Зображення сторінки
PDF
ePub

tredict Sainct Pere en datte du vnziesme Septembre dernier BOOK mil cinq cens soixante et douze.

Laquelle venue à la congnoissance de reuerend pere en Dieu Messire Pierre de Gondy nostre preslat et pasteur, icelluy desirant singulierement le salut de son peuple et estre participant des dons et graces octroyees par nostredict S. Pere, et executer son desiré et louable vouloir, intention et mandement, a ordonné ledict iubilé et pardon general estre publié par toutes les églises de son diocese pour le second Dimanche de l'Aduent prochain vij iour de Decembre.

Lequel exhorte et admonneste tous fideles Chrestiens de se conuertir à Dieu et faire prieres et oraisons pour les causes cy dessus, auec aumosnes et autres œuures de pieté, et corriger sa vie, et se preparer à ieusner, et faire abstinence pour acquerir lesdictes indulgences suiuant l'intencion de nostredict S. Pere, les Mecredy, Vendredy et Samedy, deuant ledict second Dimanche de l'Aduent, et iceluy iour de Dimanche recepuoir dignement et deuottement le tresprecieux corps de nostre Seigneur, et faire et accōplir toutes les autres choses ordōnees par nostre dit S. Pere, pour gaigner ledict iubilé et pardō general, acquerir la grace de Dieu et appaiser son ire.

Aussi mande nostre dict preslat à tous curez et autres églises et persones ecclesiasticques, de faire les processions cy dessus ordōnées, et exhorte toutes personnes de faire prieres et oraisons continuelles, pour la prosperité et santé du Roy, pour la Royne, la Royne mere, Messieurs les freres d'icelluy Seigneur, et tous Prices du sang royal, pour l'extirpatio des heresies, la paix et vniō de l'Eglise Catholicque et de ce royaume. Et parce que ledict Seigneur reuerend est deuement aduerty des grandes necessitez et pauretez de la maison et hospital des Quinzevingtz, du conuent des Cordeliers, et du conuent de l'Aué Maria, en la ville de Paris, et que la charité y doit estre grandement recommādée, et exercée, il exhorte et prie tous fidelles Chrestiens auoir les dictz lieux en recommendation, et les visiter et y faire aulmosnes durant ledict iubilé, et veut et ordonne troncz ou capses estre mis

IV.

BOOK ausdictz lieux, et en chacune église parochiale des champs, pour receuoir lesdictes aulmosnes.

IV.

Le iour dudict Iubilé sera le second Dimanche de l'Aduent, vij iour du moys de Decembre.

** Les troncz pour receuoir les aulmosnes qui se feront durant ledict iubilé seront en ladicte maison et hospital des Quintz-vingtz, au conuent des Cordeliers, et au conuent de l'Aué Maria, et en chacune église parochialle des champs.

Burghlian.

MSS.

Number LXIX.

Scriptum cujusdam sanguinarii pontificii, acceptum in Octobri anno 1572, à quodam magni nominis viro. SCRIPSIT huc ad legatum Gallicum Carolus Lotharingus incredibile beneficium non solum Galliam, sed Christianum orbem universum accepisse; seque incredibiliter lætari, tam præclari facinoris suam potissimum familiam ejusdem Dei singulari clementia, administram extitisse.

Confirmatur veluti res certa, conjurationem hanc, opera imprimis ejusdem Cardinalis, inter Pontificem, Gallum, et Hispanum ita factam esse: ut Gallus Hugonotorum principes in Navarrenis nuptiis et toto regno trucidaret: Albanum in exterminandis rebellibus Belgis pro viribus adjuvare: Hispanus regnum Navarræ Gallo redderet: fratrem regis ejusdem in occupando Angliæ regno adjuvaret: pos tremo ut confœderati omnes vires opesque suas conferrent ad extirpandos Germaniæ hæreticos, et novam toto imperio formam constituendam ex præscripto Pontificis.

111 De Gallo etiam hoc affirmatur, quod nemo jam in dubium vocat, eum Hugonotos qui ad montes cæsi fuerunt, Albano literis prodidisse. Omnes autem plures ac majores nuptia rum Gallicarum effectus, propediem expectant in Gallia, Belgio, et Germania: e qua bellum pene certum in pontificios minitari quidam videntur; quæ, veluti inanes et Germanorum propriæ comminationes, non modo contemnuntur,

IV.

sed certa veluti huic imminens pernicies prædicitur, et quan- BOOK tumvis in re seria luditur. Eos nempe, qui primi omnium a S. R. sede defecerint, qui ad defectionem alios impulerint, hoc tantùm beneficii obtinere, quod postremo omnium puniantur, ac pœnam, [quo] tardiorem, hoc graviorem fore.

Neque vero à tam improvidis bestiis metuendum aiunt aliquid, qui vires suas et ignorent, et nusquam adhibere nisi in perniciem queant, elephantiasi veluti correptas, planeque ita occupatas, si ut sensum omnem amiserint, itaque nihil sentire, quantumvis stimulis acerrimis fodiantur, sic perituros antea quàm perire se ullo modo percipiant.

Regem plerique laudibus in cœlum efferunt: majoreque eum victoria atque illustriore potitum aiunt, quàm confœderati in Turcam superiori anno potiti sint: nempe, qui nullis viribus aut armis expugnari potuerunt, consilio ac prudentia oppressos esse; nec uno regno Galliæ, sed universo orbi Christiano præclarè adeo consultum, ut spes sit illi denique, exterminatis undique hæreticis, pristinam dignitatem atque splendorem restitutum iri.

De Anglia rem facilem esse; septam teneri in ipso regno tam multis pontificiis, qui si ullum aliunde auxilium videant in perniciem Reginæ et hæreticorum in eo regno, animum sumpturi sint. Hoc metu perculsam Reginam suos à Belgio revocaturam, aut plures certè de regno milites non di

missuram.

Belgio ab Hispanis recuperato, primam fore illam in qua expetantur pœnæ meritæ; proximos Germaniæ principes fore, à quibus duo potentissimi reges tot injuriarum pœnas semel repetituri sint. Neque enim ullo modo verendum esse, ne illi forte se conjungant cum imperii ordinibus, et bellum potius inferant quàm expectant. Quàm dejecti sint animis sæpè jam ostendisse: quàm imbecilles et inopes constare, ut qui vix familiam omnibus reditibus suis, nedum exercitus alere possint: quàm inter se principes sint discordes, quàm acres inter et oppida simultates, quanta diffidentia, notum omnibus esse: quantæ denique inter ipsos de religione indies crescentes controversiæ, ne quis dubitet, scriptis eos aliis super aliis testificari. Hæc scilicet omnia

IV.

BOOK atque alia indicia multa, certam ipsis jamque imminentem perniciem comminari. Adeo vero imprudentes et stupidos esse, ut de communi periculo communibus viribus debellando nihil cogitant, de suo suisque tuendis quilibet seorsum elaboret. Ita fore, ut qua ratione singuli conservare se studeant, ea mox intereant universi.

Multos adeo non commotum iri exemplo Gallico, ut quamtumvis ipsi quoque sint hæretici, eo denique loco à catholicis habeantur, eandem ut ab illis perniciem expectare debeant: tamen justas pœnas hæreticos Hugonotos persolvisse sint dicturi: præsertim si illa quoque audiant quæ rex à longo tempore præmeditata habeat, crimina: quibus vel extinctorum Hugonotorum causam apud omnes abominabilem efficiat.

Huc accedere Catholicorum Germanorum vires conjunctissimas: qui nihil aliud tacita cupiditate expectent, quàm ut illis pestibus tandem aliquando expurgatam Germaniam videant. Sic domi, sic foris, undequaque obsessos hæreticos, ac sine consilio, sine ratione, balantes veluti feras belluas, immissis canibus, improvidos in casses atque insidias præcipitandos, ita probe structas, ut nusquam effugere possint.

Romæ Pontificem et Cardinales, incredibili diligentia vacare rebus Gallicis et Belgicis, scribitur, ad optatum denique finem perducendis; spem vero maximam concepisse atque adeo certò sibi persuasisse, aut his regibus, Hispano et Gallo, aut nunquam, pristinæ dignitati restitutum iri regnum pontificium, extirpatis longe lateque hæreticis, aut ita certè oppressis ut ne movere se quidem audeant in posterum. His regibus, qui jam animis conjuncti sint, tota Germania pontificios moveri atque incitari creberrimis literis ac nunciis, ne communi causæ his temporibus deesse velint: propediemque in ipsa Germania appariturum, quid possit suis consiliis Romanus Pontifex. Nuper id Germanos evidentissimè persensisse bello Protestantium; sensuros iterum, 112 sed longo alio rerum exitu, quàm securi rerum suarum, et inani persuasione virium suarum inflati, hæreticorum principes sibi, veluti somniantes, imaginentur. Quo verò minus æquum olim roboris habeant, minusque inter se sint

conjuncti, hoc opprimi facilius posse domi forisque obsessos, BOOK et innumerabili hostium multitudine circumdatos. Esse IV. quidem nonnullos, qui verentur, ne exemplo, nuptiarum Gallicarum, ipsi quoque funestam sacerdotibus, tragoediam concitent. Sed illos parum Germanorum ingenia habere cognita, alienis cladibus adeo Germanos nihil moveri, ut ne suis quidem moveantur, adeoque improvidos et stupidos esse, ut non ante suam agi causam arbitrentur, quam id ipsum, verberibus excitati, tamque prostrati, tantum non confecti, sentiant. Quod Belgicis tumultibus se inmisceant, id eos nullo religionis studio (quod plane apud ipsos extinctum sit) nullo patriæ aut libertatis amore, sed cupiditate rapiendi aliena, inconsideratè temerarieque facere: hac spe compendii lucrique ubi exciderint, remissuros ac projecturos esse omnia. Hugonotorum fuisse illam prudentiam, eumque fervorem, ut vires, nummos, omniaque sua ultrò conferrent, victique quodam modo vincerent. Lutheranos illos sua quemque curare: bello quocunque non suis sed alienis sumptibus rem facere velle: multos etiam certum esse ita sentire, nihil ad se penitus attinere quidquid in Gallia aut Belgio geratur.

Hæc cum ita sint, cumque summa pontificiorum in perniciem hæreticorum consensio, potentiaque summa sit; sperare Pontificem, Cardinales, sacrique ordinis homines exoptare, ut insigni aliqua et nova clade è Gallicis nuptiis concepta amplificetur lætitia.

Guisiani summopere cupiunt, ut perdantur omnes Hugonoti in Galliis. Ipseque Imperator et cæteri Germaniæ Catholici Principes nunc cum regibus Hispaniarum Galliarumque in exitium illorum conjurant.

Number LXX.

The Vidame of Chartres to the Lord Treasurer Burghley ; upon his escape into England from the Paris massacre. HONORATISSIME Domine. Liberato mihi ex car- MSS. nificina Parisiensi, et elapso è manibus Guisii, qui primùm Burghlian.

« НазадПродовжити »