Зображення сторінки
PDF
ePub

TOTIUS LATINITATIS

LEXICON

CONSILIO ET CURA

JACOBI FACCIOLATI

OPERA ET STUDIO

ÆGIDII FORCELLINI

SEMINARII PATAVINI ALUMNI

LUCUBRATUM

A JOSEPHO FURLANETTO

ALUMNO EJUSDEM SEMINARII

AUCTUM ET EMENDATUM.

TOM. IV.

PRATI

EX OFFICINA FRATR. GIACHETTI

MDCCCXXXXV.

[merged small][ocr errors][merged small]

2·28·28P.N.

[blocks in formation]

S Littera semivocalis (quia ejus appellatio es a vocali incipit, et in ipsam desinit) sibilum quendam sono exprimit. Unde Messala apad Capell. 3. p. 55 non litteram, sed sibilum esse dixit. Præpotur ac subjicitur omnibus vocalibus, et ex consonantibus c, p, q, 41, et in quibusdam peregrinis vocibus etiam m, ut scabies, scio, sribo, spero, squalor, sto, strenuus, Smyrna, smaragdus: postponitur b, p, et r, ut serobs, princeps, pars, sors: geminatur in mede, quemadmodum ceteræ, ut cassus, possum : mutatur in r in medie vorum, ut Valerius, Furius, Papirius, ara, dari, et alia apud Ferron. 6. L. L. 5. pro Valèsius, Fusius, Papisins, asa, dasi, etc. em dicebant, teste Cic. 9. Fam 21., Quintil. 1. 4., Macrob.

3. Saturn 2. et Fest, in Aureliam, et in Dasi: et in fine, ut arbor, besor, labor, vapor, etc., quod olim arbos, honos, labos, vapos.

bodieque interdum in usu sunt, præsertim in carmine. V. initolivera R. Ciceronis temporibus, inqui' Quintil. 1. 7., pauAmque infra, fere quoties media vocalium longa um, vel subjecta Pas esset, geminabatur, ut caussa, cassus, divissiones: quo mode psum, et Virgilium quoque scripsisse, manus eorum docent.

paulum superiores etiam illud, quod nos gemina & dicimus juani, una dixerunt jusi. Hæc Quintil. 2. Eandem in fine dictioaslidebant Cic. Orat 48. a med. Quin etiam, quod jam subrucum videtur, olim autem politius, eorum verborum, quorum eæerant postremæ duæ litteræ, quæ sunt in optumus, postremam teram detrahebant, nisi vocalis insequebatur. Ita non erat offenso in versibus, quam nunc fugiunt poetæ novi, ita enim loquebamur: qui est omnibu' princeps, non omnibus princeps : et via illa digna locoque, non dignus. Hæc Cic. Plura dabit hac de re exempa Gell 12. ex Ennio. Sed et in aliis positionibus id factitabant, ut no at Quintil. 9. 4. ante med., tristioris soni vitandi causa. Enn apud Fest. in Genas, et in Sultis. Pandite, sulti', genas, et de relinquite somnum. Id. apud eund. in Sas. Virgine' nam bioque domi Romanus habet sas. Lucil. apud Non. 4. 401. Sabry pator omni', licentia, fenu' refertur. 3. In notis est ,, Sextus prænomen, Senatus, etc. S. C. senatusconsulS.A. D sub ascia ded cavit: S. 1. M. Soli invicto Mithræ S. P. sua pecunia: S. T. T. L. sit tibi terra levis: et alia, quæ in litteratis lap dibus occurrunt. 4. Est etiam nota silentil. V. SILEO

SA

SIBIDIA Sacra. V. SABAZIUS §. 3. SABEUS, a, um, adject. Exßaios, ad Sabam pertinens, quæ est et urbs Arabia Felicis inter Arabicum et Persicum mare, noproventu odorum, et præcipue turis. Ipsa urbs Mariaba, Mx2, dicitur a Plin. 6. 28. 32. a med., ab aliis Saba, Eάßn, unde mr. Virg. 1. En. 420. centumque Sabao Ture calent aræ. SeHerc. OEt. 792. Splendescat ignis ture, quod Phoebum colens Sabris colligit truncis Arabs. Colum. 10. 262. Sabæus odor. Set 4. Silv. 8. 1. templa Sabais nubibus imple. h. e. vaporibus tucensi. Claudian. 1. Laud. Stilich. 58. Turis odorata cumulis, Besse Sabra Pacem conciliant aræ. Id. de Phoenice, 43. Sabæus she. rogus ex foliis et virgulis arborum odoriferarum. Here. OEt. 376. Sabæa myrrha. Val. Flacc. 6. 709. Et gramatuere comæ, quas rore Sabæo Nutrierat. h. e. myrrha, aut Alii leg. flore.¶ 2. Sabæi, orum, sunt ipsi populi. Plin. 14. 30. In medio Arabiæ sunt Atram tæ, pagus Sabæorum in erre'so, a quo octo mansionibus distat regio eorum turifera, appellata. Virg. 2. G. 116. sola India nigrum Fert ebenum : Best turea virga Sabæis. Sic 1. ibid. 57. India mittit ebur, mol* tura Sabæi.

SABAĹĂ, seu Sabaja, æ, f. 1. et Sabajum, i, n. 2. birra, cerevi polio quædam ex hordeo vel frumento aqua macerato: videtur e ab Hebr. saba, potavit: unde etiam zabajon vulgo apud gales. Ammian. 26 8. de Valente Aug. Injuriose compellabatur sabaiarius Est autem sabaia ex hordeo, vel frumento in liquoconversis paupertinus in Illyrico potus. Hieronym. 7. in Isaj

19. 10. Notandum, quod

LXX. So transtulerunt, quod genus est potionis ex frugibus aquaque confectum, et vulgo in Dalmatia Pannoniæque provinciis gentili barbarorum sermone appellatur sabajum. Hoc maxime utuntur Ægyptii.

SABAĪĀRĬUS, vel Sabajarius, ii, m. 2. qui sabaiam conficit, vel potat. V. Ammiani loc. cit. in voce præced.

* SĂBĂĪTIS, Ydis, f. 3. patronym. ad Sabam, Sabæorum in Arabia regionem, pertinens, de qua pluries mentio est in sacris Litteris. Sidon. 7. ep. 9. in conc. a med. Australis reginæ Sabaitis gaza.

SABĂNUM, i, n. 2. σάβανον, ταβάνιον, vox peregrina, et, si Isidoro 19. Orig. 26. a med. credimus, Græca; si aliis, Hispanica, ut est apud Jo: Rhod. de acia, c. 14. Est autem linteum, pannus ad tergendum, aut fricandum, aut tegendum involvendumve, pezza, tovagliuolo. Pallad. 7. 7. Nunc mella conficimus, congestis in mundissimum sabanum favis, ac diligenter expressis. Apic. 6. 2. Cum cocta fuerit, sabano calido involves gruem. Veget. 3. Veterin. 47. ad fin. Animal exercetur, dum sudet: post sabanis validioribus abstergetur. Pelagon. Veterin. 17. a med. Ægrum exercemus usque ad sudorem, sudorem sabanis detergentes diligenter. Marcell. Empir. 26. a med. Melius erit, si hanc potionem post balineum, in sabanis adhuc constitutus, acceperit. h. e. in linteis, quibus loti involvuntur exsiccandi causa, antequam vestes resumant. 12. Legitur et savanum.

[blocks in formation]

men Hebraicum indeclinabile gen. fem. et num. plur. a sing. zabà, exercitus. Prudent. 4. Cathemer. 7. Hic est, quem Sabaoth Deum vocamus. Id, Apotheos. 901. Est impossibile spectare profunda Sabaoth. h. e. Dei exercituum, vel Dei potentis. Priore loco pænultimam corripit, posteriore producit.

[ocr errors]

SABARIENSIS, seu Savarĭensis, e, adject. ad Sabariam seu Sa-. variam pertinens, urbem Pannoniæ, nunc Sarwar in Ungheria, cujus ita meminit Plin. 3. 24. 27. Colonia Divi Claudii Sabaria. et Sex. Aur. Victor Epit. 19. In Pannoniæ Sabaria Septimius Severus creatur Augustus. Inscript. apud Murat. 88. 7. Heliodorus Aug. N. villicus stationis Savariensis.

SABĀTĬA Vada, oppidum Liguria maritimum, a Plin. 3. 5. 7. memoratum: idem nunc Savona est Cluver. Ital. ant. l. I. c. 9., alii Vadi esse putant. 2. Sabatia stagna apud Sil. 8. 490. sunt lacus Sabatinus in Etruria.

SĀBĀTĪNUS, a, um, adject. a Sabate lacu, vel opp. Etruriæ, ut Sabatinus ager, apud Colum. 8. 16. di Bracciano. ¶¶ 2. Sabatina tribus fuit in Etruria, facta a censoribus ann. U. C. CCCLXIX., et sic dicta ab eodem Sabate lacu, vel oppido. Liv. 6. 5. extr. et Festus. Inscript. apud Grut. 636. 7. L. Julio L. F. Sabatina Pollioni, etc. et 379. 1. Sex. Cæcilio Sex. F. Sab. Senecioni, etc. et 84. 4. C. Nunnius C. F. Sa. Furio. 2. Sabatinus lacus, lago di Bracciano, apud Frontin. Aquæd. 71. ¶ 3. Sabatini, orum, sunt incolæ urbis, quæ fortasse Sabatium, ut putat Cluver. Ital. ant. 1.4. C. 8., vel accola Sabati fluvii in Campania. Liv, 26. 33. Omnes Campani, Atellani, Calatini, Sabatini, qui se dediderunt, etc. SĂBAZIA, orum, n. plur. 2. sacra in honorem Bacchi tertii, qui Asiæ rex fuit. Cic. 3. Nat. D. 23. V. vocem sequent. §. I.

SĂBAZIUS, ii, m. 2. Exßásios, cognomen Bacchi tertii; ¿nò roũ cafasi, bacchari. Cic. 2. Leg. 15. Videtur esse idem, qui Sebadius a Macrob, dicitur I. Saturn. 19. ¶ 2. Item Jovis apud Cretenses, et Phrygas. Inscript. apud Grut. 22. 6. Jovi Sabazio Q. Nunnius Alexander V. S. L. M. Adde ibid. 4. et 5. et Val. Max. 1. 3. n. 3. 3. Huic Sabazia, vel, ut est apud Arnob. 5. p. 170., Sabadia sacra, vel Savadia sacra, ut est in Inscript. apud Grut. 431. 7., sunt instituta: in quibus aureus coluber, ut verbis utar Arnobii, in sinum dimittebatur consecratis, et exi mebatur rursus ab inferioribus partibus atque imis. Idque ob fabulam a Phrygibus confictam, quam Idem narrat, qua dicitur Juppiter sub specie tauri ipsam matrem Cererem temerasse, et Liberam seu Proserpinam genuisse :

3

[blocks in formation]

hanc quoque sub forma draconis inceste contrectasse, et taurom genuisse (b. e. Liberum specie tauri.) unde Tarentinus notusque senarius Taurus draconem genuit, et taurum draco.

SABBATARIUS, a, um, adject. ad Sabbatum pertinens. Sidon. 1. ep. 2. a med. De luxu autem illo Sabbatario narrationi meæ supersedendum est. h. e. qui in conviviis pau'o largior est Sabbatis, seu diebus festis, quam profestis. 2. Sabbatarii, orum, sunt ipsi Judæi, qui Sabbata servant. Martial. 4. 4. Quod jejunia Sabbatariorum, etc.

SABBATISMUS, i, m. 2. Sabbati observatio, σaßßxτloμós. Augustin. 22. Civ. D. 30. ad fin. Iste sabbatismus evidentius apparebit, quoniam septimus invenitur. Adde Hieronym. ep. 140. n. 8.

SABBATIZO, as, a. 1. Sabbatum colo, servo, Tertull. advers. Jud. 2. ad fin.

SABBĂTUM,i, n. 2. sabbato,

שכח

sabbath, requies, xotáñavσις, σάββατον, septimus quisque dies uniuscujusque hebdomad apud Hebræos, quem Etbnici Saturni idem nominaverunt: a sabath, requlevit quasi dies quietis. Nam boc die Judæi ab omni opere feriantur, Deum mundi architectum imitati, quem sacræ Litteræ tradunt, confecta sex diebus mundi machina, eaque exornata, septima die quievisse, idest a novis rebus creandis cessavisse. Justin. 36. 2. falso scribit, Mosen instituisse, ut Sabbatum in omne ævum jejunio sacraretur. Hanc opinionem habebant Romani: et fortasse aliquando, gliscente Judæorum superstitione, vera fuit. Ceterum ab initio Sabbatis quies operum, non ciborum abstinentia, a Deo indicia est. Augustus apud Suet. Aug. 76. Ne Judæus quidem, mi Tiberi, tam diligenter Sabbatis jejunium servat, quam ego hodie servavi. Petron. fragm. p. 686. Burm. Et non jejuna Sabbata lege premet. Senec. ep. 95. a med. Accendere aliquem lucernam Sabbatis prohibeamus, quoniam nec lumine Dii egent, et ne homines quidem delectantur fuligine. 2. Tricesima Sabbata apud Horat. 1. Sat. 9. 69. sunt primus dies cujusque mensis, seu neomenia, magnum Sabbatum Paschale, quod tricesimum erat, incipiendo anSeptembri. V. Acron. ad Horat. loc. cit. 3. Sabbata interdum sunt quæcumque Judæorum festa. Invenal. 6. 158. Observant ubi festa mero pede Sabbata reges. Pers. 5. 184. recutitaque Sabbata palles. Ovid Remed. am. 219. nec te peregrina morentur Sabbala, nec damnis Allia nata suis. 4. Sunt qui scribunt Sabbathum Hebraicis litteris inhærentes: Græci nullam adspirationem admittunt.

nur

vel

SABELLICUS, a, um, adject. ad Sabellos, vel Sabinos pertinens, a quibus Sabelli originem trabunt. Virg. 3. G. 255. Ipse ruit, dentesque Sabellicus exacuit sus. Plin. 19. 8. 41. n. 3. Sabellico generi caulium usque in admirationem crispa sunt folia, quorum crassitudo caulem ipsum extenuat: sed dulcissimi perhibentur ex omnibus. Adde Colum. 10. 137.

[ocr errors]

SĂBELLUS, a um, adject. ad Sabinos pertinens. Virg 2. G. 167. Hæc genus acre virum Marsos, pubemque Sabellam, etc Id. 7. Æn. 66. Et tereti pugnant mucrone, veruque Sabello. Horat. 1. Sat. 9. 29. Sabella anus. (Sabina mulieres sagæ, et divinæ habebantur.) Id. Fpod. 17. 28. Sabella pectus increpare carmina. Id. 3. Od. 6. 37. rusticorum mascula militum Proles, Sabellis docta ligonibus Versare glebas. Juvenal. 3. 169. Translatus subito ad Marsos, mensamque Sabellam. h. a. parcam et oleribus instructam, qualis fuit Sabinorum victus. ¶ 2. Sabelli, orum, apud Plin: 3. 12. 17. sunt populi Samnii a Sabinis oriundi: et videntur esse illi, quos memorat Horat. 2. Sat. 1. 36. Quos vero Colum. 10. 137. duros Sabellos appellat, iidem sunt ac Sabini. Adde Varron. apud Serv. ad 2. G. 167. ¶ 3. Est etiam cognomeu R. Inscript apud Murat. 16. 2. Cattia C. L. Sabella. Martial. 12. 43. memorat Sabellum quendam, obscenum poetam sui temporis.

SABINĂ, æ, f. 1. savina, ßpzv, herba seu frutex duorum gene. rum, altera tamarici similis folio, altera cupresso quare quidam Creticam cupressum dixerunt. Seritur propagine, et avulsione. Fo lia ei nunquam decidunt. Hæc ex Plin. 16. 20. 33., 17. 13. 21. et 24. II. 62., ubi et ejus utilitates re enset: et præcipue quod a multis in suffitus pro ture assumitur. Hinc Virg Cul. 403. Herbaque turis opes priscis imitata Sabina. Alii leg. Sabinis Ovid. 1. Fast 343. Tura nec Euphrates, nee miserat India costum, Nec fuerant rubri cognita fila croci. Ara dabat fumos herbis contenta Sabinis. Adde 4. ibid. 741. et Propel. 4. 3. 58.

* SĂBĪNÆUS, a, um, adject. ad Sabinos pertinens. Est cognomen R. Inscript. apud Murat. 1237. I. M. Abenna Sabinæus. SĂBINE, adverb. Sabinorum more, vel lingua. Varr. 4. L. L. 32. sub fin. Cyprum Sabine bonum. V. CYPRIUS §. 3.

SABĪNENSIS, e, adject. idem ac Sabinus. Inscript. apud Grut.

SABRIO

992. 10. Q. Sallustii Q. L. Salvi (uxor) Sallustia Q. L. Myrrice Sabinenses.

SABINI, orum, m. plur. 2. pop. Italiæ, ita dicti a Sabo filio Sanci, qui a Saturno ejectus est. Sil. 8. 421. læti pars Sancum voce canebant, Auctorem gentis, pars laudes ore ferebant, Sabe, tuas qui de proprio cognomine primus Dixisti populos magna ditione Sabinos. Calo apud Serv. ad 8. Æn. 638. oriundos esse ait a Lacedæmoniis. Alias longius extendebantur, nempe ab Apennino ad Bor. usque ad Tiberim, et Anienem fl. ad Mer., ubi hodie Sabina provincia, pars orientalis Umbriæ, et aliqua pars dell' Abruzzo ulteriore. Erantque divisi in duas portes Velino fl. Nunc Sabina regio, la Sabina, angustioribus restringitur limitibus, scil. Tiberi fl. ad Occ., dall' Abruzzo ulteriore ad Or., Aniene ad Mer., Nare, el Velino fl. ad Bor. Festus ex Varron. scribit, Sabinos dictos quasi Sebinos, ἀπὸ τοῦ σέβεσθαι τοὺς Θεους, quod præcipui essent in cultu ac religione Deorum. Sic Plin. 3. 12. 17. Sabini, ut quidam existimavere, a religione et Deorum cultu Sevini appellati. V. Silii loc. supra cit. Ligar. 11. eos vocat fortissimos, florem Italiæ, ac robur reipublicæ. Iidem laudati sunt ob morum gravitatem, severamque vivendi disciplinam. Hinc Liv. 1. 18. tristem ac tetricam illis disciplinam tribuit, illoque genere nullum aliud incorruptius fuisse testatur. Hinc et Martial. 1. 63. Casta, nec antiquis cedens Lævina Sabinis. et Juvenal. 10. 298. sanctos licet horrida mores Tradiderit domus, ac veteres imitata Sabinas. ¶2. Sabini quod volunt, somniant, proverbium antiquum est, et inde manasse ait Sinnius Capito, quod quotiescumque sacrificium propter viam fieret, hominem Sabinum ad illud adhibere solebant. nam is promittebat se pro eis somniaturum. idemque postquam evigilasset, sacra facientibus narrabat omne quidquid in quiete vidisset, quod quidem esset ex sacrificii religione. Unde venisse videtur in proverbium, Sabinos so litos quod vellent, somniare. Sed quia propter aviditatem bibendi quæ.lam anus mulieres id somnium captabant, vulgatum est illud quoque; Anus quod vult, somniat. fere enim quod vigilantes animo volvimus, id dormientibus parere solet. Hæc Festus ex lectione Scaligeri. 3. Sabini item sunt incolæ Savii olim oppidi, nunc vici Savallò, in tractu, qui nunc Val di Sabbio, seu Val Sabbia dicitur in agro Brixiensi ad radices Alpium. Inscript. apud Reines. cl. 6. n. 100. Firmus Ingenui F. princeps Sabinorum. h. e. primarius civis illius oppidi.

SABĪNIANUS, a, um, adject. Sectatores, et auditores Massurii Sabini JCti Sabiniani dicti sunt. Ulp. Dig. 24. 1. 11. et Marcell. ibid. 41. I. II. Item libri ab eo conscripti. Imp. Justinian. Cod. 3. 33. 17. et ibid. 31. 14. etc. 2 Est etiam cognomen R. Inscript.

apud Grut. 1114. 3. L. Vibius Aug. Lib. Florus fecit Vibio Sabiniano, etc. h. e. L. Vibius Florus libertus Vibiæ Sabina Augustæ, filiæ L. Vibii et Matidiæ Augustæ, et Hadriani Aug. uxoris, fecit Vibio filio et liberto suo, cui Sabiniani cognomen datum fuit in honorem ejusd. Vibiæ Sabinæ amborum patronæ.

SABINILLUS, a, um, adject. diminut. Sabini. Est cognomen R. Inscript. apud Murat 438 2. Sabinillus depositus, etc. Alia apud Fabrett. p. 101. n. 233. Vetlenia Sabinilla.

SABĪNUS, a, um, adject. ad Sabinos, eorumque regionem pertinens. Varr. 4. L. L. 32. circa med. Sabino bello, quod fuit Romulo et Tatio. et ibid 10. Sabina lingua. et 5. ibid. 7. fana. Martial. 9. 55 silva. et 4. 4. fæx. h. e. olei Sabini, quod ibi abunde provenit (unde bacciferum Sabinum Sil. 3. 596.), sed graveolens. Cato R. R. 70. Sabina herba. V. SABINA 2. Est etiam cognomen R., ut M. Junius Sabinus in Inscript. Patavina apud Fabret: p. 485. n. 160.. et Q Mustia Sabina in alia itidem Patavira, quam vide in QUINTUS §. 2. Hinc etiam Sabina Augusta uxor Hadriani Aug., quæ, ut probat B. Borghesius in Giorn. Arcad. T. 42. p. 190., fuit ex gente V:bia. 3. De Massurio Sabino. V. MASSURIUS §. I. 4. A Sabinus poeta Latinus, cujus nomine tres inscribuntur epistolæ elegiaco carmine, tribus Ovidii epistolis respondentes, Penelopes, Phyllidis, et OEnones; creditur est quibusdam auctor aliquarum etiam ex ipsis Ovidii Heroidib Ab aliis ne illarum quidem trium auctor putatur. Ejus meminit Ovidius, ut æqualis, 2. Amor. 18. 27. * SĂBIS, is, m. 3. Sabæorum Deus, cujus meminit Plin. 12. 14. 32.2. Item fluvius Belgii, qui nunc Sambra; ejus mentio est apud Cæs. B. G. 16. et 18.

*SABORENSIS, e, adject. ad Saboram pertinens, Hispaniæ Bæticæ oppidum, nunc Malaga Cannete. Inscript. apud Grut. 164. I. Imp. Cæs. Vespasianus Aug. S. D. (salutem dicit) IÏII viris et decurionibus Saborensibus.

SABRIO, onis m. 3. diminut. sabri, id est scabri. V. Ducangii Glossar. med. et inf. Latin. În V. Saber. Inscript. apud Oderic. Syllog. p. 228. n. 79. L. Valerius Capitolinus fecit L. Valerio Sabrioni tatæ suo.

SABUCUS

SIBÜCUS. V. SAMBUCUS §. 2.

⚫ SABCLĂ, æ, m. 1. Vitruv. 2. 3. et Plin. 35. 14. 49. duplex distinguunt sabuli genus, masculum, qui dicitur sabulo; feminam, cujus terminatio ignoratur; probabiliter itaque fuit sabula, quo cognomine utitur L. Cossutius in nummis apud Eckhel. D. N. V. T. 5. p. 197.

SĀBŬLĒTUM, i, n. 2 Yauatŵv, locus in quo sabulum abundat. Plin. 27. 8. 41. Crocodilion nascitur in sabuletis.

SIBČLO, onis, m. 3. et Sabulum, i, n. 2. rena mista di terra, abbioncello, sabbionella, sabbia, sabbione, þúμμos, terra a enæ simis, seu arena terræ, aut limo mixta. Nam arena tenuis est minuta, et infecunda: sabulo crassior, humidior, et gignendis quibosdam seminibus utilis. Varr. 1. R. R. 9. In terra, quæ est mixta, cum sint dissimili vi ac potestate partes permultæ, in queis lapis, marmor, rudus, arena, sabulo, argilla, rubrica, creta, glarea, carbunculus. Colum. 4. 33. de castanea. Pul'am terram, et resolutam desiderat; sabulonem humidum, vel refractum tofum non respuit.

2. Duplex est, masculus et femina: hæc soluta et mollis: ille densir, et durus. Itaque ex sabulone masculo duci possunt lateres pro fis, ut Vitruv. 2. 3. et Plin. 35. 14 49. docent. 3. Tria srbera enumerat Plin. 17. 4. 3. a colorum discrimine, album, rom, rubrum. Colum. 3. 11. ad fin. Jejunus sabulo inimicissimus

el mox. Nigrum tamen et rutilum sabulonem, qui sit hude terræ permixtus, probaverunt antiqui. Varr. 1. R. R. 9. a med in sabulosa terra refert, sabulo albus sit, an rubicundus: quod bos ad serendos surculos alienus, contra rubicundior apposi Plin. cit. 17. 4. 5 Sabulum altum in Ticinensi infecundum est 31, 3. 28. Sabulum exiles limosasque ( aquas ) promittit. Sic Pal9. 8. Sabulo solu'us exiles ( venas creabit ), insuaves, limosas. Tam. 8. 1. ante med. Sabulone masculo, arenaque, et carbuncu certiores et stabiliores sunt aquarum copiæ, eaque sunt bono are.¶4. Sabulum pro arena. Plin. 36. 25. 63. Spisse caleatis arbonibus pavimentum inducitur, sabulo, calce, ac favilla mixtis . Curt. 7. 4. a med. Magnam partem terræ steriles arenæ tenent, etc run vero venti spirant, quidquid sabuli in campis jacet, conver Part. 95. Instrumentum musicum, vel plectrum, quo pulsatur. Apul. Florid, n. 15. Dextera psallentis gestu suo sabulum citharæ admovet. Alii rectius leg. pulsabulum. 6. Sabulo, qui instru mentum musicum pulsat. Macrob. 2. Saturn. 1. circa med. Hæc Dobis sit litterata lætitia, et docta cavillatio, vicem planipedis et abs impudica et prætextata verba jacientis, ad pudorem ac sam versus imitata. Alii leg. subulonis, alii fabulonis. SASCLOSUS, a, un, adject. sabbionoso, fzuuding, sabulo abun da Plin. 13. 4. 6. Levis et sabulosa terra. Id. 21. 29. 103. Herba Sapricis nascens. Vitruv. 2. 3. Sabulosum lutum. SABURRĂ, et Sabura, æ, f. 1. savorra, ioux, épuxoua, sabu am, et quidquid in sentinam navis certa mensura congeritur, ne instabilis sit, et ventorum vi evertatur. Liv. 37. 14. ad fin. Oneraria ducere multa sabura gravatas. Virg. 4. G. 194. de apib. et sæpe la

Ut cymbæ instabiles, fluctu jactante, saburram ) Tollunt: his rese per inania nubila librant. Plin. 16. 40. 76. n. 2. Qua nave nihil admirabilius visum in mari, certum est: centum viginti millia moBum lentis pro saburra ei fuere. Id. 10. 23. 30. de gruib. Certum , Pontum transvolaturas saburra stabiliri: cum medium transie"al, abjici lapillos e pedibus; cum attigerint continentem, e gut. are arenam.¶2. Utraque scribendi ratio, et geminato, et sim probabilis est. Prior Dausquio magis placet, et Priscian. 2. 1567. Putsch.

SABURRALIS, e, adject. saburra constans. Vitruv. 9. 9. circa med, Sacoma saburrale. contrappeso fatto di sabbia. 'SABURRARIUS, ii, m. 2. facchino, qui saburræ navibus impor ie, rursusque extrahendæ destinatus est. Inscript. apud Donat. 5. Imp. Cæs. M. Aurelio Antonino Aug. corpus saburrariorum !P. P.

sub

ABURRĀTUS, a, um, particip. a saburro, saburra oneratus. are ponitur pro saturo, pleno, oppleto. Plaut. Cist. 1. 2. 2. ubi saburratæ sumus, largiloquæ extemplo sumus. ABCARO, as, a. 1.iguatio), saburra onero, et stabilio adverim ventorum. Solin. 10. Grues volaturæ arenas devorant, e lapillis ad moderatam gravitatem saburrantur. Plin. 18. 35. Echini affigentes sese, aut arena saburrantes, tempestatis signa *SACAL, n. indeclin. idem ac electrum lingua Ægyptiorum. Plen. 37. 2. 11. Electrum in Ægypto nasci simili modo, et vocari SACCARIUS, a, um, adject. ad saccos pertinens. Saccaria na pud Quintil 8.2. circa med. a saccis certe dicta videtur, eaqu mentorum aliaruinque rerum saccis vehendis apta fuisse, ut pu

[ocr errors]

SACCULUS

5 tat Col. Rhodig. l. 25. c. 20. sed quid reapse significet, obscurum est. Ipse enim Quintil. ut rem obscuram posuit, et iis solum notam qui artem quampiam profitentur. 2. Saccarius est, qui saccos portat. Paul. Dig. 18. 1. 40. ad fin. Si quid ex co, quod de sacco saccarii cecidisset, natum esset. Inscipt. apud Orell. Coll. Inser. Lat. n. 4176. Julius Victor cuparius et saccarius. 13. Saccariam facere, est saccariam artem exercere, saccos portare. Apul. 1. Met. In eam (mulierem) contuli operulas etiam, quas adhuc vegetus saccariam faciens merebam. Alii minus recte leg. sagariam.

SACCĀTUS, a, um, particip. a sacco: passato per un sacchetto, colato, per saccum transmissus, percolatus. Senec. ep. 86. circa. med. Non saccata aqua lavabatur, sed sæpe turbida. Plin. 29. 6. 39. Adeps liquatur, saccatusque lineis saccis, etc Id. 18. 7. 17. Amylum linteis, aut sportis saccatum. Lucret. 4. 1022. Totius humorem saccatum ut corpori' fundant. h. e. urinam, quæ per renes, oùpntèpas, et vesicam saccatur. Adde Seren. Sammon. 6. 77. Absolute Arnob. 2. p. 69. Ut animæ corporibus involutæ inter pituitas et sanguinem degerent, inter stercoris hos utres, et saccati obscenissimas serias.

SACCELLATIO, onis, f. 3. saccellorum impositio, ad ægrum membrum fovendum. Veget. 2. Veterin. 11. Saccellationibus caput vaporare. Id. 3. ibid. 24. circa med. Saccellationem ex furfuribus imponere.

SACCELLUS, i, m. 2. sacchetto, borsa, Balávτtov, idem ac sacculus. Petron. Satyr. 140. sub fin. Sonantes ære saccellos mittere, Cels. 4. 4. circa med. Salem calidis cum saccellis superponere. Veget.1. Velerin. 52. Super renes, et dorsum saccellos calidos ex furfure plenos imponere. Adde Ascon. in I. Verr. 8.

SACCÉUS, a, um, adject. e sacco confectus. h. e. vili ac crasso panno, aut cilicio. Hieranym. Vit. Hilar. n. 14. Tunica saccea. Id. ep. 22. n. 27. Vestis pulla, cingulum sacceum. Saccinea quidam leg. priore loco, quod est contra analogiam, et optimos quosque libros.

8.

SACCHĀRUM, i, n. 2. σάκχαρ, σαν χαρι, σάκχαρον, genus mellis, quod Persæ, atque Arabes colligunt ex arundinibus. Plin. 12. 17. Saccharon et Arabia fert, sed landatius India. Et autem mel in arundinibus collectum, gummium modo candidum, dentibus fragile, amplissimum nucis avellanæ magnitudine, ad medicinæ tantum usim. Hæc Plin. De eadem re, tacito nomine (quod Arabicum est) Lucan. 3. 237. Quique bibunt tenera dulces ab arundine succos. Senec. ep. 84. Ajunt, inveniri apud Indos mel in arundinum foliis, quod aut ros illius cæli, aut ipsius arundinis humor dulcis et pinguior gignat. Ex his colligunt Voss. in Etymol., Salmas., Harduin, etc. aliud esse a saccharo nostrum zucchero, ( cujus historiam habet Jo. Beckmannus in Comment. Soc R. Gotting. T. 5.) quod ex arundinibus non colligitur, sed exprimitur, et igni coquitur, non statim collectum sumitur: et non in medicina solum, sed in cibis pæne omnibus usum habet.

SACCĪBUCCIS, e, adject. polyvados, qui buccam magnam habet, velut sacci, bucculentus. Arnob. 3. p. 108. Nonnullos turgentibus malis, aut buccarum tubulatione saccibucces. SACCINEUS. V. SACCEUS.

et minoris

SACCIPĒRIUM, ¡¡, n. 2. σaxxoпýpz. major crumena marsupii receptaculum: ex sacco, el pera. Plaut. Rud. 2. 6. 64. Meum marsupium, quod plenum argenti fuit in sacciperio. Adde Varron. apud Non. 12. 50., ubi in sacciperione pro in sacciperio legitur..

SACCO, as, a. 1. passar per una pezza, colare, caxxiço, pes saccum, vel linteum transmitto, percolo, liquo. Pliu. 33. 6. 34. Stibium tritum in aqua triplici linteo saccant, fæcemque abjiciunt. Id. 29. 2. 10. Frigida aqua lavantur, et in linteo saccatur. Martial. 2. 40. Cæcuba saccentur, quæque annus coxit Opimi. siccentur legunt quidam, sed minus recte. Huc pertinet illud ejusd. 12. 60. Turbida sollicito transmittere Cacuba sacco. et Plin. 14. 22. 28. Sacco frangere vires vini. V. CASTRO §. 6.

SACCULARIUS, ii, m. 2. fadloupyès. a sacculo, quo pecunia continetur. significat peculatorem, qui publicam pecuniam avertit. Ascon. in orat. Cic. contra C. Anton. et Catil. circa med. Equester ordo pro Cinnanis partibus steterat, multasque pecunias abstulerat : ex quo saccularii erant appellati. Ulp. Dig. 47. 11 7. Saccularii, qui velitas in sacculis artes exercentes, partem subducunt, partem subtrahunt, plus quam fures puniendi sunt. Adde ibid. 18. 1. Sunt autem vetita artes magicæ, ut exponit Cujac. tit. 10. Observat. 27.

SACCULUS, i, m. 2. sacchetto, diminut. sacci, oázniov, pzpsv. TLOY, BalάUTIOy. Apul. 9 Met. a med. Promittit ei, de prædiis su's sese daturum et frumenti et olivi aliquid, etc. Sacculo et utribus vacuis secum apportatis, etc. 2. Speciatim est parvus saccus, in quo pecunia reponitur, borsa. Plin. 2. 51. 52. Fulmine aurum et

[ocr errors][ocr errors]
« НазадПродовжити »