Зображення сторінки
PDF
ePub
[ocr errors]

c. ult. Hortenfius falfamenta in pifcinas conjiciebat, cum mare turbaret, ut per tempeftatem fuis pifcibus e macello cetariorum, uti e mari obfonium præberet. Colum. in fin. cap. 53. 1. 12. Eaque caro (fuilla) femper confervatur, & tanquam falfamentum in muria fua permanet. Id. I. 8. c. ult. a med. Salfamentorum purgamenta, quæ cetariorum officinis everruntur. Gell. l. 2. c. 24. circa med. Carnis aridæ & falfamenti certa pondera in fingulos dies conflituit. Plin. l. 32. c. 7. a med. Salfamentorum fpina. cap. Salfamenta coracini. & cap. 2. Pifces ita falfos effe, ut poffint falfamenta exiftimari, circa Cephaleniam, & Paron. Adde cap.5. Et rurfus lib. eod. cap. 2. Salfamenta reficere. b. e. iterum fale condire.

SALSARIUS, a, um. Negocians falfarius in veteri lapide apud Gruter. pag. 647. n. 1. videtur effe vel falis, vel potius falfamentorum negociator.

[ocr errors]

SALSE, adverb. con fale, cum fale aut falfitudine:, & translate, con grazia, con acutezza, facetamente, σnoжпns, nous, urbane, fačete, cum dicti mordacitate. Cic. z. de Orat. c. 68. Valde hæc ridentur, quæ quafi per diffimulationem non intelligendi, fubabfurde falfeque dicuntur. cap. 54. ad fin. Salfiffime dicere aliquid Quintil. I. 6. c. 3. Nihil ex iis, quæ dicuntur falfa, dicitur falfius. ibid. paulo ante. Salfe dicere in aliquem.

[ocr errors]

SALSEDO, inis, f. falfezza, falfedine, un, falfus fapor, falfitudo. Pallad. in Octobr. tit. 14. Ut aqua marina falfedine careat. SALSIFODINA. V. Salifodina.

SALSILAGO, inis, f. idem ac falfugo, a falfus, aun. Plin. l. 18. c. 12. Ciceris natura eft gigni cum falfilagine. b. e. cum infita falfitudine. V. Salfugo.

SALSIPOTENS', tis, maris dominus, epithetam eft Neptuni. Plaut. Trinum. 4. 1. Salfipotenti Jovis fratri gratias habeo. αλός

[ocr errors]

κρατήντι.

nuit.

[ocr errors]
[ocr errors]

SALSITUDO, inis, f. humor faporem falis referens. Vitruv. l. 1. c. 4. ad fin. Beftiæ natando inconfueta falfitudine necantur. Plin. l. 20. c. 14. circa med. Salfitudines corporis, fi cum vino tradatur miSALSŪGO, inis, f. falfugine, anis, dλcupis, ähn άλμη humor qui in areis falinarum fub falis crufta liquidus remanet neque in falem concrefcit a falfus. Plin. l. 31. c. 7. fub fin. Præter hæc etiamnum appellatur in falinis falfugo, ab aliis falfilago, tota liquida, marina aqua falfior vi diftans. Id. 1. 36. c. 23. Uliginofa loca & ubi falfugo vitiat teftaceo fublini utilius. falfedine. & Vitruv. de arena marina, l. 1. c. 4. Parietes, cum in his tectoria facta fuerint, remittentes falfuginem, ea diffolvunt. Plin. l. 19. c. 5. a med. Salfugine (aque) amaritudo ( raphanorum) eximitur. & lib. 35. c. 15. circa med. Alumen, quod intelligitur falfugo terræ. SALSŪRA, æ, f. salume, to dλudes, falfamentum. Colum. 1. 8. c. 17. a med. Nulla æque, quam prædi&tæ falfuræ pabula, commode danid. l. 12. c. 21. Salfura fuille carnis. infalamento. & Varr. 1. 2. c. 4. o med. Corpus fuis, quod in falfura fuit. T Translate Plaut. Stich. 1. 2. 35. Quia ita animæ meæ falfura evenit. V. Interpretes.

tur.

quod habeas gratiam merito mihi, qui te ex infulfo falfum feci mea opera. b. e. in caufa fui, ut fracta navi maderes falfis fluctibus. Id. ibid. de pifcatore, 2. 1.12. Neque quicquam captum eft pifcium falfi lautique pure domum redimus clanculum: dormimus incœnati. SALTABUNDUS, faltitans. Gell. I. 29. c. 3. Saltabundi ca

[ocr errors]

:

[ocr errors]

um,

[ocr errors]

3

nebant, quæ nunc ftantes canunt. SALTATIO, nis, f. danze, ballo, öexutis, xóndors, ouipturis, actus faltandi, & gefticulandi quippiam canendo, aut recitando, ut expreffius id, ac planius fignificetur. V. Salto. Cic. in Bruto, c. 62. extr. Sex. Titius, homo loquax fane, & fatis acutus, fed tam folutus & mollis in geftu, ut faltatio quædam nafceretur, cui faltationi Titius nomen effet. Alia fuit faltatio militaris, quam Lacedæmonios, tanquam ad bella utilem, habuiffe inter exercitationes accepimus, inquit Quintil. fub fin. cap. 11. ( al. 19. ) lib. 1. V. Pyrrhica. Plin. l. 8. c. 42. de equis. Docilitas tanta eft, ut univerfus Sybaritani exercitus equitatus ad fymphonie cantum faltatione quadam moveri folitus inveniatur. Pergit Quintil. ibid. Neque id veteribus Romanis dedecori fuit: argumentum eft, facerdotum nomine ac religione durans ad hoc tempus faltatio: & illa in tertio Ciceronis de Oratore libro verba Craffi ( cap. 59. ) quibus præcepit, ut Orator utatur laterum inclinatione forti ac virili, non a fcena, & hiftrionibus, fed ab armis, aut etiam a palæftra: cujus etiam difciplinæ ufus in noftram ufque ætatem fine reprehenfione defcendit. Hæc Quintil. T Alia fuit voluptuofa, olim quidem honefta & ab honeftis appetita, ut Macrob. 2. Saturn. c. 10. docet: mox paulatim corrupta, mollis, foluta, quæ etiam in conviviis adhibebatur, deliciarum & libidinis caufa, poft multum cibum & pocula. Scipio African. apud Macrob. loc. cit.; Vidi puerum bullatum cum crotalis faltare: quam faltationem impudicus fervulus honefte faltare non poffet. Cic. pro Mur. c. 6. Nemo fere faltat fobrius, nifi forte infanit neque, in folitudine, neque in convivio moderato. tempeftivi convivii, amoni loci, multarum deliciarum comes eft extrema faltatio. Plaut. Stich. 5. 2. 11. Pro dii immortales quot ego voluptates fero! quot rifiones, quot jocos, quot faJia, faltationes, blanditias, prothymias! T Pantomimorum faltatio adeo paulatim artificiofa evafit, ut ea fola, fine voce, Fabulas in fcena repræfentarent. Macrob. 2. Saturn. c. 7. fub fin. & Sueton. in Tito, c. 7. a med. V. Salto: SALTATIUNCOLA, æ f. diminut. parva faltatio. Vopifc. in Aurelian. c. 6. Adeo ut pueri faltatiunculas in Aurelianum tales componerent, quibus diebus feftis militariter faltitarent. SALTATOR, oris, m. ballatore, danzatore, ballerino, ¿pxusns, qui faltat voluptatis, & deliciarum caufa: mollis artifex, & probrofus. Cic. pro Mur. c. 6. Saltatorem appellat L. Murenam Cato. maledi&tum eft, fi vere objicitur, vehementis accufatoris: fin falfo, maledici conviciatoris. Adde pro Dejor. c. 10. & lib. 1. Offic. c. 42. & Macrob. 1. 2. Saturn. c. 10. Pantomimi fic dicti, variis gefticulationibus Fabulas, fine verbis, exprimentes. Quintil. 1. 6. c. 3. a med. Finitione ufus eft Auguftus, de pantomimis duobus, qui alternis geftibus contendebant, cum eorum alterum faltatorem dixit, alterum interpellátorem. Id. l. 1. c. ult. a med. Non comœdum in pronuntiando, nec faltatorem in geftu facio. Id. l. 11. c. 3. circa med. Abeffe plurimum a faltatore debet orator, ut fit geftus ad fenfus magis, quam ad verba accommodatus: quod etiam hiftrionibus paulo gravioribus faceré moris fuit. V. Salto. SALTATORYĚ, faltando. Apul. I. 10. Metam. Mercurius faltatorie procurrens. SALTATORĬUS a um, da ballo, opxnsenos ad faltandum pertinens. Cic. in Pifon. c. 10. Cum collega tui domus cantu & cymbalis perfonaret, cumque ipfe nudus in convivio faltaret in quo ne tum quidem, cum illum fuum faltatorium verfaret orbem, fortuna rotam pertimefcebat. Sic Arnob. 1. 2. pag. 73. Ut incompofitos corporum diffolveretur in motus, faltitaret & cantaret, orbes faltatorios verteret. Orbem faltatorium verfare, est in orbem fe faltando convertere, inquit Manut. & alii. Sunt etiam qui putant, in quodam faltationis genere fuiffe rotundam aliquam machinam, quam faltantes impellerent verfarentque. Neque abfurde aliquis cymbalum intelligat, de quo Cic. cap. præced. Scip. African. apud Macrob. 1. 2. faturn. c. 10. Cum ductus fum in ludum faltatorium. alla fcuola di SALTATRICULA, æ f. ballerina, opxnspion, parva faltatrix. Gell. 1. 1. c. 5. extr. Dionyfiamque eum notiffimæ faltatriculæ nomine appellaret. SALTATRIX, icis, f. ballerina, ¿pxspez, quæ faltat. Cic. in Pifon. c. 8. Tu ex tenebricofa popina conful extractus, cum illa faltatrice tonfa, Senatum Reipubl. occafum atque interitum lugere vetuisti Plin. l. 10. c. 23. ad fin. Otus imitatrix avis, ac parafita, & quodam genere faltatrix.

SALSUS, a, um, falato, falfo, xes, falis guftum habens, fale afperfus, falitus. Lucret. l. 4. v. 222. humor falfi faporis. Plin. l. 26. c. 8. post med. Herba falfo guftu. Id. l. 36. c. 17. Affius lapis gutu falfus. Colum. l. 12. c. ult. Cafeus recens, aut falfus. Virg. 2. Georg. v. 238. terra falfa. Enn. apud Macrob. 6. Saturn. c. 4. Salfum mare. Plin. l. 31. c. 7. a med. Salfiffimus fal, qui ficciffimus. Id. l. 7. c. 6. Salfioribus cibis uti. Virg. 5. En. v. 158. longa fulcant vada falfa carina. verf. 182. falfi fluctus. Id. 2. Æn. v. 132, mihi facra parari, Et falfa fruges, & circum tempora vittæ. h. e. far cum fale, quod mola falfa dicitur. Sic falfa farra apud Ovid. Faft. 3. v. 284. V. Mola. Salfe dicuntur etiam lacrymæ, fudor, & fanguis. re enim vera tales funt. Et de fudore quidem Ariftot. fett. 2. poßλnu.. q. 3. caufam quærit. Accius in Med. & in Pheniff. apud Non. c. 1o. n. 2. Salfis cruorem guttis lacrymarum lavit. (Adde Lacret. l. 1. v. 918. ) Virg. 2. En. v. 173. falfufque per artus Sudor iit. Enn. apud Macrob. 1. 6. Saturn. c. 2. Neque mifera lavere lacrymæ falfum fanguinem. T Rubigo qua ferrum abfumitur, falfa eft, tum quia guftu falfo eft, tum quia aque falfe more rodit. Virg. 2. Georg. v. 220. Nec fcabie & falfa lædit rubigine ferrum. ¶ Translate Plaut. Caf. 2. 3. 6. Neque falfum, neque fuave effe poteft quicquam, ubi amor non admifcetur. faporito e guftofo. Hinc percommode refertur ad fermonem urbanum, lepidum, facetum, argutum, & dictis tanquam falibus af perfum conditumque: unde rifus movetur, aut mordetur aliquis & pungitur: frizzante, faceto, grazioso, acuto, mordace, σxon Tinec, yendios. Quintil. 1. 6. c. 3. Salfum in confuetudine pro ridiculo tantum accipimus natura non utique hoc eft: quamquam & ridicula oporteat effe falfa. nam & Cicero omne quod falfum fit, ait effe Atticorum. & mox. Salfum igitur erit, quod non erit infulfum velut quoddam fimplex oratiouis condimentum, quod fentitur latente judicio, & velut palatum excitat: quod & a tædio defendit orationem. Cic. 2. de Orat. c. 56. Homo facetus atque falfus. •& cap. 63. Addito ambiguo, altero genere ridiculi fuit falfiffimus. Id. in Orat. c. 26. a med. Quidquid eft falfum, aut falubre in oratione id proprium Atticorum eft: e quibus tamen non omnes faceti. Id. 2. de Orat. c. 54. Inveni ridicula & falfa multa Græcorum. nam & Siculi in eo genere, & Rhodii, & Byzantii, & præter ceteros Attici excellunt. Id. Fam. 9. ep. 15. Salfiores, quam illi Atticorum Romani veteres atque urbani fales. Martial. lib. 3. epigr. 12. Res falfa eft, bene olere, & efurire. TCommode ludit in ambiguo Plaut. de eo, qui naufragium fecit, Rud. 2. 6. 33, Bonam eft

[ocr errors]
[ocr errors]
[merged small][merged small][merged small][ocr errors]

recitatus cum faltu, faltationi immixtus. 0vid. 2. Trift. v. 519. Et mea funt populo faltata poemata fæpe . SALTEM, almeno, per lo meno, to coxatov, and yo a'mx, näv, yov, at certe, tamen, minimum, at faltem. Terent. Phorm. 2. 1. I. Itane uxorem duxit Antipho injuffu meo? Nec meum imperium: age, mitto imperium: non fimultatem meam revereri faltem? Plaut. Amph. 1. 1. 28z. Quis ego fum faltem, fi non fum Sofia? Id. Rud. 1. 3. 28. Nec loci gnara fum, nec diu hic fui. Saltem ali

quem

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

quem velim, qui mihi viam. monftret. Cic. Attic. 1. 9. ep. 6. a med. Obfecro te, eripe mihi hunc dolorem, aut minue faltem. Id. pro Rofc. Amer. c. 19. Vere nihil potes dicere: finge aliquid faltem commode. Id. 9. Fam. op. 8. a med. Utinam quietis temporibus atque aliquo fi non bono, at faltem certo ftatu civitatis, hæc ftudia exercere poffemus. Plaut. Merc. 3. 4. 52. At faltem hominis faciem exquireres. Id. Rud. 2. 6. 68. Saltem fi mihi muliercula effent falva: fpes aliquæ forent. Quintil. I. 6. c. 4, a med. Illud vix faltem præcipiendum videtur ne turbidus, & clamofus tantum fit altercator. b. e. certe. T Pro folum, tantummodo, affertur illud Quintil. 4. 10. c. 2. circa med. Nec vero faltem iis, quibus ad evitanda vitia judicii fatis fuit, fufficiat imaginem virtutis effingere, & folam ut fic dixerim, cutem. Addunt alii loca Plauti Capt. 3. 1. 25. Curcul. 4. 2. 21. & Pan. 3. 1. 41. &c. item Terentii, Velleji, Liv. Virgil. Ovid. item Hieronymi in præfat. in Efdr. &Neem. ( al. epift. 109.) ad Dominion. fub fin. &c. Sed viri docti Cellar. in Cur. pofter. & Vorft. de Latin. mer. fufp. c. 18. ad priorem notionem, minimum, reducunt omnia & quidem recte, contra Borrich. in vindic. Latin. & Pareum in Lex. Plaut. &c. Quin & locus modo allatus ex Quintil. eodem reduci debet, ita ut fit fenfus: Si non omnibus at iis certe qui fatis judicii habuerunt ad evitanda vitia, non debet fufficere, &c. T Saltim fæpiffime legi in MSS. teftantur Eruditi: fed faltem magis videtur ufu receptum. Quod Prifcian. lib. 15. pag. 1015. Putfch. inter adverbia in im recenfet, his verbis: a ftatu ftatim, a raptu raptim, a faltu faltim & faltuatim, a curfu curfim, &c. videtur faltins accipere pro faltitando. ¶ Obscura eft vocis notatio, ut eft apud Gell. l. 12. c. 14. Neque enim probare fe poffe dicit, quod quidam putarunt, faltem dictum effe per defectionem, pro fi aliter non poteft, quia tot verba in pauciffimas litteras cludere, improbe cujufdam eft fubtilitatis. Neque quod aliis vifum eft, faltem dictum videri, u littera media extrita, pro falutem, quia cum alia quædam petita, & non impetrata funt tunc foleamus quafi extremum aliquid petituri, quod negari minime debeat, dicere, hoc faltem fieri aut dari oportere, tanquam falutem poftremo petentes, quam impetrari certe fit æquiffimum. Sed hoc, inquit, nimis effe videtur commentitium. Donat. tamen ad Terent. Andr. 2. 1. 13. & Adelph. 2. 2. 41. & Serv. ad Æn. 4. v. 327. pofteriorem hanc notationem probavere faltem fcilicet natum effe a captivis, qui nihil aliud, præter falua victore petunt: quafi dicant: fublatis omnibus., rem, falutem concede. SALTICUS, a, um, qui faltare folet. Tertull. adverf. Groft. cap. 8. de Joanne Baptifta. Contumeliofa cæde truncatur in puellæ falti

cæ lucar.

re,

[ocr errors]
[ocr errors]

1

[ocr errors]
[ocr errors]

,

SALTIM, faltem. Aufon. ep. 7. v. 23. Numerare faltim more vulgi ut noveris. V. Saltem. SALTITO, as, a. 1. faltellare, ballare, onais, frequentativum a falto. Quintil. prope fin. cap. 4. 1. 9. Quotidie magis lafcivimus, fyn. tonorum modis faltitantes. Macrob. lib. 2. Saturn. cap. 10. sub fin. Appius Claudius, vir triumphalis, qui Salius ufque ad fenectutem fuit, pro gloria obtinuit, quod inter collegas optime faltitabat . Arnob. 1. 2. pag. 73. Saltitare & cantare. SALTO, as, avi, atum ? a. 1. ballare, danzare, xopoľ'w, opxéquas, frequentativam a falio: & dicitur de iis, qui lafciviæ caufa, artificiolis faltibus & gefticulationibus ad fonum tibiæ moventur, brachia, pedes, & corpus varie jactando, crotalis etiam & cymbalis interdum adhibitis, ut ex Cic. in Pifon. c. 9. & 10. colligitur, & Scip. Afric. apud Macrob. 1. 2. Saturn. c. 10. Vidi puerum bullatum cum crotalis faltare: quam faltationem impudicus fervulus honefte faltare non poffet. Cic. 3. de Orat. c. 22. Negarem, poffe hiftrionem fatisfacere in geftu, nifi palæftram, nifi faltare didiciffet. Sueton. in Cef. c. 39. Pyrrhicam faltaverunt Afia principum liberi. Cic. pro Dejot. c. 9. Dejotarum vino fe obruiffe in convivioque nudum faltaviffe. Id. pro Mur. c. 6. Nemo fere faltat fobrius nifi forte infanit; neque in folitudine, neque in convivio moderato atque honefto. Plin. 1. 8. c. 2. Elephanti quofdam inconditos motus edidefaltantium modo. T Præcipuum faltandi artificium erat in jactatione brachiorum, & gefticulatione manuum ut oftendunt illa Ovidii l. 1. de ar. am. v. 595. Si vox eft, canta : fi mollia brachia, falta. Id. de remed. amor. v. 333. Exige quod cantet, fiqua eft fine voce puella: Fac faltet, nefcit fi qua movere manus. id. l. 3. de ar. am. v. 349. Quis dubitet quin fcire velim faltare puellam, Ut moveat pofito brachia juffa mero?& lib. 2. v. 305. Brachia faltantis, vocem mirare canentis. V. Brachium, & MaHinc in fcenam maxime faltatio inducta, in qua primum pantomimi agentem hiftrionem faltatoria gefticulatione fequebantur, geftu fignificantes, quod ille voce & verbis exprimebat: unde & faltatores dicti. Cui arti tanta aliquando fiducia acceffit, ut Rofcius, celebris hiftrio , non dubitaret cum Cicerone contendere, utrum ille fæpius eandem fententiam variis geftibus efficeret, an hic per eloquentia copiam fermone diverfo pronuntiaret: quæ funt verba Macrobii 1. 2. Saturn. c. 10. a med. Quo pertinet illud, quod de fe narrat Plin. l. 9. ep. 34. ftatuiffe, cum male verfus legeret, bertum fuum recitantem inducere. Ipfe, inquit, quid, illo legente, interim faciam? fedeam defixus, & mutus, & fimilis otiofo; an ut quidam, quæ pronuntiabit, murmure, oculis, manu profequar? Sed puto, me non minus male faltare , quam legere. Hactenus Plin. Poftea crefcente artificio, foli Pantomimi, fine ulla voce aut verbis, adeo expreffe geftus moderari cœperunt, ut totam Fabulam agerent, & intelligendam percipiendamque fpectatoribus exhiberent, ut in Pantomimus dictum eft. V. Macrob. 1. 2. Saturn. c. 7. Hinc faltare fabulam, folo geftu agere. Vellej. 1. 2. c. 83. Cum cærulea

[ocr errors]

nus.

li

tus & nudus, caputque redimitas arundine, & caudam trahens, genibus innixus Glaucum faltaffet in convivio. Ovid. I. de ar. am. v. sor. Et plaudas aliquam mimo faltante puellard: Et faveas illi quifquis agatur amans. Sueton. in Calig. c. 57. Pantomimus Mnefter tragœdiam faltavit, quam olim Neoptolemus tragedus. Id. in Ner. c. 54. Voverat, fe faltaturum Virgilii Turnum. Macrob. 2. Saturn. c. 7. Saltabat Hylas @dipodem: & Pylades hac voce fecuritatem faltantis caftigavit où Bénes. Et paffive Arnob. 1. 4. pag. 151. faltatur Venus. .... faltatur & magna Mater. Ovid. de remed. amor. v. 755. Illic ( in theatris) affidue ficti faltantur amantes Id. 5. Trift. el. 7. v. 25. Carmina quod pleno faltari noftra theatro, Verfibus & plaudi fcribis, amice, meis. ¶ Salva res eft, dum faltat fenex, proverbium, quod quare parafiti Apollinis in, fcena dietitent, caufam Verrius apud Feft. reddidit, quod C. Sulpicio, C. Fulvio Cofs. M. Calpurnio Pifone Prætore Urbis faciente ludos fubito ad arma exierint, nuntiato adventu hoftium, victorefque in theatrum redierint, folliciti, ne intermiffi religionem afferrent, inftaurandique effent: inventum effe ibi C. Pomponium libertinum mimum magno natu, qui ad tibicinem faltaret. Itaque gaudio non interruptæ religionis editam vocem nunc quoque celebrari. Reprehendit Verrium ipfe Feftus, ejufque hac in re inconftantiam accufat, quod alibi referat Sinnii Capitonis verba, quibus eos ludos Apollinares Claudio & Fulvio Coff. factos dicit ex libris Sibyllinis, & vaticinio Marcii vatis, ( V. Liv. l. 25. c. 12. & lib. 27. c. 23. ) nec nominatur ullus Pomponius: ridiculeque de appellatione parafitorum hic caufam reddat, cum alibi præteriiffet, dicens ita appellari, quod C. Volumnius, qui ad tibicinem faltarit, fecundarum partium fuerit: qui fere omnibus mimis parafitus inducitur. Hæc Feftus. Paulo aliter Servius ad n. 3. v. 279. Sciendum moris fuife, ut piaculo commiffo ludi celebrarentur. nam cum Romani iracundia Matris deum laborarent & eam nec facrificiis, nec ludis placare poffent; quidam fenex ftatutis ludis Circenfibus faltavit: quæ fola caufa fuit placationis. Unde & natum proverbium eft: Omnia fecunda: faltat fenex. T Saltare lafciviæ & deliciarum caufa, alienum erat a Romanis moribus, ut ait Nep. in præfat. & in Epamin. c. 1. Olim tamen moderato artificio, & honefta de caufa id facere (ut in facris Saliorum ) probatum fuit : & pueri ingenui, & fenatorum filii in ludum faltatorium comineabant; & matronæ non inhoneftum ducebant faltandi artem addifcere. quid enim ait Salluftius? (in Catil. c. 26.) Pfallere, faltare elegantius, quam neceffe eft proba. Adeo & ipfe Semproniam reprehendit, non quod faltare, fed quod optime fcierit. Hæc Macrob. I. 2. Saturn. c. 10. Hinc Scipio triumphale illud, & militare corpus aliquando movit ad numeros, ut ait Senec. de tranquil, animi c. uļt. a med. T Translate Cic. in Orat. cap. 67. fub fin. Numerofam comprehenfionem perverfe fugiens Hegefias, dum ille quoque imitari Lyfiam vult, alterum pæne Demofthenem, faltat, incidens particulas. b. e. procedit oratione non numeris periodicis, quafi curfu quodam, fed brevibus incifis, & velut faliendo.

[ocr errors]

SALTUARÍS, re, qui faltat. Saltuares infulæ, funt infulæ parva, de quibus Plin. 1. 2. c. 95. Sunt & in Nymphæo parva, Saltuares ditæ, quoniam in fymphoniæ cantu ad ictus modulantium pedum

moventur.

SALTUARIUS, ii, m. guardabofchi, faltaro, condos, proprie eft cuftos faltus, feu filvæ pafcuæ: fed dicitur & de cuftode cujufcumque fundi, agri, ruris. Pompon. Dig. lib. 7. tit. 8. leg. 16. Domi

[ocr errors]

nus proprietatis, etiam invito ufufructuario, fundumi vel ædes per faltuarium, vel infularium cuftodire poterit. Id. lib. 33. tit. 7. leg. 15. Mulier ville cuftos in fundo, qui cum inftrumento legatus eft continebitur, ficuti faltuarius. par enim ratio eft. nam defiderant tam villæ, quam agri cuftodiam. Petron. in fragm. Tragur. c. 53. Burm. Teftamenta faltuariorum. African. Dig. lib. 32. leg. 58. fub fin. Saltuarius tuendi & cuftodiendi fundi magis, quam colendi gratia paratus eft.

SALTUATIM, adverb. a salti, πndnuuπuws

[ocr errors]

, per faltus. Gell. I. 9. c. 4. a med. Homines, qui Monomeri appellantur, fingulis cruribus faltuatim currentes vivaciffimæ pernicitatis. T Saltuarim fcribere, eft non fcribere rem fuo ordine, fed ut fe fe offert, hoc eft digredi. Sifenna lib. 3. Hift. apud Gell. in fin. lib. 12. & Non. cap. 2. n. 758. Ne vellicatim aut faltuatim fcribendo lectorum animos impediremus. SALTUENSIS, fe, ad faltum, feu nemus pafcuum pertinens'. Eundi faltuenfes, in lemmate tit. 61. & leg. 13. & tit. 62. lib. 11. Cod. funt paftioni deputata nemora. Saltuenfes coloni, ibid. tit. 63. leg. 1. funt faltibus & prædiis colendis addicti. SALTUÓSUS, a, um, pieno di boschi, bofcato, oninnud, plenus πολύκνημος, faltibus feu filvis. Salluft. in jug. c. 58. Ille fefe in loca faltuofa, & natura munita receperat. Nep. in Datam. c. 4. Saltuofa regio caftellifque munita. Liv.l. 27. c. 12. Aperta erat regio, fine ullis ad infidias latebris: itaque in lota faltuofa cedere inde cœpit. Plin. 1. 6. c. 7. Solitudines faltuofis convallibus afperæ. Tacit. Ann. 6. c. 34. Iberi faltuofos locos incolentes, duritiæ, patientiæque magis infuevere. SALTUS, us, m. falto, ä^ux, inux, actus faliendi. Senec. ep. 15. ante med. faltus, vel ille, qui corpus in altum levat: vel ille qui in longum mittit: vel ille, ut ita dicam, faliaris, aut ut contumeliofius dicam, fullonius. (ballo. ) Cic. de Senect. c. 6. a med. Nec enim excurfione, nec faltu uteretur fed confilio, ratione fententia. Salluft. in fragm. apud Veget. 1. de re milit. c. 9. extr. Cum alacribus faltu, cum velocibus curfu, cum validis vecte certabat. Virg. 3. Georg. v. 141. faltu fuperare viam & acri Carpere prata fuga, Claudian, de III, conful. Honor. v. 47. faltu vincere val les

[merged small][ocr errors][ocr errors][ocr errors]

les & concava. Virg. 2. Æn. v. 565. corpora faltu ad terram mi-
fere. Plin. l. 9. c. 8. ad fin. faltu evadere. Virg. Æn. 9. v. 815.
præceps faltu fe fe omnibus armis In fluvium dedit, verf. 553.
faltu fupra venabula fertur. & l. 12. v. 287. corpora faltu Subji-
ciunt in equos. O verf. 326. faltu emicat in currum & lib. 8.
v. 257. feque ipfe per ignem Præcipiti injecit faltu. & lib. 12.
v. 681. & Ovid. 1. Faft. v. 507. faltum dare. Spiccare. & in Ibin,
v. 287. dare faltus de fummo monte. precipitare. & lib. 2. Mer. v.
314. facere. Id. Mer. 3. v. 599. faltus leves. Stat. 6. Theb. v. 569.
volucres. Id. 1. Achill. v. 178. rapidus. Lucret. 1. s. v. 560. per-
nix. Phedr. l. 3. fab. 2. v. 10. velox. Plin. l. 7. c. 2. a med. Ho-
mines mira pernicitatis ad faltum. T de faltatione ludicra, ballo.
Ovid. Met. 14. v. 520. Nymphæ Ad numerum motis pedibus duxe-
re choreas. Improbat has paftor, faltuque imitatus agrefti, &c. Ju-
venal. fat. 8. v. 225. de Nerone. Gaudentis fœdo peregrina ad pul-
pita faltu. b. e. hiftrionio. T Eft etiam faltus locus filvofus &
pafcuus, nemus, bosco da pafcolo, selva, äñsos, vom. Eft vel a
priore Græca voce allata; vel quod mious placet ab eo, quod
in eo pecora faliant, ut fignificare videtur Varro his verbis . 4. de
L. L. c. 4. a med. Quos agros non colebant propter filvas
aut id
genus, ubi pecus poffit pafci, & poffidebant; ab ufu fuo faltus no-
minarunt. hæc etiam Græci TZATEK και νομάς, noftri nemora.
Feftus: Saltum Gallus Elius lib. 2. fignificationum, quæ ad jus per-
tinent, ita definit:. Saltus eft, ubi filvæ & paftiones funt: quarum
caufa cafe quoque. Si qua particula in eo faltu paftorum, aut cu-
fodum caufa aratur, ea res non perimit nomen faltui non magis
quam fundi, qui eft in agro culto, & ejus caufa habet ædificium
fi qua particula in eo habet filvam Scævola Dig. lib. 19. tit. 1.
leg. 52. Conductor faltus, in quo fundus eft. Modeftin. lib. 3. tit.
5. leg. 26. Major frater in faltu communi habente habitationes pa-
ternas, ampla ædificia ædificaverat. Caf. I. 7. B. Gall. c. 19. O-
mnia vada ac faltus ejus paludis certis cuftodiis obtinebant. Ulpian.
Dig. lib. 19. tit. 2. leg. 19. Si faltum pafcuum locafti, in quo herba
mala nafcebatur. Virg. 3. Georg. v. 143. Saltibus in vacuis pafcant,
& plena fecundum flumina . T Sumitur & pro poffeffione, fun-
do, prædio, præfertim in quo pafcua multa fint, possessione, fondo,
podere. Cic. pro Quint. cap. 6. extr. Quintius contra jus de faltu a-
groque communi, vi detruditur. Supra dixerat cap. 3. pecuaria res
ampla & ruftica, fane bene culta & fructuofa. Juvenal. fat. 7. 188.
unde igitur tot Quintilianus habet faltus? Adde Catull. carm. 112.
113. in Mamurr. T Et pro certo poffeffionis modo. Varr. I.
1. R. R. c. 10. extr. Hæ quatuor centuriæ conjunctæ ut fint in u-
tramque partem bine, appellantur in agris divifis viritim publice
faltus. ¶ Estivi faltus, in quibus æftate, biberni, in quibus
hieme pafcuntur pecora. Juftin. 1. 8. c. 5. Paul. Dig. lib. 41. tit. 2.
leg. 3. circa med.& Papinian. leg. 44. extr. Aliquando a filva

[ocr errors]

in ufu loquendi,& a nemore diftinguitur. Caf. I. 6. B. Gall. cap.
penult. fub fin./Ille latebris ac filvis, aut faltibus fe eripiebat
Virg. 2. Georg. v. 40. & lib. 4. v. 53. Dryadum faltus, filvafque
fequamur. 14. 4. Em. v. 72. filvas faltufque peragrat. Catull. carmi.
34. v. 10. Diana domina Silvarumque virentium Saltuumque re-
conditorum. Virg. Ecl. 10. v. 9. Quæ nemora, aut qui vos faltus
habuere, puellæ Naides? Ecl. 6. v. 56. nemorum jam claudite
faltus. Aliquando cum iis confunditur. Juftin. lib. 44. c. 4.
circa med. Montes faltufque peragravit. Virg. 2. Georg. v. 391. val-
lefque cave, faltufque profundi. verf. 471. faltus & luftra fera-
rum. Id. 1. Georg. v. 140. magnos canibus circumdare faltus. Id.
4. En. v. 121. faltufque indagine cingunt. Sic Pyrenæi faltus, Cef.
1. 1. B. Civ. c. 37. h. e. filvæ montium Pirenæorum. Plin. lib. 5.
e. 1. circa med. & cap. 4. Saltus pleni feris. Id. l. 4. c. 7. Thebis
Beotiis datur faltus Citheron. b. e. mons cum filva. Id. 1. 3. c. 1.
Saltus Tugienfis. Ovid. 1. Trift. el. 10. v. 21. Saltus ab hac terra
brevis eft Tempyra petenti. b. e. brevis filva
, atque adeo brevis
tra&tus. Uno in faltu apros duos capere, proverb. apud Plaut.
Caf. 2. 8. 40. de quo V. in Fidelia. T Translate & joculariter
faltum dixit Plaut. To aidoior Inλuxov, Caf. 5. 2. 42. & Curcul.
1. 1. 56. Simili ratione arvum vocant & hortum, & agrum &
fundum Lucret. l. 4. v. 1100. Virg. 3. Georg. v. 136. Martial. 1.7.
epigr. ult. & Plaut. Afin. 5. 2. 24. & Mil. 2. 2. 39. ¶ Saltus
damni Plaut. Men. 5. 6. extr. locus ubi plurimum damni ineft
quafi filva malis feris plena. Sic montes mali, Epid. 1. 1. 78. &
mali mororis mons, Moftell. 2. 1. 5. T Olim fecundæ declinat.
fuit. Accius apud Non. c. 8. n. 18. in falti faucibus. Sic fenati,
exerciti, fumpti, dixere, &c.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

SALVATOR, oris, m. falvatore, wrap, qui falvat, fervator, confer-
vator, fofpitator. Vox eft a probatis Scriptoribus non ufurpata,
quia nec falvo, as, in ufu erat. Cic. enim Verr. 4. Latinam non effe
fignificat, dum ait c. 63. Itaque eum non folum parronum iftius in-
fulæ, fed etiam fotera infcriptum vidi Syracufis. Hoc quantum eft?
ita magnum, ut Latino uno verbo exprimi non poffit. Is eft nimi-
rum foter, qui falutem dedit. Sic Tacit. ad eandem Græcam vocem
refpiciens, Ann. 15. c. 71. Milichus præmiis ditatus, confervatoris
fibi nomen Græco ejus rei vocabulo affumpfit. Martian. Capell. 1. 5.
pag. 166. Auribus temperandum, & infolentia fugienda, quam vitans
Cicero foterem falvatorem noluit nominare, &c. Abftinuit etiam
Plin. lib. 22. c. 5. & lib. 34. c. 8. fect. 19. n. 8. Harduini, item
Valer. Max. in fin. cap. 4. 1. 5. qui fervator ufurparunt: & Apul. I.
7. & 9. Met. & in Apolog. qui fofpitator dicere maluit. Fruftra ita-
que funt qui ex quibufdam MSS. nullius ponderis Ovidio tribuunt
in fin. epift. 15. 1. 4. ex Ponto, cum boni libri omnes habeant fer-
vatorem. T Poftea adhiberi cœpit a Chriftianis Scriptoribus Ter-
tulliano 1. 3. adverf. Marcion, c. 18, La&tant. I. 4. c. 12. Juvenco 1.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

3. in Matth. cap. 15. v. 192. Prudent. Tapi sep. 1. jub fin. Sedulio
1. 2. v. 155. Paulino Nol. carm. 32. ( al. 15. ) v. 423. Auguftino
Hieronymo, Aufonio in Ephemer. in oratione, v. 81. &c. Habetur
etiam in Infcript. apud Gruter. pag. 19. n. 5. Jovi cuftodi Quirino
falvatori, pro falute Cæfaris Nervæ Trajani Aug. &c. Præclare Au-
guftin. ferm. 299. fect. 6. Chriftus Jefus, id eft Chriftus falvator.
hoc eft enim Latine Jefus. Nec quærant Grammatici, quam fit La-
tinum, fed Chriftiani, quam verum Salus enim Latinum nomen
eft. falvare, & falvator non fuerunt hæc Latina, antequam veniret
Salvator. quando ad Latinos venit, & hæc Latina fecit. Id. I. 13.
de Trin. c. 10. fub fin. Qui Hebraice Jefus, Græce cap, noftra
autem locutione falvator Quod verbum Latina lingua antea non
habebat, fed habere poterat: ficut potuit, quando voluit. T Me-
rito igitur docti viri permulti ( quos inter Baronius ad Martyrol.
R. V. Cal. Decembr.) eos reprehendunt, qui cum de Jefu Chrifto
agitur, servatoren potius, quam falvatorem, vano metu, ne in Lati-
nam linguam peccent, appellare maluerint.
SALUBER, bris, bre, Salubris, bre, fano, falutevole, falubre.
σωτήριος, ἔλεος, υγιεινός, conferens ad bonam valetudinem, faluta-
fis, fanitatem afferens. Cic. 1. de Divin. c. 57. Conjecturam cape-
re, falubris ne', an peftilens annus futurus fit. Ovid. de remed. a-
nor. v. 704. Utque facis, cœptis, Phœbe faluber, ades. Varr. l. 1.
R. R. c. 2. Spectare, utrum faluber locus effet, an non. cap. 4.
Utiliffimus is ager, qui falubrior eft. Ovid. 2. Amor. el. 16. v. 2.
irriguis ora falubris aquis. Plin. l. 5. ep. 6. a med. Triclinium fa-
luberrimum'. Colum, l. 1. c. 2. Salubre cælum. Lucan. l. 1. v. 661.
falubre fidus. Virg. 3. Georg. v. 530. falubres fomni. Colum. I. 12.
c. 27. extr. Vinum fuave firmum, corpori falubre. Cato R. R. cap.
156. Ad omnes res falubre eft. Plin. l. 37. c. 10. Iterias exiftima-
tur falubris contra regios morbos. Id. l. 21. circa med. Decocto fo-
veri os, faluberrimum eft. Ovid. 6. Faft. v. 753. Pectora ter teti-
git, ter verba falubria dixit. T Eft etiam fanus, valens, fano
υγιείς. Δέυ. Ι. 3. c. 8. Defuncta morbis corpora falubriora effe in-
cipere. Salluft. in Jug. c. 20. Genius hominum falubri corpore, ve-
lox, patiens laborum. Adde Marcial. l. 10. epigr. 47. & Tacit. 5.
Hiftor. c. 6. Translate eft utilis, falutaris, utile, falutevole.
Cic. pro Dom. c. 7. Dixi fententiam reipublicæ faluberrimam. Liv.
1. 2. c. 3. Leges, res falubrior meliorque inopi, quam potenti.
Horat. in ar. Poet. v. 198. falubris juftitia. Plin. l. 3. c. 4. Salu-
berrima Romano imperio Alpium juga. Plin. alter lib. 2. ep. 11.
Factum feveritate exempli falubre. Petron. in Satyr. c. 140. Salubri-
bus præceptis juvenes inftruere. C Attic. 1. 8. ep. 12. a med. fa-
lubria confilia. Quintil. lib. 3. c. 1. Liber falubrior ftudiis, quam
dulcior. Gell. I. 5. c. 1. Quæ dicuntur, utilia ac falubria funt. Id.
1. 6. c. 10. Bona ac exempla. Cic. in Orat. c. 26. a med.
Quidquid eft falfum, falubre in oratione, id proprium Attico-
rum eft. b. e. quod caufæ prodeft, & eloquentiæ oftentatione caret.
Sueton. in Aug. c. 42. Ut falubrem magis, quam ambitiofum Prin-
cipem fcires. b. e. moderantem beneficia fua, & utilitatem magis
reipublicæ, fpectantem, quam famam liberalitatis, & gloriam. Grat.
in Cyneg. v. 120. tela modi falubris. b. e. magnitudinis mediocris,
atque adeo habiliora & utiliora venantibus.
SALUBRITAS, atis, f. falubrità, buon' aria, sanità, exorns, quali-
tas rei bonam valetudinem afferentis, fanitas. Cic. 1. de Divin.
c. 57. Ex habitu, atque ex colore extorum tum falubritatis, tum
peftilentiæ figna percipi. Id. 2. de Leg. c. 1. a med. Loci amœni-
tas, & falubritas. Colum. I. 6. c. 4. Hæc remedia falubritatem fa-
ciunt. Tacit. Ann. 12. c. 66. Salubritas aquarum. Plin. l. 8. epift.
1. extr. cæli. Plin. alter l. 5. c. 16. Calidus fons medicæ falubri-
tatis. Id. fub fin. l. ult. Salubritas nemorum. Id. l. 14. c. 6. Vi-
na Surrentina convalefcentibus maxime probata propter tenuitatem
falubritatemque. In plur. num. Vitruv. 1. 5. c. 3. Ut in pri-
mo libro de falubritatibus in monium collocationibus eft fcriptum.
Gell. 1. 2. c. 1. extr. Parcendi moderandique rationibus dicitur fa-
lubritates corporis retinuiffe b. e. incolumitatem, la fanità .
Translate Cicero de clar. Orat. cap. 13. Ut femel e Piraeo elo-
quentia evecta eft, ita peregrinata tota Afia eft, ut fe ex-
ternis oblineret moribus " omnemque illam falubritatem Atti-
cæ dictionis quafi fanitatem perderet. Supra dixerat cap. 9.
Succus ille & fanguis incorruptus ufque ad hanc ætatem ora-
torum fuit. Id. pro Mur. c. 13. ad fin. A Jurifconfultis falubritas
quædam; ab iis qui dicunt, falus ipfa petitur. b. e. ea quæ con-
ducere poffunt ad caufas defendendas: ab oratoribus vero ipfa de-
fenfio.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

SALUBRITER, còn falubrità, falutevolmente, vycaras, cum falubri-
tate, conducenter ad bonam valetudinem. Colum. l. 1. c. 8. circa
med. Ut & panis diligenter confiat, & reliqua falubriter apparen-
tur. Id. 1. 2. c. 9. a med. Hordeum hexafticum hominem falubrius
pafcit, quam malum triticum. Cic. de Senect. cap. 16. ad fin. Ubi
enim poteft illa ætas umbris aquifve refrigerari falubrius? Plin. 1.
19. cap. 1. ad fin. Velis forum inumbravit, ut falubrius litigantes
confifterent. Id. 1. 22. c. 12. Hæc bilem detrahit obolo ponderis
faluberrime cum mulfo. Gell. l. 3. c. 10. circa med. Ante menfem
feptimum neque mafculus, neque femina falubriter ac fecundum na-
turam nafci poteft. ficchè fia fano, e campi. ¶ Translate eft
utiliter, commode, giovevolmente, utilmente. Liv. 1. 3. c. 62. Et
trahi bellum falubriter, & mature perfici poteft. Vellej. 1. 2. c. 89.
a med. Leges emendatæ utiliter, latæ falubriter. Gell. I. 6. cap. 2.
circa med. Salubriter utiliterque fingere aliquid. Id. l. 2. c. 29. Res
falubriter ac profpicienter animadverfæ. T parva impenfa, mo-
dico pretio, con poca spesa, a buon mercato. Plin. lib. 6. epift. 30.
Villa eft quidem vetuftate vexata: tamen quæ funt pretiofiora, aut

integra manent, aut leviffime læfa funt. Attendimus ergò, ut quam
faluberrime refitiantur. Id. l. 1. epift. ult. extr. Si prædiolum iftud
tam falubriter emerit, ut pœnitentiæ locum non relinquat. Mar-
tial. l. 10. epigr. ult. Jucundos mihi, nec laboriofos Seceffus pretio
paret falubri. Al. pro pretio leg. fpatio.

[ocr errors]

co depulfus effet, in eum fe fortuma reftitueret, non in falum, fed
in ipfam urbem, quam petebat. Hirt. de B. Afric. c. 45. Quos in
ftationibus cum longis navibus apud Thapfum cuftodia caufa in fa-
lo effe jufferat. Nep. in Themift. cap. 8. fub fin. Diem noctemque
procul ab infula in falo navem tenuit in ancoris, neque quemquam
ex ea exire paffus eft. Adde Liv. 1. 29. c. 14. a med. & lib. 37.
c. 10. 13. 16. quibus omnibus locis pro alto mari fumitur, con-
tra litus, aut portum Poetæ tamen id non fervant, & univerfim
pro mari ufurpant. Virg. 1. En. v. 541. Perque undas, fuperante
falo, perque invia faxa Difpulit. & lib. 2. verf. 209. Fit fonitus.
fpumante falo. Val. Flacc. lib. 1. v. 68. volat immiffis cava pinus
habenis, Infinditque falum. verf. 703. telifque falum, facibuf-
que corufcat. Ovid. 2. Amor, el. 11. v. 24. Currit in immenfum

[ocr errors]

SALVO, as, a. 1. falvare, fervo. Gloff. ver. Salvo, owlw. Er zwlw,
falvo, fano. Cic. in Pifon. cap. 31. fub fin. Poffe me iterum rem-
publ. falvare, fi ceffiffem. Plin. l. 17. cap. 22. ante med. Sequenti
anno palmites falventur, pro viribus matris, finguli, aut gemini.
Locum Ciceronis ita leg. Faern. in MSS. fuis: fed & ipfe, & alij
fere omnes Critici damnant, & fervare reponunt ex melioribus li-
bris. In Plinio Harduin. ita emendavit, cum falutentur inveniffet
& fubmittantur ab aliis reponeretur.

SALVE, adverb. con falute, integre, recte, commode, ut interpreta-

tur Donat..ad. illud Terent. Eun. 5. 6. 8. Hem quid eft? quid tre-

pidas? fatin' falve? dic mihi. Salluft. in fragm. apud Donat. ibid.

Inde ortus fermo, percontantibus utrinque, fatin' falve? quam gra- |-

ti ducibus fuis quantis familiaribus copiis augerentur. Plaut. Trin.

fc. ult. v. 53. Satin' falve? dic mihi. His omnibus locis adverbium

cffe ait Donat. producta e littera. ¶ Charif. l. 3. pag. 225. Put-

fch. & Diomed. I. 1. pag. 340. a falveo ducunt. Habet, inquiunt,

hoc verbum (falveo ) & adverbium, cum dicimus, fatin' falve, falvepanda carina falum. Propert. l. 1. el. 6. v. 2. Egaum falum. &

eft domi. Sed propius eft vero, ut fit a falvus, ut a rectus recte

& fexcenta alia. Liv. 1. 1. c. 58. a med. Quærenti virò, fatin' fal-

ve? minime, inquit. quid enim falvi eft mulieri, amiffa pudicitia?

(Adde lib. 6. c. 34. lib. 10. c. 18. & lib. 40. c. 8.) Plaut. Stich.dum.

1.1.9. Pi. Multa volo tecum loqui de re viri. Pa. falvene, ama-

ba? Pi. fpero quidem, & volo. Id. Men. 5. 2. 26. Salven' adve-

nio falven' arceffi jubes? quid tu triftis es? ¶ Porro ellipfis

eft in his & plena oratio effet, fatifne falve agis, agitis, agitur,

agens. Unde Apul. in fi. 1.1. Metam. Quam falve agit Demeas no-

fter in Apolog. Interroga, puer ubi fit, & quam falve agat.

Simile eft illud, recte ne omnia? de quo V. in Rede. Sunt tamen

qui pra fatin' falve fcribi malunt fatin' falve, fubintelligendo res

funt. quod plene dixit Liv. 1. 3. c. 26. a med. Rogitans, fatin'

falva effent omnia. Quam litem næ ego fim demens, fi dirimere

nitar, magnis utrinque Criticis, pro fua quoque fententia, acerri-

me depugnantibus, pro falve Donato, G. Fabric. Acidal. Briffon.

Taubm. Voff. Perizon. Cort. in Salluft. &c. pro falve Sanctio, Sciop.

Vineto, Gronov. & al. T Salve imperativum V. in voce fe-

quenti.

SALVEO, es, n. 2. falvus fum, verbum defectivum cujus præter

futur. falvebis, imperat. falve, falveto, falvete, & infinitiv. Salve-

re, cetera Latina confuetudine exfulant. Nam quod Plaut. in Tru-

cul. 2. 2. 4. dixit non falveo, irridenter pofuit pro perfona rufti-

ci, inquit Val. Prob. in Cathol. pag. 1486. Putfch. Utimur falve &

falvete, cum advenientes falutamus, ti faluto, buon giorno, Dio ti

Salvi, xoups, Sylone quemadmodum vale dicimus abeuntibus.

Plaut. Mil. 4. 8. 5. Philocomafium, falve. Phi. & tu falve. Id.

Trin. 3. 2. 39. O falvete, affines mei. Catull. carm. 31. ad Sir-

mion. verf. 12. Salve, o venufta Sirmio, atque hero gaude. Plaut.

Rud. 2. 4. 3. Salve adolefcens. Sce. & tu multum falveto, adole-

fcentula 1. 5. 5. Jubemus te falvere mater. Pale. falvete

puellæ. Id. Moftell. 3. 1. 41. Salvere jubeo te, Mifargyrides, be-

ne. Id. Trin. 2. 4. 34. Jubet te falvere plurimum. Id. Men. fc. ult.

v. 17. Tu herus es tu fervum quære. falveto tu: tu vale. Au-

fon. initio ep. 16. dic hero meo, atque tuo, Ave, atque falve plu-

rimum. T Eft etiam adorantis, & invocantis. Virg. 2. Georg.

v. 173. Salve, magna parens frugum, Saturnia tellus. Id. 8. n.

v. 301. Salve, vera Jovis proles, decus addite divis: Et nos, &

tua dexter adi pede facra fecundo. Liv. ↳ 1. d. 16. Deum deo na-

tum , regem parentemque urbis Romanæ falvere univerfi Romulum

jubent. Plin. l. 7. c. 30. extr. ad Cicer. Salve, primus omnium pa-

rens patriæ appellate, &c. Sternuentes falvere jubemus. Pe-

tron, in Satyr. c. 98. Giton ter continuo ita fternutavit, ut graba-

tum concuteret: ad quem motum Eumolpus converfus, falvere Gi-

tona jubet. In ironia. Plaut. Rud. 2. 2. 5. Salvete fures

maritimi, famelica hominum natio: quod agitis? ut peritis? Id.

Afin. 2. 2. 31. Gymnafium flagri, falveto. Id. Curcul. 2. 1. 19. O

fcelerum caput, falveto. TSalutem dicere, nuntiare, mittere

abfenti, jubere falvum effe. Cic. Fam. 16. ep. 9. extr. Medico de

te fcripfi diligentiffime. vale, falve. Id. Attic. 4. epift. 14. extr.

Dionyfium velim falvere jubeas. & lib. 6. ep. 2. extr. Salvebis a

meo Cicerone. · Etiam mortuos fic falutabant, quafi dimit-

tentes. Virg. 11. En. v. 97. Salve æternum mihi, maxime Palla,

Eternumque vale (Adde Stat. 1. & filv. 3. v. 208. ) Varr. in

fragm. apud Serv. ibid. Ideo mortuis, falve, & vale dici

quod aut valere, aut falvi effe poffint, fed quod ab his recedimus,

cos nunquam visuri . ¶ In matutina falutatione falve dicebant,

vale in vefpertina. Sueton. in Galba, t. 4. extr. Veterem civitatis

exoletumque morem ac tantum in domo fua hærentem, obftinatif-

fime retinuit, ut liberti fervique bis die frequentes adeffent,

mane falvere, vefperi valere, fibi finguli dicerent.

SALVYA, æ, f. felvis, inexisouxov, herba, de qua Plin. 1. 22. c. 25.

Noftri, qui nunc funt, herbarii elelifphacon Græce, Latine falviam

vocant, mentæ fimilem, canam, odoratam. Id. I. 26. c. 6. Altera

tuffilago) a quibufdam falvia appellatur, fimilis verbafco. Con-

teritur ea, & colata calefit, atque ita ad tuffim laterifque dolo-

res bibitur.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

SALUS, utis, f. falvezza, falute, falvamento, vita, sanità, owan-

pic, incolumitas, fanitas, vita, ftatus, dignitas, quies, bonum:

cui opponitur exitium, pernicies, nex. Cic. de Harufp. refp. c. 16.

extr. Qui medicis fuis non ad falutem, fed ad necem utitur. Id. 2.

de Orat. c. 9. Fraus hominum ad perniciem, & integritas ad falu-

tem vocatur. Id. in fragm. apud Ammian. 1. 30. c. 8. ( al. c. 27. )

Multum poffe ad falutem alterius, honori multis parum potuiffe

ad exitium, probro nemini unquam fuit. Id. z. de Fin. cap. ult.

Opem indigentibus, falutemque ferre. Id. pro Dom. c. 28. a med.

Alicui lucem falutemque reddere ac reftituere. Id. Fam. 10. ep. 29.

Meum ftudium erga falutem & incolumitatem tuam Id ad Q. Fr.

1. 1. ep. 1. c. 9. ad fin. Alicujus commodis confulere & utilitati

falutique fervire. Cato R. R. c. 141. Mars pater, te precor, quæ-

foque, uti duis bonam falutem valetudinemque mihi, domo, fa-

miliæque noftræ. Nep. in Dione, c. 9. Navem triremem armatis

ornat, ut haberet quo fugeret, ad falutem. a falvamento. & in

Annib. cap. 11. a med. Fuga falutem petere. salvarsi con la fuga.

T Qua opponitur morbo & morti. Cic. poft redit. ad Quirit. c. 6.

An dubitarem, quin is me confe&tum confularibus vulneribus, con-

fulari medicina ad falutem reduceret? Terent. Andr. 3. 2. 2. Quæ

affolent figna effe ad falutem omnia huic effe video. Id. Adelph.

4. 1. 3. Quod cum falute ejus fiat, ita fe defatigarit velim, ut

hoc triduo prorfum e lecto nequeat furgere. Senza fcapito della fua

fanità. In fexto cafu. Plaut. Men. 1. 2. 25. Averti predam

[ocr errors]

ab hoftibus, noftrum falute focium. b. c. falvis fociis noftris. Id.

Rud. 4. 2. 1. Neptuno ago gratias, cum me ex fuis pulcre orna-

tum expedivit templis reducem, falute horia. b. e. falva & inco-

lumi horia. Sic Bacch. 4. 9. fub fin. Ut ovans præda onuftus ince-

derem, falute noftra, atque urbe capta. Id. Merc. 4. 5. 8. Jam

mater rure rediit? refponde mihi. Sy. fua quidem falute ac fami-

liæ maxima. Cato R. R. c. 4. in fin. Si te libenter vicinitas vide-

bit, facilius tua vendes, &c. fi ædificabis, adjuvabunt: fi quid

(bona falute) ufus venerit, benigne defendent. voniomis. cui

fimile eft quod dii omnem avertant : & nos, che Dio ci guardi

¶ Saluti effe, falutare effe, falutem afferre. Plaut. Merc. 1. 2. 32.

Saluti quod tibi effe cenfeo, id confuadeo. Nep. in Themift. c. 2. Id

quantæ faluti fuerit univerfæ Græciæ, bello cognitum eft Perfico. Ad-

de Cicer. 2. de Orat. c. 49. & Cef. l. 5. B. Gall. c.43. extr.& l. 7. c. 50. extr.

Salus dea eft habita, Efculapii filia: templumque habuit in

fummo Quirinali, quod C. Junius Bubulcus Cenfor locavit dedica-

vitque anno U. C. CCCCXLVII. cum Conful bello Samnitium vo-

viffet pinxit autem, fuùm operi nomen infcribens, C. Fabius Pi-

&tor. Sub Claudio Principe incendio confumptum eft. Liv. 1. 9. c.

43. extr. Val. Max. l. 8. c. 14. n. 6. Plin. l. 35. cap. 4. Hinc Cic.

pro Font. c. 6. Salus ipfa virorum fortium innocentiam tueri non

poteft. Terent. Adelph. 4. 7. in fin. Ipfà fi cupiat Salus, fervare

prorfus non poteft hanc familiam. Plaut. Moftel. 2. 1. 4. Nec Salus

nobis faluti jam effe, fi cupiat, poteft. Adde Capt. 3. 3. 14. Sic

Ciftell. 4. 2. 76. At vos Salus fervaffit. Augurium Salutis,

¿¡évioμα Zwinci'as, fuit folemne quoddam augurii genus, quo deo-

rum voluntatem explorabant, concederentne illis ut pro populo

falutem peterent: quafi nefas effet eam petere a diis fine eorum

venia. Ad hoc eligebatur dies quotannis, quo die nulla unquam

reip. domi forifve calamitas eveniffet, ut docet Dio lib. 37. Inter-

miffum aliquando fuit, fed revocatum ab Augufto primum, ut eft

[ocr errors]

1

[ocr errors]

apud Sucron. cap. 31. deinde a Claudio, ut eft apud Tacit. 12. Ann.
c. 23. Meminit & Cic. l. 1. de Divin. c. 47. T Adhibetur falus
in blanditiis. Plaut. Caf. 4. 3. 3. Quid agis, mea falus? Id. Pan.
1. 2. 153. Mea falus, meum favium, meum mel, meum cor. &
verf. 176. Hujus coloftra, hujus falus amona, hujus feftivitas. Ad-
de 1. 3. 12. Tremedium, perfugium. Virg. 2. En. v. 354.
Una falus victis nullam fperare falutem. Plaut. Caf. 5. 3. 14. Nam
falus nulla eft fcapulis fi domum redeo. TSæpiffime ponitur
pro voto, feu precatione, qua aliquem fanum falvumque effe opta-
mus, faluto: unde falutare, falutator, &c. Cic. 4. Attic. ep. 10. extr.
Pompejus in Cumanum Parilibus venit. mifit ad me ftatim, qui fa-
lutem nuntiaret. mi recaffe un fuo faluto. & Fam. 7. ep. 14. Salu-
tem enim verbis tuis mihi nuntiaret. & Attic. I. 16. epift. 3. extr.
Atticam cupio fuaviari: ita mihi dulcis falus vifa eft per te miffa
ab illa. Id. Attic. 1. 6. ep. 1. ad fin. Filiola tua gratum mihi fe-
eit, quod tibi diligenter mandavit, ut mihi falutem adfcriberes.
Plaut. Epid. 1. 2. 23. Advenientem peregre herum fuum falva im-
pertit falute fervus Epidicus. Cic. Attic. I. 2. ep. 12. extr. Terentia
impertit tibi multam falutem. Lucil. apud Non. c. 7. n. 34. imper-
tit falutem plurimam & pleniffimam, Liv. l. 3. c. 26. a med. Sa-
lute data invicem, redditaque. Id. 1. 7. c. 5. Mox introdu&tus, fa-
-lute accepta redditaque, ait, &c. T Hinc falutem dicere in
principiis epiftolarum. Et verbum aliquando omittitur, ut Cicero
Attico S. Sic Tufcul. 5. c. 32. Anacharfis Hannoni falutem. Id. At-
tic. l. 13. ep. 22. in fin. Illud_accufo non te, fed illam, ne fa-
lutem quidem ( mififfe): at tu & illi, & Pilia plurimam dic,
vel nuntia. ¶ Interdum falutem dicere est vale dicere defere-
re, ab aliqua re recedere. Cic. 7. Fam. ep. ult. Ego vero multam
falutem & foro dicam & curia vivamque tecum multum. dard
Paddio.

SALUSTIUS. V. Crifpus.

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

SALUTABUNDUS, a, um, multum falutans. Martian. Capell. lib. 7.
pag.237. Jovem falutabunda furrexit. /

SALUTARIS, re, falutevole, falutifero, falutare, falubre, owτpres, fa-

lutem, vitam, fanitatem afferens, faluber. Cic. 2. de nat. Deor. c.

12. Natura beftiis dedit acceffum ad res falutares a peftiferis re-

ceffum. Ovid. de remed. Amor. v. 45. Terra falutares herbas, ea-

demque nocentes Nutrit. Cic. de nat. Deor. l. 1. c. 15. Res utiles &

falutares deorum effe vocabulis nuncupatas. Id. pro Mil. c. 8. Civis

tam beneficus, tam fàlutaris. Sueton. in Tiber. c. 29. Bonus & fa-

lutaris princeps. Cic. de nat. Deor. I. 2. c. 10. ad fin. Salutaris &

vitalis calor. lib. 3. c. 9. ad fin. Mundo nihil eft pulcrius, ni-

hil nobis falutarius. Id. de Senet. c. 16. Hominum generi univerfo

cultura agrorum eft falutaris. Id. 1. de Divin. cap. 39. Stella Jovis

ad ortus puerorum falutaris eft. Plaut. Aulul. 2. 1. 26. Quod tibi

fempiternum falutare fit procreandis liberis. Cic. Fam. 1. & ep. 6.

Salutare confilium. Liv. Ï. 24. c. 28. Habere orationem falutarem.

Plin. l. 6. epift. 31. extr. Portus vel maxime falutaris. Cic. Attic.

1. 9. ep. 7. Sic habeto, falutares te mihi litteras mififfe. che mi

han dato la vita. Dixerat paulo fup. quæ mihi quiddam quafi ani-

mulæ reftillarunt. Tacit. 15. Ann. c. 29. Omiffis præcipitibus tu-

ta & falutaria capeffere. ¶ De iis quæ morbos arcent, aut pel-

lunt, Plin. l. 31. c. 2. Medios inter fluctus exfiftit aliquid valetu-

dini falutare. Id. 1. 24. c. 16. Radix in peftilentia falutaris eft in

cibis. Id. 1. 25. c. 3. Britannica non nervis modo, & oris malis

falutaris, fed contra anginas quoque, & contra ferpentes. Id. lib.

24. c. 9. ad fin. Ad dentium dolorem decoctum eorum falutare est.

Id. I. 21. c. 19. ad fin. Radicem deco&tam bibere, fpafticis, ever-

fis falutare eft. Horat. in carm. fæcul. v. 63. Qui falutari levat ar-

te feffos. b. e. medicina. Salutaria bibere, faluti amicorum

potare, far brindisi. Apul. prope fin. 1. 2. Metam. Compotores vino

madidi rurfum cachinnum integrant: dumque bibere falutaria po-

ftulant, &c. Al. aliter leg. Salutaria, h. e. foteria, quidam

leg. apud Tertull. in Apolog. c. 46. alii falaria. T Digitus fa-

lutaris eft index, vel quia illo ori admoto filentium indicitur; res

maxime falutaris: vel quia illo & pollice contra&tis falutem pre-

cabantur. ¶. Littera falutaris, A, quæ abfolutionis nota erat :

ut C triftis , quæ condemnationis. Cic. pro Mil. c. 6. ad fin. Nec

vobis tam falutarem hanc in judicando litteram
, quam illam tri-

ftem dediffet. Salutaris porta, inquit Feft. Romæ appellata eft

ab æde Salutis, quod ei proxima fuit: vel ob falutationes
, quia

ad eam Prætor falutaretur is, qui in provinciam pro prætore, aut

pro confule exibat. Adde in Prætor. quamquam hoc pofterius in-

certum eft ob lacunam in verbis Fefti. Multi candem fuiffe putant

cum Agonenfi, Quirinali, Collina, & Salaria. ¶ Similiter fa

lutaris collis apud Varron. 1. 4. de L. L. c. 8. a med. ab eadem Sa-

lutis æde cognomen habuit.

[ocr errors]

SALUTARITER, falutevolmente, giovevolmente, surplus, utiliter ad
falutem. Cic. in Bruto, c. 2. ad fin. Tum ea arma fumpta funt
quibus illi ipfi, qui didicerant eis uti gloriofe, quemadmodum, fa-
lutariter uterentur, non reperiebant. Val. Max. 1. 5. c. 2. num. 3.
Quinque confulatus falutariter reipublicæ administrati. Planc. ad
Cic. I. 10. Fam. ep. 24. De militum commodis fuit tibi curæ: quos
ego non potentiæ caufa ( nihil enim me non falutariter cogitare
fcio ornari volui a fenatu, fed primum quod ita meritos judica-
bam; deinde quod conjun&tiores reipubl. effe volebam. Id. ibid.
ep. 23. Copias prope in adfpe&tum Lepidi adduxi, eo confilio, ut
vel celeriter accedere, vel falutariter recipere me poffem. h. e. exer-
citu falvo & incolumi.

SALUTATIO, onis, f. faluto, falutazione, onαoux, actus falutan-
di, confalutatio. Cic. in Pifon. c. 40. Quis te aditu, quis ullo ho-
nore., quis denique communi falutatione digaum putet? Tacit. 4.

Ann. c. 60. Alius occurfum ejus vitare: quidam falutatione reddi-
ta, ftatim averti. Liv. l. 1. c. 1. fub fin. Inde fœdus ictum inter
duces, inter exercitus falutationem factam.. Cic. Fam. 7. ep. 28.
Dare fe falutationi amicorum. b. e. præbere fe amicis falutantibus:
amicos convenientes & falutantes admittere & alios adire, & fa-
lutare. Id. Fam. 9. ep. 20. a med. Mane falutamus domi & bonos
viros multos, fed hos triftes; & hos lætos, victores. Ubi faluta-
tio defluxit, litteris me involvo. Id. ad Brut. ep. 4. ex recentiorib.
Hoc paululum exaravi ipfa in turba matutinæ falutationis. Macrob.
1. 1. Saturn. c. 6. Accepta, ac reddita falutatione confederunt. Se-
nec. de brevit. vite, a med. cap. 14. Per diverfas domos falutatio-
nem meritoriam circumferre. b. e. fportui, aut gratiæ captanda
caufa. Unde mercenarium falutatorem vocat Colum. in præfat. lib. 1.
ante med.
De falutatione Principum, Gell. initio 1. 4. & 20.
In veftibulo ædium Palatinarum omnis fere ordinum multitudo, op-
perientes falutationem Cæfaris conftiterant. . e. ut admitterentur,
& falutarent Cæfarem. Sueton. in Vespas. c. 4. Prohibere aliquem
non contubernio modo, fed etiam publica falutatione. b.e. ne adeat
cum aliis falutandi caufa. Id. in Aug. c. 53. Promifcuis falutatio-
nibus admittebat & plebem.
SALUTATOR, oris, m. falutatore, chi corteggia, monopos, qui fa-
lutat. Stat. 1. 2. filv. 4. v. 29. de pfittaco. Ille falutator regum,
nomenque locutus Cæfareum. Etant multi Romæ, qui vel

[ocr errors]
[ocr errors]
[ocr errors]

officii caufa, vel fpe lucri, potentium amicorum ædes mane obibant
falutandi gratia. Q. Cic. de petit. conful. cap. 9. Hujus autem rei
Caffectationis) tres partes funt, una falutatorum, cum domum ve-
niunt; altera deductorum; tertia affectatorum. Colum. in præfat. I.
1. ante med. An honeftius duxerim mercenarii falutatoris mendacif
fimum aucupium, circumvolitantis limina potentiorum fomnium-
que regis fui rumoribus inaugurantis? Martial. lib. 10. epigr. 74.
Quandiu falutator, Anteambulones & togatulos inter, Centum me-
rebor plumbeos die toto? Id. lib. 1. epigr. 71. extr. qualiacumque
leguntur Ifta, falutator fcribere non potuit.

SALUTATORIUS, a, um, poσayopεutines, ad falutandum, vel ad

falutatorem pertinens. Plin. l. 15. cap. 11. Omnia jam & virorum

falutatoriis cubilibus inclufa. b. e. cubiculis, in quibus clientes do-

minum falutabant. camere d'udienza. & Senec. de conftant. Sapient.

cap. 14. Salutatorium publicum exercere Al. leg. falutationum.

V. Publicus. Salutatorius cafus, vocativus, quia eo faluta-

mus. Prifcian. 1. 5. pag. 671. Putfch. Vocativus falutatorius etiam

vocatur ut o Enea, & falve Enea.

SALUTĀTRIX, icis, f. falutatrice, quæ falutat. Juvenal. fat. 5. v.

20. folicitus, ne Tota falutatrix jam turba peregerit orbem. V. Sa-

lutator. Martial. lib. 7. epigr. 86. Pica falutatrix fi tibi, Laufe

placet. Id. lib. 9. epigr. 101. Marcus amat noftras Antonius At-

tice Mufas Charta falutatrix fi modo vera refert. b. e. epi-

ftola.

SALUTĀTUS, a, um, falutato, mporαypes, data falute appella-

tus. Ovid. 2. ex Pont. ep. 7. v. 1. Effe falutatum vult te mea lit-

tera primum A male pacatis, Attice, miffa Getis. Martial. lib. 9.

epigr. 55. Inde falutatus picæ refpondet arator. Ovid. Heroid. ep.

ult. v. 91. Superis, quibus infula facra eft Flava falutatis tura,

merumque damus. b. e. adoratis. V. Saluto.

SALUTIFER, a, um, falutevole, falutifero, crepes, falutem ferens,

falutaris, faluber. Ovid. 2. Met. verf. 642. totique falutifer orbi

Crefce puer dixit. Id. Heroid. epift. ult. v. 174. falutiferam opem

dare. Stat. 1. 1. Achill. verf. 117. Herbæ falutiferæ. Martial. l. 5.

epigr. 1. aquæ. Infcript. apud Murator. pag. 65. n. 5. Herculi fa-

lutifero, &c.

SALUTIFICATOR, oris, m. falvator. Tertull. de refurr. carn. c. 47.

& de carne Chrifti, c.14.

SALUTIGER, a, um, falutifer. Aufon. Edyll. 8. v. 25. vos comi-

nus ite Stella falutigeri Jovis, & Cythereie Vefper. Id. ep. 25. v.

4. Faufta falutigeris adfcribens orfa libellis. b. e. epiftolis. Pru-

dent. wepi seo. 4. de S. Hippol. v. 235. falutigeros feret hic vene-

rantibus ortus. Tfalutigerulus. V. vocem fequent.

SALUTIGEROLUS, 2 falutem gerens feu nuntians. Puer falu-

tigerulus, fervus here nomine huic & illi falutem, & juffa perfe-

rens, & referens, che porta i faluti, e le ambasciare, valletto, pag-

gio, mellaggiero, &TIONETTE, ut habetur in Gloffis: ab oxTTO-

ua, vifo, vifito. Plaut. Aulul. 3. 5. 26. Mihi quidem æquum eft

purpuram atque aurum dari ancillas, pediffequos, falutigerulos

pueros, &c, Salutigeros appellat Apul. de deo Socrat. loquens de iis,

quos Græci daimorac. Inter terricolas, inquit, calicolafque vecto-

hinc precum, inde donorum: qui ultro citroque portant hinc

petitiones, inde fuppetias, ceu quidam utriufque interpretes, & far

lutigeri. Apud Plaut. al. leg. fandaligerulos, ut eft etiam Trin. 2.

1. 22. In quodam MS. apud Taubman. eft falutigerrulos, quafi a
gerris.
SALUTO, as, avi, atum, a. 1. falutare, dare il buon dì, far rive-
renza, domiloman, πPOTαyopoĽw, falutem dico, falvere jubeo, fa-
lutem mitto. Cic. pro Planc. c. 14. Cum ille eum falutaffet, ut fit,
dixiffetque, quid agis, Grani? Plaut. Amph. 2. 3. 44. Amphitruo
uxorem falutat lætus fperatam fuam. Cic. pro Cal. c. 16. extr. Mu-
lierem paulo liberius falutare. Plaut. Aulul. 2. 2. 8. Illic homo au-
rum me fcit habere, eo me falutat blandius. Id. ibid. 1. 2. 36.&
Pan. 3. 5. 7. & Cic. 13. Phil. c. 2. extr. Salutare benigne. Id.
Plaut. Afin. 1. 3. 69. bene. Cic. Attic. l. 4. ep. 11. Dionyfius te,
omnefque vos falutat. Id. Fam. 7. ep. 29. extr. Tironem meum fa-
luta noftris verbis. Plin. l. 28. c. 2. a med. Cur fternutamentis fa-
lutamus? diciamo, Dio ti falvi, o t'ajuti. ¶ Salutare nomine,
nomen alicujus dicere in falutando, Cic. Phil. 2. c. 24. Aperta le-

[ocr errors]
« НазадПродовжити »