 27. 4. Sanguinea rixa. Stat. 10. Theb. 175. Sanguinei crines. tinti, intrisi di sangue. et Sil. 4. 519. Sanguineum sagulum. h. e. purpureum. Plin. 14. 9. 11. Colores vini quatuor, albus, fulvus, sanguineus, niger. Id. 21. 16. 56. et 25. 6. 32. Herba sanguineum succum fundit. Id. 37. 10. 60. Heliotropium gemma, dejecta in vas aquæ fulgorem solis accendit sanguineo repercussu. Id. 16. 18. 30., 19. 10. 58. et 24. 10. 43. et Modestin. Dig. 48. 9. 9. sanguineum fruticem, et sanguineam virgam appellant genus plantæ corticem habentis colore sanguineo, sanguine, Invxpaveia.

2. Sanguinis et cædis cupidus, sanguinarius, sanguinario. Ovid. Remed. am. 153. Mars sanguineus. Sil. 1. 40. vir. h. e. Annibal. SANGUÍNO, as, n. 1. scorrere, o versar sangue, sanguinare, aioppé, sanguine mano. Quintil. declam. 10. 8. Tum repetitis sanguinavere planctibus jam convalescentes lacerti. Id. ibid. 9. ad fin. et ibid. 18. Sanguinantes lacertos porrigere. Apul. 5. Met. Immanem colubrum, veneno noxio colla sanguinantem. h. e. sanguine seu sanie veneni collum tumidum habentem. Tertull. 4. advers. Marcion. 20. a med. Lex a contactu feminæ sanguinantis submovet. h. e. cui menses fluunt. Solin. fragm. in Anthol. Lat. T. 2. p. 384. Burm. Venus alma fove, quæ semine cæli, Parturiente salo, divini germinis æstu, Spumea purpureis dum sanguinat unda profundis, Nasceris e pelago. 2. Item active sanguinare aliquem, est ei sanguinem emittere, salassare. Pelagon. Veterin. 3. Febrientem equum, utilissimum est sanguinare. et 26. sub init. Postea sane cum jam eruperit scabies, sanguinabis eum juxta genua. 3. Translate. Auct. Dial. de Orat. 12. Nam lucrose hujus et sanguinantis eloquentiæ usus, recens, et malis moribus natus. h. e. quae pecuniis ex clientum marsupio elicitis abundat, et quasi sanguine manat. Sunt qui leg. sanguinaria. 4. Particip. Sanguinans §. 1. et 3. SANGUINOLENTUS, a, um, adject. sanguinoso, insanguinato, sanguinolento, aipatwong, sanguine plenus, aut aspersus, aut mamans, sanguineus, cruentus. Claud. Quadrigar. apud Gell. 9. 13. ad fin. Caput præcidit, torquem detraxit, eamque sanguinolentam sibi in collum imponit. Ovid. 1. Art. am. 414. de Allia. Vulneribus Latii sanguinolenta fuit. Id. 3. Heroid. 50. Sanguinolenta pectora. et 6. ibid. 46. Erinnys. Tibull. 2. 7. 21. ab excelsa præceps delapsa fenestra Venit ad infernos sanguinolenta lacus. Ovid. 1. Amor. 12. 12. Sanguinolentus color. Varr. apud Non. 6. 101. Seditiones sanguinolenta. 2. Translate. Auct. ad Herenn. 4. 39. Inimici sanguinolenta palina, crudelissima victoria potiti, insultabunt in horum miserias. Ovid. Ib. 3. Nullaque, quæ possit, scriptis tot millibus, exstat Littera Nasonis sanguinolenta, legi. h. e. quæ aliquem dictis læserit. Senec. 7. Benef. 10, a med. Quid sunt istæ tabulæ, quid computationes, et venale tempus, et sanguinolenta centesima? pecuniam et quasi sanguinem et vitam miserorum ex

h. e. usuræ, haurientes.

SANGUINOSUS, a, um, adject. sanguigno, sanguine abundans. Col. Aurel. 5. Acut. 4. Sanguinosi phlebotomandi.

SANGUIS, inis, m. 3. sangue, aipa, humor in corpore animalis, per venas in omnia membra diffusus. Quid a cruore differat, in CRUOR §. 1. dictum est. Cic. 2. Nat. D. 55. a med. Ventriculus cordis, in quem sanguis a jecore per venam cavam influit: eoque modo ex his partibus et sanguis per venas in omne corpus diffunditur, et spiritus per arterias. Id. 6. Att. 1. et Cels. 2. 10. a med. et Petron. Satyr. 9o. Sanguinem mittere ex brachio, in temporibus, a capite. cavare. et Plin. 20. 4. 11. et 32. 10. 42. Sanguinem extrahere. Colum. 6. 14. detrahere. Plin. 25. 5. 23. emittere venis. Gell. 10. 8. dimittere. Cels. 2. 10. a med. supprimere. Id. 8. 4. ante med. et Plin. 22. 25. 71. cohibere. Id. 20. 7. 25. et 28. 18. 73. sistere. Cic. 1. Divin. 23. fundere. Curt. 3. 11. Tum vero multum sanguinis fusum est. h. e. multi vulnerati, multi occisi. Sic Liv. 2. 3o. extr. Plus ibi sanguinis, promiscua omnium generum cæde, quam in ipsa dimicatione, factum. Adde 55. 51. Cic. Mil. 37. Vos appello, fortissimi viri, qui multum pro republica sanguinis effudistis. Plaut. Most. 2. 2. 76. Guttam haud habeo sanguinis. h. e. præ metu refugit mihi sanguis, non m'è rimaso sangue addosso. 2. De die sanguinis. V. in BELLONARII §. 1.3. Metonymice mortem significat. Petron. Satyr. 120. Julius ingratam perfudit sanguine Romam. Liv. 23. 8. extr. Sanguine Annibalis sanciam Romanum foedus. Lucan. 8. 9. Nondum vile sui pretium scit sanguinis esse. 4. Translate est vigor, vires, spiritus, audacia, spirito, forza, vigore, nerbo. Plaut. Bacch. 1. 2. 44. Magistron' quemquam discipulum minitarier? nihil moror discipulos mihi esse jam plenos sanguinis. valens afflictet me vacivom virium. Stat. 2. Theb. 561. saxum ingens toto sanguine nixus Sustinet. Virg. 2. En. 638. vos o, quibus integer ævi Sanguis, ait, solidæque suo stant robore vires.

SANIES

Cic. 4. Att. 16. a med. Amisimus, mi Pomponi, omnem non modo succum et sanguinem, sed etiam colorem et speciem pristinam civitatis. 5. De pecunia. Id. 5. Verr. 36. Quæ cum de populi R. victu, de vectigalium nervis, de sanguine detraxisset ærarii, Tertiæ mima condonavit. Id. 6. Att. 1. Appius cum e apaipéces provinciam curarit, sanguinem miserit, quidquid potuerit, detraxerit. 6. Refertur et ad orationem. Cic. Brut. 9. Succus ille, et sanguis incorruptus usque ad hanc ætatem oratorum fuit, in qua naturalis inesset, non fucatus nitor. et Orat. 23. In orationis subtilitate etsi non plurimi sanguinis est, habeat tamen succum aliquem oportet, ut etiam si illis maximis viribus careat, sit, ut ita dicam, integra valetudine. Adde Brut. 82. 7. Dicitur sæpe de genere, stirpe, affinitate, discendenza, schiatta, sangue. Cic. Rosc. Am. 24. Magnam vim, magnam necessitatem, magnam possidet religionem paternus maternusque sanguis. Id. in Senat. 7. Cognatio materna Transalpini sanguinis. Horat. 3. Od. 27. 63. nisi herile mavis Carpere pensum Regius sanguis. Virg. 1. En. 23. progeniem Trojano a sanguine duci. et 4. ibid. 230. genus alto a sanguine Teucri. Ovid. 3. Heroid. 28. 1lle gradu propior sanguinis. Stat. 5. Silv. 3. 116. Non tibi deformes obscuri sanguinis ortus. Virg. 6. En. 836. Projice tela manu, sanguis meus. Cic. 2. Invent. 53. a med. Sanguine conjunctus. Quintil. 8. 3. a med. Cohærere alicui sanguine. Propert. 1. 15. 16. Sanguinis vincula rumpere. Plin. 7. ep. 24. Sanguine aliquem attingere. Tacit. 2. Ann. 71. et 3. ibid. 12. Propinquus sanguis. Flor. 3. 1. ad fin. Bocchus jure sanguinis Jugurtham vindicans. 8. Per catachresin dicitur de aliis humoribus. Manil. 5. 212. Et viridis nemori sanguis decedit, et herbis. Nemesian. 2. Ecl. 50. Palias amat turgentes sanguine baccas. h. e. oleum. ¶ 9. Cæsuræ beneficio secunda syllaba producitur. Tibull. 1. 7. 72. Quidquid agat, sanguis est tamen illa tuus. Virg. 10. En. 487. Una eademque via sanguis animusque sequuntur. Ovid. 6. Fast. 488. Educet. at sanguis ille sororis erat. Lucan. 2.538. Dum sanguis inerat, dum vis materna, peregi. et 7.635. sanguis ibi fluxit Achæus. (Adde 10. 128.) Fal. Flacc. 3. 234. et jussa sanguis exuberet ulna. Sil. 10. 23. Et color, et sanguis, et tela minora periclo. Adde Lucret. 4. 1043. et alios, quos viri docti Broukus. ad Tibull., Oudendorp. ad Lucan. et Drakemborch. ad Sil. jam congessere: qui idem factum adnotarunt in pulvis a Virgil., et in cinis ab Albinov., et in ignis ab Horal, etc. 10. Extra cæsuram Senec. Med. 775. Vectoris istic perfidi sanguis inest. Sic Horat. 1. Od. 15. 35. uret Achaicus Ignis iliacas domos. 11. In accusat. sing. habet etiam sanguem. Inscript. Frat. Arv. n. 41. lin. 22. apud Marin. Et porcilias piaculares epulati sunt, et sanguem. Adde Calendar. Constantinian. ad IX. Kal. April.

SANGUÍSUGA, æ, f. 1. mignatta, sanguisuga, Biska, hirudo, vermis aquatilis sanguinem sugens. Plin. 8. 10. 10. Elephanti cruciatum in potu maximum sentiunt, hausta hirudine, quam sanguisugam vulgo coepisse appellari adverto. Id. 32. 10. 42. Divers us hirudinum, quas sanguisugas vocant, ad extrahendum sanguin em usus est. Cels. 5. 27. n. 16. Si sanguisuga epota est, acetum sale bibendum est.

SANGUS. V. SANCUS §. 2.

SĂNIES, ei, f. 5. marcia, sangue corrotto, sanie, izop, sanguis corruptus, necdum ad puris albedinem crassitudinemque coactus. Cels. 5. 26. n. 20. Ex vulneribus ulceribusque exit sanguis, sanies, pus. Sanguis omnibus notus ́est. Sanies est tenuior hoc, varie crassa, et glutinosa, et colorata. Pus crassissimum albidissimumque, glutinosius et sanguine et sanie. Exit autem sanguis e vulnere recenti, aut jam sanescente: sanies est inter utrumque tempus: pus ex ulcere jam ad sanitatem spectante. Rursus et sanies, et pus quasdam species Græcis nominibus distinctas habent. est enim quædam sanies, quæ vel iyop, vel pshiznpa, nominatur: est pus, quod λades appellatur. Ixop tenuis, subalbibus, ex malo ulcere exit: peλixnpa crassior est, glutinosior, et subalbida, mellique albo sabsimilis, etc. Hæc Cels. Cato R. R. 157. Cancer ater, is olet, et saniem spurcam mittit. Propert. 3. 23. 18. Vulnera et ad saniem nunc coiere mea. Alii rectius leg. ad sanum. Senec. Edip. 140. Nec cruor ferrum maculavit: atra Turpis e plaga sanies profusa est. Lucan. 3.657. eliso ventre, per ora Ejectat saniem permixtus viscere sanguis, et 9.783. corpus sanie stillasse perustum. Virg. 8. Æn. 487. sanie taboque fluentes. Tacit. 4. Ann. 43. Pollui cuncta sanie, odore, contactu. scil. casorum militum. Gell. 5. 14. a med. Conceptam saniem vulnere intimo exprimere. Enn. apud Cic. 1. Tusc. 44. et Pis. 19. Saxa spargens tabo, sanie, et sanguine atro. Lucan. 6.547. nigramque per artus Stillantis tabi saniem. Virg. 3. Æn. 632. de Polyphemo. saniem eructans, ac frusta cruento Per somnum commixta mero. Stat. 12. Theb. 569. Putris sanies. Claudian. 2. Rapt. Pros. 212. crassa. V. RAMEX §. 4. 2. Serv. ad loc. cit. 8. En. docet,

SANIFER

saniem esse mortui, tabum vivi. Sed vel una Celsi auctoritate refellitur. 3. A poetis pro veneno ponitur noxiorum animalium. Ovid. 4. Met. 493. colubræ Sibila dant, saniemque vomunt. Horat. 3. Od. 11. 19. de Cerbero. Spiritus teter, saniesque manat Ore trilingui. Sil. 6. 276. serpens Tabificam exspirat saniem. et ibid. 678. Viperea sanies. et 12. 10. anguis saniem sublatis faucibus efflat. Ľucan. 4. 321. in fluvios saniem tabemque ferarum Infundas. Id. 6. 457. Sanies veneni. Virg. 2. En. 221. Perfusus sanie vittas, atroque veneno. ev dia duo. ¶4. De cruore trita purpuræ lanis tingendis. Plin. 9. 38. 62. Quinis lana potat horis, rursusque mergitur carminata, donec omnem ebibat saniem. Id. 35. 6. 26. Quoties id factum est, levatur bonitas (coloris) pro numero, dilutiore sanie. 5. Aliquando cum pure confunditur, et de corrupto omni humore ponitur, aut corrupto simili, licet non cruento. Plin. 27. 7. 28. Sanie si manant aures. Id. 29. 6. 39. Sanies aranei. Id. 31. 11. 47. Spongia saniem emittunt. Id. 15. 3. 2. Oliva constant nucleo, oleo, carne, amurca. sanies hæc est ejus amara. (Adde Colum. 1. 6. in fin.) Manil. 5. 671. Hinc sanies pretiosa fluit, etc. V. MURIA §. 3. Plin. 33. proœm. a med. de auro. Parum erat unam vitæ invenisse pestem, nisi in pretio esset auri etiam sanies. h. e. chrysocolla. 6. Excepto recto, quarto et sexto casu singularis numeri, nullum præterea habet usum. nam plurali carere, docent etiam Charis. 1. p. 19. et Diomed. 1. p. 314. Putsch.

SANIFER, ra, rum, adject. salutifer. Paulin. Nolan. carm. 20. 218. quæ te quoque dextra potentem Sanifera virtute dedit.

SANIOSUS, a, um, adject. marcio, ixwpoons, sanie, et impuro sanguine conspersus. Plin. 7. 15. 13. Invalidi, aut non vitales partus eduntur, aut saniosi, ut auctor est Nigidius.

[blocks in formation]

sanitate sunt (quod est proprium Atticorum), quam eos, quorum vitiosa abundantia est, quales Asia multos tulit. Id. Brut. 13. Ut semel e Piræeo eloquentia evecta est, omnem illam salubritatem Attica dictionis, quasi sanitatem, perdidit. et ibid. 82. Insulsitatem et insolentiam, tanquam insaniam quandam orationis, odit: sanitatem autem, et integritatem, quasi religionem et verecundiam oratoris, probat. et ibid. 8o. ad fin. Sio nos summi oratoris vel sanitate, vel vitio, pro argumento ad diluendum crimen usi sumus. V. SANUS S. 9. 4. Sanitas metri apud Macrob. 5. Saturn. 17. extr. est cum versus nulla in syllaba contra prosodiæ leges peccat.

SANITER, adverb. sanamente, more sani hominis, sive ad corpus referas, sive ad animum. Afran. apud Non. 11. 51. Adesto: assentio te amare, me adorare saniter.

SANNĂ, æ, f. 1. distortio vultus, quæ fit diductis labiis, ore hiante, corrugata facie, et ostentatione dentium. Notationem etymologi ab Hebræis usque deducunt. Juvenal. 6. 306. I nunc, et dubita, qua sorbeat aera sanna Maura. 2. Hinc irridendi genus est, quod eo habitu oris fit, dileggiamento, sberleffo, puixos, xxɛún. Pers. 1.61. Vos o patricius sanguis, quos vivere fas est Occipiti caco, postica occurrite sanna. (In præcedentib. tres alias irrisionum species enumerat: O Jane, a tergo quem, etc.) Id. 5. 91. Disce: sed ira cadat naso, rugosaque sanna, Dum veteres avias tibi de pulmone revello. 3. Est etiam cognomen R., ut L. Varilius Sanna in Inscript. quam vide in PETELINUS §. 3.

SANNATOR, oris, m. 3. qui sannat, idem ac sannio. Gloss. Philor. Gannator, (corrige Sannator) svagts.

SANNIO, onis, m. 3. buffone, zanni, μopos, xevaots, scurra, qui omnibus modis risum movere nititur, qui soluto risu, et contortis corporis totius partibus quempiam irridet, moresque aliorum tam inepto gestu exprimit, ut, cum alios irrideat, ipse omnibus sit ridiculus. Cic. 9. Fam. 16. extr. Salis enim satis est, sannionum parum. Id. 2. Orat. 61. in fin. Atque hoc etiam animadvertendum, non esse omnia ridicula faceta. Quid enim potest esse tam ridiculum, quam sannio est? Sed ore, vultu, imitandis moribus, voce denique corpore ridetur ipso. Salsum hunc possum dicere, atque ita, non ut ejusmodi oratorem esse velim, sed ut mimum. Apud Ter. Eun. 4. 7, 10. nomen est servi: et Adelph. 1. 2. 2. lenonis.

*SANNO, as, n. 1. heva, idem ac subsanno. Gloss. Philox. Gannat, (corrige Sannat) evdet. V. SUBSANNO.

[ocr errors]

SANO, as, avi, atum, a. 1. guarire, risanare, sanare, Szico, sanum facio, curo, medeor, morbum depello, sanitati restituo. Cic. 3. Nat. D. 28. Gladio vomicam ejus aperuit, quam sanare medici non potuerant. Id. 4. Tusc. 37. extr. Citius repentinus oculorum tumor sanatur, quam diuturna lippitudo depellitur. Propert. 2. 1. 61. Tarda Philoctetæ sanavit crura Machaon. Ovid. 1. Pont. 3. 21. Adferat ipse licet sacras Epidaurius herbas, Sanabit nulla vulnera cordis ope. Plin. 20. 6. 23. Allium tumores suspectos sanat. Cic. 5. Fam. 16. et Propert. 2. 2. 59. Sanare dolorem. Plin. 12. 17. 41. Ad hunc sanandum (odorem) urunt styracem in pellibus hircinis. per togliere, o correggere. 2. Translate. Cic. 13. Att. 12. Valde me momorderunt epistolæ tuæ de Attica nostra: eædem tamen me sanaverunt. Id. Mil. 25. Omnes tibi reipublicæ partes ægras et labantes, ut eas his armis sanares et confirmares, esse commissas. Id. 7. Verr. 46. Qui te existimares avaritiæ vulnera crudelitatis remediis posse sanare. Id. Sull. 9. sub fin. Voluntates consceleratas ac nefarias nec sanare potui, nec tollere. Cæs. 1. B. C. 35. Reliqua, quæ ad eorum sanandas mentes pertinere arbitrabatur, commemorat. Tibull. 2. 3. 15. et Propert. 1. 10. 17 Sanare curas. Hirt. 8. B. G. 38. timentes animos consolatione. Liv. 2. 34. et Vellej. 2.3. a med. Sanare discordiain. h. e. sedare, discordes animos ad sanitatem re vocando. Cæs. 7. B. G. 29. Factum imprudentia Biturigum, uti hoc incommodum reciperetur: id tamen se celeriter majoribus commodis sanaturum. Senec. Herc. Fur. 1261, nemo polluto queat Animo mederi: morte sanandum est scelus. h. e. expiandum. Cic. 1. Q. Fr. 2. 2. Quem denique, præter Tuscenium, cujus causa sanari non potest, non mitigavi? h. e. melior fieri, et defendi. 3. Particip. Sanaturus §. 2. Sanandus §. 1. ol 2.

SANITAS, atis, f. 5. sanità, vyista, incolumitas, salus, bona valetudo, status corporis actiones omnes suas probe obeuntis. Cic. 4. Tusc. 13. Corporis temperatio, cum ea congruunt inter se, e quibus constamus, sanitas est: sic animi dicitur, cum ejus judicia, opinionesque concordant: eaque est animi virtus, quam alii ipsam temperantiam dicunt esse, alii obtemperantem temperantiæ præceptis, et eam subsequentem, nec habentem ullam speciem suam: sed sive hoc, sive illud sit, in solo esse sapiente. Est autem quædam animi sanitas, quæ in insipientem etiam cadat, cum curatione medicorum conturbatio mentis aufertur. Cels. 8. 8. in fin. Donec sanitate ossis dolor finiatur. Tacit. 1. Ann. 68. extr. Vim, sanitatem, copias cuncta in victoria habuere. Plin. 20. 6. 23. Allium tussim sanat, fractæ incoctum fabæ, atque ita in cibo sumptum, donec sanitatem restituat. et ibid. Capitis ulcera manantia sanitati restituens. Id. 11. 18. 20. de apib. Hilaritate et nitore sanitas æstimatur. Gell. 18. 1. Corporis integritas sanitasque, et honestus modus formæ, etc. Plaut. Merc. 4.1. 12. Apollo, quæso te, ut des pacem propitius, salutem, et sanitatem nostræ familiæ. (Adde Plin. Paneg. 22.) Senec. 2. Quæst. nat. 38. extr. Sanitas debetur medico. Phædr. 5. 7. Ad sanitatem venit curatio. Justin. 20. 2. a med. Sanitatem recuperare peste sedata. et 11. 8. extr. recipere. Varr. 2. R. R. 1. a med. Sanitas pecoris, res multiplex ac necessaria. Id. ibid. 5. circa med. Lanii, qui ad cultrum bovem emunt, et qui ad altaria, hostia sanitatem non solent stipulari. 2. Sæpe transfertur ad animum, et significat, bonam mentem, rectum consilium, recte sentiendi vim, rationem, mente sana, buon giudizio, buon senso, ragione, cervello, awpposuvn. Cic. 3. Tusc. 4. extr. Sanitatem animorum positam in tranquillitate quadam constantiaque censebant: his rebus mentem vacuam appellarunt insaniam, propterea quod in pertur bato animo, sicut in corpore, sanitas esse non possit. Id. 4. ibid. 10. Quemadmodum cum sanguis corruptus est, aut pituita redundat, aut bilis, in corpore morbi ægrotationesque nascuntur; sic pravarum opinionum conturbatio, et ipsarum inter se repugnantia sanitate spoliat animum, morbisque perturbat. Id. Pis. 20. Sua quemque fraus, suum scelus de sanitate ac mente deturbat. Id. 4. Verr. 4o. Ne tum quidem te potuit, si non pietatis, at salutis tuæ ratio ad officium sanitatemque reducere. Id. 12. Fam. 8. Lepidus hostis a senatu judicatus, ceterique, qui una cum illo a republica defecerunt: quibus tamen ad sanitatem redeundi ante cal. Septembr. potestas facta est. Id. Sull. 5. sub fin. Convertit se aliquando ad timorem, nunquam ad sanitatem. Cæs. 1. B. G. 42. Cæsar Ariovistum ad sanitatem reverti arbitrabatur. Petron. Satyr. 111. Exulceratas mentes ad sanitatem revocare. Hirt. 8. R. G. 22. perduce-pellata est ab avi sanquali: ideoque eodem est nomine, quo avis ipsa re. Phædr. 3. epil. extr. Dum sanitas constabit, pulcre meminero. sinchè avrò il mio buon giudizio. et Plin. 6. ep. 15. Est omnino Priscus dubiæ sanitatis. Senec. Hippol. 249. Pars sanitatis, velle sanari fuit. 3. Item ad orationem puram, pressam, non redundantem, quae probatis et incorruptis verbis, sanisque sententiis constat, purità di stile; parlare di buon gusto. Cic. opt, gen. Orat. 3. Eos imitemur, si possumus: sin minus, illos potius qui incorrupta

SANQUALIS, e, adject. ita appellatur avis, quæ in commentariis ossifraga dicitur, quia in Sanci Dei tutela est, inquit Festus. Meminit et Liv. 41. 13. V. IMMISSULUS. 2. Sanqualis porta ap

appellatur. Festus. Addit Paulus, proximam fuisse ædibus Anci. Alii rectius leg. ædibus Sanci.

SANSĂ. V. SAMPSA.

SANTERNĂ, æ, f. 1. chrysocolla agglutinando auro temperata. Plin. 35. 5. 29. Chrysocolla temperatur Cypria ærugine, et pueri impubis urina, addito nitro: teritur Cyprio are in Cypriis mortariis: santernam vocant. Adde 34. 12, 28,

« НазадПродовжити »